Người chết phải được coi là c̣n sống

 

Bùi Tín

VOA

Neda Soltani, tiến sỹ văn học, chuyên dạy về văn học nước Anh tại Đại học Hồi giáo Azad ở Tehran

Câu chuyện ly kỳ này xảy ra trên đất Iran, một đất nước Hồi giáo cực kỳ độc đoán lấy kinh Koran làm luật pháp tối cao.
Một phụ nữ bị kết án ngoại t́nh và giết người – tuy chưa có chứng cứ đầy đủ, sau khi bị một trận đ̣n 99 roi, sẽ bị xử tử h́nh, theo h́nh thức bị đưa ra cho quần chúng ném đá cho đến chết. Cả thế giới tiến bộ đang can ngăn hành động dă man thời trung cổ này.
Nhân đây xin kể câu chuyện khác, ly kỳ, vô lư, thương tâm của 2 cô gái Iran, rất đáng để cả loài người, những công dân của cộng đồng thế giới văn minh ngày nay, suy ngẫm.
Đó là cô Neda Agha Soltan và cô Neda Soltani, trùng tên, là Neda, họ gần giống nhau, Soltan và Soltani, từ đó mà nên chuyện.
Ngày 20 tháng 6 năm 2009, tại một cuộc biểu t́nh giữa thủ đô Téhéran, cô sinh viên Neda Agha Soltan mang biểu ngữ chống chính quyền độc tài bị cảnh sát bắn chết. Nhiều tấm h́nh chụp cô nằm sóng soài trên vũng máu giữa đại lộ thủ đô được truyền đi khắp nước và thế giới. Tên cô: «Neda!, Neda!» vang lên suốt mấy ngày liền khắp Iran, ca ngợi một nữ sinh viên yêu nước dũng cảm, xả thân v́ tự do của nhân dân. Người dân lập bàn thờ, tụng niệm, thắp nến, mang hoa đến viếng nơi cô bị bắn chết…
Sáng hôm sau, gia đ́nh cô giáo sư Neda Soltani, 32 tuổi, khuôn mặt hao hao như Neda Agha Soltan Neda Agha Soltan, nhận được hàng trăm lá thư và điện chia buồn, v́ họ tưởng nhầm - qua tin, ảnh trên báo và nhiều mạng truyền h́nh - người bị giết là cô giáo sư này, v́ cô cũng là một trí thức có xu hướng chính trị tiến bộ, nổi tiếng trong việc bênh vực quyền b́nh đẳng của nữ giới. Cô là một tiến sỹ văn học, chuyện dạy về văn học nước Anh tại Đại học Hồi giáo Azad ở Téhéran.
Nhưng rồi cô giáo sư c̣n sống giật ḿnh v́ h́nh ảnh của chính cô trên mạng FaceBook được truyền đi rộng răi trên nhiều mạng thông tin quốc tế ghi nhầm rằng chính cô là nạn nhân của cuộc đàn áp - khủng bố của cảnh sát.
Mặc dù cô giáo sư gửi nhiều thư trên internet kèm theo nhiều bức ảnh để phân biệt cô với cô sinh viên đă hy sinh, nhằm cải chính sự lầm lẫn trên đây, nhưng nhiều mạng tin nổi tiếng như CNN, Foxnews và CBS ở Hoa Kỳ, mạng BBC của Anh, mạng ZDF, ARD của Đức cho đến AFP của Pháp…vẫn không cải chính theo sự thật. Quả thật ảnh 2 cô có những điểm giống nhau : trẻ, xinh đẹp, tóc nâu, cùng choàng khăn, những nh́n kỹ th́ họ có nhiều điểm khác nhau trên nét mặt.
