Việt Nam ‘chi bạo’ nhất thế giới

Đỗ Hiếu,

phóng viên RFA

Cửa hàng bán các loại xe hơi hạng sang

“Người Việt Nam tiêu xài lạc quan nhất thế giới”, đó là tựa một bài viết đăng trên báo Saigon Tiếp Thị nói rằng ở Việt Nam, làm ra một đồng th́ xài tới 2, 3, 4 đồng. V́ sao người Việt được đánh giá và xếp hạng cao như vậy?
Ông Nguyễn Văn Giàu, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, năm nay người dân Việt ḿnh ăn Tết Tân Măo lớn chưa từng thấy. Bên cạnh đó, tổ chức cung cấp thẻ tín dụng toàn cầu Master Card Worlwide cũng phổ biến kết quả khảo sát cho thấy qua thăm ḍ ư kiến trên 10 ngàn người thuộc 24 quốc gia, vùng lănh thổ thuộc Châu Á, Thái B́nh Dương, Châu Phi, khu vực Trung Đông th́ nói về ăn chơi, giải trí, người Việt dẫn đầu so với các nước Hàn Quốc, Hồng Kông, Australia.

Mặt khác, người Việt khi sang thăm người thân tại các nước Hoa Kỳ, Australia, Singapore đều nhận thức rơ về tinh thần tiết kiệm của dân chúng các quốc gia được xem là sung túc ấy.

Vẫn căn cứ vào những số liệu thống kê th́ sức mua, tiêu xài tiền của người Việt Nam tăng rất nhanh, mỗi năm tăng tới 20% tương đương với 53 tỷ đô la, thị trường bán lẻ đứng thứ tư trên thế giới chỉ sau các nước được xem là “cường quốc” có đông dân, gồm có Ấn Độ, Nga và Trung Quốc. Cũng có lẽ v́ bản xếp hạng này mà người Việt Nam được đánh giá là “tiêu xài lạc quan nhất thế giới”.
 

Thương xá TAX. RFA photo

Lời cảnh tỉnh, mỉa mai

Góp ư về sự đánh giá này, Giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Xă hội Việt Nam nhấn mạnh:

“Nói như vậy có lẽ đó là một lời phê phán, cảnh tỉnh th́ đúng hơn; họ nói đúng ‘chi bạo’ hay nói cách khác là nhiều khi không lượng được sức ḿnh, trong nhiều chuyện lắm.

Cái cách của ḿnh không phù hợp với thực lực mà ḿnh có, Việt Nam hiện nay là một đất nước đứng thứ 13 về dân số, trên thế giới. Ở một nước mà thiên nhiên không lấy ǵ làm ưu đăi cho lắm, nếu muốn phát triển th́ có lẽ phải học như người Nhật, dạy cho con em họ biết rằng, Nhật là một nước nghèo về tài nguyên, khoáng sản, v́ vậy chỉ có một cách là phải cắn răng lại để mà làm việc, lao động, có như vậy nước họ mới phát triển được.

Trong lúc đó, Việt Nam, dân số rất đông, tŕnh độ kinh tế rất thấp so với các nước khác trong khu vực và so với thế giới, muốn phát triển, người Việt Nam phải cần cù, biết cách vừa làm, vừa dành dụm để tạo nên cơ nghiệp.”

Giáo sư Tương Lai tự đặt cho ḿnh câu hỏi : “Ai chi bạo…”?

Và chính ông cũng tự đi t́m cho ḿnh lời giải đáp:

Người bán hàng rong ngồi an trưa bên cạnh một cửa hàng bán mỹ phẩm sang trọng tại Sài G̣n. AFP Photo.

“Nói cho cùng, không phải tất cả mọi người đều ‘vung tay quá trán như thế đâu’, nhưng nếu nh́n một cách thật nghiêm khắc th́ phải nói đây là một nhược điểm của riêng ḿnh, v́ vậy khi người ta nhận định về ḿnh như thế, là người ta chê và sự chê bai đó là đúng, người Việt cần phải thấy rơ cái nhược điểm ấy của ḿnh, để biết cách tằn tiện, biết lượng sức để mà đưa đất nước ḿnh đi lên. Trong chuyện đó, phải giáo dục cho con em ḿnh ngay từ khi c̣n bé, ở ghế nhà trường cần phải có ư thức đó, nếu không làm được như vậy, th́ Việt Nam khó mà đuổi kịp được với thế giới.”

Kẻ ăn không hết, người lần không ra

Chi xài quá mức vốn liếng mà ḿnh làm ra được, dễ đưa tới những tệ đoan xă hội, ăn xài hoang phí, ông Quư một người dân sinh trưởng ở Bồng Sơn, Miền Trung VN thấy rơ điều đó, khi đón nhận tin “người Việt tiêu xài lạc quan”:

“Câu này có ư mỉa mai, bản chất của người Việt Nam là ăn tiêu dè xẻn, dùng sức lao động và mồ hôi để làm ra tiền, như người ta thường nói ‘khéo ăn th́ no, khéo co th́ ấm’.

Phải dành dụm, tiết kiệm, để lo xây dựng gia đ́nh, lo cho con cái ăn học. Tuy nhiên trong thời buổi bây giờ, có nhiều giới chức kiếm được tiền rất dễ dàng, hoặc v́ có chỗ ngồi rất tốt, nhận được tiền hối lộ, lo lót, họ tiêu xài tiền như ‘ném qua cửa sổ’. Thứ hai là có những người ‘móc ngoặc’ công việc làm ăn suông sẻ, kiếm được rất nhiều tiền nên ăn chơi, một đêm có thể tiêu xài hai, ba chục triệu đồng tiền Việt Nam.”

Theo ông, có những địa phương trên đất nước Việt Nam, dù làm việc cật lực, người dân cũng chưa đủ ăn:

“Ở miền quê, nhất là vùng Bồng Sơn của chúng tôi, có những người suốt đời c̣ng lưng, làm việc trên những thửa ruộng, trên nắng, dưới nóng, mà một ngày không có đủ hai bữa cơm cho no bụng, vậy mà ở thành phố con ông, cháu cha, những người móc ngoặc đă vung tiền, tiêu xài.

Nếu là người hiểu biết, họ cho đó là một câu chế nhạo, bởi v́ đồng tiền kiếm được không do mồ hôi, nước mắt, là một . Thứ hai là họ không tin ở ngày mai, bây giờ có tiền th́ cứ xài, không biết rằng ngày mai, họ c̣n ngồi ở chỗ đó nữa hay không, c̣n xài được tiền hay không, xài được ngày nào hay ngày ấy.”

Theo báo chí nước ngoài th́ h́nh như người Việt Nam đang sống theo kiểu cách ‘ném tiền qua cửa sổ’, v́ dư luận vẫn thường nghe kể lại rằng, có bao cây cầu xây mà không ai đi qua, bến cảng dựng lên mà không tàu thuyền nào cập vào, sân bay thẳng tấp không máy bay nào tới đáp, hàng lô biệt thự, cao ốc vô chủ ở Hà Nội và Saigon bỏ trống lâu nay.

C̣n người dân ‘thấp cổ bé họng’ th́ thường nói ‘có những món hàng mà người mua không bao giờ dám đụng tới’ và ‘có những thứ hàng cao cấp bạc triệu mà người dùng không bao giờ phải mua sắm cả’.