Cách Đây 20 năm, Sự Can Đảm Của Người Dân Leipzig Đă Mở Màn Cho Một Cuộc Cách Mạng Không Đổ Máu Để Tiến Tới Thống Nhất Nước Đức Trong Tự Do, Dân Chủ Và Phú Cường!
Âu
Dương Thệ lược dịch
Hiệp Hội Dân Chủ & Phát Triển
Dortmund, Đức Quốc
LTS (DCPT): Ngày 9.10 vừa qua Tổng thống Cộng
ḥa Liên bang Đức Horst Köhler đă tham dự lể kỉ
niệm „20 năm Cách mạng ḥa b́nh“ tại nhà thờ
Nikolai ở thành phố Leipzig. Trước đây 20 năm
(9.10.1989) 70.000 người ở Leipzig sau khi làm
lễ trong nhà thờ đă thắp nến xuống đường biểu
t́nh phi bạo lực cầu nguyện cho dân chủ tự do,
mặc dầu bị bao vây bởi xe tăng thiết giáp và
công an mật vụ của chế độ Cộng sản Đông Đức khi
ấy.
Vài ngày trước, vào đầu tháng 10.1989 CS Đông
Đức đă tổ chức lễ rất lớn kỉ niệm 40 năm ra đời
của chế độ. Chủ tịch Đảng CS và Chủ tịch nước E.
Honecker khi đó đă từng tuyên bố, bức tường
Berlin sẽ c̣n tồn tại cả hàng trăm năm. Nhưng
chỉ vài tuần sau các cuộc biều t́nh của nhân dân
Leipzig và nhiều thành phố khác th́ bức tường ô
nhục Berlin đă bị nhân dân Đức phá sập.
Một sự kiện đáng lưu ư là, Nguyễn Văn Linh, Tổng
bí thư CSVN khi ấy, đă sang Đông Berlin dự lễ kỉ
niệm 40 năm này và định ở lại chữa bệnh. Nhưng
t́nh h́nh chính trị ở Đông Đức diễn ra rất nhanh
và nguy hiểm, cho nên cuối tháng 10.1989 Nguyễn
Văn Linh đă phải vội vàng rời khỏi Đông Berlin.
Dưới đây là diễn văn
quan trọng của Tổng thống H. Köhler nói về sự
can đảm của người dân Leipzig và chính nó đă mở
màn cho một cuộc cách mạng không đổ máu để tiến
tới thống nhất nước Đức trong tự do, dân chủ và
phú cường!
oo0oo
Khi Mục sư Christian Führer sau cuộc lễ cầu
nguyện vào thứ hai hàng tuần ngày 9.10 1989 mở
cánh cửa nhà thờ Nikolai th́ phía ngoài sân đen
đầy những người. Lo ngại và can đảm, lưỡng lự và
quyết liệt, v́ hiện diện ở đó là các cán bộ đảng
Xă hội Thống nhất Đức [tức Đảng Cộng sản Đông
Đức trước đây – ghi chú của người dịch] và những
đối thủ của đảng này. 70.000 người đang tụ tập.
Họ phải tính đến trường hợp xấu nhất, v́ đă có
những lời đe dọa rơ ràng. Nhân chứng và tài liệu
cho biết: Trong các xí nghiệp công nhân đă nhận
được chỉ thị tránh đi vào trung tâm thành phố,
v́ sẽ diễn ra đổ máu tại đó. Trong các trường
học sinh đă được thông báo: Hôm nay đừng đi vào
thành phố, v́ có thể diễn ra „rất nguy hiểm“. Đă
có tin đồn về một „giải pháp Trung quốc“ – về
thảm sát ở Thiên An Môn. Trước thành phố xe tăng
đă trực sẵn, cảnh sát được lệnh bắn thẳng tay.
Trung tâm mổ tim của Đại học Karl-Marx đă được
lệnh chữa trị những người bị bắn trọng thương và
trong nhà hát thành phố Leipzig đă chuẩn bị các
b́nh máu và túi bọc xác!
