MUNICH KỶ NIỆM 200 NĂM HỘI BEER THÁNG MƯỜI

 

Nguyễn Quư Đại 

 

Những ngày hè nắng ấm qua nhanh, thời tiết sắp vào thu gío se lạnh,  những chiếc lá xanh bắt đầu đổi màu vàng uá, những đàn chim đă lần lượt rủ nhau đi t́m miền đất ấm…

H́nh đồng cỏ đă dựng xong các lều bia cho ngày lễ Hội

 

Thời gian nầy theo lịch sử cách đây 200 năm (1810-2010) Hoàng tử Ludwig (sau nầy là vua Ludwig đệ nhất) cưới Công chúa Therese von Sachsen-Hildburghauen ngày 12.10.1810. Vua  Maximilian I  mở tiệc linh đ́nh để mừng ngày cưới của Hoàng  tử  trong 5 ngày, khoản đăi dân chúng vui chơi ăn uống và tổ chức đua ngựa trên đồng cỏ trước cửa ngơ của thành phố. Hàng năm Hoàng gia tổ chức Lễ Hội kỷ niệm ngày cưới và sau đó đă trở thành phong tục…

Dân chúng ngưỡng mộ Công chúa Therese, nên lấy tên Công chúa ghép với chử Wiese, gọi đồng cỏ nầy là Theresewiese hay nói ngắn gọn là „Wiesn“.

 

 

(H́nh Therese và Ludwig)

 

Đồng cỏ rộng 42 Hektar (0,42 km²) nơi nầy đă trở thành điạ danh tổ chức Hội Bia Tháng 10. Hàng năm chỉ sử dụng diện tích vào khoảng 26 đến 31 Hektar. Nhưng năm 2010 kỷ niệm 200 năm Chính quyền thành phố Munich mở rộng thêm diện tích về phiá Nam để dựng thêm các lều như: Di tích lịch sử, lều nuôi gia cầm và động vật hoang dă …,   khu lều bảo tàng lịch sử Oktoberfest thể hiện những biểu tượng đặc trưng của người Bavarian. Trong khu nầy có lều rộng cho 3.500  khách bên trong và hơn 3.000 chỗ ngồi ngoài vườn. Quanh lều trang trí toàn thông xanh. Ban nhạc kèn đồng nổi tiếng của Green Wolfgang Bauer và các vũ điệu dân tộc. Có loại bia đặc biệt của sáu nhà máy nấu bia theo truyền thống Munich là: Augustiner, Hacker-Pschorr, Hofbräuhaus, Löwenbräu, Paulaner và Spatenbrau. Các loại bia nầy có hương vị thơm ngon chứa trong các thùng lớn bằng gỗ rót vào ly bằng (sành) Steinkrügen, giống như 200 năm trước. Giá mỗi maß bia 8,80€, dù tiền vào cửa phải trả 4€ cho một người. Thực phẩm có loại súp Rumford  hoặc Stockwürst một Lohnwürstelbraterei. Khách không muốn ăn Steak nướng, có thể dùng xúc xích nướng như thời cổ đại. Theo truyền thống đua ngựa bị bỏ quên nhiều năm, riêng năm 2010 tổ chức đua ngựa, quanh ṿng đua có 1063 chổ đứng xem. Ngày hai lần đua ngựa lúc 11 giờ và 16 giờ, ngoài ra nơi đây có diễn hành của các ban nhạc, trang phục và vũ công cuả các đội nhảy dân tộc…

Theo lịch sử Lễ Hội lúc đầu có đua ngựa và các tṛ chơi dân gian đơn sơ, từ năm 1818 có thêm các tṛ chơi như những chiếc đu cho trẻ em và những lều nhỏ để quan khách ngồi uống bia. Đến năm 1870 kinh tế phát triển người ta bắt đầu dựng những lều bia lớn, thu hút nhiều người đến với nhiều tṛ vui chơi được mở rộng, nhiều gian hàng bán đồ chơi, hàng kỷ niệm…. Hội Bia Tháng 10 đến năm 2009 là lần thứ 176 đă bị gián đoạn 24 lần không tổ chức được v́ chiến tranh, nạn dịch tả (Cholera), sự lạm phát …

 

1813 Bayern bận chống lại Napoleon

1854 Munich bị dịch tả (cholera- epidemie) hơn 3000 người chết

1866 Bayern chiến tranh Phổ Áo

1870 chiến tranh Đức Pháp

1873 Dịch tả

Thế chiến thế 1 

sau chiến tranh chỉ tổ chức lễ hội mùa thu "Herbstfest"

1923-1924 lạm phát (Hyperinflation)

1939-1945 thế chiến thứ 2

1946-1948 chỉ tổ chức lễ hội mùa thu  "Herbstfest"

1980  bị đặc bom nổ gây thương tích 200 người, 13 người chết, nhưng vẫn tiếp tục.

