ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI - Sáng 16/6/2009, theo giấy mời của Thanh tra Quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội trả lời đơn khiếu nại của Giáo xứ Thái Hà, các linh mục, tu sĩ và giáo dân đă xếp hàng một trật tự ra trước UBND Quận Đống Đa để làm việc với Thanh Tra về đất hồ Ba Giang của Giáo xứ bị chiếm đoạt trái pháp luật.
Trời đổ cơn mưa như khóc thương cho những đau khổ của giáo dân thời gian qua, những ḍng người cầm ô, mang áo mưa vẫn nối đuôi nhau hăm hở lên đường.
Sau Thánh lễ sáng và cầu nguyện dưới chân Đức Mẹ Công lư, đoàn người xuất phát từ nhà thờ Thái Hà, một loạt biểu ngữ trên các trang giấy A3 với các khẩu hiệu: “Chúng tôi kiên quyết bảo vệ tài sản của chúng tôi” “Của Thiên Chúa phải trả về Thiên Chúa” “Công lư, sự thật” “Phản đối cướp đất Thái Hà lần 2” … đă dương cao trên tay các giáo dân đi trên đường lên Quận.
Khác với những lần trước, lần này có rất nhiều biểu ngữ lạ, chữ “STOP BO-XIT” trên tay, trên áo mưa, trên mũ của giáo dân đă làm nhiều người đi đường thấy lạ lẫm và t́m hiểu.
Đầu giờ buổi sáng trên đường đông nghịt, người ta vẫn ngoái đầu nh́n ḍng người đi và hát Thánh ca trên hè phố.
Đoàn đến trước văn pḥng Ủy Ban Nhân dân Quận Đống Đa, đến đây hàng loạt chiến sĩ công an đang hối hả dàn hàng, dân pḥng lăm lăm gậy trong tay, mấy chiếc xe chở những hàng rào sắt nhọn lởm chởm đang vội vàng bốc xuống chắn trước cửa Ủy Ban Nhân dân Quận.
Hai cánh cổng vào cơ quan này đóng chặt, bên trong là một đoàn công an. Hàng đoàn giáo dân chen nhau đứng trước cổng mong được vào để gặp các “đầy tớ” của ḿnh đă bị sức mạnh của những chiến sĩ công an trẻ, khỏe chặn lại.
Trớ trêu thay, bên cạnh một bảng đồng ghi rơ: “Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân quận Đống Đa” là một đám “Nhân dân” chen chúc nhau đứng dưới trời mưa trước cánh cửa đóng chặt và hàng đoàn công an ngăn chặn. Nhiều người bảo nhau, không biết hai chữ Nhân dân trên cái bảng này có ư nghĩa ǵ?
Các linh mục, tu sĩ và giáo dân đứng hồi lâu dưới trời mưa mỗi lúc một nặng hạt, cánh cửa sắt hé mở để một vài “đầy tớ” ra vào rồi đóng lại ngay tắp lự. Dàn quay phim, công an được dịp phô diễn lực lượng và canh giữ bên ngoài, trong sân, trên nhà làm việc.
Dùng dằng măi, cuối cùng cũng có 3 linh mục, một tu sĩ được vào phía trong để gặp các “cán bộ”. Đến pḥng làm việc, không thể yên tâm với đoàn giáo dân đang dầm mưa phía dưới, các linh mục đề nghị để giáo dân vào trú mưa trong hè Ủy ban Nhân dân. Nhưng, những đề nghị đó lập tức bị bác bỏ.
Với đủ các lư luận, viện đủ các lư do không thể bác bỏ rằng: tài sản, đất đai này là của giáo xứ, giáo dân, tu sĩ đều đồng trách nhiệm với nhau, không thể không có giáo dân cùng làm việc và được biết về những vấn đề liên quan đến đất đai của họ. Cuối cùng, đoàn Thanh tra mới đồng ư để 3 đại diện giáo dân vào làm việc cùng.
Tôi đang đứng nh́n đoàn người dưới mưa vẫn cầm những tấm biểu ngữ bằng giấy trong tay, dán lên hàng rào sắt, th́ được một nhóm giáo dân cử làm đại diện cho họ vào theo các linh mục trong pḥng họp.