Trong những ngày của tháng 10 khi ấy mọi chuyện
có thể diễn ra. Nhưng cuộc cách mạng đă diễn ra
ḥa b́nh. Những người biểu t́nh ở Plauen,
Dresden và Leipzig [tên các địa phương ở Đức] tự
giữ kỉ luật nghiêm theo đúng yêu cầu của chính
họ: “không bạo lực“. Tại thành phố này „Nhóm 6
người ở Leipzig“ qui tụ chung quanh ông Kurt
Masur [một nhạc trưởng nổi tiếng và rất có uy
tín] đă kêu gọi hai phía phải thận trọng – cả
người dân lẫn nhà cầm quyền. Cuối cùng những
người có trách nhiệm của đảng tại địa phương và
các cơ quan an ninh đă nhận thấy: Kế hoạch đàn
áp của họ là chống lại nhân dân, là không thể
thực hiện được, vô dụng. Những người chỉ huy đă
không chờ đợi lệnh từ Đông Berlin [thủ đô của
Cộng sản Đông Đức khi ấy – ư nói nhóm cầm đầu CS
Đông Đức], nhưng họ đă tự quyết định không dùng
bạo lực chống lại nhân dân!
Nhờ đó ngày 9.10.1989 đă sinh ra cuộc „Cách mạng
ḥa b́nh“. 70.000 người làm chủ 70.000 trái tim.
Hàng triệu người khác ở Đông và Tây c̣n đang bận
rộn với những việc khác. Nhưng 70.000 người ở
Leipzig đă thức tỉnh và thất vọng, vui mừng và
sợ sệt, bướng bỉnh và buồn bă, tràn đầy hi vọng
và chọn đúng địa điểm. Đó là một ngày lớn và
ngày hạnh phúc của lịch sử Đức. Đồng bào thân
mến, nhiều vị đang có mặt trong buổi lễ hôm nay
đă tham dự hôm đó – cám ơn. Quí vị có thể hănh
diện măi măi về hành động này.
Thật là hợp lí, trong tương lai một tượng đài
thống nhất để tưởng nhớ tới thành quả của 1989
và 1990 sẽ được xây ở Leipzig. Tôi rất vui mừng
về quyết định này của Quốc hội Đức và hi vọng
rằng, việc tiến hành không kéo dài – đất nước ta
có nợ với nhân dân Leipzig!
Liệu rằng 70.000 người ở Leipzig và hàng trăm
ngàn người ở Plauen, Dresden, Berlin và nhiều
thành phố khác ở Đông Đức sẽ xuống đường, nếu
chế độ Đông Đức có nhiều mặt tốt hơn là mặt xấu?
Liệu nhiều triệu người từ 1949 đă từ bỏ Đông
Đức, nếu họ có được các cơ hội bầu cử tự do,
quyền tự quyết, cơ hội du lịch, tự do chọn nghề,
có cơ hội được cho con cái học ở các trường cao
hơn và đại học, nếu họ không thuộc thành phần
giai cấp lao động và nông dân, có cơ hội được tự
hội họp, lập hội, quyền được xét xử công bằng?
Không, không, cuộc cách mạng ḥa b́nh không phải
là sự nhầm lẫn. Công dân nam nữ ở Đông Đức đă
biết và muốn rằng, mất tự do, ngột ngạt và buồn
thảm quá không thể kéo dài thêm được nữa. V́ vậy
thật rất quan trọng là, chúng ta cần giữ măi
những h́nh ảnh chế độ độc tài của đảng Xă hội
Thống nhất Đức và những cuộc chống lại chế độ
này. Phải biết cảnh báo trước những giải thích
sai lầm, cho nên sự hiểu biết về chế độ CS Đông
Đức không chỉ trên giấy tờ mà phải được truyền
tải tới các học sinh trên toàn nước Đức.
Trong sự hiểu biết này đă cho thấy, ngày
9.10.1989 là một phần của phong trào vận động tự
do rộng lớn của Âu châu. Năm 1989 người dân ở
Trung- và Đông-Âu đă đứng dậy chống chế độ độc
tài Cộng sản. Khi chế độ của đảng Xă hội Thống
nhất Đức c̣n bắn vào những người tị nạn th́ ở Ba
lan nghiệp đoàn Solidarnosc đă được bầu tự do và
chính phủ Hung đang chuẩn bị mở cửa bức màn sắt.
