Trung Quốc Đang Phá Hoại Kinh Tế Việt Nam

Thương lái Trung Quốc đang đóng vải tươi để chở về Trung Quốc.

Trung Quốc "ồ ạt" thu mua nông sản: Sự phá hoại hợp pháp hay bất hợp pháp?
Thời gian gần đây tư thương Trung Quốc ồ ạt sang Việt Nam thu gom nông sản với số lượng lớn, theo một giá nhất định và dần nắm ưu thế chủ động trong việc nâng giá cao hay hạ xuống thấp đẩy người cung cấp vào thế bị động. Trên thực tế Việt Nam đang đứng trước nguy cơ "chảy máu" nguyên liệu và dần bị phụ thuộc vào một thị trường.
Từ nhiều năm qua, nông dân Việt Nam đă nhiều lần ăn " trái đắng" v́ làm ăn với cái tư thương người Trung Quốc, nhưng v́ khoản lợi nhuận lớn người cung cấp vẫn nhắm mắt làm.V́ xét cho cùng người bán hàng cũng v́ lợi nhuận, họ chỉ mong hàng hóa bán ra có lăi, không cần t́m hiểu người mua là ai.
Có thể thấy rơ cái lợi ở đây chỉ là trước mắt, c̣n về lâu dài sự thiệt hại sẽ rất nặng nề và không thể tính được. Đă thấy có nhiều tiếng kêu than từ các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu trong nước v́ "đói" hàng, máy móc đắp chiếu, công nhân ngồi chơi. Đă có nhiều chuyên gia bày tỏ sự lo ngại sâu sắc về một mối nguy "chảy máu" nguyên liệu và quá lệ thuộc vào một thị trường.
 

Giá một số thực phẩm như thịt gia súc, gia cầm, trứng... tăng cao đột biến được không ít ư kiến cho rằng có nguyên nhân do thương nhân Trung Quốc sang Việt Nam thu mua với số lượng lớn.

Người Trung Quốc luôn có tính toán để mang lại lợi ích cho họ, c̣n đẩy phần thiệt hại về phía nông dân, doanh nghiệp của Việt Nam. Có thời điểm tư thương Trung Quốc  đẩy mạnh mua dưa hấu, sắn lát, rau quả... của Việt Nam với giá cao, nhưng sau khi nông dân tập trung sản xuất th́ họ không thu mua nữa hoặc bày ra kiểm dịch, thông quan... nhằm đánh tụt chất lượng cũng như giá cả hàng hóa của ta. Chưa kể, những mặt hàng nông sản chất lượng nhất của Việt Nam, bị Trung Quốc tận thu đóng mắc "made in China" xuất khẩu.
Về phía các DN, khi không có hàng, Việt Nam sẽ mất những thị trường xuất khẩu lớn các mặt hàng vốn là chủ lực.
Việc thương nhân Trung Quốc thu gom các mặt hàng nông sản của Việt Nam để xuất khẩu sẽ tạo ra sự mất cân đối cung cầu cục bộ đối với các mặt hàng. Hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu để phục vụ nhu cầu trong nước nhưng nay đem xuất khẩu sẽ dẫn đến thiếu hụt nguồn cung, có thể kéo giá lương thực, thực phẩm tại thị trường Việt Nam lên cao, khiến việc kiềm chế lạm phát sẽ khó khăn hơn.
Tại hội chợ triển lăm quốc tế thuỷ sản Việt Nam – Vietfish 2011 (28 – 30.6) một đoàn thương nhân Trung Quốc đến từ 35 công ty có mặt từ rất sớm t́m mua thủy hải sản, lấn át cả các nhà nhập khẩu truyền thống đến từ EU, Mỹ, Nga…
Thương nhân Trung Quốc tỏ ư không hào hứng lắm với phương thức nhập khẩu chính ngạch mà chỉ thích làm ăn qua con đường mua bán mậu biên với lư do chở hàng container lạnh bằng đường bộ thuận tiện, cước phí rẻ hơn. Tuy nhiên, vấn đề cốt yếu nằm ở chỗ nếu mua tiểu ngạch thương nhân Trung Quốc không phải đóng thuế và ít chịu ràng buộc hợp đồng. Khi có rủi ro xảy ra th́ thường bên bán là các doanh nghiệp Việt Nam chịu thiệt.

Cà phê là mặt hàng nông sản của Việt Nam đang bị thương nhân Trung Quốc ráo riết thu gom.

