Sân khấu về khuya

 

Tóm lại, qua hai buổi sinh-hoạt toạ-đàm này, tính áp-đặt quá lộ-liễu đă giúp cho nhiều người phải rà lại những dư-luận xưa nay, theo cả hai mặt phải trái, trắng đen kiểu thấy vậy mà không phải vậy về Đức Tổng-giám-mục Phao-lô Nguyễn Văn B́nh, về những người đang tàn-nhẫn dùng ngài làm b́nh phong, làm lá chắn cho mưu-sự của họ, cùng một lúc họ đă dùng hồn ma của ngài để nhát Hội-đồng Giám-mục Việt-Nam.
Có điều Ư Chúa thường khi đi ngược với ư thế-gian. Ngay như câu chuyện trong Tin Mừng thuật lại hoạt cảnh ném đá người đàn bà ngoại t́nh, Đức Ki-tô có mặt tại hiện-trường và trước cảnh thiên-hạ hung-hăng ḥ hét th́ Ngài im-lặng ngồi vẽ trên đất, rồi khi lên tiếng th́ lại hướng thẳng về cái đám đông đang dương-dương tự-đắc kia khiến cho cái kết cuộc bị đổi ngược và điều vui nhất là những người tiu-nghỉu ra về trước tiên lại là một vị cao-niên nhất mà cũng có thể là cao nhất cả quyền hành lẫn chức tước và bằng cấp.

Phàm mỗi khi muốn nói hay viết về một ngựi  vắng mặt như  đă  qua đời, đă  già lẫn đến độ mất hết các điều-kiện để tự bộc-bạch nỗi ḷng hay đính-chính về những ư-kiến do người khác nhận-định hoặc gán ghép cho th́ thông thường người ta đều phải dựa vào những việc làm, những cách ứng xử  trong quá-tŕnh sống và hành-động của người ấy giữa tha-nhân và giữa xă-hội… và nếu người được nói đến, được viết ra lại là Ki-tô hữu th́ c̣n với  Đức Tin nữa.

Thành ra, khi nói hay viết về cuộc đời của bất kỳ ai trong suốt lộ-tŕnh làm người đă là một cái khó, bởi v́ đó chính là viết về một hồng-ân; huống ǵ người ấy lại là một Tổng-giám-mục của một Tổng-giáo-phận lớn với bối-cảnh lịch-sử phức-tạp của một cuộc đổi đời. Và  đến nay, cho dù Đức Tổng-giám-mục Phao-lô Nguyễn Văn B́nh đă được Chúa gọi về tính sổ thiêng-liêng nhưng chặng đuờng 20  mươi năm cuối đời của  ngài vẫn c̣n để lại nhiều hỉ lẫn với nộ, ai lẫn với lạc và ái lẫn với ố…nên vẫn chưa hết chuyện;  nên tại chính  cái nơi chốn đang mang tên ngài  đă có một cuộc chiêu hồn bằng đủ thất t́nh, lục dục.

 

Về cái gọi là Câu lạc bộ Phao-lô Nguyễn Văn Bình

Người viết thấy cũng nên phân-biệt sự khác nhau giữa khu nhà mang tên Trung-tâm Phaolô Nguyễn Văn B́nh như tấm bảng ở trên đă được Ḍng Đa-minh gắn ở trụ cổng  với cái gọi là Câu-lạc-bộ  Phaolô Nguyễn Văn B́nh.

Trước năm 1975, tại số  43  đuờng Nguyễn Thông có tấm bảng nhỏ gắn trên trụ cổng vào khu cư-xá sinh-viên trong khuôn viên tu-viện Mai-khôi của Ḍng Đa-minh, thuộc tỉnh ḍng Lyon mang tên Trung-tâm Phục Hưng. Khu cư-xá này vừa được xây cất lại cho khang-trang rộng-răi hơn th́ gặp ngay biến-cố 30-4-1975 nên đă bị nhà nước cộng-sản mượn như phần lớn các cơ-sở Công-giáo lúc đó. Ban đầu. họ dùng khu nhà này làm trụ-sở của một sinh-hoạt gọi là Hội Trí Thức Yêu Nước,  sau khi cái  hội này không c̣n cần thiết nữa th́ trở thành Trụ-sở Liên hiệp các hội Khoa học Kỹ thuật và dần dần  biến thành tụ-điểm của đủ loại sinh-hoạt  nhi-nhô và xô-bồ, không phù-hợp với bầu khí của tu-viện.