Người Đức chúng ta phải biết cám ơn nhân dân
những nước này. Không có những thay đổi ở Ba
lan, Hung, không có Hiến chương 77 ở Tiệp, không
có trong sáng (Glasnost) và và cải tổ
(Perestroika) ở Liên xô th́ có lẽ không thể có
sự thống nhất Đức. Chúng ta không bao giờ quên
những ơn này.
Một tháng sau ngày 9.10.1989 th́ bức tường
[Berlin] sụp đổ, gần nửa năm sau trong cuộc bầu
cử tự do đầu tiên nhân dân Đông Đức đă đồng ư
thống nhất và ưng thuận Hiến pháp. Từ 3.10.1990
người Đức chúng ta đă cùng đi con đường chung
với nhau. Và cùng nhau chúng ta đă đạt được rất
nhiều. Với sự giúp đỡ nhiệt t́nh của người dân
Tây Đức, nhân dân ở Sachsen, Brandenburg,
Mecklenburg-Vorpommern, Thüringen và
Sachsen-Anhalt [tên 5 tiểu bang ở phía Đông Đức]
đă đạt được nhiều thành quả. Leipzig là một thí
dụ tốt cho việc này…
Chúng ta đă làm quen rất nhanh với nhiều lợi ích
của sự thống nhất mang lại – bảo vệ môi trường
và không khí trong lành, du lịch không phải xin
phép và đổi tiền cưỡng bách, hàng hóa tràn đầy,
tin tức, âm nhạc và phim ảnh từ khắp nơi trên
thế giới, một huyền thoại của cuộc tranh giải
bóng đá thế giới trên toàn quốc và một Quốc hội
liên bang đă bầu một nữ Thủ tướng xuất thân từ
Uckermark [tức Thủ tướng bà Angela Merkel. Bà
từng sống và lớn lên ở Uckermark, một thành phố
nhỏ ở Đông Đức]. Nhưng có phải là chúng ta hăy
im lặng hay là nói nhỏ những ǵ cần phải làm,
những ước vọng chưa thành, những ǵ cần phải cải
thiện cho căn nhà chung của chúng ta ?
Tôi nghĩ là không nên. Chúng ta có lỗi với cuộc
cách mạng ḥa b́nh, nếu không dám nói tới những
ǵ chưa đạt được và những ǵ chưa hài ḷng vẫn
c̣n tồn tại, đó là các lí do tạo ra bất b́nh.
Thật đúng vậy, trong lănh vực giáo dục ở Đức đă
có thời chúng ta đạt tốt hơn. Thật đúng vậy,
chúng ta –cả Đông lẫn Tây Đức- đă quá vội vàng
xóa bỏ một số tư tưởng của thời Đông Đức cũ. Nay
những cái này chúng ta đă dùng lại nhưng với vài
cải tiến và tên gọi mới, thí dụ như trong các
vườn trẻ và trong y tế. Cũng đúng nữa là, chúng
ta phải cố gắng hơn trong việc bảo vệ an ninh
trật tự các nơi công cộng, gia tăng lịch sự,
tương trợ và tôn trọng lẫn nhau trong cuộc sống
hàng ngày.
Đây cũng c̣n là sứ mệnh của cuộc cách mạng ḥa
b́nh 1989, dấn thân v́ muốn có những cải thiện
này, thay v́ chỉ trích vụn vặt. Khi ấy hàng
triệu người đă xuống đường, v́ một ước vọng đă
làm lay động tất cả: Chúng ta muốn sống trong
một xă hội tốt hơn. Ước vọng này chưa hoàn
thành: Nó phải được tiếp tục thức tỉnh khắp nơi
ở Đức và tạo ra những tác dụng tốt. Có hàng ngàn
cơ hội để làm những việc này, như trong các đoàn
thể của công dân, trong các hội thể thao, trong
các nhà thờ, trong hội phụ huynh và trong các
chính đảng.
