Thức dậy đi nào gỗ đá ơi!
Ngô Nhân Dụng
Thi
sĩ trở về nhà sau khi sống 10 năm
trong nhiều nhà tù cải tạo, có lúc
thốt lên lời cầu cho phép lạ xẩy ra:
Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi!
Chúng ta có thể tưởng tượng, khi trở
về thành phố cũ nhà thơ thấy khung
cảnh cuộc đời chung quanh đă thay
đổi như thế nào (Mười năm thế giới
già trông thấy... Mười năm người tỏ
mặt nhau đây... Mười năm chớp bể mưa
nguồn đó... Mười năm đá cũng ngậm
ngùi thay...) Nhà thơ tự nh́n thân
phận ḿnh, “Ta về như giấc mơ thần
bí” giữa một thế giới không những đă
trở thành hoàn toàn xa lạ mà c̣n như
một cơn mộng dữ bị quỷ ám. Cho nên,
trong cơ mê thảng thốt, nhà thơ tự
nhủ ḿnh, “Ta về khai giải bùa
thiêng yểm,” rồi bỗng nhiên thốt lên
câu thần chú: “Thức dậy đi nào gỗ đá
ơi!”
Làm sao cho gỗ đá biết thức dậy? Tại
sao phải hô thanh hoán vũ yêu cầu gỗ
đá thức dậy? Có thể v́ nh́n thế giới
chung quanh thấy toàn những gỗ đá vô
tri.
Ở thời đại nào chúng ta cũng nên
lắng nghe các thi sĩ. V́ họ nh́n
thấy những h́nh ảnh thật hiện ẩn
hiện đằng sau cuộc sống trong xă
hội. Thấy bao nhiêu là gỗ đá. Toàn
là gỗ đá. Khô. Cứng. Không có sự
sống. Không thấy t́nh cảm. Một xă
hội đang hóa thạch. Ḷng người đă
hóa thạch, trơ ra, khô cứng. Người
đối xử với người như gỗ đá. Người đi
đường nh́n nhau thấy chỉ là gỗ đá.
Thi sĩ là tiên tri. Họ kêu lên bằng
những tiếng nói lạ. Họ là những
tiếng kê trong đồng vắng: Thức dậy
đi nào gỗ đá ơi! Thi sĩ không “nhân
cách hóa” gỗ đá. Ngược lại, mong gỗ
đá trở lại làm người.
Như thế nào là một xă hội biến thành
gỗ đá? Ông Trần Quốc Việt viết trên
blog talawas mô tả xă hội Việt Nam
vào năm 2009, 24 năm sau khi thi sĩ
viết những câu thơ trên: “...Cho nên
ở Việt Nam có cảnh một em bé bị chủ
của quán phở hành hạ dă man bao năm
trời mà không ai lên tiếng. Cảnh đám
người hiếu kỳ dửng dưng nh́n người
bị đụng xe nằm trên đường phố. Cảnh
đám đông bị lùa vào các quán cơm tù
ngay khi các xe khách ghé vào. Cảnh
đánh ghen mà nạn nhân bị lột trần
truồng, bị xúc phạm thân thể trước
hàng trăm cặp mắt thờ ơ bên lề. Cảnh
bao thiếu nữ lui tới các nơi phá
thai công khai như đi chợ.”
Trần Quốc Việt chưa kể đến những
chuyện gần đây hơn: Ngày 8 Tháng
Mười Hai, 2009, khi trong giờ giảng
bài, giáo viên Đặng Ngọc N. ở B́nh
Phước bị một học sinh lớp 10A9 lấy
mă tấu trong cặp sách xông lên bục
giảng chém nhiều nhát vào vai, vào
lưng. Trước đó, ngày 1 Tháng Mười
Hai, thầy Hoàng Minh Luận, giáo viên
môn thể dục tại xă Đắk Ơ, huyện Bù
Gia Mập, B́nh Phước cũng bị côn đồ
xông vào trường chém trọng thương.
Tại sao đạo lư trong xă hội xuống
thấp đến như vậy? Trần Quốc Việt
giải thích: “Chế độ toàn trị sống
được là nhờ bạo lực và dối trá. Hai
cái này hợp lại và, qua thời gian,
đă bào ṃn dần các lớp men lương tâm
tích lũy từ thời sơ khai...” Một chế
độ không có lương tâm biến xă hội
thành khô, cứng, mất cả những xúc
động b́nh thường của loài người. Ông
viết thêm: “Nhân phẩm đă bị hủy diệt
từ rất lâu... trong thời gian quá
dài so với đời người, cho nên các sự
kiện đàn áp tôn giáo vừa qua là giọt
nước cuối cùng làm tràn cái ly vô
lương tâm của chế độ khi nó dùng bạo
lực trấn áp giới tu sĩ và những
người thực hành tôn giáo.” Nhắc đến
vụ chính quyền cộng sản Việt Nam đàn
áp các tăng ni ở tu viện Bát Nhă,
Ông Trần Quốc Việt viết: “Biến cố
Bát Nhă là đỉnh cao của bạo lực v́
làm tổn thương đến nền văn minh tâm
linh và đạo lư của con người.”
