TQ: Bạo loạn ở Tân Cương làm 140 người chết, và còn tăng nữa

TQ: Bạo loạn ở Tân Cương làm 140 người chết, và còn tăng nữa

URUMQI, 6-7 (Tân Hoa) -- Tổng số người thiệt mạng đã lên đến 140 sau cuộc bạo loạn đêm Chủ Nhật ở Urumqi, thủ phủ Khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương phiá tây bắc TQ, chính quyền Khu tự trị nói hôm nay, thứ Hai.

57 thi thể đã được tìm thấy trên các đường phố Urumqi, số còn lại đã chết ở bệnh viện, Lưu Diêu Hoa, trưởng công an khu tự trị, nói trong một buổi họp báo trưa nay, thứ Hai.

Ông nói số người thiệt mạng còn tăng nữa.

Ít nhất 828 người bị thương trong cuộc bạo loạn đẫm máu xảy ra đêm Chủ Nhật.

Những kẻ bạo loạn đã đốt cháy 261 xe gắn máy, 190 xe bus, ít nhất 10 taxi và 2 xe công an, ông Lưu nói.

Tính đến 9 am (tức 8 giờ sáng VN), nhiều xe cộ vẫn còn ngổn ngang trên các đường phố Urumqi.

Điều tra ban đầu cho thấy 203 cửa hàng và 14 ngôi nhà bị phá hủy trong cuộc bạo loạn.

Công an đã bắt hàng trăm người có liên quan đến cuộc bạo loạn, gồm ít nhất 12 người bị tình nghi kích động cuộc hỗn loạn, ông Lưu nói.

Công an vẫn tiếp tục truy bắt khoảng 90 nhân vật chủ chốt khác bị tình nghi trong thành phố. "Công an thắt chặt an ninh ở các đường phố trung tâm Urumqi và những địa điểm trọng yếu như công ty điện lực, công ty gas và đài truyền hình nhằm ngăn ngừa bạo loạn quy mô lớn."

Chủ tâm phiá sau cuộc bạo loạn

Điều tra ban đầu cho thấy cuộc bạo loạn là chủ tâm cuả Quốc hội Duy Ngô Nhĩ Thế giới do bà Rebiya Kadeer lãnh đạo, theo chính quyền khu tự trị thông báo.

Rebiya Kadeer, trước đây là một nữ doanh nhân ở TQ, bị bắt giam năm 1999 vì tội làm nguy hại đến an ninh quốc gia. Bà được cho tại ngoại vào ngày 17-3-2005 để trị bệnh ở Mỹ.

"Cuộc bạo loạn này đã được sắp xếp và tổ chức trước. Nó được xúi giục và chỉ đạo từ nước ngoài, và được thực hiện bởi những kẻ ngoài vòng pháp luật trong nước," một thông cáo của chính quyền đưa ra sáng sớm hôm nay, thứ Hai.

Theo chính quyền khu tự trị, Quốc hội Duy Ngô Nhĩ Thế giới gần đây đã xúi giục cuộc hỗn loạn trên Internet, kêu gọi những người ủng hộ hãy "can đảm hơn" và "làm gì đó lớn hơn."

Nur Bekri, Chủ tịch Khu tự trị Tân Cương, nói trên truyền hình sáng nay, thứ Hai rằng 3 lực lượng khủng bố, ly khai và cực đoan đã lợi dụng cuộc ẩu đả giữa các công nhân sắc tộc Duy Ngô Nhĩ và Hán ở nhà máy sản xuất đồ chơi ở tỉnh Quảng Đông hôm 26-6, trong đó làm 2 công nhân Duy Ngô Nhĩ thiệt mạng, để gây ra cuộc bạo loạn này.

Nur Bekri nói rằng thi thể của 2 công nhân Duy Ngô Nhĩ trong cuộc ẩu đả ở nhà máy đó đã được máy bay chở về Tân Cương để an táng. Công an Tân Cương và Quảng Đông đang phối hợp điều tra sự việc.

Cuộc ẩu đả xảy ra khi một công nhân Duy Ngô Nhĩ quấy rối tình dục một nữ đồng nghiệp người Hán, ông nói.

Sáng thứ Bảy, tin này lan truyền trên mạng Internet, kêu gọi biểu tình ở Quảng trường Nhân Dân và Nam Môn ở thành phố Urumqi. Chủ Nhật, Rebiya kêu gọi đồng bọn ở TQ tăng cường xúi giục, chính quyền khu tự trị nói.

Những kẻ bạo loạn đổ ra đường vào khoảng 7 p.m. Chủ Nhật. Chúng tụ tập, diễu hành và biểu tình, sau đó biến thành các hành động bạo lực như đánh đập, đập phá, cướp bóc và đốt nhiều nơi, một quan chức chính quyền nói.

"Chúng ta phải luôn nhớ rằng ổn định là lợi ích lớn nhất của nhân dân TQ, gồm cả hơn 21 triệu dân các sắc tộc ở Tân Cương," ông nói.

Tân Cương, một khu tự trị ở viễn tây, là nơi cư ngụ của hơn 10.96 triệu người dân tộc thiểu số, gồm cả Duy Ngô Nhĩ, Mông Cổ và Hồi.

Tilamdong lược dịch từ