Nghĩ ǵ sau 36 năm thống nhất đất nước?

Đỗ Hiếu,

phóng viên RFA

 

Sài G̣n ngày 30-04-1975

Ngày 30 tháng 4 năm 1975 được Hà Nội gọi là chiến dịch Đại thắng Mùa xuân, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước, tiến thẳng lên Xă hội chủ nghĩa ưu việt, khiến bạn bè năm châu nể phục.

Người dân Miền Nam, phía chiến bại th́ lại cho đó là một cuộc đổi đời, đất nước bị nhuộm đỏ, bị xóa tên trên bản đồ thế giới, toàn xă hội bị đọa đầy. Hàng triệu người bị xua đi vùng kinh tế mới, bị tập trung cải tạo, bị đánh tư sản và hàng triệu phải vượt biển t́m tự do.

36 năm sau biến cố đó, người dân miền Bắc, phe chiến thắng và dân chúng miền Nam, kẻ chiến bại có suy nghĩ ra sao và họ ước mơ ǵ?

Xin mời quư vị nghe tâm t́nh của người dân hai miền đất nước, thuộc các thế hệ, tuổi đời khác nhau.
 

Có độc lập thống nhất, c̣n kinh tế?

Từ khu nghỉ mát Sầm Sơn, thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, cựu đại sứ Cộng ḥa Xă hội Chủ nghĩa Việt Nam tại Trung Quốc, một lăo thành cách mạng, một công thần của chế độ với tuổi đời trên 95 bày tỏ niềm vui khi cuộc chiến kết thúc, xem đó là một dấu ấn lịch sử, một chiến công lừng lẫy của toàn dân Việt:

Người phụ nữ bán trái cây dạo đi ngang một cửa hàng thời trang ở Hà Nội. AFP photo/Hoang Dinh Nam

“Ngày 30 tháng 4 là ngày kỷ niệm rất quan trọng của toàn dân chúng tôi v́ toàn dân chúng tôi không có cái nguyện vọng nào cao hơn là độc lập dân tộc và thống nhất quốc gia.

Thế bây giờ đă thực hiện được độc lập dân tộc thống nhất quốc gia th́ đó là cái mong mỏi của toàn dân, mà nếu nói riêng tôi từ khi tôi làm cách mạng đến bây giờ th́ 73 năm rồi đạt được cái này th́ đúng là cái mong ước lớn của tôi từ khi bắt đầu tham gia cách mạng.”

Tuy nhiên, qua câu chuyện với phóng viên Ban Việt Ngữ, ông Vĩnh cũng không che giấu được nỗi ưu tư của ḿnh, từng trực tiếp bày tỏ với cấp lănh đạo cao nhất nước:
“Tôi th́ rất hài ḷng về độc lập thống nhất nhưng mà c̣n đứng về đời sống kinh tế th́ tôi chưa hài ḷng. Đời sống nhân dân với mọi mặt về nhiều mặt tôi cho là cái tiến bộ nó không đáp ứng được không đúng với thời gian 36 năm.

Đáng lẽ nước tôi phải tiến nhanh hơn nữa cơ, mà cũng c̣n có nhiều vấn đề lắm tôi không hài ḷng. Nhưng mà đồng chí Nguyễn Phú Trọng mới trúng cử tổng bí thư, tôi đă gặp đồng chí Nguyễn Phú Trọng tôi gửi gắm một điều thế này, một là đồng chí phát huy tinh thần độc lập tự chủ và phát huy dân chủ, hữu nghị với Trung Quốc cũng được nhưng hữu nghị th́ có lúc cũng phải đấu tranh khi quyền lợi của tổ quốc bị xâm phạm. Đấy là cái câu tôi nói lại khi tôi đă gặp TBT Nguyễn Phú Trọng tôi nói thôi.”

Ḥa b́nh chứ không phải chiến thắng

Công an dẫn giải TS Hà Vũ rời toà.

Kế đó, thầy giáo Đỗ Việt Khoa, giáo viên cấp 3 ở Hà Nội, thuộc thế hệ hơn 40, tŕnh bày về những điều ông được nghe thấy về cuộc chiến Việt Nam:

“Trước kia th́ (tôi) không để ư đến các thông tin đa chiều, cũng không nghe nhiều cho nên vẫn cứ có tư duy là ngày 30 tháng 4 coi như là ngày chiến thắng, cả nước ḥ reo ăn mừng, rồi nghỉ lễ liên hoan.

Bây giờ khi chiến tranh đă qua đi trên 35 năm nh́n lại sự kiện 30 tháng 4 đó tôi thấy có cả những sự kiện đau ḷng, cho nên có lẽ chúng ta nên coi là một ngày ḥa b́nh chứ ăn mừng chỉ làm đau buồn thêm cho bên kia nữa.

Chiến tranh đă qua lâu rồi cần phải xét lại. Như tuyên truyền ở ngoài Bắc này th́ đó là một cuộc chống Mỹ cứu nước, nhưng Mỹ đă rút đi năm 1973 nhưng từ đó càng dẫn đến đổ máu nặng nề hơn trong giai đoạn đó là một điều đáng tiếc. Anh em một nhà Con Rồng Cháu Tiên mà đă đổ máu với nhau.”
Thực tế hoàn toàn khác hẳn với những ǵ mà đảng và nhà nước tuyên truyền, thầy Khoa tŕnh bày tiếp những suy nghĩ của ḿnh:

“Bây giờ chúng tôi mong muốn là về phía những người lănh đạo bây giờ, những thế hệ bây giờ nên bỏ cái suy nghĩ 30 tháng 4 là ngày đáng ăn mừng đi và chúng ta hăy quên cái ngày ấy đi, cho nó lui vào quá khứ, nh́n lại cái đúng cái sai của ḿnh mà xây dựng lại đất nước.

