Bùi Tín

Sang năm 2010 trong nước sẽ kỷ niệm lớn Ngh́n năm Thăng Long. Bộ chính trị Hà Nội ra nghị quyết từ năm 2001 về chuẩn bị cho cuộc kỷ niệm lớn này. Thành uỷ cộng sản của Hà Nội cũng ra nhiều kế hoạch và chương tŕnh kỷ niệm.
Đọc trên giấy th́ thật là to tát, hoành tráng.

Nào là Tạo dựng lại Điện Kính Thiên ở trung tâm của Hoàng thành Thăng Long cho lộng lẫy nghiêm trang như thời xưa; rồi tôn tạo các tuyến phố cổ, ô phố cổ trong khu phố cổ Thăng Long đi cùng với việc dăn dân qui mô cả khu này; rồi dựng một loạt tượng đài: Thánh Gióng, An Dương Vương, Lư Thái Tổ, Cách Mạng Tháng Tám, Toàn quốc Kháng Chiến, Cụm tượng Chiến Thắng, Cụm tượng Hà Nội- Thành phố v́ Hoà b́nh...
Rồi Công viên mang tên Ngàn năm Thăng Long, Tháp Ngàn Năm, Bảo tàng Hà Nội (mới), Thư viện Hà Nội (mới).
Lại c̣n Cải tạo lớn cả ḍng sông Tô Lịch, sông Lừ và sông Sét, rồi nâng cấp cầu Long Biên, dựng thêm một chiếc cầu Văn hóa qua sông Hồng...
Rồi lại c̣n dựng thêm tượng đài Hồ Chí Minh, tượng Tôn Đức Thắng...
Chưa hết, giao thông thủ đô theo kế hoạch sẽ được cải tạo căn bản, tạo đường vành đai, mở rộng cửa ô phía Nam v.v. và v.v.
Về văn hoá, sẽ hoàn thành phim truyện lịch sử về Lư Công Uẩn, vừa theo đúng thực tiễn lịch sử, vừa ly kỳ lăng mạn mang tính người, lại vừa hoành tráng của vị vua Lư Thái Tổ khai sáng triều đại...
Mỗi việc trên đều phải tính kỹ, tuyển chọn nhân tài, thi công, mất hàng vài năm...
Chỉ c̣n hơn 3 tháng nữa là vào năm kỷ niệm. 9 năm chuẩn bị, kế hoạch thực hiện hơn 8 năm qua đă được đến đâu rồi?
Nhà Hà Nội-học Nguyễn Vĩnh Phúc cũng như kiến trúc sư Nguyễn Trực Luyện đều lắc đầu bi quan, v́ đề ra kế hoạch, đề ra yêu cầu, viết chỉ thị, ra nghị quyết của thành uỷ th́ dễ, ông bí thư thành uỷ Phạm Quang Nghị tha hồ hứa Ngàn năm Thăng Long sẽ đi vào lịch sử với những "công tŕnh vĩnh cửu", nhưng mà ai làm? nhân tài sáng tạo ở đâu? nghệ sĩ chân chính đâu cả rồi?
Th́ ra một chế độ không dân chủ chỉ hạn chế, bóp chết mọi nguồn sáng tạo.
Dân Hà Nội nhớ đến tượng Điện Biên Phủ năm 2004 kỷ niệm nửa thế kỷ trận Điện Biên, chỉ vài tháng là nứt nẻ, chảy nước vàng, cả khối hàng mấy trăm tấn "đồng nát cũ" ră rời do đồng không nguyên chất, làm ăn cẩu thả tắc trách, tham ô. Nay để cũng dở mà bỏ đi th́ tiếc, cứ ỳ ra như một dấu ấn chính trị - văn hoá xấu xa một thời.
C̣n bộ phim lịch sử Lư Thái Tổ th́ sao? Sôi nổi bàn tán đầu năm, nay chẳng c̣n ai nhắc đến. Người th́ bảo là ngô nghê, phường tuồng, người th́ phán là lai căng Tàu phù, lại có người cho là quá bôi bác v́ chỉ đạo không có công tâm, tŕnh độ, từ chọn kịch bản, đạo diễn, diễn viên, chỉ tư túi cánh hẩu để chia nhau chi phí cực lớn. Nó cũng đánh dấu một thời đại đi xuống v́ biến chất, giảm chất con Người.
Cuối cùng các trí thức gốc Hà Nội, yêu thương Thăng Long góp ư rằng vài tháng nữa các nhà lănh đạo hiện tại nên làm một cuộc lễ "tạ lỗi với Tiền nhân", "cáo lỗi với mai sau", thêm: "xin lỗi với nhân dân", v́ Ngàn năm Thăng Long kế hoạch quá hoành tráng, thực hiện nghèo nàn, bôi bác, lăng phí của dân không kể xiết.
Khó đấy, v́ "xin lỗi", nhận lỗi không có trong nền văn hoá độc đảng!
Nhưng Ngàn Năm Thăng Long đang gặp một trắc trở c̣n bi đát hơn. Bộ 4T cấm báo đài không được bàn sau khi đưa tin. Đó là tin tháng 6 vừa qua ông Nông Đức Mạnh đă đồng ư với yêu cầu của tổng bí thư Hồ Cẩm Đào là năm 2010 sẽ là năm Hữu nghị Việt - Trung. Mới đây khi ngoại trưởng Phạm Gia Khiêm sang Bắc Kinh cũng đă cùng ngoại trưởng Trung Quốc bàn bạc về những hoạt động trong năm hữu nghị Việt - Trung 2010. Hai bên thích thú thấy rằng mỗi năm có đến hơn 1 trăm đoàn đại biểu Việt Nam sang thăm Trung Quốc. Khi gặp thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Hà Nội gần đây, ông Dương Khiết Tŕ thay mặt đảng CS TQ c̣n nhấn mạnh rằng bên cạnh 16 chữ vàng, quan hệ Việt - Trung c̣n dựa vững trên 4 mối tương quan:

Sơn thủy tương liên;
Văn hóa tương thông;
Lư tưởng tương đồng;
Mệnh vận tương quan
(sông núi liền nhau,
văn hoá hiểu nhau,
lư tưởng giống nhau,
vận mệnh gắn bó với nhau).

Bên 16 chữ vàng (vàng khè?, vàng giả?, vàng dỏm?), thêm 4 lọ tương!
Vậy th́ năm 2010 sẽ ra sao đây?
Ngàn Năm Thăng Long ca ngợi thế độc lập, tự chủ của dân tộc Việt, nước Việt Nam đối với người láng giềng phương Bắc sau ngàn năm Bắc thuộc đắng cay, ô nhục, cổ vũ tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, chống ngoại xâm, bành trướng.
C̣n Năm hữu nghị Việt - Trung sẽ diễn ra đúng vào lúc quân bành trướng ấy độc chiếm Biển Đông và hải đảo, tàn sát bắt bớ ngư dân ta trong vùng biển của ta, c̣n gây thảm hoạ bôxít ở Tây Nguyên, đe doạ nền an ninh nước ta.
Hai chủ đề đối nghịch, làm sao có thể hài hoà, ăn nhập nhau? Làm sao ca ngợi tinh thần chống bành trướng lại có thể ôm hôn thắm thiết chính những kẻ bành trướng ấy.
Đúng như tướng Đăng Quốc Bảo vừa phát biểu: "chưa ai xảo trá, nham hiểm bằng Trung Quốc! Ngày nay, Trung Quốc giàu, mạnh, tham là một hiểm hoạ ".
Phải chăng đây là đ̣n phá đám, quậy phá, đánh lạc hướng, đe nẹt xảo trá ngang ngược. Bọn bành trướng rất thâm, c̣n ác nữa. Đ̣n nội gián hiểm đây!
Để xem bộ chính trị Hà Nội lănh đạo, điều hành ra sao các hoạt động kỷ niệm trong năm 2010, năm chuẩn bị ráo riết cho Đại hội XI sẽ họp đầu năm 2011! Làm sao phối hợp, hài hoà 2 xu thế và tâm trạng trái ngược. Chắc hẳn Trung Quốc xảo trá, nham hiểm lại sẽ nhả tiền ra mua thêm các quan chức then chốt, dù cho họ đă nắm chắc - như báo Asia Times mới viết ngày 10/9 vừa qua: ông Tô Huy Rứa (trưởng ban tuyên giáo trung ương) và ông Phạm Quang Nghị (bí thư thành uỷ Hà Nội)...
Nhưng điều dứt khoát không thể mua chuộc là ḷng yêu nước truyền thống của đông đảo nhân dân, kể cả binh lính trong quân đội và công an.
“Tréo cẳng ngỗng” là h́nh ảnh dân gian thường dùng để chỉ t́nh thế gay go, trái ngược, đối kháng nhau trong một thời điểm nhất định. Không thể đi tới được.
Thế cũng hay. Nhân dân, tuổi trẻ, học sinh, trí thức Việt Nam ta suốt cả năm 2010 sẽ tắm ḿnh trong Hào Khí Đông Đô Thăng Long để càng đề cao ḷng yêu nước ta, thương dân ta, vạch mặt mạnh mẽ gấp bội mọi kẻ đang tâm thoả hiệp và tiếp sức cho thế lực bành trướng, rước thảm hoạ cho dân tộc ḿnh.
Sao cử tri nước ta, đại biểu quốc hội nước ta hiền lành quá thế! Sao tổng bí thư, bộ trưởng ngoại giao, thủ tướng lại không cần hỏi ư kiến Quốc hội để tự ḿnh đồng ư thoả thuận về Năm Hữu nghi Việt - Trung? Hiến pháp, luật pháp để làm ǵ, phép nước sao mà hỗn độn, sơ khai, kỳ dị đến vậy!
Suốt năm 2010, với thế tréo cẳng ngỗng nói trên, sẽ có dịp xem 14 uỷ viên bộ chính trị Hà Nội vừa tiến vừa lùi, làm xiếc chính trị và ngoại giao, sẽ... rất vui và ngộ nghĩnh đáo để!

Bùi Tín
Paris 14-9-2009