 

Chính việc giao dịch không thông qua đường chính ngạch đă khiến nông sản Việt Nam khó kiểm soát về số lượng xuất khẩu. Trên thực tế, Trung Quốc đă thu mua của Việt Nam bao nhiêu tôm, bao nhiêu thịt lợn, bao nhiêu trứng... không cơ quan nào nắm được, không doanh nghiệp nào biết, Việt Nam đang ở thế bị động trong việc kiểm soát hàng hoá xuất tiểu ngạch sang quốc gia chung đường biên mậu.
Đứng trước thực trạng trên, các cơ quan quản lư, doanh nghiệp Việt Nam là người có lỗi, bởi không thể định hướng thị trường cũng như t́m hiểu về thị trường Trung Quốc để phổ biến tới người nông dân.
Từ trước đến nay sự phối hợp giữa các bộ, ngành không tốt , dẫn đến không quản lư, không thống kê được lượng hàng hóa nói chung và nông sản nói riêng xuất sang Trung Quốc. Lợi ích quốc gia của chưa được đặt lên hàng đầu.
Hiện cả thế giới sợ thị trường Trung Quốc những cũng đang lợi dụng thị trường này. Vậy bài toán đặt ra là làm thế nào để hạn chế tác hại tận dụng được sức tiêu thụ của thị trường Trung Quốc?

 

Vitinfo

-------------------------

Thương lái Trung Quốc lại săn trứng vịt ở Việt Nam

“Ngày nào công nhân cũng ủ muối liên tục từ sớm tới tận khuya mới đủ trứng muối giao cho thương nhân Trung Quốc”, bà Năm, chủ vựa trứng muối trên quốc lộ 91, Long Xuyên, An Giang nói. Thương nhân Trung Quốc đang trở thành mối làm ăn lớn của nhiều cơ sở như vựa của bà Năm.
Dây chuyền sản xuất trứng của bà Năm hoạt động nhịp nhàng bắt đầu từ khâu thu mua trứng tươi của các chủ trại vịt đẻ.

Vào vựa sản xuất trứng muối
Sau khi thu gom trứng tươi từ đàn vịt chạy đồng ở khắp nơi, các chủ trại vịt dùng ghe chở trứng tới cơ sở bà Năm bán lại. Từng sọt trứng được kiểm, đếm sơ bộ và mua theo giá hàng xô b́nh quân 2.600 - 2.650 đồng/quả (giá ngày 2.7) rồi đưa vào rửa sạch bùn đất, phân, rơm. Sau đó là công đoạn soi đèn để nhận biết trứng cũ hay mới. Lấy tay chọn một quả trứng cũ đưa vào bóng điện rọi qua rọi lại, bà Năm nói quả trứng này đă lâu ngày, bị loăng ḷng, khi đưa vào muối ḷng đỏ sẽ không đông, thương nhân Trung Quốc phát hiện sẽ trừ tiền cả thùng.
Trứng sau khi làm sạch sẽ được phân loại. Loại một từ 70g/quả trở lên, loại hai từ 65 - 69g/quả và loại ba từ 60 - 65g/quả. Từng giỏ trứng theo loại, được kư hiệu bằng dây thắt nơ màu đỏ, màu xanh và vàng, được chuyển qua khâu ủ muối, bọc tro, than...
Thông thường, để đạt đủ độ mặn, trứng vịt muối trong thời gian 25 - 30 ngày. Tuy nhiên, theo bà Năm, trứng giao cho Trung Quốc chỉ muối bảy ngày tại Việt Nam, cộng thêm bảy ngày đi tàu, ba ngày lưu cảng Trung Quốc, năm ngày phân phối ra thị trường là đủ độ ngon. Mỗi quả trứng muối bọc trong một bao nilông in logo và chữ Trung Quốc. Cứ 160 quả xếp vào thùng giấy (khoảng 25kg tính cả lớp bọc bên ngoài), phía ngoài mặt thùng cũng in chữ Trung Quốc và h́nh hai con vịt "ôm" quả trứng muối.
"Thương nhân Trung Quốc đưa logo, nhăn mác, kích cỡ thùng nhờ tui làm", bà Năm giải thích. Theo yêu cầu khách hàng, cứ 560 thùng trứng (gần 100.000 quả) đóng một container. Bà Năm sẽ phải thuê xe tải chở từng thùng trứng từ An Giang lên Cần Thơ để cơ quan thú y vùng 7 làm thủ tục kiểm dịch. Sau đó, thùng trứng được xếp vào container chở bằng đường thuỷ từ cảng Cần Thơ lên cảng TP.HCM, rồi sang qua một tàu lớn vận chuyển sang Trung Quốc.
"Mọi chi phí vận chuyển từ cơ sở lên trên cảng TP.HCM tui chịu. C̣n phí vận chuyển, bảo hiểm, phí giao nhận từ cảng Việt Nam sang Trung Quốc khách hàng chi trả", bà Năm nói.

