Quan hệ quân sự Việt–Mỹ và chuyến viếng thăm của Bộ trưởng Robert Gates

 

Thanh Quang,

phóng viên RFA

 

Bộ trưởng quốc pḥng Hoa Kỳ Robert Gates (phải) tiếp đón Bộ trưởng quốc pḥng Việt Nam Phùng Quang Thanh tại Ngũ Giác Đài hôm 15-12-2009.

Bộ trưởng Quốc pḥng Hoa Kỳ Robert Gates sẽ tới Hà Nội vào tháng 10 này để tham dự hội nghị các Bộ trưởng Quốc pḥng ASEAN và 8 nước đối tác.

Giữa lúc Hoa Kỳ xem chừng như kiên quyết xúc tiến quyền lợi chiến lược của họ tại vùng Đông Nam Á trong khi Trung Quốc cũng bày tỏ quyết tâm khống chế gần trọn Biển Đông, th́ Tổng trưởng Quốc Pḥng Mỹ Robert Gates cam kết sẽ tới Hà Nội vào tháng 10 sắp tới để tham dự hội nghị giữa các Bộ trưởng Quốc pḥng ASEAN và 8 nước đối tác, kể cả Hoa Kỳ.

 

Một bước tiến mới

Câu hỏi được nêu lên là sự hiện diện của Tổng Trưởng Quốc Pḥng Mỹ Robert Gates tại Việt Nam như vậy có ǵ đáng nói, nhất là so với những chuyến đi Việt Nam trước đó của các Tổng Trưởng Quốc Pḥng Hoa Kỳ William Cohen và rồi Donald Rumsfeld? Qua cuộc trao đổi với Thanh Quang, Giáo Sư Nguyễn Mạnh Hùng  thuộc Đại Học George Mason, Virginia, Hoa Kỳ nhận xét:

GS Nguyễn Mạnh Hùng: Các chuyến đi này khác nhau nhiều lắm. Tổng trưởng Quốc pḥng Robert Gates đi Việt Nam vào tháng 10 này phát xuất từ lời hứa đưa ra ở hội nghị Singapore hồi tháng 7 rồi.

Nếu so sánh với các Tổng trưởng Quốc pḥng Mỹ trước đó th́ chúng ta thấy Tổng trưởng Quốc pḥng William Cohen vào năm 2000 đă bị Hà Nội hoăn lại rất nhiều lần trước khi cho ông Cohen vào. Hà Nội rất chần chừ trước khi tiếp vị Tổng trưởng Quốc pḥng Mỹ này.

Rồi đến khi Tổng trưởng Quốc pḥng Donald Rumsfeld đến Việt Nam vào năm 2006, th́ măi cho tới 2 năm sau đó, hai bên mới đồng ư với nhau thúc đẩy quan hệ quốc pḥng trên mọi cấp bậc. Măi 2 năm sau kể từ thời điểm 2006 như vừa nói th́ mới có cuộc đối thoại đầu tiên mà Việt Nam gọi là đối thoại chiến lược, c̣n phía Mỹ gọi là Đối thoại An ninh Chính trị Quốc pḥng.

C̣n kỳ này Tổng trưởng Quốc pḥng Robert Gates đi Việt Nam th́ đă có nhiều chuyện xảy ra rồi – một cách dồn dập. Trước hết là hội nghị chiến lược hồi tháng 7 mà Mỹ gọi là Đối thoại Quốc pḥng An ninh và Chính trị, lên tới lần thứ 3 rồi. Đến tháng 8 th́ có hội nghị đầu tiên gọi là Hội nghị Đối thoại Chiến lược Quốc pḥng giữa Mỹ và Việt Nam.

Tới bây giờ là tháng 9 th́ chúng ta thấy Trung tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc Pḥng Việt Nam, có sang Mỹ. Rồi tháng sau ông ấy lại đi. Như vậy chúng ta thấy mỗi một tháng cuộc gặp gỡ 2 bên cứ thế mà tăng lên. Tức là Tổng trưởng Quốc pḥng Robert Gates đi Việt Nam trong giai đoạn Việt Nam có rất nhiều tiến bộ, đến nỗi Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton nói là với tiến độ “chóng mặt”. Quan hệ quốc pḥng Việt-Mỹ nóng lên.

 

Bộ trưởng Quốc pḥng Robert Gates (trái) cùng với Đô đốc Mike Mullen trong một cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc, Washington DC, hôm 23-09-2010.

Thanh Quang: Thưa Giáo Sư, theo giới thạo tin ở Washington th́ sau khi Bộ Trưởng Quốc Pḥng Việt Nam Phùng Quang Thanh tới thăm Mỹ vừa qua, Tổng Trưởng  Quốc Pḥng Robert Gates đánh giá rằng tướng Phùng Quang Thanh là người cởi mở. Liệu cái nh́n tích cực như vậy của Ngũ Giác Đài đối với người điều hành quốc pḥng Việt Nam có ư nghĩa ǵ không, liên quan sự hợp tác quân sự giữa 2 bên?