C̣n rất nhiều việc phải làm. Một việc làm bận
tâm chúng ta nhất là nạn thất nghiệp. Mức độ
thất nghiệp ở Đông Đức gấp đôi bên Tây Đức.
Nhiều người không có việc làm tự cảm thấy bị bỏ
rơi, thất vọng. Điều này phá hoại tâm hồn và
nhân phẩm. V́ thế chúng ta không được từ bỏ mục
tiêu „tạo công ăn việc làm cho mọi người“.
Hiến pháp không ghi nhận công dân ở cấp thứ hai.
Những người cách mạng hàng đầu như ở Leipzig này
cũng không nên để một ấn tượng như thế. Ngược
lại, người dân Đông Đức rất xứng đáng được kính
trọng, không chỉ trong mùa Thu thần ḱ 1989. Bởi
v́ trong khi những người Tây Đức vẫn có cuộc
sống hầu như không thay đổi th́ đă thay đổi toàn
diện ở các nước phía Đông. Nay phần lớn những
người Đông Đức đă vượt qua những thay đổi cuộc
sống toàn diện này. Đây là thành công nhưng vẫn
chưa được khích lệ thích đáng …
Hiện nay trong nhiều lănh vực không thể nói là
những tiểu bang phía Đông Đức phải tiến kịp
[phía Tây]. V́ có những lănh vực họ đă dẫn đầu
cả liên bang rất ấn tượng. Chẳng hạn tôi đă tới
thăm các viện nghiên cứu ở Sachsen, nó rất quốc
tế, xuất sắc và có không khí gia đ́nh. V́ thế
tôi có thể nói rằng: Tất cả phần c̣n lại của
liên bang hăy lại coi và học cách làm theo!
Tôi cũng không bao giờ quên việc một doanh nhân
trung lưu ở Đông Đức đă nói với tôi trong một
cuộc họp của các chuyên viên kinh tế: „Thưa Tổng
thống, tôi rất hănh diện đóng thuế ở Đức“.
Ở nhiều tiểu bang phía Đông cũng có những điển
h́nh tiên tiến trong việc thích ứng với sự thay
đổi dân cư. Qua những cuộc thăm viếng tôi đă
chứng kiến tận mắt: Trong sự hợp tác giữa phía
chủ và công nhân, trong thái độ thân dân của các
cơ quan công quyền chọn các giải pháp không hành
dân, trong thái độ sẵn sàng của người dân chấp
nhận những cái mới – Trong tất cả những lănh vực
này có thể học từ phía Đông Đức.
Đúng ra tất cả chúng ta đều biết: Nước chúng ta
trong các thập niên tới sẽ trải qua thay đổi sâu
sắc. Dân số sẽ giảm xuống, già hơn và đa chủng
hơn. Những ǵ đang dự đoán sẽ diễn ra ở nhiều
khu vực phía Tây th́ đă trở thành sự thật ở
nhiều nơi thuộc phía Đông. Rất tốt là ở Sachsen,
Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Thüringen
và Sachsen-Anhalt đang rút kinh nghiệm từ các
thí điểm. Chẳng hạn từ những kinh nghiệm giữ
vững sự cung cấp cần thiết một khi số người thuê
nhà, khách hàng, học sinh và khách đi xe giảm
xuống. Ở vùng núi phía Tây, ở Hoyerswerda và
Görlizt tôi đă thấy mọi người đă bắt đầu chuẩn
bị một t́nh h́nh như vậy. Tôi tin rằng: Những
thí điểm của những khu vực dân cư biến đổi này
không chỉ được Sachsen theo dơi kĩ và học hỏi,
nhưng cũng sẽ cả toàn nước Đức nữa. Chính việc
này sẽ đưa chúng ta lại gần nhau.
Mặc dầu vẫn c̣n một số không hài ḷng giữa người
Đức với nhau và sự trách móc nhưng tôi vẫn tin
tưởng là: Sự thống nhất của Đức đă vững vàng
nhiều hơn so với những cuộc thăm ḍ và tranh
luận đă nói tới. Việc này có thể thấy rất rơ
trong giới trẻ. Đối với họ việc thống nhất là
chuyện b́nh thường và họ đang nh́n xa hơn nữa là
làm công dân Âu châu và thế giới.