Cùng với một giáo dân tên Mạnh, tôi được đi qua chiếc cổng sắt bảo vệ chu đáo bằng lớp lớp công an phía trong, bà Nguyễn Thị Việt và vài giáo dân vào từ trước đang phải đứng lơ ngơ dưới sân cũng được cử đi theo đoàn. Nhưng một công an chặn lại bằng mọi cách ngay tại cầu thang. Sức vóc to lớn là thế, anh chặn ngang đường v́ “lệnh trên” không cho lên tầng 2 là nơi làm việc của đoàn. Lại đấu tranh rồi cuối cùng bà Việt cũng vào được pḥng làm việc.
Vào pḥng làm việc của Quận, hoành tráng với hai dăy bàn kê h́nh elip và bày biện sang trọng. Các cán bộ của các pḥng, ban đă yên vị. Ông Đào Trường Sơn (Một cái tên nghe cứ như phá rừng làm tôi suưt bật cười) làm trưởng đoàn đọc quyết định thành lập Đoàn Thanh tra.
Theo quyết định Đoàn Thanh tra gồm đầy đủ các ban, ngành của Phường, Quận, Thành phố… được giới thiệu khá đầy đủ, từng người một, chỉ thiếu một vị.
Nghe xong quyết định, các thành phần linh mục và giáo dân phản ứng: Việc quyết định nói rằng giải quyết khiếu nại của ông Vũ Khởi Phụng và ông Phụng vắng mặt không có lư do là không đúng, đơn từ đă ghi rơ ràng Linh mục Vũ Khởi Phụng là đại diện cho toàn bộ linh mục, tu sĩ, và giáo dân Thái Hà. Các thành phần ở đây đă là đại diện cho Giáo xứ.
Ông Đào Trường Sơn đă không đồng ư cho giáo dân phát biểu, lại nhận được sự phản đối, ông bảo tôi: “Nếu anh có ư kiến ǵ, th́ viết đơn chuyển đến tôi” tôi phản ứng lại: “Tại sao, trong cuộc họp hôm nay, ngồi đối diện với nhau, mà không được phát biểu lại phải làm đơn, tôi phản đối lối làm việc quan cách không tôn trọng nhân dân, các anh là cán bộ, là đầy tớ của dân, có đầy tớ nào mà trong cuộc họp không cho ông chủ phát biểu không? Nếu không th́ chúng tôi vào đây làm ǵ? Nếu tất cả mọi lời nói đều phải làm đơn, th́ bao nhiêu nhà máy giấy cho đủ”. Vậy nhưng với các ư kiến của giáo dân, ông vẫn… phớt.
Nội dung buổi làm việc chẳng có ǵ nhiều, trong suốt từ đầu cuộc họp, có một nhân vật nam, tóc dài bỏ xù, không hề được giới thiệu, nhưng hết ghé tai th́ thầm ông trưởng đoàn, lại th́ thầm anh chàng viết biên bản, vẻ rất bí mật. Hết ghé tai th́ thầm lại chụp ảnh từng người, và ngồi nh́n trừng trừng vào tôi, tôi cũng trừng mắt nh́n lại th́ anh ta lảng.
Vui nhất là khi viết biên bản. Quen cách làm việc hống hách, cửa quyền, các cán bộ rủ nhau viết biên bản, cả một cuộc họp, họ viết được khoảng trang giấy, khi đọc lại giáo dân và linh mục, tu sĩ phản đối rất “nhiệt t́nh”.
Có vài lời phát biểu ngắn, gọn, nhưng trưởng đoàn đề nghị phát biểu lại để ghi. Khi linh mục Khải cầm xem lại biên bản, đề nghị được ghi vào th́ ông trưởng đoàn đồng ư. Thấy vậy, anh chàng tóc xù “không biết từ đâu” tiến đến can thiệp. Linh mục Nguyễn Ngọc Nam Phong phản ứng: “Anh này từ đâu tới, tên ǵ, chức vụ và nhiệm vụ ǵ ở đây mà cứ chỉ đạo cuộc họp?” . Anh ta ngang ngạnh: “Ông cần tôn trọng người khác, tôi không ở trong đoàn Thanh tra nhưng tôi có nhiệm vụ” .
Tôi phản ứng: “Ngay khi đầu đến nay, anh chưa giới thiệu anh là ai, chức vụ ǵ, thành phần nào mà dám vào chỉ đạo ở cuộc họp này nghĩa là anh đă chưa biết tôn trọng người khác. Nếu anh có nhiệm vụ, yêu cầu công khai giới thiệu danh tính. Nếu anh không thuộc thành phần làm việc ngày hôm nay, đề nghị anh ra ngoài. Chúng tôi không chấp nhận một cuộc họp mà có người không danh tính đến đây chỉ đạo. Nhỡ nếu có ông xe ôm nào chạy vào chỉ đạo cuộc họp này th́ sẽ ra sao”?