Ngoài ra th́ cũng như ông Cù Huy Hà Vũ có nói trên báo chí nước ngoài th́ nếu như ngày 30 tháng 4 này mà c̣n tù binh nào của Miền Nam Việt Nam trước kia th́ chúng ta nên phóng thích họ toàn bộ, không thể giam cầm họ mấy chục năm trời. Nên khép lại những chuyện quá khứ và hăy hướng tới các điều tốt đẹp nhất, hăy đoàn kết v́ một dân tộc phát triển.”

Ai thắng ai?

Vừa rồi là phát biểu về ngày 30 tháng tư từ hai công dân Việt Nam sinh trưởng ở Miền Bắc. Một người gốc từ Miền Trung, thuộc lứa tuổi ngoài 60, hiện định cư tại Canada, sử gia Trần Gia Phụng nói đến yếu tố văn hóa để thấy rơ “ai thắng ai”:

“Ngày 30 tháng 4 đó th́ lúc đó tôi ở Đà Nẵng và cảm xúc đầu tiên, cảm giác đầu tiên tôi nh́n th́ tôi thấy là người cộng sản họ tin rằng họ thống nhất đất nước, họ thống nhất đất đai, nhưng mà nh́n vào những diễn biến của dân chúng lúc đó, những người di tản – lúc đó chưa vượt biên, mới có di tản – và t́m cách trốn tránh th́ tôi thấy rơ ràng là cộng sản chỉ có thể nói là xóa cái biên giới ở Bến Hải nhưng mà cộng sản không thống nhất được ḷng dân, không thống nhất được tinh thần dân tộc. Và điều này, một dân tộc mà tinh thần không thống nhất th́ rất là nguy hiểm cho tương lai. Đó là cái nh́n thứ nhất của tôi.

C̣n cái nh́n thứ hai là cái nh́n người Bắc họ vào; sau 30 tháng 4 ngoài Bắc họ vào th́ họ học theo người Miền Nam chúng ta, tức là họ bỏ dép râu, họ đi dép, họ đi sa-bô, họ bỏ những áo quần theo kiểu ở ngoài Bắc mà họ theo kiểu áo quần ở Miền Nam.

Thành ra như vậy tôi nh́n th́ tôi thấy về phương diện văn hóa là Miền Nam thắng Miền Bắc chớ không phải Miền Bắc thắng Miền Nam, mà văn hóa mới là cái quan trọng, chứ c̣n quân sự th́ có thể nhất thời người bên này thắng hay người bên kia thắng, nhưng mà về lâu về dài th́ văn hóa mới là hướng dẫn đời sống của dân tộc.

Từ đó mà tôi thưa thật là tôi đă có ḷng tin rằng trước sau ǵ nước Việt Nam chúng ta cộng sản cũng phải biến chuyển hoặc sẽ phải sụp đổ theo với nền văn hóa của Miền Nam chúng ta. Đó là ư nghĩ của tôi vào năm 1975 và càng ngày cho đến ngày nay nh́n lại tôi thấy những điều tôi nghĩ lúc đó, có thể là tôi chủ quan, nhưng mà tôi cảm thấy tôi có lư.”

Từ chiều ngày 13/4/2011, công nhân nhà máy Marumitsu đ́nh công tại cửa công ty thuộc Khu công nghiệp Quang Minh, huyện Mê Linh, ngoại thành Hà Nội.

Giai cấp công nhân giờ bị bóc lột  Kế đó, ông Nguyễn Đ́nh Hùng, một thanh niên mới bước chân vào đời lúc 30 tháng 4, 1975, nay là viên chức công đoàn lao động Australia, so sánh cuộc sống của người lao động trước và sau năm 1975:

“Trước ngày 30-4-1975 công nhân trong Miền Nam đă có Tổng Liên Đoàn Lao Công Việt Nam là một công đoàn độc lập tranh đấu thực sự cho quyền lợi của công nhân, nhưng sau 30-4-1975 đến nay khi đất nước Việt Nam được gọi là thống nhất th́ công nhân không c̣n có được một nghiệp đoàn độc lập để bảo vệ cho quyền lợi của ḿnh.

Trước và ngay sau ngày 30-4-1975 Đảng CSVN trước đó c̣n được gọi là Đảng Lao Động Việt Nam và công nhân được xem là giai cấp tiên phong tranh đấu để xóa bỏ giai cấp bóc lột, sau 36 năm buồn thay, bây giờ giai cấp công nhân là giai cấp bị bóc lột.”

Tự do dân chủ cho VN

Dịp này, ông Hùng cũng nói lên những mơ ước sâu xa của ḿnh đối với đất nước:

“Nhân ngày 30 tháng 4 được Hà Nội gọi là một cuộc chiến thắng thần thánh, ngày mà họ cho là toàn dân được giải phóng, đất nước được thống nhất ḥa b́nh, cái ngày mà cố thủ tướng cộng sản Vơ Văn Kiệt gọi là “có trăm người vui vạn người buồn”, ngày đă xô đẩy hàng triệu người phải bỏ nước ra đi, và bao nhiêu linh hồn phụ nữ phải hy sinh v́ hai chữ tự do trên rừng sâu ngoài biển cả. Xin hăy cùng nhau cầu nguyện hồn thiêng sông núi hăy phù hộ cho Việt Nam sớm có tự do, dân chủ và nhân quyền thực sự.”

Qua góp ư th́ tất cả đều có cùng tư tưởng mong sao cho nước nhà sớm cải tiến các sinh hoạt chính trị, phát triển kinh tế xă hội, thực thi dân chủ, nhân quyền theo đà tiến hóa của nhân loại văn minh, tiến bộ.