Cuộc phỏng vấn này được phổ biến cùng ngày với một bản tin khác nói Thứ trưởng Quốc Pḥng Nguyễn Huy Hiệu, sang Nam Hàn gặp các viên chức bán trang bị quốc pḥng và thăm xưởng đóng tàu Daewoo.

Ông Phùng Quang Thanh nói trong cuộc phỏng vấn của TTXVN, phổ biến hôm 17 Tháng Mười Hai, 2009, rằng, “Tôi cũng đă đề nghị với các Thượng Nghị Sĩ James H.Webb và John McCain vận động Quốc Hội Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Hai thượng nghị sĩ hứa sẽ thảo luận với các đồng nghiệp của ḿnh về vấn đề này.”

Dịp này, ông c̣n nói thêm “Trong cuộc gặp với các thượng nghị sĩ James H.Webb và John McCain, tôi đă đề nghị với họ trên cương vị và khả năng của ḿnh, ngăn không đưa dự luật nhân quyền cho Việt Nam ra Thượng Viện, họ đă đồng t́nh không để việc đó xảy ra.”

Sự thật ra sao, chỉ mới là lời ông Thanh được TTXVN đưa ra. Ông Thanh có đề nghị chính phủ Mỹ băi bỏ cấm vận bán vơ khí sát thương cho Việt Nam hay không khi gặp Bộ Trưởng Quốc Pḥng Robert Gates hôm 12 Tháng Mười Hai, 2009 ở Ngũ Giác Đài, không thấy ông Thanh nói trong cuộc trả lời phỏng vấn.

Quốc Hội Hoa Kỳ, theo Đạo Luật Kiểm Soát Mua Bán Vơ Khí Quốc Tế (Arms Export Control Act) có từ năm 1976 nhưng được điều chỉnh nhiều lần sau đó, cho phép chính phủ cấp giấy phép bán có kiểm soát các loại vơ khí, trang bị quốc pḥng ra ngoại quốc. Theo qui định, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ phải gửi thư thông báo cho Quốc Hội về các đơn xuất cảng đă được cấp phát.

Cuối năm 2006, Tổng Thống George W. Bush đă kư nghị định chấm dứt cấm xuất cảng vơ khí sang Việt Nam sau chuyến thăm viếng của thủ tướng Việt Nam thời đó là Phan Văn Khải nhưng vẫn giới hạn hàng bán không gồm các loại vơ khí sát thương.

Vơ khí Hoa Kỳ tối tân nhất thế giới nhưng, chưa kể các giới hạn do chính phủ và quốc hội đặt ra (được phép bán cho nước nào, loai vơ khí, mức độ tối tân và trị giá), lại đắt nhất thế giới mà không mấy nước có khả năng mua nổi.

Hoa Kỳ hiện đang tồn trữ một lượng lớn chiến hạm, máy bay, xe tăng cũ, xe cơ giới đủ loại đang nằm ụ. Đối với Hoa Kỳ có kỹ nghệ Quốc Pḥng tiêu tốn hàng trăm tỉ đô la khảo cứu vơ khí mới mỗi năm, sau ít năm sử dụng đă bị loại bỏ. Nhưng với những quốc gia khác, chúng có thể có thể tân trang lại để dùng tiếp.

Lời ông Phùng Quang Thanh trong cuộc phỏng vấn ám chỉ cho thấy Việt Nam muốn tiếp cận nguồn cung cấp vơ khí từ nhiều nước khác nhau, không phải chỉ riêng từ Nga. Cho nên, sau khi đến Mỹ, ông c̣n thăm Pháp trước khi trở về Việt Nam cho người ta hiểu thêm ư định của Hà Nội trong chuyến đi này.

Cùng một khoảng thời gian ông Phùng Quang Thanh đi Mỹ, thứ trưởng Quốc Pḥng Việt Nam, Thượng Tướng Nguyễn Huy Hiệu cũng cầm đầu một phái đoàn sang Hàn quốc.

Chuyến đi từ ngày 12 đến 18 Tháng Mười Hai, 2009 được TTXVN mô tả là “theo lời mời của Bộ Quốc Pḥng và Cơ quan Quản lư Chương tŕnh mua sắm Quốc Pḥng (DAPA) Hàn Quốc.”

Ngoài chuyện gặp thứ trưởng Quốc Pḥng Hàn Quốc, Chang Soo-man, ông Hiệu c̣n gặp Byun Moo-kyun, Giám đốc Cơ quan Quản lư Chương tŕnh mua sắm Quốc Pḥng Hàn Quốc, và “đến thăm Trường Sỹ quan Lục quân quân đội Hàn Quốc, Công ty đóng tàu Daewoo và Công ty LIG Next1.”

Các chuyến đi của hai người cầm đầu Bộ Quốc Pḥng Việt Nam và chuyến đi Nga của ông Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng một lúc có thể gọi là “dồn dập” vào dịp cuối năm là một tín hiệu mang nhiều ư nghĩa khác nhau.

Việc mua sắm số lượng vơ khí quan trọng từ Nga (6 tàu ngầm, 12 máy bay SU-30MK2) là nhằm “đối phó sự tăng cường quân sự của trung quốc ở biển Đông”, theo ư kiến của ông Richard Bitzinger, chuyên viên phân tích quốc pḥng khu vực của trường nghiên cứu S. Rajaratnam School of International Studies tại Singapore.

Phần lớn trang bị vơ khí của Việt Nam hiện nay đều lạc hậu và cũ kỹ.

Như bản tin TTXVN cho thấy, ông Nguyễn Huy Hiệu đến thăm xưởng đóng tàu Daewoo. Công ty đóng tàu Daewoo được coi là lớn thứ ba thế giới (Hyundai lớn số 1) đóng từ tàu chở dầu, tàu chở hàng, chế tạo dàn khoan dầu đến đóng tàu chiến các loại, từ tàu tuần cỡ nhỏ đến tàu ngầm.

Hiện Hàn Quốc đang chuẩn bị sản xuất lấy 6 khu trục hạm hạng Aegis theo sự thỏa thuận của Hoa Kỳ. Chiến hạm trang bị hỏa tiễn này được mô tả là tối tân nhất thế giới hiện nay.

Cùng với việc đến hăng Daewoo để xem hàng, ông Hiệu c̣n đến thăm công ty LIG Nex1 Co., một công ty sản xuất trang bị điều khiển điện tử cho hỏa tiễn, radar, máy bay, vơ khí dưới nước, hệ thống điện tử hành quân Hải Quân...

Trước khi có các chuyến đi của ông Nguyễn Tấn Dũng, Phùng Quang Thanh, Nguyễn Huy Hiệu, nhà cầm quyền Việt Nam công bố sách trắng quốc pḥng, bạch hóa bề ngoài một số chi tiết từ ngân sách quốc pḥng đến quân số.

Ngày 8Tháng Mười Hai, 2009, Tướng Nguyễn Chí Vịnh, thứ trưởng Quốc Pḥng họp báo công bố “Sách trắng Quốc pḥng” cho hay ngân sách Quốc Pḥng của Việt Nam khoảng $1.4 tỉ đô la, bằng 1.8% ngân sách cả nước.

Carl Thayer, chuyên viên các vấn đề Việt Nam của Học Viện Quốc Pḥng Hoàng Gia Úc cho rằng ngân sách này quá nhỏ để Việt Nam có thể mua nổi các trang bị quân sự lớn, như mua tàu ngầm. Việc trả nợ bằng hàng hóa có thể dàn xếp được như Nga từng thỏa thuận với Malaysia.