Thế rồi cơ quan t́nh báo Iran vào cuộc. Cô giáo sư bị quấy rầy, đe dọa, ép buộc không được cải chính ǵ nữa, nằm im, nếu không sẽ bị tai họa vào thân. Cô kể: Ngày 25-6 cô bị triệu tập đến cơ quan t́nh báo, cô hoảng sợ v́ từng nghe kể về những cuộc tra tấn, khảo cung, mất tích, thủ tiêu tại đó. Họ buộc cô phải phủ nhận cuộc tàn sát ngày 20-6, phải lên tiếng tố cáo đây là âm mưu dựng đứng của phương Tây nhằm vu cáo nhà nước Iran. Cô buộc phải nhận vơ rằng ḿnh chính là Neda Agha Soltan, vẫn c̣n sống đây. Cô giáo sư tuy sợ hăi vẫn không chịu nói dối trước máy quay phim.
Ngày 27-6 cô lại bị gọi đến cơ quan t́nh báo, vào 19 giờ. Họ dọa cô nếu không hợp tác với họ th́ cô có thể mất chức giáo sư đại học, em trai cô sẽ bị đuổi học. Cuối cùng họ buộc cô phải trả lời nhiều câu hỏi phức tạp, chứa đựng nhiều cạm bẫy về chính trị, làm cô rối trí, không c̣n biết đă nói những ǵ. Đúng nửa đêm, cô ra về, bà mẹ vẫn chờ đón con gái trong hoảng sợ, v́ nghe nói những người bị gọi đến đây vào ban đêm, thường không bao giờ trở về.
Ngày 1-7, bọn họ đến sớm từ 6 giờ tại nhà và bắt cô đến bộ an ninh, tại đây họ buộc cô kư tên thú nhận là nhân viên của cơ quan t́nh báo trung ương Hoa Kỳ CIA, nhận nhiệm vụ đặc biệt nhằm chống chế độ ở Iran, có nghĩa là phải nhận một bản án tử h́nh. Cô bàng hoàng, ngất lịm ngay tại chỗ, khi tỉnh dậy, cô hiểu ngay rằng không thể sống trên đất này. Cô không trở về nhà nữa, t́m mua ngay vé máy bay đi Istanbul - Thổ Nhĩ Kỳ vào sáng sớm hôm sau 2-7, với giấy visa đi gấp phải đút lót 11 ngàn Euro, gom tất cả tiền dành dụm.
Từ Istanbul cô đi ngay sang Hy lạp, với lư do đi dự một cuộc hội thảo quốc tế. Từ đó cô nhớ có một người em họ đang sống ở Bochum - Đức. Cậu em họ giúp cô sang Đức, và sau vài tháng cô xin được quy chế tỵ nạn chính trị. Cô đă biết tiếng Pháp, học thêm tiếng Đức. Hiện cô số
Từ tháng 4 – 2010, cô giáo sư văn học đă có cuộc sống mới, yên ổn, có an ninh, có bạn đồng nghiệp mói, nam nử sinh viên hồn nhiên trong khung cảnh đại học, thoát khỏi nỗi hoảng sợ triền miên trên quê nhà. Cô vẫn thương nhớ khôn khuây bà mẹ thương yêu, bà chị đă có chồng và 2 con nhỏ, cậu em 18 tuổi c̣n đi học. Cô mong có ngày trở về nước, trong một nhà nước dân chủ Hồi giáo, không c̣n là nơi hoành hành của tổ chức t́nh báo ác độc tàn bạo, suưt hăm hại mạng sống của cô.
Trên đây là tóm lược bài viết nhan đề «Cuộc sống bị lấy cắp của Neda » - La vie volée de Neda - của nhà báo Géraldine Shwartz sau khi hỏi chuyện cô giáo sư Neda Sotani, đăng trên báo Pháp le Monde ra ngày 9-9 vừa qua. Cô giáo sư Neda Sotani coi câu chuyện cô kể như một lời cải chính cho những cơ quan truyền thông và bạn đọc khắp nơi vẫn c̣n lẫn lộn 2 cô Neda - một cô đă chết, một cô c̣n sống, phải đi tỵ nạn - do đó rơi vào cái bẫy lừa dối nham hiểm của cơ quan t́nh báo Iran.