GS Nguyễn Mạnh Hùng: Có chứ. Như chúng ta thấy đầu tiên rất là lưỡng lự khi Hà Nội hoăn bao nhiêu lần trước khi Tổng trưởng Quốc pḥng William Cohen đến Việt Nam. Rồi khi ông Cohen thăm Việt Nam vào năm 2000, măi 3 năm sau đó th́ Bộ trưởng Quốc pḥng Việt Nam lúc ấy là tướng Phạm Văn Trà mới viếng thăm Hoa Kỳ đáp lễ. Thành ra đến khi Bộ trưởng Quốc pḥng Phùng Quang Thanh đến Mỹ, trong cuộc họp, người ta nói ông cởi mở là chuyện dĩ nhiên v́ t́nh h́nh Việt Nam đă khác rồi. Chính sách, chính trị khác rồi, cho phép tướng Thanh cởi mở hơn.

Từ đó đến nay, rất nhiều diễn tiến 2 bên, những cuộc viếng thăm 2 bên càng ngày càng nhiều hơn. Và khi quan hệ quốc pḥng tốt đẹp hơn th́ các quan hệ khác cũng tốt đẹp. Chính Ngoại trưởng Clinton cũng sang thăm Việt Nam vào mùa Hè qua, và bà sẽ trở lại Việt Nam nữa, tức đi đi lại lại dồn dập. Trong khi đó, tháng vừa có, có tướng Vịnh, rồi phái đoàn kinh tế Việt Nam sang Mỹ. Đồng thời của chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết sang đây làm đồng chủ tịch với Tổng thống Obama trong hội nghị giữa ASEAN và Mỹ.

Chúng ta cũng thấy là cuộc họp tháng 7 vừa rồi lần đầu tiên nói tới vấn đề Biển Đông. Rồi trong cuộc họp tháng 8, vấn đề Biển Đông cũng được nói ra công khai. Tức Hoa Kỳ và Việt Nam bắt đầu đi gần với nhau hơn về điều gọi là “quyền lợi chiến lược”.

 

Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Robert Gates (phải) và Bộ trưởng Bộ Quốc pḥng Việt Nam Phùng Quang Thanh bắt tay tại cuộc họp song phương bên lề hội nghị an ninh hàng năm, ở Singapore ngày 04 tháng 6 năm 2010.

Ngăn chận hiểm họa Phương Bắc

Thanh Quang: Thưa Giáo Sư, có lẽ một trong những điểm chủ chốt ở đây là hiểm họa từ Phương Bắc. Theo nhận định của Giáo Sư th́ sự hiện diện của Tổng Trưởng Quốc Pḥng Hoa Kỳ tại Việt Nam giữa lúc mối quan hệ quân sự giữa 2 nước xem chừng như ngày càng mở rộng có thể giúp Việt Nam ngăn chận hiểm họa từ Phương Bắc ra sao?

GS Nguyễn Mạnh Hùng: Điều đó chỉ một phần nào thôi. Chúng ta thấy vấn đề này là vấn đề toàn thể vùng biển Đông Nam Á. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều nói rằng sự hiện diện của Mỹ ở vùng này là yếu tố ổn định. Nói là nói vậy thôi chứ khi Việt Nam và Mỹ đứng gần nhau th́ th́ Bắc Kinh không thích.

Trung Quốc quan tâm đến chuyện này nhưng không có lư do chính đáng để chận đứng mối quan hệ quốc pḥng Việt-Mỹ. Cho nên chúng ta thấy quan hệ Việt-Mỹ thực sự tốt nếu tiến hành đến nơi đến chốn. Và điều này sẽ làm cho Bắc Kinh tính toán kỹ lưỡng hơn khi thực sự xâm lấn Việt Nam. Nhưng Trung Quốc vẫn có thể ra tay trước khi quan hệ Việt-Mỹ được tiến hành đến nơi đến chốn.

Thanh Quang: Theo Giáo Sư th́ hội nghị giữa các Bộ Trưởng Quốc Pḥng ASEAN và 8 nước đối tác tại Hà Nội vào tháng tới như vừa nói có thể mang lại triển vọng ra sao cho ḥa b́nh, ổn định trong khu vực?

GS Nguyễn Mạnh Hùng: Như tôi vừa tŕnh bày th́ tất cả các nước, kể cả Trung Quốc, đều nghĩ là sự hiện diện cũa Mỹ trong vùng sẽ tạo thêm ổn định. Kỳ trước hội nghị ASEAN cộng những nước đối tác là không có mặt Mỹ. Tại v́ mấy nước ASEAN sợ Trung Quốc nên không dám làm thế. Bây giờ Trung Quốc hung hăng quá nên ASEAN mới mở rộng ra, mời cả Nga lẫn Mỹ vào.

Đây là yếu tố tốt v́ nó giúp trung ḥa sự lấn lướt hoàn toàn của Trung Quốc. Ngày xưa chỉ có mấy nước ASEAN với Trung Quốc th́ Trung Quốc là số 1. Bây giờ sự hiện diện của Hoa Kỳ tất nhiên sẽ làm giảm áp lực của Trung Quốc đối với các nước nhỏ. C̣n vấn đề ổn định khu vực có lâu dài hay không th́ tùy thuộc vào sự đoàn kết của các nước ASEAN, và sự tính toán của Trung Quốc.

 

Thanh Quang: Cảm ơn Giáo Sư Nguyễn Mạnh Hùng.

<<trở về đầu trang>>