Chính Đức Tổng-giám-mục Phao-lô Nguyễn Văn Bình xướng xuất và kiên-tŕ theo đuổi việc đ̣i lại khu cư-xá này trong nhiều năm. Cuối cùng khu cư-xá sinh-viên Phục Hưng được trả lại cho tu-viện Mai-khôi vào tháng 12-2002 trong t́nh-trạng hư hại nặng và rất nhiều thứ như cửa, đèn, quạt và thậm chí cả bồn nhà vệ-sinh đă bị tháo gỡ đi hết. Sau khi được sửa sang lại, linh-mục Giám-tỉnh đă theo  gợi ư của linh-mục Thiện Cẩm, dùng khu cư-xá vào việc dạy thần-học cho các ḍng tu và tu-hội gọi là lớp bồi-dưỡng Thần-học Phaolô Nguyễn Văn B́nh mà một thời được quen gọi là  Học-viện Liên Ḍng. Từ đó, cư-xá sinh-viên Phục Hưng cũ đă được Ban-điều-hành Liên Tu-sĩ đổi tên là Trung-tâm Phaolô Nguyễn Văn B́nh. Bên cạnh việc giảng dạy Thần-học th́ Tu-viện Mai-khôi cũng dùng nơi này để tổ-chức các buổi hội-thảo định-kỳ theo truyền-thống sẵn có của Tu-viện thời trước vẫn dành cho giới sinh-viên và trí-thức. Rồi cũng nhân v́ sự ấy mà linh-mục Nguyễn Thái Hợp đă cùng với vài ba nhân-sự nữa là Nguyễn Đ́nh Đầu, Nguyễn Ngọc Bích, Trần Duy Nhiên… lập thêm ra một nhóm riêng gọi là câu-lạc-bộ Phao-lô Nguyễn Văn Bình để gặp nhau  trao đổi chuyện thời-thế trong Đạo ngoài đời theo kiểu thay nhau kẻ chan  người húp.

Sự xuất hiện của cái câu-lạc-bộ này cũng được nhiều người mẫn cảm cho đấy chính là một nấc thang để người chủ-nhiệm nó leo lên danh-vọng như hiện có hôm nay. Người xưa hay nói “nhân bảo như thần bảo”, cho nên  thà tin hơn là bỏ phí.

 

Toạ-đàm  hay kịch nói

Vào cuối tháng 8-2010 vừa qua, cái gọi là  Câu lạc bộ Phao-lô Nguyễn Văn Bình  tổ-chức hai buổi được gọi là toạ-đàm tại Trung tâm Phao-lô Nguyễn Văn Bình, 43 Nguyễn Thông, Quận 3 vào chiều Thứ Sáu (27-8-2010), từ 14g30 đến 17g30 và sáng Thứ Bảy (28-8-2010), từ 8g00 đến 11g30. Trong thư mời do ông Nguyễn Đ́nh Đầu kư tên có nêu lên một danh sách không mấy xa-lạ trong giới Công-giáo, gồm… “ với những phát biểu khai mạc của  Đức Hồng Y Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn, bài đề dẫn của Đức Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp và các thuyết trình của các Linh mục Huỳnh Công Minh, Nguyễn Hồng Giáo, Chân Tín, Vũ Khởi Phụng, Đinh Trung Nghĩa, Hồ Văn Xuân, Phan Khắc Từ, các nữ tu Mai Thành, Quỳnh Giao, của giáo dân Nguyễn Đình Đầu, cũng như của một số trí thức ngoài xã hội quan tâm đến đường hướng mục vụ của Ngài, GS Đỗ Quang Hưng, Luật gia Lê Hiếu Đằng, Ông Hồ Ngọc Nhuận…..để tưởng nhớ một vị Mục tử khả kính và trao đổi thêm đường hướng mục vụ của Ngài, quy chiếu vào bối cảnh ngày nay”.