Bạo lực không diễn ra qua gậy gộc,
giáo mác, gươm súng. Bạo lực lên tới
đỉnh cao nhất khi nó hiện ra trong
tâm con người. Những người đă bị
guồng máy biến thành gỗ đá vô tri mà
không tự biết. V́ thế, khi nói, khi
làm, họ vô t́nh “làm tổn thương đến
nền văn minh tâm linh và đạo lư của
con người.”
Khi nghe Đinh Quang Anh Thái phỏng
vấn một ni cô trong nhóm tăng ni Bát
Nhă xuất gia ở Tu Viện Bát Nhă, Lâm
Đồng và đang tị nạn ở chùa Phước
Huệ, Bảo Lộc, chúng ta có thể cảm
thấy có những người công an đă biến
thành gỗ đá. Ni Cô trả lời điện
thoại ngày 10 Tháng Mười Hai, năm
2009, trong lúc nhóm côn đồ đang tấn
công chùa bằng khẩu hiệu và biểu
ngữ, bao vây Thượng tọa trụ tŕ.
Hàng trăm công an ch́m giả làm
thường dân đang hô hoán những lời
lăng mạ và treo những biểu ngữ đ̣i
đuổi gần 200 tăng ni Bát Nhă c̣n sót
lại đi nơi khác. Ni Cô nói các “các
cô chú công an” đó hỏi những tăng ni
trẻ tuổi rằng, “Tại sao các cô chú
c̣n trẻ như thế mà đă đang tâm bán
nước?” Ni Cô không thể hiểu họ muốn
nói ǵ!
Bán nước? Gần 200 tăng ni phần lớn
chưa tới 20 tuổi muốn sống đơn giản,
giữa hạnh nguyện trang nghiêm, thanh
tịnh. Họ không nghĩ xấu về ai, không
nói, không làm tổn thương đến ai,
gọi những người đến xua đuổi, đánh
đập ḿnh là “các chú công an.” Họ
cũng chưa hề ra khỏi nước Việt Nam
một lần, không có nhu cầu tiền tài,
danh vọng, quyền hành nào để thúc
đẩy họ phải bán nước! Tại sao các cô
chú công an này vu cho họ tội “Bán
nước?” Họ đâu có khả năng “Bán nước”
như các người lănh đạo vẫn ca ngợi
“T́nh hữu nghị Việt Trung đời đời
xanh tươi bất diệt” trong lúc chính
quyền Bắc Kinh cho lính đánh đập,
cướp bóc các ngư phủ Việt Nam tránh
băo cập thuyền vào ḥn đảo thuộc
Hoàng Sa vốn của Việt Nam?
Những người công an ch́m nổi tấn
công các tăng ni Bát Nhă bằng cái
tâm bạo lực đă hô lên hai tiếng “Bán
nước” mà không suy nghĩ, chắc cũng
không biết ḿnh nói dối, đáng hổ
thẹn. Họ đă được biến thành gỗ đá.
Những người đă ra lệnh cho công an
làm việc đó, chính họ cũng đă biến
thành gỗ đá.
Không thể nói vụ đàn áp tăng ni Bát
Nhă là một hành động đơn lẻ xuất
phát từ địa phương nữa. Đây là một
chính sách được chỉ đạo từ Bộ Chính
Trị Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Lúc đầu, họ tấn công tu viện Bát Nhă
nhưng gán cho một vụ tranh chấp nội
bộ giữa hai nhóm Phật Giáo, lấy cớ
vị viện chủ tu viện đuổi các tăng ni
này đi. Khi các chùa khác sẵn sàng
đón nhận các bạn trẻ này, họ không
c̣n lấy lư do đó được nữa, bèn bầy
ra mưu khác. Họ không cho phép các
chùa được cho các tăng ni này trú
ngụ. Thượng Tọa Thái Thuận, viện chủ
chùa Phước Huệ đă can đảm không chịu
kư giấy đuổi các tăng ni thơ dại,
cho nên bây giờ đảng Cộng Sản tổ
chức cho công an đóng vai côn đồ đ̣i
đuổi thượng tọa đi. Trong khi đó,
vấn đề Bát Nhă đă trở thành quốc tế.
Đức Đạt Lai Lạt Ma đă ngỏ lời thăm
và khuyến khích các tăng ni Bát Nhă
chuyên cần tu tập. Nghị viện Âu Châu
đă nêu vấn đề Bát Nhă khi lên án
cộng sản Việt Nam vi phạm tự do tín
ngưỡng. Hội nghị các tôn giáo ở Úc
Châu đă xúc động khi coi triển lăm
h́nh ảnh và lắng nghe thuyết tŕnh
về vụ Bát Nhă. Lấy lư do ǵ để đuổi
những người trẻ tuổi chỉ muốn tu
hành, chỉ niệm Phật khi bị tấn công?
Họ bèn đặt ra hai chữ “Bán nước!”
