Nhà giáo Nguyễn Thượng Long bị bắt thẩm vấn 9 ngày

 

Thanh Trúc

phóng viên RFA

 

Trang web của bán nguyệt san Tổ Quốc.

Nhà giáo Nguyễn Thượng Long, phó tổng biên tập bán nguyệt san Tổ Quốc là báo ngoài luồng ở trong nước, bị bắt quả tang hôm 15 tháng Sáu khi đang photocopy ấn bản số 89.

Tiếp đó tư gia của ông bị lục soát, ông phải liên tục đi làm việc chín ngày tại đồn công an quận Hà Đông. Đến ngày 23 tháng Sáu th́ ông được tạm ngưng thẩm vấn. Trong bài phỏng vấn do Thanh Trúc thực hiện, ông Nguyễn Thượng Long kể lại nội dung những buổi đối chất với công an và cảm nghĩ của ông sau chín ngày căng thẳng đó:

Nguyễn Thượng Long: Buổi làm việc sau cùng là ngày 23, tức ngày thứ chín, tôi làm việc đến buổi trưa, tranh luận về những tài liệu của tôi mà cơ quan an ninh đă thu giữ. Tôi có tŕnh bày với họ rằng hiện nay sức khỏe của tôi đă suy kiệt, tôi cần phải được chăm sóc về y tế.

Cũng lúc đó họ tuyên bố rằng trưa hôm nay chúng ta đ́nh tra, tôi tạm được về nhà và sau này nếu có làm việc tiếp th́ sẽ báo sau. Hai ngày hôm nay tôi về dọn dẹp lại nhà cửa và đi khám bệnh. Đó là t́nh h́nh gần đây nhất là như vậy.

 

Tham gia tờ báo không có giấy phép.

Thanh Trúc: Thưa ông có thể tŕnh bày nội dung của những buổi làm việc liên tiếp cho đến ngày hôm kia tức là ngày thứ chín?

Nguyễn Thượng Long: Tôi nghĩ thông tư 232 mà tôi không hề được biết đóng dấu mật đă đặt tôi vào t́nh trạng bị bắt quả tang vi phạm th́ nó đă tạo cơ sở pháp lư để họ bắt giữ tôi. Tức là tôi vi phạm điều mà đến lúc đấy th́ tôi mới được biết.

Một số những tờ báo phát hành tại VN hiện nay.

Sau đó họ cũng không khai thông ǵ lắm về chuyện đó. Họ chỉ có khai thác tôi về tư cách phó tổng biên tập của tạp chí Tổ Quốc. Họ cũng đă chứng minh rằng Tổ Quốc là tạp chí không được cấp giấy phép của nhà nước.

Tôi cũng đưa ra những cơ sở của tôi. Tôi dựa vào điều 69 của Hiến Pháp Cộng Ḥa Xă Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, đă khẳng định quyền tự do ngôn luận tự do báo chí cho người Việt Nam. Tôi dựa vào Tuyên Ngôn Nhân Quyền mà chính phủ Việt Nam đă long trọng công nhận, tôi cũng dựa vào Công Ước Quốc Tế về các quyền dân sự và chính trị mà chính phủ Việt Nam đă tôn trọng... Thế nhưng tôi cũng không tranh luận nổi với họ. Họ nói rằng đó là những luật có tính chất cơ bản, c̣n người công dân Việt Nam sống trên đất nước Việt Nam th́ phải tôn trọng tất cả các thông tư, chỉ thị, chính sách trên luật dưới luật.

Cuối cùng tôi vẫn rơi vào t́nh trạng gọi là đă tham gia vào một tờ báo không có giấy phép. Tôi đă bằng mọi cách nhưng không thể tranh luận nổi được với các nhân viên an ninh. Người ta t́m cách chứng minh tôi vi phạm quả tang khi thu giữ trong máy của tôi rất nhiều tài liệu th́ tôi thấy lấp ló tội danh là đă lưu trữ những tài liệu nhạy cảm phương hại đến an ninh quốc gia, đấy là những vấn đề lớn.

Phần thứ hai trong chín ngày làm việc đó là các buổi tranh luận về những bài báo cụ thể của một số tác giả từng có bài trong tờ Tổ Quốc, một số bài có tính cách nhạy cảm mà nhiều người quan tâm. Mặc dầu tôi hết sức thanh minh về tính chất hợp pháp hợp lư của những tác giả đó nhưng cuối cùng th́ sự khép buộc mà tôi là biên tập viên th́ cũng không thể thoái thác nổi trước họ.

Chín ngày trăn trở

 

Thanh Trúc: Thưa nhà giáo Nguyễn Thượng Long, với tất cả những chứng từ và chín ngày làm việc như thế, đến ngày cuối cùng họ ngưng những buổi làm việc lại. Theo ông th́ tại sao họ không bắt giữ ông ngay mà lại để cho ông đi về nhà?