Năm 1835, tổ chức diễn hành trang phục để mừng ngày cưới bạc của vua Ludwig I và Therese của Bayern. Từ năm 1950 theo lịch tŕnh thường xuyên tổ chức. Đoàn diễn hành trang phục dân tộc gọi là: Der Trachtenzug und Schützenzug zum Oktoberfest/The Trachtenzug and infantry platoon to the Octoberfest. Trachtenfestzug có  thêm các đoàn xe hoa „Einzug der Festwirte &Brauerein/ Introduction of the fixed landlords and Brauerein

Năm 2009 diễn hành từ 10 giờ sáng Chúa Nhật ngày 20.9.2009 qua các ngă đường dài đă ấn định đến Oktoberfest thời gian kéo dài khoảng 2 giờ. Đi đầu là đoàn ngựa 6 con do Cảnh sát cưỡi, tiếp đến những đoàn nhạc với xe ngựa kết hoa lá rực rở của các hăng bia và rượu nho, những đàn ngựa to lớn chở những thùng bia „Fass“  bằng gỗ. Hơn 8000 người từ các điạ phương trong tiểu bang Bayern, và các tiểu bang khác cũng như các Quốc gia láng giềng Italien/Italy, Koatien/Croatia, Östereich/Austria, Polen/Poland và Schweiz/ Switzerland  Ungarn/ Spanien/ Spain tham dự diễn hành. Người Đức mặc sắc phục cổ truyền đàn ông quần da ngắn tới đầu gối, đội mũ có lông gà hay lông chim, trước ngực đeo nhiều huy chương. Đàn bà y phục gọi là „Dirdl“ áo hơi hở phần trên ngực, váy dài, có thêm miếng yếm cột ngang bụng dài tới chân, diễn hành phô trương sinh hoạt từng vùng như các ngành tiểu công nghệ, nông nghiệp. … Đoàn người nhảy múa, tay cầm cờ đủ màu sắc. Những đoàn nhạc cổ truyền, đủ các loại nhạc khí, tiếng trống bùm bùm rộn ră, tiếng phèng la, tiếng kèn vang dội, tiếng sáo trầm bỗng ..Những chiếc kèn đồng to lớn sáng chói dưới ánh nắng ban mai. 40 chiếc xe hoa đủ loại và đoàn người, ngựa, ḅ, xe . Nhiều khách danh dự ngồi trên ngựa kéo như: Thủ tướng tiểu bang Bavaria, Thị trưởng Munich các dân biểu…….   Đài truyền h́nh ARD chiếu trực tiếp cuộc diễn hành và khai mạc lễ hội, nhưng chúng ta đến tận nơi tham dự sẽ thấy tận mắt vui hơn, mời độc giả vào xem toàn bộ h́nh ảnh rơ ràng ngày diễn hành link cuối bài

Trong đoàn diễn hành luôn có biểu tượng Münchner Kindl /Munich theo truyền thống văn hóa lâu đời "Kunst und Bierstadt/ Art and City Beer". Cô Stefanie Krätz được chọn làm diễn viên năm (2007-2009) mặc áo ḍng đen viền vàng mang giày đỏ cưỡi ngựa luôn vẩy tay chào mừng hơn 100.000 người đứng hai bên đường…  Münchner Kindl [1] năm 2010 do nữ sinh Maria Newrzella 16 tuổi làm diễn viên. Và diễn hành trang phục lúc 10 giờ ngày 19 Tháng 9 cũng khởi hành từ đường Maximilianstrasse.      

Hội Bia Tháng 10 các hăng bia ở Munich sản xuất loại bia đặc biệt gọi „Oktoberfestbier“ hay „Wiesnbiere“ độ rượu (Alc) khoảng 5,3% - 6,6 % có mùi vị thơm ngon màu sắc khác nhau. Uống một Maß (1lít) Oktoberfest độ say khác với các loại bia trong năm. Kỹ thuật biến chế bia giống nhau, nhưng bia sản xuất ở tận gốc có hương vị riêng, nhờ khí hậu cho sự lên men tốt, nguồn gốc nước giếng, bia chứa trong thùng gỗ, bí mật trong cách biến chế gia vị…Hăng bia hiệu con sư tử „Löwenbräu“ có sản xuất tại Hoa Kỳ, Trung Quốc và ở Sài G̣n có nhiều nơi nấu bia theo phương pháp của Đức, nhưng không ngon bằng ở Munich. Số người tham dự Oktoberfest trong 16 ngày, năm 2008 khoảng 6,3 triệu, năm 2009 là 5,7 triệu, đông nhất trong lịch sử lễ hội năm 1985 là 7,1 triệu.