Rồi đây buổi tọa đàm này sẽ được cho vào hồ-sơ công-tác và bản thư mời  này cũng  được lưu thành dữ-kiện… Những người đến sau khi có dịp mở lại, người ta sẽ có những nhận-định hài-hoà biết mấy với hai tên tuổi Chân Tín và Vũ Khởi Phụng chen chúc giữa đoàn rồng rắn lên mây. Song thực-tế th́ vào thời gian này linh-mục Vũ Khởi Phụng đă đi Mỹ chữa bệnh, c̣n linh-mục Chân Tín có đến  ngay trong buổi thứ nhất nhưng chẳng những ban-tổ-chức không cho đọc bài  tham-luận mà c̣n tuyên-bố luôn là sẽ không đăng bài của ngài vào kỷ-yếu. Cha Chân Tín đă ra về với nụ cuời xác nhận ḿnh bị “excommunie”.

Những người c̣n lại theo liệt-kê ở trên đều tuần-tự lên đọc những lời ca-tụng cuốn theo chiều gió. Linh-mục Nguyễn Hồng Giáo không đến dự và theo Paul chủ-nhiệm (người viết bắt chước Vũ Sinh Hiên) loan báo là tác-giả bị mệt nên bài sẽ cho đăng vào kỷ-yếu rồi nhân  thể chủ-nhiệm cũng thông báo luôn phương-pháp làm việc của ban-tổ-chức là nếu một khi có bất-đồng ư-kiến giữa tác-giả bài nói với ban-tổ-chức th́ tác-giả được yêu cầu sửa, nhưng nếu không đồng thuận với nhau được  th́ tác-giả sẽ không được tŕnh bày và bài viết cũng sẽ không được in trong kỷ-yếu. Phải chăng chủ-nhiệm muốn nói tới trường-hợp linh-mục Chân Tín chiều hôm trước đă tự nhận ḿnh bị “ excommunie”. Th́ ra những điều ong tiếng ve quả không sai khi người ta cho rằng lối hành-xử ở đây cũng na-ná như một dạng thức của đám  kiêu binh gốc  Hà-trung, Thiệu-hóa và Tĩnh-gia xưa kia gọi là quân Tam-phủ đă có công  giúp nhà Trịnh trở thành một họ không vương bá mà quyền nghiêng thiên-hạ, nhưng cuối cùng lại cũng chính họ xô nhà Trịnh xuống hố.

Thông thường th́ những cuộc gặp gỡ theo đúng ư nghĩa của hai chữ toạ-đàm  đều mang  tinh-thần dân-chủ và tự-do v́ những người tham-dự phần nhiều là ngang “cơ” nhau về nhiều mặt th́ mới cùng “tọa” và cùng “đàm” được bằng đối-thoại chân thành mà không có một sự  chuẩn-bị nào mang tính áp đặt cả. Nhưng khi nh́n vào tờ chương-tŕnh với ba mục-đích nêu ra cùng những “điểm nhấn” này nhấn nọ th́ phải nói đây là một khoá huấn-luyện chuyên đề mới đúng nếu nói cho có vẻ bóng-bảy văn-hoa; c̣n nôm-na dễ hiểu hơn th́ là một màn tŕnh-diễn có chỉ-đạo, có những bàn tay chính-sách cầm chầu, điểm nhịp; có những con mắt chủ-nghĩa giám-sát…Nếu không th́ hà cớ phải  đặt thành vấn-đề có bất-đồng ư-kiến giữa tác-giả bài nói với ban-tổ-chức làm ǵ?

Chẳng hạn như sự có mặt của ông Đỗ Quang Hưng trong danh-sách những người lên nói về Đức Tổng B́nh. Ông này nguyên trước kia là viện-trưởng Viện Nghiên Cứu Tôn Giáo và bây giờ là chủ-tich Ủy ban Tư vấn về các vấn đề tôn giáo. Một cán-bộ nhà nước cộng-sản với chức-trách chuyên về tôn-giáo như vậy th́ chẳng cần suy cũng hiểu mục-đích của những việc làm này là ǵ rồi. Cụ-thể là  trong Lời giới thiệu cuốn sách “Sự Du Nhập của Đạo Thiên Chúa Giáo Vào Việt Nam  từ Thế kỷ XVII đến Thế kỷ XIX” của Trần Văn Kiệm, Đỗ Quang Hưng đă viết: “ Trong các tôn giáo lớn ở nước ngoài có mặt ở Việt Nam, đạo Thiên Chúa có vị trí thực đặc biệt. Đó là một tôn giáo độc thần từ phương Tây do các giáo sĩ ngoại quốc rất nhiều quốc tịch truyền vào nước ta từ nửa cuối thế kỷ XVI, trong đó chủ yếu là các giáo sĩ của Hội Truyền Giáo nước ngoài của Pháp (gọi tắt là MEP). Cái phức tạp của vấn đề là ở chỗ, quá tŕnh truyền giáo rất nhanh chóng đă đi liền với làn sóng thực dân, nhiều giáo sĩ phương Tây đă thoả hiệp với chủ nghĩa thực dân, đưa đuờng chỉ lối cho họ xâm chiếm các nước thuộc địa, gây ra những đụng độ giữa Thiên Chúa Giáo với Nhà Nước, Thiên Chúa Giáo với dân tộc. Với nước ta cũng như nhiều nước thuộc các xă hội Á châu, vấn nạn lịch sử ấy khiến cho vấn đề Thiên Chúa Giáo và dân tộc vẫn c̣n là một vấn đề phải giải quyết trên con đuờng Giáo hội đồng hành với dân tộc …”(trang 5-6).

