Cụ bà 100 tuổi bán vé số mưu sinh bên lề xă hội

Con đàn cháu đống có nhà cửa đàng hoàng nhưng bà cụ gần 100 tuổi lại sống… bên hiên nhà một người con ruột. Bà cụ sống lầm lũi một ḿnh, không muốn làm phiền đến con cháu. Bà cũng không ngửa tay xin ai đồng nào mà đường đường chính chính sống bằng chính sức lao động của ḿnh, dù sức khỏe của bà chỉ như cành khô trước gió…

Người bán vé số lớn tuổi nhất Long An

Ở TP Tân An, người dân đă quen với cảnh hàng chục người trong độ tuổi lao động dắt díu con cháu đi xin ăn khắp các con phố. Bờ kè, ghế đá công viên, hiên chợ, sạp thịt… là nơi để những con người hoàn toàn khỏe mạnh này trú ngụ về đêm. Họ không chịu lao động mà chọn cho ḿnh một nghề ít vốn, ít tổn hao sức lực để mưu sinh. Thậm chí, có người c̣n xem đây như là một “nghề” dễ kiếm cơm khi sau mỗi cái Tết, số lượng người ăn xin ở thành phố này dường như muốn tăng lên, khi chính những người này rủ rê thêm những người khác gia nhập bang hội.

Đối lập với h́nh ảnh những người ăn xin nằm và vật khắp nơi là cảnh một cụ bà dáng người nhỏ thó, lưng c̣ng tóc bạc tay run run cầm xấp vé số đi mời mọc từng người. Sống cả trăm năm, bà cụ đă quá già để có thể lao động. Người ta chỉ thấy cụ cầm gậy, đi từng bước – đúng hơn là ḍ dẫm từng bước trên đường, một phần v́ đi không nổi, một phần v́ đôi mắt đă mờ đục… Cứ chốc chốc, bà cụ lại ngồi bệt xuống đường, gục đầu vào 2 đầu gối tong teo rồi thở dốc. Không c̣n nh́n rơ, nghe rơ, nói cũng không ra hơi, bà mời mọi người mua vé số bằng cách ch́a xấp vé số ra phía trước. Nếu ai mua th́ họ tự lấy vé số, rồi đưa tiền cho bà.

Cụ Hy trên đường đi bán vé số.

Một lần, có đôi thanh niên nam nữ đang chạy xe tay ga đắt tiền thấy bà ngồi thở dốc bên lề đường. Xe đă trờ qua chừng chục mét nhưng cô gái ngồi phía sau bảo chàng trai dừng lại. Cô bước xuống xe và lấy tờ giấy bạc 10 ngàn đồng bỏ vào cái nón lá cũ nát của bà. Cô chưa kịp quay đi th́ bà cụ đă run run cầm xấp vé số đưa cho cô gái. Cô gái lắc đầu xua tay, bà cụ rút ra một tờ vé số rồi dúi vào tay cô, thều thào: “Bà bán vé số chứ không xin tiền cháu ơi”… Lúc này, cô gái như chợt hiểu ra và “chữa cháy” bằng cách mua thêm một tờ vé số, cô giữ một tờ và tặng bà cụ một tờ. Thế nhưng, cô phải thuyết phục măi bà cụ mới bằng ḷng nhận v́ bà bảo bà vẫn c̣n sức khỏe, vẫn c̣n có thể lao động.

Ở thành phố Tân An, người ta bảo rằng bà cụ này là người bán vé số thâm niên nhất và cũng là người bán vé số lớn tuổi nhất của tỉnh.

Tên cụ bà là Trần Thị Hy, quê ở xă Phước Vĩnh Đông, huyện Châu Thành, tỉnh Long An. Theo lời cụ, năm 2011 này cụ được 100 tuổi. Cụ sinh được 8 hay 9 người con, cũng không c̣n nhớ rơ, hiện tại th́ có 2 người con c̣n sống, cũng đă trên 60 tuổi và không ở cùng cụ. Thời c̣n trẻ, cụ bà buôn bán ngoài chợ, c̣n chồng th́ làm nghề mộc, họ sinh gần chục mặt con.
Cả hai thời kỳ chiến tranh, cả nhà cụ may mắn khi không ai bị tên rơi đạn lạc. Cha mẹ chịu thương chịu khó nên các con của cụ dù sinh ra trong buổi khó khăn nhưng ít có ai đau yếu, bệnh hoạn. Mấy chục năm trước, sau khi chồng chết, các con cũng đă có gia đ́nh hết nên cụ chia hết tài sản cho các con, sau đó th́ không ở với người nào mà tự làm thuê kiếm sống. Mấy người con của cụ nhiều người đă qua đời ở tuổi 60, hoặc 70, hoặc hơn cụ cũng không nhớ rơ. Hai người c̣n lại cũng đă trên 60, các cháu nội ngoại đều đă có gia đ́nh.