Một thí dụ: Ở Berlin vừa có một cuộc triển lăm
của sinh viên Đại học mĩ nghệ thành phố Halle,
Burg Giebichenstein và đại học nghệ thuật thực
hành và khoa học của Hildesheim. Mục tiêu là qua
nghệ thuật đối thoại về gianh giới cũ giữa Đức
với nhau và với chủ đề „Biết, nhớ, quên“. Từ
Halle một nữ sinh viên ở Cottbus thích một dự
án, những người tham dự khác đến từ Tây ban nha,
Guatemala, Bồ đào nha và Bamberg. Ở Hildesheim 6
nghệ nhân trẻ tham gia -2 từ Halle và Dresden.
Nó cho thấy: Con cháu chúng ta đă hài ḷng với
sự thống nhất Đức và sự đoàn kết thế giới. Và
chúng ta thế hệ đi trước nên yên tâm xây dựng
tiếp những ǵ đă đạt được. V́ thế tôi cho là:
Chúng ta người Đức ở Đông và Tây, Bắc và Nam hăy
nên chấm dứt những cuộc căi cọ với nhau qua các
cuộc thăm ḍ qua điện thoại. Thay vào đó hăy tới
với nhau và nói chuyện với nhau. Trong đó nên
biết nghe. Ai biết nghe sẽ học được sự kính
trọng trước cuộc sống và thành tích của những
người khác, đồng thời khám phá thấy cơ hội thông
cảm và một tương lai chung. Do đó chúng ta hăy
cùng nhau t́m những cuộc đối thoại!
Những ǵ trước đây 20 năm đă diễn ra ở Leipzig
và nhiều thành phố khác ở Đông Đức chính là dân
chủ, nó do con người làm ra, những con người đă
tự nắm vận mệnh ḿnh trong tay. Công dân nam nữ
ở Đông Đức đă tranh đấu cho con đường tiến lên
một xă hội, trong đó không chỉ là dân chủ h́nh
thức, nhưng là dân chủ thực sự. Đó là xă hội của
chúng ta, trong đó chúng ta có thể quyết định
một cách tự do và ṣng phẳng về tương lai của
chúng ta.
Trong một xă hội như thế, dân chủ không chỉ là
những ǵ đă gặt hái được rồi không làm ǵ tiếp
để ǵn giữ nó. Dân chủ rất đáng quí và rất dễ
tổn thương. Dân chủ có thể bị nguy khốn, nên
phải được canh tân và thực tập thường xuyên. Dân
chủ sống nhờ các nam nữ công dân tham gia vào
các phương pháp dân chủ và sinh hoạt dân chủ.
Các công dân là những tác nhân của dân chủ.
Chuyện ǵ sẽ xẩy ra, nếu một khi tác nhân không
tích cực? Hậu quả ǵ sẽ đưa lại, nếu trong các
cuộc bầu cử gần một nửa tổng số cử tri không đi
bỏ phiếu, hoặc là những cử tri trẻ tuổi dồn
phiếu cho những kẻ thù của dân chủ? „Cứ mặc kệ,
bầu ai cũng được – v́ những kẻ ngồi trên đang
làm những ǵ họ muốn“, những câu tương tự thường
được nói tới. Quan điểm khá phổ biến này không
chỉ là sai lầm mà c̣n nguy hiểm.
Nó sai lầm, v́ „những kẻ ngồi trên“ không từ
trên trời hiện xuống, nhưng từ giữa chúng ta.
Các chính khách gánh trách nhiệm trên đất nước
chúng ta, những chức vụ của họ không do gia
truyền hoặc do trời ban. Chúng ta đă bầu họ, như
thế chỉ có thể là nhiều người đă không quan tâm
để người ta bầu những người khác. Dân chủ giao
quyền chỉ có thời hạn, nó kết hợp quyền với kiểm
soát và nó đ̣i người cầm quyền phải báo cáo.