Thành ra thật là lố-bịch khi người ta đă dầy công nghĩ ra phương-sách nhồi sọ dư-luận bằng cách dựng một hồn ma dậy để phù phép, để cho bia miệng phải thành bia đá như nguyên-văn nội-dung chương-tŕnh toạ-đàm theo hướng giải quyết trên con đuờng Giáo hội đồng hành với dân tộc …dưới đây:

 

MỤC ĐÍCH :

-         Phác thảo lại chân dung của một vị Mục tử , qua các đường hướng mục vụ cuả ngài  và qua các hành động thực tiễn, trong một thời kỳ đầy biến động của xã hội và Giáo hội Việt Nam .

-         Ghi nhận những công lao đóng góp của ngài cho Đạo, cho  Đời.

-         Lượng giá những định hướng và hành động của Đức Tổng có thể được tiếp nối như thế nào trong thời điểm hiện nay ? (Tọa đàm tôn trọng tính đa dạng của các nhận định và sự phản biện có cơ sở và trong tinh thần xây dựng) .

 

CÁC ĐIỂM NHẤN:

-         Vị Giám mục , TGM Chính tòa đầu tiên của Tổng Giáo phận  Sàigòn. (Điểm nhấn: Sự trưởng thành, tính tự chủ và tính dân tộc của Giáo hội VN).

-         Con người của Công đồng: Một Nghị phụ Công đồng  //  Đưa Công đồng vào Giáo hội Việt Nam : Từ nhận thức đến hành động.

-         Con người của một thời kỳ biến động: Từ thời Cộng hòa (1960  – 1975) đến thời kỳ Xã hội chủ nghĩa (1975 – 1995).

-         Vị ngôn sứ với 4 định hướng mục vụ căn bản: Canh tân – Đối thoại – Hòa giải – Hợp tác. Những nền tảng Tin Mừng  và Thần học (Công đồng) của những định hướng này.

-         Tính thời sự của đường hướng mục vụ của TGM Nguyễn Văn Bình và những nỗ lực tiếp nối của chúng ta….

Vậy th́, với nguyên văn nội-dung chương-tŕnh được kèm theo thư mời như trên đây phải chăng chỉ có tác-dụng của một kịch-bản không hơn không kém đă được nhóm tổ-chức soạn ra cho các diễn-viên nào đă thuộc ḷng và nhập đúng vai, cho dù theo nội-dung mục-đích  nêu ra là …Tọa đàm tôn trọng tính đa dạng của các nhận định và sự phản biện có cơ sở và trong tinh thần xây dựng…Th́ ra đấy chỉ là một cách nói theo kiểu kinh-nghiệm dân gian đă có từ xưa là nói như vẹm, c̣n hành-sự th́  quả đúng như  một số người đă nhận-định là loạn kiêu binh đang được nhà cầm quyền bật đèn xanh khi có quyền muốn cho ai nói th́ mới được nói…

 