Vài chục năm nay, sáng nào cụ cũng đến đại lư vé số nhận vé đem bán, cuộc sống lây lất bữa đói bữa no. Hơn 10 năm nay, tuổi đă quá cao, đau bệnh liên miên nên mỗi ngày cụ Hy chỉ có thể bán được vài chục tờ, tiền lăi hôm nào nhiều th́ mua gói ḿ làm canh, c̣n không th́ cụ mua ổ bánh ḿ gặm cho qua bữa.

Sống bên lề xă hội

Để xác minh tuổi thật của cụ, chúng tôi đă t́m tới UBND phường 2, TP Tân An. Một cán bộ ở đây cho biết, tuổi thật của cụ có thể khoảng 100 (v́ căn cứ vào tuổi của những người con do cụ sinh ra). Tuy nhiên, tuổi theo thẻ căn cước của cụ th́ là 98. Chúng tôi ḍ hỏi, nhiều người bán vé số ở Tân An khẳng định: “Bà cụ này là người bán vé số già nhất Long An. Năm nay đă gần 100 tuổi”. Cũng theo lời kể của những “đồng nghiệp” bán vé số, cụ Hy do già cả nên thường bị kẻ xấu lừa lấy mất vé số. Mỗi lần như vậy, cụ phải chạy vạy mượn tiền mua lại vé số rồi trả nợ dần. Sức yếu, cụ nhiều lần té ngă, mấy lần găy tay phải nằm viện. Tuy nhiên, không phải lần nào cũng có tiền đi bệnh viện nên nhiều lúc bà cụ tự mua thuốc, rồi cứ thế đắp bừa lên vết thương. Trời thương, rồi cũng đến lúc lành. Cả 2 cẳng tay khẳng khiu của bà cụ v́ vậy mà nhiều chỗ xương lành xong cứ cong cong quẹo quẹo do không được chữa trị đúng cách.

Mấy ngày liền, không nh́n thấy bà cụ bán vé số trên đường, chúng tôi hỏi thăm và t́m đến “nhà” cụ. Gọi là “nhà”, thực chất chỉ là mấy tấm tôn cũ gác tạm bợ bên hông căn nhà bê tông kiên cố của người con dâu (người con trai đă chết từ lâu) trong con hẻm 35, đường Nguyễn Huệ, phường 1, TP Tân An. “Nhà” của cụ Hy không có vật ǵ đáng giá ngoài cái ḷ củi và mấy cái nồi cũ đă móp méo, sứt quai.

Những người hàng xóm cho biết, cụ Hy đi bán vé số thường đem theo cái giỏ bàng. Cụ cứ nhặt giấy vụn, bọc ny lông, giấy b́a đem về làm “củi” để nấu cơm. Cứ mỗi lần cụ “làm bếp”, khói lại bốc mù mịt. Nhiều hôm trời mưa, “củi” bị ẩm chỉ toàn khói, người ta lại thấy bà cụ ho như muốn long cả phổi v́ “thổi lửa”. Năm 2010, cụ bệnh liên miên nhưng lại không dám nằm viện v́ thẻ bảo hiểm bị cháy trong một lần thổi cơm. Khi chúng tôi hỏi, một cán bộ ở UBND phường 2 cho biết đến khi nghe cụ báo tin địa phương mới biết để xin cấp lại cho cụ thẻ mới.

“Nhiều lúc lễ, tết, anh em chúng tôi muốn thăm bà cụ th́ phải tự góp tiền. Do bà cụ hộ khẩu chung với con, trong khi các con của bà ai cũng khá giả nên bà không thể xếp vào diện nghèo. Mà hễ không nghèo th́ không được hưởng các chính sách của nhà nước”, vị cán bộ này chua chát nói. Cũng theo vị cán bộ này, không biết v́ lư do ǵ mà cụ Hy dù con cháu rất đông, ai cũng có công ăn việc làm ổn định, nhà cửa kiên cố nhưng cụ Hy vẫn sống trong túp lều dựng bên hiên nhà con dâu.