Nguyễn Thượng Long: Quyết định của họ sau chín ngày làm việc với tôi cũng phản ánh được rằng sự liên quan và những hoạt động của tôi trong thời gian qua trong mắt họ th́ có thể tôi có những sai phạm, thế nhưng tôi cũng không phải là đối tượng thực sự nguy hiểm.

Tôi là một nhà giáo đă hoàn thành nghĩa vụ lao động với đất nước, khi dấn thân trên con đường làm báo tôi chỉ có khát vọng cháy bỏng là qua ng̣i bút của ḿnh nói với dân tộc, với mọi người rằng chúng ta đang sống trong một giai đoạn như thế nào. C̣n thực sự những khuyết điểm của tôi mà họ phân tích trong chín ngày đó về công tác biên tập th́ tôi chỉ là một người đồng trách nhiệm với những tác giả.

Những bài báo đó tôi nghĩ nếu được đưa ra công luận, đưa ra cho mọi người cùng thẩm định, th́ sẽ có những cuộc tranh luận rất sâu rộng chứ không phải chỉ có tranh luận giữa tôi và một số nhân viên an ninh mà có thể đưa ra phán quyết chân lư được.

Tôi nghĩ họ cũng thấy rằng những cái mà gọi là tôi vướng phải tội lỗi cũng khó lắm, v́ những vấn đề nhạy cảm đó liên quan đến vận mệnh quốc gia, liên quan đến thực trạng của xă hội Việt Nam đương đại. Có lẽ tôi cũng không hiểu được họ đâu, nhưng mà qua cung cách làm việc th́ tôi thấy họ cũng là những người rất thận trọng.

 

Thanh Trúc: Thưa nhà giáo Nguyễn Thượng Long, đây là những điều mà ông đă tŕnh bày hay tranh luận với các điều tra viên của Bộ Công An. Ông nghĩ họ có lắng nghe những điều này hay không?

Nhà giáo Nguyễn Thượng Long (DR).          Photo courtesy RFI

Nguyễn Thượng Long: Tôi đă tiếp xúc với khá nhiều nhân viên thẩm vấn tôi th́ tôi có nhận xét chung họ là những người rất chuyên nghiệp,, họ là những người được đào tạo, trừ một vài người có thể kinh nghiệm sống hoặc là vốn sống hạn chế v́ hầu hết đều rất trẻ. Có thể có những ngôn ngữ đằng sau họ không nói ra, nhưng tôi nghĩ rằng họ có những sự cân nhắc.

Nhân viên an ninh thẩm vấn tôi là rất đông, người già có, người trẻ có, có nam, có nữ. Có những người rất lịch sự và có văn hóa, nhưng mà cũng có những người rất quyết liệt. Đối với tôi th́ tôi không có điều ǵ phải loanh quanh không có điều ǵ phải dối trá, che đậy, tôi tranh luận rất thẳng thừng. Cũng có người thông cảm, cũng có người có định kiến về tôi. Chín ngày cũng phản ánh những trăn trở, những tính toán và những thẩm định của họ. Tôi chỉ biết thế thôi.

 

Thanh Trúc: Ông có dự kiến sẽ c̣n chuyện ǵ xảy đến cho ông trong những ngày tới?

Nguyễn Thượng Long: Năm nay tôi cũng đă sáu mươi tư tuổi rồi, th́ tôi sống trong một môi trường xă hội chính trị rất hà khắc, rất khắc nghiệt cả một đời tôi. Những ǵ của ngày hôm nay chỉ mới biết ngày hôm nay thôi. C̣n ngày mai, ngày kia, ngày mốt th́ tôi không thể biết được.

Tôi nghĩ có thể có những bạn đọc đă hiểu, đă thông cảm, đă giải mă được Nguyễn Thượng Long và những người làm báo Tổ Quốc là thế nào. Tôi là người chủ trương phê phán những sai trái, những tiêu cực, những bất cập của chế độ mà tôi lại đối thoại với những trong cơ quan an ninh cơ quan công an.

Nhiệm vụ của họ rơ ràng là phải bảo vệ đảng, bảo vệ chế độ mà tôi lại là người đi phê phán những sai trái của chế độ qua những bài báo phản biện của ḿnh th́ tôi nghĩ cuộc nói chuyện khó có một tiếng nói chung. Cái đối kháng quan trọng nhất là đối kháng với lương tâm của ḿnh. Chín ngày đó không phải là chín ngày b́nh thường, những cuộc nói chuyện đó không thể gọi là b́nh thường được.

 

Thanh Trúc: Xin cảm ơn nhà giáo Nguyễn Thượng Long.