Việc đổ lỗi cho các chính khách th́ thật dễ, v́
có thể chửi „những kẻ ngồi ở trên“ một cách dễ
dàng hơn là tự ḿnh tích cực. Không có ai bị
ngăn cấm đưa ra những ư kiến về một chính sách
tốt hơn nên được thi hành. Các chính đảng ở Đức
đang bức thiết t́m đảng viên. Hiện đang xẩy ra ở
nhiều nơi, trong các cuộc bầu cử địa phương
không thể bầu được hội đồng địa phương chỉ v́
thiếu ứng cử viên. Cho nên đă suy nghĩ chín chắn
chưa, khi cứ trách móc về chính khách tồi?
Thái độ „không có tôi“ cũng nguy hiểm. V́ ai
không hành động th́ sẽ bị sai khiến. Trên một
biểu ngữ mùa thu 1989 đă ghi:“Ai có bầu cử th́
có sự dày ṿ. Ai không bầu sẽ bị dày ṿ“. Đúng
vậy. Ai để người khác quyết định thay ḿnh th́
họ sẽ để cho người khác quyết định tương lai cho
họ. Chúng ta cần khắp mọi nơi, trong trường học,
trong xí nghiệp, học tập trong cuộc sống và
chung sống giữa các thế hệ. Ở những nơi ấy chúng
ta cần có những tương quan nhằm khuyến khích con
người t́m kiếm cái mới, ḷng hăng hái và cho
người ta sự an tâm: Tôi có thể làm được một cái
ǵ đó. Tôi trở nên cần thiết. Tôi tham gia ở đấy
và tôi gánh trách nhiệm. Tiếng nói của tôi có
giá. Hiến pháp mà chúng ta kỉ niệm 60 năm trong
năm nay cho chúng ta tất cả cơ hội. Nó sống được
cũng là nhờ chúng ta tận dụng các cơ hội với
tinh thần trách nhiệm. V́ thế mỗi người hăy tự
hỏi: Tôi làm cái đó? Tôi có trách nhiệm xứng
đáng không?
Ngày 9.10.1989 dạy chúng ta: Xă hội đạt được bao
nhiêu tự do, b́nh đẳng và dân chủ, việc này tùy
thuộc nó hằng tranh đấu từng ngày ra sao. Năm
1989 người dân Leipzig đă tranh đấu chống lại
nhà cầm quyền Cộng sản Đông Đức. Họ đă được đề
cao là „những anh hùng của Leipzig“. Đúng vậy,
v́ họ đă phải tính đến trường hợp là sự dấn thân
của họ cho tự do và dân chủ có thể phải trả bằng
sức khỏe và mạng sống của chính ḿnh. Chúng ta
cần lưu ư rằng, nước ta không cần các anh hùng
nữa. Đúng lẽ ra không cần thiết, khi đi xe điện
ngầm phải quyết định là ta có nên làm người hùng
hay không. Chúng ta phải ǵn giữ các nơi công
cộng chống lại những kẻ thù của dân chủ, chống
lại bạo hành, hẹp ḥi, bài ngoại và và ḱ thị.
Việc này cần có tinh thần cảnh giác, tôn trọng
lẫn nhau, thẳng thắn và can đảm. Trong chiều
hướng này chúng ta cũng có thể học từ Leipzig.
Thí dụ như ít năm trước đây nhân dân Leipzig nhờ
có sáng kiến và cương quyết đă ngăn cản những
cuộc biểu t́nh của những nhóm hữu cực đoan. Việc
này đă được kính trọng và nhiều nơi bắt chước.
Ngày 9.10.1989 và 20 năm về sau nhân dân Leipzig
đă chứng tỏ là, các công dân nam nữ ở đây có thể
vận động thành công, nếu họ biết tự tin vào sức
mạnh của ḿnh, nếu họ biết kết hợp với nhau và
xây dựng tiền đồ chung. Chúng ta hăy ǵn giữ
tinh thần này và để nó sống măi trong chúng ta -
ở Leipzig đây và ở tất cả mọi nơi trong tổ quốc
tươi đẹp của chúng ta!