Trứng muối được đóng vào thùng in chữ Trung Quốc. Ảnh: Đặng Hoàng

Những lô hàng đầu tiên, thương nhân Trung Quốc c̣n thực hiện thủ tục mua bán bằng tín dụng thư (L/C), nhưng hiện nay, do làm ăn thân quen, nên đích thân họ mang tiền mặt đến từng ḷ chi trả ngay, hoặc chuyển khoản qua đầu mối quen của họ tại Việt Nam. Hiện tại, giá trứng muối xuất sang Trung Quốc loại 1, 2, 3 có giá lần lượt là 29, 30 và 31 USD/thùng 160 trứng. Tính theo tỷ giá 20.650 đồng/USD, các cơ sở bán trứng muối cho Trung Quốc cao hơn bán cho nội địa từ 300 - 500 đồng/quả. Chẳng hạn, giá trứng muối đang bán ở một chợ trên đường Phú Hữu (quận 6, TP.HCM) là 3.200 - 3.400 đồng/quả, th́ giá thu mua của thương nhân Trung Quốc lên đến 4.000 đồng/quả. Nhưng những vựa trứng muối làm ăn với Trung Quốc phải cực công hơn một chút, v́ mỗi quả trứng được ủ tro muối phải công phu bọc bao nilông, đóng thùng theo đúng kích cỡ...

Sản xuất không kịp
Tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long hiện nay, xuất khẩu trứng muối chính ngạch có một số doanh nghiệp lớn tham gia như Vĩnh Nghiệp (Vĩnh Long), Nguyễn Phan (Trà Nóc - Cần Thơ), Vĩ Hoà B́nh (An Giang)... Trong đó Vĩ Hoà B́nh đang chiếm tỷ lệ nhỉnh hơn với số lượng xuất khẩu trung b́nh khoảng bảy container mỗi tuần. Đi kèm theo đó là hệ thống cơ sở nhỏ chuyên thu gom trứng tươi về chế biến ra trứng muối để cung cấp cho những đầu mối trực tiếp đứng ra xuất khẩu. Nói tóm lại, ở đồng bằng sông Cửu Long đang h́nh thành một dây chuyền sản xuất trứng muối chuyên cung cấp cho thị trường Trung Quốc với số lượng lên đến hàng chục triệu trứng mỗi tháng.
Thông thường, nhu cầu mua trứng muối của thương nhân Trung Quốc đến sớm hơn so với mùa làm bánh trung thu nội địa khoảng ba tháng. Giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu trứng muối ở Cần Thơ giải thích: từ tháng năm họ đă vào Việt Nam t́m mua trứng muối v́ ngoài việc đưa về làm bánh phục vụ mùa trung thu nội địa c̣n để kịp xuất khẩu vào mùa trung thu cho bà con Hoa kiều ở các nước. Do đó, thời gian họ đặt hàng nhiều nhất là từ tháng 5 đến tháng 7, lúc này doanh nghiệp nội địa mua chưa nhiều. "Trong tháng 6 vừa qua chúng tôi xuất khẩu gần 5 triệu trứng, đơn hàng tới nhiều đến mức làm không kịp", vị giám đốc trên cho biết thêm.
Nhiều chủ cơ sở sản xuất trứng muối và chủ trại vịt đẻ đều cho rằng, vịt đẻ chạy đồng ăn thức ăn thiên nhiên như cua, ốc, cá, tép, lúa... nên vị trứng thơm, ngon và bổ hơn nhiều so với nuôi nhốt, sử dụng thức ăn công nghiệp. Thương nhân Trung Quốc rất mê trứng vịt chạy đồng v́ có ḷng đỏ lớn, khi đưa vào muối th́ ḷng đỏ có màu đậm, cô đặc ra tỷ lệ nhiều hơn ḷng trắng nên làm nhân bánh trung thu khá tốt.
"Tôi làm nghề trứng muối cũng đă lâu nhưng chưa thấy khi nào thương nhân Trung Quốc sang t́m mua nhiều như năm nay. Mới đầu tuần rồi tôi phải thuê thêm công nhân làm việc hai ca để kịp giao hợp đồng 20 container vào giữa tháng bảy tới", bà Năm tâm sự..
Thương nhân Trung Quốc "ăn hàng" nhiều đẩy giá trứng vịt thời gian gần đây lên mức cao chưa từng thấy. Chị Bé, chủ trại vịt đẻ ở xă B́nh Ninh, huyện Cai Lậy, Tiền Giang kể: "Chưa bao giờ nuôi vịt kiếm được nhiều tiền như lúc này". Năm ngoái, giá trứng vịt lúc cao nhất có 21.000 đồng/chục, nay lên 26.000 - 27.000 đồng mà có tin vẫn c̣n có thể tăng thêm nữa.

