Quan điểm của Hoa Kỳ về tranh chấp Biển Đông?

Việt Long,

     RFA

 

Nghị sĩ Mỹ Jim Webb trong cuộc hội luận 13 tháng 6, 2100 tại Washington

T́nh h́nh Biển Đông tiếp tục sôi động trên trường quốc tế, về phương diện ngoại giao và quốc pḥng, từ Trung Quốc, Việt Nam, Đài Loan, Philippines, sang đến Hoa Kỳ.
Tại Hoa Kỳ, là nơi mà công luận người Việt trông đợi khá nhiều, hôm thứ ba, nghị sĩ James Webb mở cuộc thuyết tŕnh và họp báo tại Washington để tŕnh bày quan điểm của ông về thái độ của Hoa Kỳ đối với t́nh h́nh cuộc tranh chấp đang bùng nổ trở lại tại biển Đông. Sau đó, hôm nay, Trung Quốc lên tiếng chỉ trích thẳng Hoa Kỳ về việc làm của vị nghị sĩ Chủ tịch tiểu ban Đông Á Thái B́nh Dương sự vụ thuộc Ủy ban ngoại giao Thượng Viện Mỹ.

Mỹ quá yếu mềm?

Nghị sĩ Jim Webb đă chỉ trích điều mà ông cho là thái độ quá yếu ớt của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh có những hành động khiêu khích và gây hấn ở ngoài khơi bờ biển Việt Nam. Ông Jim Webb nói trong cuộc hội luận:

"Tôi nghĩ chính phủ đă có những phản ứng quá yếu ớt trước vấn đề này khi chúng ta nói là chúng ta không đứng về bên nào trong vấn đề chủ quyền. Theo tôi chúng ta nên làm việc trong một diễn đàn đa phương để giải quyết vấn đề.”

Quả thực Washington tỏ ra quá “nhu ḿ” sau khi xảy ra những diễn biến trên biển Đông. Trước đó công luận đều nhận định là hành pháp Mỹ muốn ông Bộ trưởng quốc pḥng Robert Gates đi một ṿng sang châu Á và tham dự diễn đàn đối thoại an ninh tại Shangri-La, vào lúc ông sắp bàn giao chức vụ, là để xác định chính sách liên tục và nhất quán của Mỹ đối với châu Á Thái B́nh Dương, trong bối cảnh Washington cắt giảm ngân sách quốc pḥng và tái phối trí lực lượng trên toàn thế giới.

Nhưng tại Shangri-La ông Gates không có một lời nói trực tiếp nào về hành động của Bắc Kinh ở biển Đông, trong khi Bộ trưởng quốc pḥng Trung Quốc Lương Quang Liệt điềm nhiên nói đến cái gọi là “sự hợp tác an toàn” ở nơi này, sau khi đă gây hấn với Việt Nam, rồi lại tạo thêm một vụ cắt cáp nữa.

Ông Gates th́ chỉ tuyên bố rằng lập trường của Hoa Kỳ vẫn như cũ, là Mỹ có quyền lợi ở nơi này, nơi quyền tự do lưu thông không thể bị ngăn cản v́ công cuộc phát triển kinh tế, thương mại.

Năm ngoái sau khi Trung Quốc gây áp lực với những công ty hợp đồng với Việt Nam để thăm ḍ dầu khí ở biển Đông, Bộ trưởng Robert Gates đă tuyên bố rằng Hoa Kỳ phản đối bất kỳ hành động gây rối nào đối với các công ty Mỹ hay của nước khác hoạt động hợp pháp tại biển Nam Trung Hoa.

Rồi ngoài việc đưa tàu đến tập luyện thường kỳ về cứu hộ trên biển với Việt Nam, Mỹ cũng không có một lời nào với Trung Quốc hay Việt Nam sau những sự kiện nóng bỏng đó.

Nghị sĩ Webb coi đó là sự yếu ớt của Hoa Kỳ cũng là điều hợp lẽ và chính xác.

Nghị quyết về biển Đông

Hải quân Việt Nam tập trận trên đảo Phan Vinh thuộc quần đảo Trường Sa hôm 13-06-2011

Nghị sĩ James Webb cũng nói sẽ đưa ra Thượng Viện thông qua bản nghị quyết về thái độ của Hoa Kỳ đối với vấn đề biển Đông.

Nghị quyết sẽ lên án hành động sử dụng sức mạnh của Trung Quốc, đồng thời xác định rằng lực lượng quân sự Hoa Kỳ sẽ cương quyết bảo vệ quyền tự do giao thông tại biển Đông.

Vị nghị sĩ chủ tịch tiểu ban Đông Á và Thái B́nh Dương sự vụ của Thượng Viện Mỹ không đ̣i hỏi Mỹ phải có lập trường ủng hộ bên nào trong cuộc tranh chấp về chủ quyền ở nơi này, nhưng nói rằng Hoa Kỳ không những phải gửi ra một tín hiệu rơ ràng, mà c̣n phải can dự như một lực lượng đối trọng để đưa vấn đề biển Đông ra thảo luận đa phương.

Ông Webb nói rằng việc Mỹ đứng ra để cho thấy khả năng lănh đạo của ḿnh và đưa vấn đề ra quốc tế bàn thảo là điều hết sức quan trọng.

Nhưng sau buổi thuyết tŕnh của nghị sĩ Webb,Trung Quốc lên tiếng ngụ ư chỉ trích quan điểm giải quyết theo đường lối đa phương do nghị sĩ Webb đưa ra.

Phát ngôn viên Hồng Lỗi của bộ ngoại giao Trung Quốc tuyên bố rằng Trung Quốc hy vọng những quốc gia không liên quan đến cuộc tranh căi về biển Đông sẽ tôn trọng những nỗ lực của các quốc gia trực tiếp liên quan trong việc giải quyết vấn đề qua đường lối thương lượng trực tiếp.

Mỹ hăy đứng ngoài?

Lời tuyên bố này có những ngụ ư khá rơ. Trước hết Trung Quốc muốn nói những ai không liên quan đến vấn đề chủ quyền ở biển Đông, đích danh là Hoa Kỳ, th́ hăy đứng ngoài, và Bắc Kinh c̣n có ư nhấn mạnh chủ trương đàm phán song phương với từng quốc gia có liên quan đến biển Đông, thay v́ thương lượng với ṭan thể khối ASEAN hay thương lượng với một nhóm năm nước ASEAN liên quan đến vấn đề chủ quyền ở biển Đông.

Trung Quốc tách vấn đề tự do giao thông và khai thác tài nguyên ra khỏi vấn đề chủ quyền, muốn Mỹ không đem hai vấn đề vào làm một, khi nghị sĩ Webb nói là Mỹ phải can dự, mà theo ông, “không những v́ vấn đề chủ quyền mà c̣n vấn đề giao thương, kinh tế”.

Tuy nhiên ai cũng thấy rằng hai việc có liên quan mật thiết với nhau. Một khi chủ quyền biển Đông thuộc về Trung Quốc như họ áp đặt Đường Lưỡi Ḅ, th́ c̣n đâu quyền tự do giao thông và khai thác tài nguyên cho nước khác? Vấn đề này từng gây mâu thuẫn và đụng chạm nhiều lần trên không cũng như trên mặt biển giữa Mỹ với Trung Quốc trong những năm qua.