Anh ta bảo: “Tôi nói cho anh Vinh biết, tôi biết anh ở đâu, về hộ khẩu, anh không thuộc giáo xứ Thái Hà” .
Ngay lập tức, anh Mạnh giáo dân và tôi hỏi lại: “Anh có biết thế nào là giáo dân giáo xứ không? Anh có biết giáo hội là ǵ không? Chúng tôi không phân biệt bất cứ hộ khẩu hay tạm trú, đâu có nhà thờ, nhà xứ là nhà chúng tôi. Nếu nói như anh, th́ những người ở Vĩnh phúc, ở Miền Nam, ở Hà Nam… lên Hà Nội là không được đi tham dự sinh hoạt tôn giáo sao”?
Chắc anh ta nhầm tưởng rằng Giáo hội cũng như nơi cơ quan anh ta nhận lương bổng, nên cũng có cách quản lư bằng lư lịch và hộ khẩu như thế?
Quả thật, các cán bộ thời nay muốn làm ông chủ, quản lư nhân dân, nhưng họ thiếu hiểu biết nhiều về nhân dân ḿnh. Những hành xử vừa qua của chính quyền Hà Nội với giáo dân, đi từ sai lầm này đến sai lầm khác làm cho sự việc ngày càng trầm trọng, chính là v́ họ thiếu thông tin về giáo dân. Dù họ có Ban này, Viện nọ, với cả hàng đống công an tôn giáo, công an nọ kia, đủ cả nhưng thông tin đầy đủ về giáo dân th́ chắc họ thiếu họ mới làm thế. Nếu có đủ, tôi tin họ có cách hành xử khác nhiều khi không mang nặng một tư tưởng thù địch với tôn giáo.
Ông Trưởng đoàn nhận: “Anh ta làm việc cho tôi” .
Tôi phản đối: “Dù anh ta có làm việc cho anh, trong cuộc họp cũng phải công khai tên tuổi. C̣n nếu anh là trưởng đoàn mà không đủ năng lực để làm việc, th́ anh cần có ủy quyền”.
Cuối cùng th́ ông trưởng đoàn mời anh ta ngồi phía sau nhưng nhất định không công khai anh ta là ai.
Phần biên bản, phía giáo xứ đề nghị:
Thứ nhất: Các yêu cầu về thành phần đoàn thanh tra, có giáo dân, giáo sĩ giáo xứ và Giáo phận tham gia. Những yêu cầu này phải được trả lời bằng văn bản trước khi đoàn Thanh tra bắt tay vào việc.
-Thứ hai: Phản đối cách làm việc của Trưởng đoàn Thanh tra, không tôn trọng nhân dân, làm việc hống hách và thiếu minh bạch.
-Thứ ba: Đất đai của chúng tôi, không phải bàn căi, đề nghị phía nhà nước cho biết cơ quan nào đă vào xâm chiếm ngang ngược đất của chúng tôi, và yêu cầu thu dọn có thời hạn để chúng tôi thu hồi v́ đất này chúng tôi vẫn quản lư. Không thể để t́nh trạng kéo dài việc ngang nhiên xâm chiếm đất của chúng tôi trái pháp luật, coi thường kỷ cương và làm mất an ninh khu vực. Chúng tôi đă làm theo các quy định của pháp luật và đề nghị các cơ quan nhà nước phải làm theo đúng pháp luật.
Trong khi làm biên bản chuẩn bị kư, phía Giáo xứ Thái Hà yêu cầu có một bản mang về, ông trưởng đoàn đă hứa đồng ư.
Vậy nhưng, khi ra ngoài nhận chỉ thị anh ta đă quay ngoắt 180 độ làm những người trong pḥng cũng sửng sốt trước sự bất nhất của anh ta.
Sau khi linh mục Khải viết vào biên bản các yêu cầu của Giáo xứ, anh ta mang về sai một người khác: “xóa chỗ này, thêm chỗ kia” rồi giữ rịt để yêu cầu mọi người nghe đọc.
Giáo xứ phản đối quyết liệt, nhưng anh ta sau khi xin chỉ thị th́ vẫn khăng khăng “chúng tôi sẽ đưa vào sau” .