------------------------

Người Trung Quốc thuê đất Việt Nam trồng... khoai lang

Không chỉ mua khoai lang, hiện người Trung Quốc đă bắt đầu mở chiến dịch thuê đất trồng khoai tại Vĩnh Long và xuất khẩu sang nước thứ ba.
Người trồng khoai ở huyện B́nh Tân, tỉnh Vĩnh Long đang hăng hái nâng diện tích trồng khoai lên trên 6000 ha. Khi giá khoai lang tím Nhật Bản gần 16.950 đ/kg, quá nửa dân số trên tổng số 93.758 người ở B́nh Tân đang sống dựa vào nghề trồng khoai, bao gồm hệ thống canh tác ngoài đồng và hệ thống dịch vụ thu mua, đóng gói chở sang Trung Quốc vốn lành ít dữ nhiều, nhưng họ không c̣n lựa chọn nào khác.

May rủi phận khoai

Hơn 70% sản lượng khoai sản xuất tại B́nh Tân và B́nh Minh được xuất khẩu (trung b́nh mỗi tháng xuất khẩu hơn 10.000 tấn khoai), chủ yếu xuất tiểu ngạch sang Trung Quốc. Người Trung Quốc thích khoai lang tím Nhật Bản tới mức không chỉ mua mà đă bắt đầu mở chiến dịch thuê đất trồng khoai tại B́nh Minh. Hiện có ít nhất 10 cơ sở mua khoai, đóng gói tại B́nh Tân, B́nh Minh, đóng nhăn hàng Trung Quốc.

Đóng thùng khoai lang xuất khẩu ở B́nh Tân. (Ảnh: Vĩnh Kim)

Một chủ doanh nghiệp ở Thuận an, B́nh Minh,nói: “Hầu hết khoai lang xuất sang Trung Quốc đều theo đường tiểu ngạch. Hàng giao qua cửa khẩu, họ nắm đằng chuôi, ḿnh nắm đằng lưỡi”.
Trong ba loại khoai lang th́ khoai lang tím Nhật Bản cho thu nhập cao nhất. Khoai trắng, khoai sữa cho thu nhập từ 100-120 triệu đồng/ha, thấp hơn khoai lang tím Nhật Bản (từ 170- 200 triệu đồng/ha). Trưởng pḥng Nông nghiệp &PTNT huyện B́nh Tân, ông Vơ Văn Theo cho biết, hiện khoai lang là nông sản xuất khẩu sau lúa gạo của Vĩnh Long. "Nhưng xuất khẩu qua đường tiểu ngạch dễ bị thua thiệt. Cái khó của nông dân và địa phương tụi tui là không biết nhiều về thị trường xuất khẩu. Nông dân làm ăn theo kiểu ăn may, rủi ro xảy đến là bó tay”.
Ông Huỳnh Ngọc Phó, trồng khoai lang tím Nhật Bản, từng bị ép giá, đă đứng ra lập công ty cổ phần kinh doanh khoai lang, nói: “Đóng hàng chở ra biên giới phía bắc, nhưng nếu không có người đứng bên đất của họ, không rành rẽ đường đi nước bước từ Lạng Sơn đi Quảng Châu, tự lần ḍ để đưa hàng đi là “mang đầu máu chạy về”. Có lúc giá khoai lang tím rộ lên 16.000-17.000 đ/kg, chở ́ ạch ra biên giới th́ giá rớt xuống 12.000-13.000 đ/kg và nay chỉ c̣n 11.000 đ/ kg".
Là người từng bị giựt nợ khi đưa hàng qua đất khách, ông Phó ngao ngán nói: “Họ sẵn sàng đặt cọc để ḿnh chở hàng ra, khi hàng tập trung càng đông, càng kẹt cứng, ṃn mỏi tại cửa khẩu th́ giá nào cũng bán. Lúc đó họ mở cửa kho lạnh mua vào trữ”.
Ông Nguyễn Văn Phước, một thương nhân “giải nghệ” buôn hàng sang Trung Quốc, nói: "Ở cửa khẩu, họ có kịch bản: thủ tục thông quan khó quá, đang kiểm định siết chất lượng… dưa chỉ 1 tuần là hư, khoai không có xe lạnh th́ cũng không thể lâu hơn nữa. Ai c̣n sức th́ quay về Hà Nội bán tháo bán đổ. T́nh trạng này nhiều người bị, chỉ có “c̣” là sống, biết bao nhiêu người chết”.
Ông Phó cho rằng nhà nước phải giúp vùng khoai mở thêm thị trường mới để tránh t́nh trạng bắt chẹt, ép giá khi Trung Quốc là thị trường duy nhất, người nông dân không có nhiều chọn lựa.