Chân-dung hay biếm hoạ

Kể từ khi tuyệt-đại đa-số giáo dân trong nước cũng như bên ngoài hướng về Đức Tổng-giám-mục Ngô Quang Kiệt bằng sự kính ngưỡng th́ việc ngắm nh́n lại chân-dung của các mục-tử đă trở thành thời-sự. Cho nên không phải là một sự trùng hợp hay vô t́nh mà giờ này người ta hú hồn ma Đức Tổng B́nh về để làm chay bằng đạo bùa CHÂN DUNG MỘT VỊ MỤC TỬ để kỷ niệm 100 năm ngày sinh Đức TGM Phaolô Nguyễn Văn Bình (1910 – 01/09 – 2010) mà chính là các đấng bậc đă không ngại theo kế sách “minh tu sạn đạo” thời xa xưa của những người chuyên lo việc tranh hùng tranh bá. Bởi v́ thực chất rơ-ràng là ban-tổ-chức muốn lấy cớ này để huy-động và thúc đẩy dư-luận theo  hướng đi hiện nay của đa-số các thành-viên trong Hội-đồng Giám-mục Việt-Nam về tương-quan với nhà cầm quyền cộng-sản. Ai muốn hiểu đây là một buổi  b́nh bầu cá-nhân xuất-sắc và Đức Tổng B́nh được tặng ban danh hiệu điển h́nh tiên tiến cũng được, nhưng nếu có ai duy-tâm hơn hay duy-linh một chút muốn cho đây là bước đầu của tiến-tŕnh “phong thánh” cũng tạm được v́  cũng đă có người đ̣i làm trạng-sư của quỷ…C̣n nếu như có ai đó không đảng, không Công-giáo, muốn coi như đây là một  toà  án nhân-dân th́ h́nh như cũng không mấy sai…nếu theo câu  cách-ngôn giáo-dục  ngày trước  đă dạy cho học-sinh tiểu-học  rằng người chê ta mà chê phải là thầy ta, kẻ nịnh hót ta là cừu-địch hại ta…Thật là phong-phú và đa-dạng thay cho cái đỉnh cao trí-tuệ….

Bởi v́, theo đúng nghĩa, chân-dung là bức h́nh của một người được chụp hay vẽ thật chính-xác, thật trung-thực, không có nét nào là ngụy tạo hay hư-cấu và tô chuốt thêm.

Tuy nhiên, ở đây, cho dù chưa cần gom góp đến những lời tâm-sự, chia sẻ và trao đổi với bao nhiêu người vào những dịp gặp gỡ trong suốt chặng đuờng 20 năm – 1975-2005 – cuối đời của Đức Tổng-giám-mục Nguyễn Văn B́nh th́ chân-dung ngài cũng đă bị móp méo đến “khó nh́n” quá thể trong dịp chẳng hiểu là tôn vinh hay bôi-bác này. Bên cạnh những cố gắng tô son điểm phấn do các thuyết-tŕnh-viên chủ lực của buổi tọa đàm đă Phác thảo lại chân dung của một vị Mục tử th́ lại có những ư khác đă đúng theo phương-pháp truyền chân mà vẽ những nét thật rất thực đă được công khai qua bài viết, lời phát-biểu giữa buổi toạ-đàm .

Khởi đầu là bài viết của linh-mục Chân Tín. Tuy không được hay bị cho đọc giữa buổi toạ-đàm nhưng đă truyền đi rộng-răi trên mạng lưới internet, trong đó nêu lên quá nhiều điều thiếu sót của Đức Tổng B́nh trong trách-nhiệm của một chủ chăn mang chức thánh theo tinh-thần Công-đồng Vatican II: “Phần các Chủ Chăn có chức thánh, các ngài phải nh́n nhận và nâng cao phẩm-giá và trách-nhiệm của giáo-dân trong Giáo-hội; các ngài nên sẵn-sàng chấp nhận những ư-kiến khôn ngoan của họ…Với t́nh cha con, các ngài hăy cẩn thận xem xét , trong Chúa Ki-tô, những kế-hoạch thỉnh-cầu và khát-vọng của họ…” (Hiến-chế Giáo-hội IV. 37, mà theo gợi ư của nhóm tổ-chức th́ đấy là “các hành động thực tiễn, trong một thời kỳ đầy biến động của xã hội và Giáo hội Việt Nam”. Hoá ra thái-độ làm ngơ trước những bất-công, đàn-áp của một bạo-quyền lại cũng có giá-trị là “các hành động thực tiễn”