Nếu trời thương, xin cho tôi… chết sớm

“Nhà” không có toa lét, mọi sinh hoạt vệ sinh cá nhân cụ đều phải thực hiện ngoài đường… Nhiều lúc cụ bệnh, nằm liệt một chỗ cũng có mấy người cháu đến thăm nom đôi lần theo kiểu chiếu lệ rồi thôi. Con và cháu của cụ c̣n sống, nhưng người th́ than nghèo, người th́ bảo bà già trái tính trái nết không chịu ở với ai. Nhưng những người hàng xóm th́ bảo rằng bà cụ tuy già và rất khổ nhưng rất tự trọng. Tuy nghèo nhưng bà chưa quỵt nợ ai bao giờ.

Nhiều lần, bà bệnh và đói nằm lả một chỗ, hàng xóm thương t́nh cho thức ăn chứ bà chưa bao giờ ngửa tay xin của bất kỳ ai một đồng nào, kể cả con cháu ruột thịt. Những người hàng xóm của cụ Hy kể lại, có lần họ đi thăm cụ ở bệnh viện đa khoa Long An và chứng kiến nhiều cảnh rất đau ḷng. Hôm đó cụ bị té găy xương vai. Nén đau, cụ vẫn cố giữa xấp vé số cất vào túi, hy vọng có thể trả lại cho đại lư.

Cụ Hy trong “nhà” ḿnh.

Trưa ngày hôm đó, một cặp vợ chồng bảo là cháu cụ tới thăm. Chẳng những chẳng cho cụ đồng nào phụ tiền thuốc thang mà họ c̣n lục túi lấy xấp vé số bảo “bán giùm”, sau đó th́ không thèm quay vô thăm cụ nữa. Tiền bán vé số, họ cũng không trả lại. Suốt mấy ngày nằm viện, những bệnh nhân khác rất ngạc nhiên khi thấy cụ chỉ ăn mỗi món bánh ḿ không mà không uống nước. Gặng hỏi, cụ mới nói thật là do té nằm một chỗ, tự cụ ngồi dậy đi vệ sinh không nổi nên không dám uống nước, sợ tiểu tiện ra giường bệnh bị bác sĩ rầy.

Biết hoàn cảnh cụ, một số người đi thăm nuôi bệnh nhân ở cùng pḥng đă thuyết phục cụ… uống nước và hứa sẽ đỡ giúp cụ ngồi dậy mỗi khi cụ muốn đi vệ sinh. Hơn một tuần cụ nằm viện, mấy người già trong xóm thường xuyên ghé thăm, c̣n c̣n cháu trong nhà ghé được vài ba lần rồi không ai ghé nữa…
Nhiều người sống cùng xóm cụ Hy cho biết, đă mấy chục năm cụ Hy không biết Tết là ǵ. Ngày Tết, người ta ít ngồi quán cà phê hơn ngày thường nên cụ bán được rất ít vé số. Trước Tết, bao nhiêu nợ nần năm cũ cụ cũng phải lo thanh toán cho xong, nên những ngày Tết lại là những ngày túng thiếu nhiều nhất. Nhiều người ngao ngán cho cảnh sống của cụ, xuất viện xong thế nào cũng phải bám đường nhiều hơn, cố gắng bán được nhiều vé số hơn để có tiền trả nợ.

Trước Tết Tân Măo, cụ Hy lại bị ngă đến nay vẫn c̣n rất yếu. Khi thực hiện bài viết này, chúng tôi lại tới nhà thăm cụ lần nữa. Trong con hẻm 35 khá rộng, nhà các con cháu cụ Hy đèn đuốc sáng choang nhưng cửa th́ đóng kín. “Nhà” cụ Hy th́ có ánh sáng tù mu, cửa khép hờ. Nghe tiếng ho sù sụ, chúng tôi khẽ đẩy cửa bước vào. Bà cụ nằm co quắp trên mấy tấm gỗ kê sơ sài, tay cầm chay dầu xanh loại rẻ tiền vừa ho vừa thở. Thấy có người tới thăm, bà cụ chống tay ngồi dậy.

Tay run run đưa cho tôi chai dầu, cụ nhờ thoa dọc mạn sườn bên trái. Mạn sườn này bầm đen v́ cụ lại vừa bị ngă ngày hôm trước. Có người thoa dầu dùm, đôi mắt mờ đục của cụ bà như sáng hơn một chút. Bà thều thào: “Mấy tháng nay tui nằm có một chỗ, ai cho ǵ ăn nấy. Nếu đợt này tui khỏe hơn, đi đứng lại được chắc tui phải đi bán vé số để tự lo cho ḿnh. C̣n nếu trời thương, th́ thôi cho tui… chết sơm sớm để khỏi phiền bà con làng xóm”…

      Phương Dung

Nguồn : Phunutoday