Đại gia thuê đất trồng khoai
Trong khi nông dân B́nh Minh và B́nh Tân đưa ra các mô h́nh trồng luân canh khoai lang - lúa hoặc cây màu khác có thể cho thu nhập cao hơn th́ những người từ Trung Quốc sang chỉ cần thuê đất, chuyển đất lúa sang trồng khoai.

Người nông dân không có lựa chọn nào khác là bán khoai tiểu ngạch sang Trung Quốc..

Theo FAO, sản lượng khoai lang hàng năm trên thế giới lên tới 127 triệu tấn, trong đó Trung quốc sản xuất nhiều nhất, 105 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, Trung Quốc chỉ có khoai lang vào tháng 8-9-10, các tháng c̣n lại phải nhập khoai từ nhiều nơi, trong đó có Việt Nam.
Người Trung Quốc thuê đất tại khu Giáo Mẹo, xă Thuận An, huyện B́nh Minh, với giá 4-5 triệu đồng/công (1000 m²). Nhiều nông dân đang trồng lúa, lời không hơn 3 triệu đồng/ công nên dễ dàng chấp nhận giá thuê đất của người Trung Quốc.

“Con số đất do người Trung Quốc thuê chưa được thống kê chính xác v́ hầu hết đều núp bóng người bản xứ”, bà Phan Thị Bé, trưởng pḥng kinh tế huyện B́nh Minh, cho biết.
Người Trung Quốc không chỉ thuê đất trồng khoai, rủ người giỏi kỹ thuật làm cho họ mà c̣n ra đồng tranh mua. Bà Phan Thị Bé nhận xét: “Họ sang đây thuê đất chuyển đất lúa thành đất khoai, núp bóng các nhà vựa mua khoai nhưng không mang về nước mà xuất sang nước thứ ba”.

B́nh Tân và B́nh Minh, mỗi nơi có tới 5000 - 6000 ha khoai, sản lượng 300.000 - 400.000 tấn khoai. Với năng suất 40 tạ/ 1 công đất (1.000m2, bằng 0,1 ha), trừ tất cả chi phí phân bón, dây khoai giống và công thu hoạch… người trồng khoai có thể lời trên 15 triệu đồng/ 1 công khoai.

Năm ngoái, theo một nguồn tin, những người thuê đất kiểu núp bóng khoảng 20 ha, năm nay không chỉ thuê khu Giáo Mẹo mà bắt đầu ḍm ngó đến vùng ven lộ 54 về Trà Ôn. Những đại gia nông dân làm ăn sâu với Trung Quốc bắt đầu xuất hiện. Một trong số đại gia có tiếng giàu có nhờ làm ăn với Trung Quốc đă thuê 200 công đất. Đại gia khoai lang này đầu tư khoảng 3,8 tỷ đồng và đoán chắc mức lời là 2 tỷ đồng.
Người Trung Quốc thuê người giỏi kỹ thuật làm việc, nếu không có ai chịu làm việc cho họ sẽ là cớ để họ đưa người sang với danh nghĩa lao động kỹ thuật. Dân trồng khoai lo ngại: liệu họ sẽ mua khoai nữa không khi tiếp tục mang tiền sang thuê đất trồng khoai?

Theo Hoàng Lan - Vĩnh Kim

SGTT