Nhưng phải kể đến là lời phát-biểu hơi khó hiểu của linh-mục Huỳnh Công Minh vào buổi chiều khai-diễn – Thứ Sáu 27- 8- 2010 –  trong bài tham-luận “Hăy trả lại Đức Tổng-giám-mục Phaolô Nguyễn Văn Bình những ǵ là của ngài” mà theo nhóm làm Bản Tin Tổng Hợp th́ là …“cung cấp nhiều khía cạnh, sự kiện chưa từng được công bố giúp làm sáng tỏ quan điểm và đường hướng mục vụ vốn đă hứng chịu đủ lời thị phi của cố Đức Tổng”. Linh-mục Huỳnh Công Minh cho biết năm 1971, khi hoà-đàm Ba-lê bước sang giai đoạn bốn bên là Mỹ, Bắc-việt, Mặt-trận Giải-phóng và Việt-Nam Cộng Hoà chứ không c̣n là hai bên Bắc-việt và Mỹ th́ ông Hai Ngọ, tức là bác-sĩ Dương Quang Trung, cán bộ trí vận của Mặt-trận, sau này làm giám đốc sở y-tế thành-phố Hồ chí Minh, nhờ ông Châu Tâm Luân nói với linh-mục Huỳnh Công Minh giàn xếp cho Hai Ngọ gặp Đức Tổng. “Tôi hí hửng đem chuyện này tŕnh Đức Tổng, bị Đức Tổng la cho một trận: cha nghĩ ǵ mà để tôi gặp gỡ một cán bộ cộng sản là những người sắp thắng trận vào thành phố này và sẵn sàng đàn áp các tôn giáo, đặc biệt là Công-giáo? Tôi cụt hứng. Ông Hai Ngọ đă từng gặp gỡ Nguyễn Ngọc Lan nhiều lần ở tu viện của các chị ḍng Bénédictine ở Thủ-đức. Linh-mục Huỳnh Công Minh nói tiếp: “Về phần tôi, tôi đă ngu mà tin theo những lời nói dối trá không đi đôi với việc làm. Những tuyên bố của tôi ở Quốc-hội 1976 cũng là do cái ngu này mà ra. Cho đến chết, Đức Tổng không ủng-hộ cộng sản và sợ cộng sản”. Có lẽ nỗi ḷng này của Đức Tổng B́nh cũng không khác với nhà văn Nguyễn Tuân khi ông nói với những bạn văn trẻ của ḿnh là “Tao sống cho được đến ngày nay là v́ biết sợ” nếu đặt vào trong tâm-lư chung của con người trước một guồng máy chính-trị phi nhân. Tuy nhiên, trong cương-vị một chủ chăn, một mục-tử th́ Lời “Thầy nói cho anh em là bạn hữu của Thầy được biết: anh em đừng sợ những kẻ giết chết thân xác, mà sau đó không làm ǵ hơn được nữa”.

Cộng-đồng dân Chúa Việt-Nam tuy nặng truyền-thống sùng bái những người mang chức thánh song chính  bối cảnh mù-mờ, điên-đảo hiện nay đă giúp họ biết sáng-suốt phân-định  rất rành-mạch qua hai chữ “quốc doanh” được dùng với tính cách bỉ thử, mỉa-mai. Đức cha Nguyễn Kim Điền, đức cha Nguyễn Huy Mai, đức cha Trịnh Như Khuê… là các vị mục-tử đă từng không biết sợ cho dù bản-thân các ngài đă phải chịu đựng nhiều o-ép và khốn-khó… Đức Tổng B́nh cũng đă chịu đựng nhưng sự chịu đựng trong nỗi sợ này đă trở thành một h́nh-thức đồng-loă và thoả-hiệp. Chẳng hạn, một trong số hậu-quả của những sự dữ ấy là cho đến giờ này vẫn c̣n có mặt ông Phan Khắc Từ  trâng-tráo bám trụ ở giáo xứ Vuờn Xoài và vác cái “nhăn linh-mục” đi cùng khắp như một tiếng chửi thề trong Tổng-giáo-phận Sài-g̣n… mà ngay trong buổi toạ-đàm này cũng vẫn  được trang-trọng đứng  chung với các linh-mục khác. Thành ra, càng nh́n những cảnh xúng-xính áo dài khăn rộng phất-phơ th́ người ta càng chán-chường… Chức thánh là một lẽ, c̣n tư-cách và đạo-đức của người mang chức thánh lại là lẽ khác…Những chuyện nham-nhở, bầy-hầy như vậy mà sao nhiều người vẫn nh́n được, vẫn không cảm thấy “buồn nôn”…

 

Nguồn: Nữ Vương Công Lư

<<trở về đầu trang>>