Hoa Kỳ rơi vào thế bí trong xử lư hồ sơ Bắc Triều Tiên

 

Đức Tâm

 

Ngoại trưởng Hàn Quốc và đặc sứ Mỹ Bosworth tại Seoul ngày 22/11/2010, trước hôm nổ ra vụ Bắc Triều Tiên nă pháo vào ḥn đảo của Hàn Quốc

Sau vụ Bắc Triều Tiên nă pháo vào một ḥn đảo của Hàn Quốc hôm thứ ba vừa qua, có nên nối lại đàm phán với B́nh Nhưỡng, hiện đang rất cần viện trợ kinh tế hay không? Hay là cố t́nh làm giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vụ việc? Ngược lại, nếu tỏ lập trường cứng rắn th́ không loại trừ nguy cơ xung đột quân sự leo thang trên bán đảo Triều Tiên. Nhiều câu hỏi không dễ trả lời được đặt ra cho Hoa Kỳ lúc này.

Chính quyền Obama sẽ đối phó ra sao với cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên ? Rơ ràng là cách tiếp cận vấn đề của chính quyền Hoa Kỳ qua giải pháp ngoại giao không mang lại hiệu quả. Thế nhưng, theo giới phân tích Mỹ, cũng không có nhiều lựa chọn khác. Nhà ngoại giao Mỹ Victor Cha, làm việc tại Nhà Trắng trong thời gian từ 2004 đến 2007 nhận định một cách mỉa mai rằng trong hồ sơ Bắc Triều Tiên th́ Washington chỉ có thể lựa chọn giữa ba khả năng: xấu, rất xấu và tồi tệ nhất.

Quả thực là có nhiều câu hỏi được đặt ra sau vụ Bắc Triều Tiên nă pháo vào một ḥn đảo của Hàn Quốc hôm thứ ba vừa qua: Có nên nối lại đàm phán với B́nh Nhưỡng, hiện đang rất cần viện trợ kinh tế hay không ? Nếu làm như vậy th́ không khác nào là một món quà tặng thưởng cho Bắc Triều Tiên sau mỗi hành động khiêu khích của chính quyền nước này. Hay là cố t́nh làm giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vụ việc? Có thể Bắc Triều Tiên  sẽ coi đây như một sự chùn bước và sẽ lấn tới, lại tiếp tục khiêu khích.

Ngược lại, nếu tỏ lập trường cứng rắn th́ không loại trừ nguy cơ xung đột quân sự leo thang trên bán đảo Triều Tiên. Đại diện của Nhà Trắng cho AFP biết là ngày hôm qua, 24/11, tổng thống Barack Obama đă được thông báo nhiều lần về diễn biến t́nh h́nh quan hệ giữa Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc và chính quyền Mỹ theo dơi hồ sơ này 24 giờ trên 24.

Trong quá tŕnh vận động tranh cử tổng thống trước đây, khác hẳn với đối thủ của đảng Cộng ḥa, thượng nghị sĩ John McCain, ông Obama đă tuyên bố muốn tiếp tục chính sách ngoại giao cởi mở đối với B́nh Nhưỡng. Thực tế cho thấy là chỉ vài tháng sau khi nhậm chức tổng thống, ông Obama đă buộc phải thay đổi thái độ khi Bắc Triều Tiên tiến hành một vụ thử nguyên tử và từ chối quay trở lại bàn đàm phán sáu bên về hạt nhân. Từ đó đến nay, Washington không chấp nhận đối thoại trực tiếp song phương mà chủ trương nói chuyện với B́nh Nhưỡng trong khuôn khổ ṿng thương lượng đa phương sáu bên.

Vẫn theo nhà ngoại giao Victor Cha, th́ tất cả các chính quyền Mỹ đều rơi vào t́nh thế lưỡng nan khi đối mặt với hồ sơ Bắc Triều Tiên và trong hoàn cảnh hiện nay, giải pháp đỡ tồi tệ nhất là nối lại các cuộc thương lượng.
Thế nhưng, trên nhật báo Wall Street, các ông Michael Green và William Tobey, làm việc trong chính quyền Mỹ dưới thời tổng thống George Bush, lại cho rằng việc quay lại đàm phán là một «sai lầm to lớn». Trong một bài viết phê phán sự thất bại trong chính sách của Mỹ đối với B́nh Nhưỡng kể từ những năm 90 đến nay, hai nhà ngoại giao này nhấn mạnh đến chính sách ngăn chặn, pḥng thủ và gây áp lực trong quan hệ Bắc Triều Tiên.

Về phần ḿnh, ông Christopher Hill, nguyên là đặc phái viên Hoa Kỳ, phụ trách vấn đề phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên, từ năm 2005 đến 2009 nói thẳng là chưa bao giờ có được những giải pháp tốt trong hồ sơ Bắc Triều Tiên. Nhà ngoại giao kỳ cựu này phản đối việc đàm phán trực tiếp với B́nh Nhưỡng v́ điều này có thể làm cho Hàn Quốc bị lép vế và có lợi cho Trung Quốc.

Giải thích thái độ thận trọng của Trung Quốc trong hồ sơ này, ông Hill cho rằng nguyên nhân chính là có tranh căi trong nội bộ ban lănh đạo ở Bắc Kinh, giữa một bên là phe, từ trước đến nay, vẫn ủng hộ vô điều kiện Bắc Triều Tiên và bên kia là các nhóm tỏ thái độ lo lắng về những diễn tiến trong chính quyền B́nh Nhưỡng. Trong bối cảnh đó, giải pháp là càng gây áp lực đối với Trung Quốc th́ càng tốt. Bộ Ngoại giao Mỹ đă đi theo hướng này và kêu gọi Trung Quốc có thái độ « rơ ràng như các nước phương Tây » và « sử dụng ảnh hưởng của ḿnh» để làm dịu cuộc khủng hoảng.

Cựu đặc sứ Mỹ khẳng định, trong mọi trường hợp, ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ là phải chứng tỏ luôn luôn ủng hộ, đứng bên cạnh Hàn Quốc, «không nên tạo cảm giác là chúng ta hành động dưới mức cần thiết» và «cũng không nên tạo cảm giác là chúng ta không biết đến mối lo ngại của các bên về một cuộc xung đột».

<<trở về đầu trang>>