Chỉ có những cán bộ “tư tưởng,văn
hóa” cấp trung ương mới biết bầy ra
tṛ vu tội này, cán bộ địa phương
không có khả năng, cũng không có
quyền sáng tác ra tṛ đó. V́ khi
dùng đến tṛ vu vạ “Bán nước” là
người ta đă sử dụng một thủ đoạn
được sáng chế từ thời Hồ Chí Minh
khi ông muốn tiêu diệt cán bộ các
đảng phái quốc gia. Vu cho ai là
“Bán nước” tức là tuyên án tử h́nh
mà không cần ṭa án. Họ đă cho tay
sai giết những Khái Hưng, Tạ Thu
Thâu, Phan Văn Hùm, Huỳnh Phú Sổ,
vân vân, bằng cách đó.
Hiện nay, đảng Cộng Sản Việt Nam
đang nhắm vào Thiền Sư Nhất Hạnh,
người đă chính thức yêu cầu họ giải
tán Ban Tôn Giáo Chính Phủ, người đă
“xúc phạm” Trung Quốc khi khích lệ
người dân Tây Tạng hăy noi gương
người Việt Nam bền bỉ tranh đấu hàng
ngàn năm, rồi có ngày cũng thoát
cảnh lệ thuộc dân Hán.
Để triệt hạ ảnh hưởng của vị thiền
sư này, Cộng Sản Việt Nam đă nghĩ ra
cách dùng hai chữ “Bán nước.” Trong
khi hô hoán cũng như khi viết khẩu
hiệu, họ gọi các tăng ni Bát Nhă là
“Tăng ni Làng Mai,” mặc dù những bạn
trẻ này đă xuống tóc xuất gia tại Tu
viện Bát Nhă, Lâm Đồng. Bởi v́ Làng
Mai là một tu viện ở Pháp, ở ngoại
quốc. Gắn cho tên gọi như vậy, dễ vu
cáo họ là “gốc từ nước ngoài” hơn.
Phương pháp tu tập ở Làng Mai thực
ra không mới, đó chính là phương
pháp tu hành của Phật Giáo Việt Nam
đă có từ thời Trần Nhân Tông, từ
thời các Thiền Sư Lâm Tế, Liễu Quán,
nay đem áp dụng lại. Làng Mai chính
thức thuộc ḍng Liễu Quán, xuất phát
từ Huế, giống như nhiều tự viện ở
Việt Nam. Nhưng khi gắn danh hiệu
một tu viện ở nước ngoài, người ta
dễ vu cáo hai chữ “Bán nước” hơn!
Đây là một thủ đoạn có tính toán, có
sách lược, phải do trung ương chỉ
đạo. Những anh chị em công an vậng
lệnh vu cáo các tăng ni Bát Nhă tội
“Bán nước” họ không biết ǵ cả. Họ
đă được huấn luyện để biến thành gỗ
đá. Những người Việt đứng ngoài bàng
quan tọa thị không thấy xúc động
trước cảnh chế độ bạo tàn cấm đoán
và đàn áp các người tu hành, chính
họ cũng đă biến thành gỗ đá. Cũng
giống như những người trơ mắt nh́n
“cảnh một em bé bị chủ của quán phở
hành hạ dă man bao năm trời mà không
ai lên tiếng. Cảnh đám người hiếu kỳ
dửng dưng nh́n người bị đụng xe nằm
trên đường phố” như ông Trần Quốc
Việt đă kể. Ông Trần Quốc Việt giải
thích hiện tượng “lương tâm hóa
thạch này: “Quyền lực xui khiến
những kẻ bên trên cam tâm đi ngược
lại hướng tiến hóa của lương tâm con
người, c̣n sự sợ hăi làm đa số ở
phía dưới câm lặng và nhẫn nhục
trước bao cảnh bất công cá nhân
trong đời thường, rồi tiếp tục
ngoảnh mặt trước những cảnh bất công
lớn hơn ngoài xă hội, rồi dần biến
thành một đám đông thầm lặng cùng
khiếm khuyết một phần lương tâm b́nh
thường, như lương tâm b́nh thường
của người dân trong các nước theo
thể chế dân chủ và tự do.
Trong t́nh cảnh đó, tiếng chuông đại
hồng do các tăng ni Bát Nhă thỉnh
lên báo động chùa Phước Huệ bị tấn
công chính là những tiếng chuông
tỉnh thức lương tâm của tất cả mọi
người. Ông Trần Quốc Việt viết, “Qua
các vụ trấn áp tôn giáo gần đây, đặc
biệt qua sự hành xử của chế độ trong
vụ Bát Nhă, niềm hy vọng về một sự
thức tỉnh lương tâm trong tầng lớp
cầm quyền của chế độ đă thành ảo
vọng.”
Nói như vậy quá bi quan. Chúng ta
phải tin tưởng trong mỗi con người
đều có “nhất điểm lương tâm. Như
Nguyễn Du từng thấy đá có khả năng
chia sẻ những xúc động với con
người, “Dẫu là đá cũng nát gan, lọ
người.” Gỗ và đá cũng có khi tỉnh
dậy làm người. Cho nên, cứ theo lời
thi sĩ kêu gọi: Thức dậy đi nào, gỗ
đá ơi!
Chú Thích: Các câu thơ in
nghiêng trong bài này trích từ bài
“Ta Về” của Tô Thùy Yên, viết năm
1985.