Cuối cùng, để vấn đề được đơn giản, chúng tôi yêu cầu anh ta cho chúng tôi chụp lại văn bản đó để đảm bảo rằng nội dung không bị sửa chữa. Nhưng anh ta không chấp nhận và từ khi đó trở đi, anh ta giữ rịt lấy cái biên bản đă được sửa chữa rồi tuyên bố giải tán cuộc họp.
Tất cả mọi người phía Giáo xứ đều phản ứng, hiền lành như linh mục Nguyễn Văn Thật cũng đứng dậy tuyên bố: ”Các ông đánh lừa tất cả chúng tôi, các ông gọi chúng tôi đến đây, mưa gió băo bùng để các ông lừa bịp viết nhăng viết cuội à? Những kẻ sống ác đức sẽ bị trời quả báo” .
Một tiếng sét như xé mang tai, tia chớp làm ánh sáng lọt vào pḥng như một lưỡi lửa làm mọi người giật ḿnh, ngoài kia mưa nặng hạt, các giáo dân càng cất cao tiếng hát và tiếng hô “Quan tham trả đất nhà thờ” vọng vào nơi chúng tôi ngồi nghe đến xót ruột.
Ông trưởng đoàn cứ cù nhầy nhất định không giao biên bản, cũng không để cho chụp h́nh, đồng thời ông chỉ giữ ông đọc cho mọi người nghe hoặc sai lính của ông đọc mà thôi.
Biết t́nh h́nh không thế khác khi đă có chỉ thị, các giáo dân, tu sĩ và linh mục đành yêu cầu kiên quyết hủy biên bản. Nhưng ông trưởng đoàn vẫn kiên quyết giải tán cuộc họp mà bất chấp ư kiến phản đối.
Sau khi ngồi khá lâu, yêu cầu được đọc lại biên bản, nếu không đồng ư chỗ nào th́ bỏ, giáo xứ đành phải hủy biên bản đó bằng những ḍng gạch chéo khi không được kư biên bản và đọc nội dung cũng như không có ǵ đảm bảo là sẽ không bị sửa chữa làm sai lệch.
Chúng tôi ra về sau một buổi làm việc đầy thất vọng khi nh́n thấy cách làm việc của những cán bộ, “đầy tớ của nhân dân”.
Trước khi vào pḥng họp, linh mục Nguyễn Ngọc Nam Phong đă hỏi: “Các anh đến họp có chỉ thị ǵ không? Nếu đă có chỉ thị th́ chúng tôi về. Thanh tra là phải khách quan mới t́m ra được sự thật”.
Ông ta đă trả lời là không có.
Vậy nhưng, chỉ sau một lúc, ông ta đă xin nghỉ để xin chỉ thị, và sau khi xin chỉ thị th́ ông ta quay ngược những điều ông đă hứa mà không hề thấy ông tỏ ư xấu hổ.
Thật là lạ cho sự xấu hổ của quan chức giờ biến đi đâu hết cả. Hèn chi trong thiên hạ có câu ca “Thanh cha, thanh mẹ, thanh ǵ/ Nếu có pḥng b́, th́ lại thanh kiu” .
Chúng tôi nghĩ măi mà chưa hiểu, không biết có bạn đọc nào hiểu được sự bất nhất, không minh bạch dù chỉ một tờ biên bản của ông trưởng đoàn thanh tra Quận Đống Đa này có ư nghĩa ǵ không?
Nếu chỉ mới một tờ biên bản, anh ta đă không thể minh bạch, th́ hỏi có ai tin những cuộc thanh tra của ông và những người như ông đảm bảo sự khách quan?
Và một điều nữa, là “quan thanh tra” nhưng ông không theo các quy định cần có khi làm việc, mà anh ta lại làm theo một sự chỉ đạo nào đó khi anh phải chạy ra chạy vào nhiều lần trong buổi họp.
Giáo xứ Thái Hà có thể trông chờ vào công lư ở đây hay không th́ họ đă hiểu, v́ họ đă có kinh nghiệm của đoàn thanh tra trước đây về khu đất nay đă là vườn hoa. Đoàn Thanh tra đó, chưa một lần đến gặp nhà thờ là chủ thể khiếu nại, nhưng đă có những kết luận mà đọc lên, không chỉ giáo dân mà một người không b́nh thường cũng đă thấy được tṛ ma giáo.
Một cuộc họp có nhiều điều không b́nh thường, một màn kịch vụng, một kép hát tồi. Những kép hát và vở kịch này càng được diễn, th́ bộ mặt của chủ gánh hát ngày càng lộ ra trước mắt thiên hạ mà thôi.

Hà Nội, Ngày 16 tháng 6 năm 2009