Những điều chưa biết về sức mạnh quân sự của Trung Quốc

   Quỳnh Chi,

phóng viên RFA

Tàu ngầm hạt nhân JIN sử dụng tên lửa đạn đạo của TQ.

Đứng thứ nhất trên thế giới về số quân thường trực, đứng thứ hai về kinh tế, thứ 3 về sức mạnh quân sự và đang không ngừng gia tăng sức mạnh này trong 2 thập niên trở lại đây.

Đó là một trong những điều người ta biết về Trung Quốc. Tuy nhiên, vẫn c̣n nhiều điều người ta chưa biết hết về sức mạnh quân sự nước này. Quỳnh Chi tổng hợp và tường tŕnh các thông tin liên quan về những điều biết và chưa biết về quân sự Bắc Kinh.

Việc cách đây không lâu Bắc Kinh chính thức công nhận sự xuất hiện của hàng không mẫu hạm Thi Lang đă gây xôn xao trong dư luận. Thế nhưng, đây không phải là lần đầu tiên Trung Quốc gây quan ngại cho dư luận quốc tế về khả năng quân sự không rơ lư do của ḿnh.
Trong buổi điều trần trước quốc hội Hoa Kỳ ngày 12 tháng 3 năm 2008, 2 tháng sau khi trở về từ chuyến viếng thăm Trung Quốc, Đô đốc Timothy Keating, Tư lệnh hạm đội Thái B́nh Dương Hoa Kỳ cho biết cần để ư những gia tăng quân sự của Trung Quốc một cách cẩn thận. Cụ thể hơn, Đô đốc Timothy cho biết một trong những người đồng nhiệm Trung Quốc nói rằng
“Chúng tôi sắp xây dựng hàng không mẫu hạm. Các ông có thể lấy phần đông của Thái B́nh Dương (từ Hawaii đến Mỹ). Chúng tôi sẽ lấy phần tây Thái B́nh Dương, từ Hawaii đến Trung Quốc”.

Sự phát triển của hải quân TQ nhân kỷ niệm 60 năm QĐND/TQ

Việc mạnh dạn đề nghị chia đôi lợi ích tại Thái B́nh Dương chứng tỏ Trung Quốc tự tin về những ǵ ḿnh đang có, đặc biệt là kinh tế và quân sự.
Trước khi phát triển quân sự một nước, người ta thường phát triển kinh tế trước tiên bởi kinh tế là bệ phóng và nguồn lực của những hoạt động hiện đại hóa vũ khí và nâng cấp quân lực. Hiện tại, Trung Quốc chiếm vị trí thứ nh́ thế giới về kinh tế với những chỉ số tăng trưởng ấn tượng vượt 10% vào năm ngoái.
Theo giáo sư tiến sĩ Marvin C. Ott, thuộc đại học John Hopkins, bắt đầu từ 20 năm trở lại đây, Trung Quốc đă gia tăng quân sự từ 13 đến 15% mỗi năm.
“Trung Quốc từ lâu đă đầu tư, phát triển khả năng quân sự cũng như tăng cường chi tiêu quốc pḥng 30 năm nay, đặc biệt là 20 năm trở lại đây. Cách mà Trung Quốc tăng cường khả năng quân sự cũng rất cao và đáng chú ư”
Thực tế, theo báo cáo hàng năm vào năm ngoái của Bộ quốc pḥng Hoa Kỳ, từ năm 1989, ngân sách quốc pḥng Trung Quốc tăng gần 13% mỗi năm. Hồi tháng 3 năm nay, phát ngôn nhân quốc hội Trung Quốc Lư Triệu Tinh cho biết, ngân sách quốc pḥng năm nay của nước này là 91,5 tỷ đô la. Tuy nhiên, tờ USA Today số ra hôm 28 tháng 7 trích nguồn viện nghiên cứu American Enterprise cho biết con số thực sự có thể là 300 tỷ đô la. Với số tiền ấy và với lượng nhân công rẻ trong nước, Trung Quốc có thể làm được một khối lượng vũ khí khổng lồ.
Với việc du nhập, nâng cấp và sản xuất nhiều vũ khí, những năm gần đây, sức mạnh quân sự Bắc Kinh đă vươn lên những vị trí cao trên thế giới. Theo Global Fire Power, Trung Quốc đang đứng thứ 3 sau Hoa Kỳ và Nga so về sức mạnh quân sự. Năm ngoái, vị trí này của Trung Quốc là thứ nh́.
Chỉ trong ṿng 2 thập niên trở lại đây, Trung Quốc đă kiến tạo được một lực lượng tàu ngầm và tàu đổ bộ lớn nhất Châu Á. Không quân Trung Quốc cũng được trang bị thêm hàng trăm máy bay chiến đấu có thể sánh ngang với F-15s và F-16s của Hoa Kỳ.

Tàu sân bay Thi Lang của Trung Quốc đang được tu sửa. AFP

Khi các loại tên lửa CM-802 AKG, máy bay chiến đấu đa năng Tiểu Long/FC-1, tên lửa vác vai và máy phóng rocket… được trưng bày tại Triển lăm Hàng không Chu Hải, Trung Quốc nổi lên như một đối thủ của các nước cung cấp vũ khí trên thế giới.
Đáng kể hơn, hồi tháng 1 đầu năm nay, khi bộ trưởng cựu Quốc pḥng Robert Gates của Hoa Kỳ đến Bắc Kinh, Trung Quốc đă cho thử máy bay tàng h́nh đầu tiên J-20.
Theo một bản báo cáo mới ra tháng này của ông Dean Cheng, một chuyên gia về quân sự Trung Quốc tại tổ chức có tên Heritage Foundation, trong ṿng mấy mươi năm trở lại đây, Trung Quốc tập trung phát triển không quân và hải quân thay v́ chỉ tập trung vào bộ binh như trước đó.
Năm 2010, Trong Quốc trở thành nước đóng tàu lớn nhất thế giới với hai công ty đóng tàu nhà nước CSSC và CSIC với tổng số hơn 200 ngàn công nhân sản xuất ra các tàu dân dụng và quân đội. Theo website của CSSC, về mặt cấu trúc, đây là xương sườn hỗ trợ cho hải quân Trung Quốc.
Trung Quốc cũng không ngừng tăng cường các lực lượng quân sự nhằm đảo bảo lợi ích trên biển của nước này, bao gồm lực lượng: Fisheries Law Enforcement Command (FLEC), China Maritime Safety Administration (MSA), China Marine Surveillance (CMS) và China Coast Guard (CCG). Trong đó, FLEC và CMS có nhiệm vụ tuần tra tại các khu vực biển tranh chấp. Mỗi lực lượng được trang bị từ 10 đến 20 tàu nặng từ 1 đến 5 ngàn tấn. Đặc biệt, tàu thuộc lực lượng CCG nặng từ 130 đến 1.500 tấn, với nhiều chiếc có trang bị vũ khí.

Loại hỏa tiễn chống hỏa tiễn cua TQ được trưng bày năm 2010.

Kỹ thuật quân sự c̣n nhiều giới hạn

Tuy nhiên, song song với những điểm mạnh, quân sự Trung Quốc cũng có những giới hạn.

Giới quan sát cho rằng, Trung Quốc sẽ triển khai máy bay chiến đấu J-15 cho chiếc hàng không mẫu hạm Thi Lang. J-15 là một phiên bản của Su-33 dùng cho hàng không mẫu hạm Kuznetsov của Nga và cũng sẽ mắc các hạn chế tải trọng và tầm xa. Chiếc Thi Lang không có dàn phóng may bay như các tàu sâu bay Hoa Kỳ và Pháp mà dùng một loại sàn cất cánh nâng cao để phóng máy bay nên sức mạnh sẽ kém đi.
Mặt khác, cũng như Su-33, J-15 của Trung Quốc cũng mắc khuyết điểm là không tuần tra xa được. Đó là lư do v́ sao hàng không mẫu hạm Kuznetsov không có một vai tṛ lớn trong việc cân bằng thế mạnh hải quân ở Châu Âu và Thi Lang cũng không thể quan trọng hơn Kuznetsov.
Mặt khác, theo ông Nathan Hughes, giám đốc phân tích quân sự tổ chức STRATFOR, mặc dù có số quân chính thức đông đảo, nhưng quân đội Trung Quốc hiện nay có tŕnh độ kỹ thuật khá thấp, đặt ra dấu hỏi về khả năng ứng dụng thiết bị. Thêm vào đó, các chuyên gia cho rằng rất nhiều vũ khí chế tạo tại Trung Quốc lấy từ phiên bản của Nga mà Trung Quốc mua từ những năm 1980 nên mắc những lỗi lạc hậu hoặc dễ dàng bị vũ khí “đàn anh” khống chế.
Một điều đặc biệt nữa mà ít được nói đến về khả năng quân sự Trung Quốc. Theo ông Nathan Huges nếu kết hợp cả hải quân và không quân Trung Quốc, lực lượng này vẫn ít hơn lực lượng an ninh nội bộ của Bộ Quốc pḥng. Điều này làm người ra cho rằng , những vấn đề Tây Tạng, Tân Cương, Mông Cổ và nguy cơ bạo loạn trong nước (do những bức xúc về kinh tế, dân chủ, nhân quyền…) vẫn là những vấn đề đáng quan tâm nhất của Bắc Kinh, thay v́ vấn đề biển Đông.
Trong khi Hoa Kỳ chỉ tăng ngân sách quốc pḥng khoảng 4,4% một năm th́ việc ngân sách quốc pḥng Trung Quốc gia tăng 13% một năm là rất đáng quan ngại, giống như nhiều người quan ngại sự tăng trưởng quân sự Liên Xô những năm 50-60. Những phân tích trên cho thấy, mặc dù Trung Quốc gia tăng hiện đại hóa quân sự nhưng thế mạnh ấy vẫn c̣n những hạn chế nếu không muốn nói là chỉ ở giai đoạn bắt đầu. Chính v́ thế, sự quan ngại dành cho Trung Quốc là để pḥng ngừa chứ không phải quan ngại để đầu hàng.
Khi 2/3 thế giới là đạn dương, hạm đội trở thành sức mạnh thực sự của một nước. Hoa Kỳ mấy trăm năm nay đảm bảo được sức mạnh của ḿnh cũng nhờ 7 hạm đội răi rác khắp nơi. Đă có nhiều phát biểu cho rằng, một khi có hàng không mẫu hạm, bước kế tiếp của Trung Quốc là xây dựng hạm đội. Và một khi người bạn láng giềng lớn mạnh, Việt Nam là nước bị ảnh hưởng nhiều nhất như ư kiến của giáo sư Marvin Ott đă nói:
“Đối với viện hiện đại hóa quân sự của Trung Quốc, tất cả các nước trong khu vực đều nên quan tâm. Nhưng Việt Nam là nước sẽ bị ảnh hưởng lớn nhất. Một khi Trung Quốc tăng cường khả năng quân sự về hàng không hay về hải quân, th́ Việt Nam sẽ gặp vấn đề về chiến lược”.