 

Oktoberfest 2009
Người tham dự: 5.700.000
Bia: khoảng 66. 436 hl  (6.643.600 lit)
Rượu nho: 79. 359 lit
Rượu sekt: 31. 111 chai
Cà phê  210. 585 tách
Nước giải khát: 1.109.074 chai (chai nửa lít)
Quay gà: 488. 137 con
Xúc xích thịt heo: 116.923 cặp
Cá: 626 tạ
Đúi heo nướng: 51. 468 cái
Ḅ thui 111 con ḅ đực lớn

Oktoberfest 2008
Người tham dự: 6,0 triệu
Bia: khoảng 64. 922 hl (6.492.200 lit)
Rượu nho : 89. 849 lit
 Rượi Sekt: 34. 668 chai
Cà phê : 215. 697 tách
Nước giải khát: 922. 095 chai (chai nửa lít)
Quay gà: 459. 356 con
Xúc xích thịt heo: 116.758 cặp
Cá: 535 tạ
Đùi heo nướng: 53. 736 cái
 Ḅ thui : 104 con đực lớn

 

Ngoài ra c̣n có loại dồi trắng, và các thực phẩm khác nhưng không thấy thống kê bao nhiêu con cá nướng thơm ngon? bao nhiêu gói thuốc đă hút, những bông hồng đỏ thắm, những bánh h́nh trái tim có chữ „anh yêu em“… các chàng mua tặng người đẹp? Hội bia Munich hàng năm du khách đến rất đông từ Anh quốc, Ư, Áo. Dù xa xăm như Úc, Mỹ, Nhật cũng nhiều người đến, khách sạn cuối tuần thường hết chổ. Tuỳ thuộc vào an ninh, kinh tế phát triển mạnh th́ nhiều người về uống bia vui chơi hội chợ. Hội bia, các cô, các bà cùng b́nh đẳng ngồi uống chung với chồng hay bạn đồng nghiệp ca hát, nhảy múa vui vẽ, không xảy ra lợi dụng say sưa gây đánh lộn, uống bia để vui thưởng thức nghệ thuật, nói lên nét sinh hoạt tốt đẹp về văn hoá, nếp sống văn minh của người Tây Phương, tuy nhiên cũng có trường hợp ngoại lệ không đáng kể (bạn đồng nghiệp của tôi uống từ 18:00 đến 24:00 hơn 5 maß nhưng vẫn trầm tĩnh vui chơi, ca hát cho đến lúc chia tay đi Taxi về nhà )

Tiểu bang Bayern/ Bavaria hơn 300 hăng Bia sản xuất theo truyền thống lâu đời, trong mùa lễ hội chỉ có 14 lều bia lớn, nổi tiếng được nhiều người biết như: Augustiner (1328) h́nh các thầy ḍng; Paulaner(1516) nhản hiệu nhà thờ Đức bà  Spaten (1397) h́nh cái xẻn, Löwenbräu h́nh con Sư tử... (lịch sử về bia  tôi đă viết  : Bia Trong Khoa Học và Đời Sống). Mỗi lều bia rộng lớn trang trí khác nhau, năm 1913 hăng bia Pschorr đă có lều lớn nhất 12.000 chổ, lều của Hofbräu 10.000 chổ.

Chương tŕnh dành cho gia đ́nh có trẻ em tham dự, được giảm giá là ngày thứ Ba từ 12:00 giờ đến 18:00, trẻ em dưới 6 tuổi 20:00 không được phép ngồi trong lều bia, ngày thứ Bảy không được đẩy xe trẻ em vào. Hàng ngày trong tuần các lều bia đều mở cửa lúc 10:00 chỉ bán bia trên lư thuyết tới 22:30, muốn uống thêm phải mua trước giờ ấn định, khách có thể ngồi vui chơi tới 1:00 sáng.

Khoảng hơn 565 hoạt động là cửa hàng, 79 nơi phục vụ khách hàng về ăn uống, 214 các tṛ chơi khác nhau. 12 ngàn người làm việc trong mùa lễ hội (8000 chuyên môn 4000 phụ giúp việc). Nữ phục vụ chen trong biển người, miệng thổi c̣i 10 ngón tay móc vào quai 10 ly (Maß) bia lớn trước ngực mang đến bàn khách. Trong 16 ngày làm nghề nầy lương và tiền pourboire trung b́nh khoảng 15.000 €. Uống bia theo từ địa phương gọi là „O´ zapft is“  bia chứa trong thùng gỗ lớn hay nhôm, ly uống bia đặc biệt dung tích 1 lít trọng lượng 2 kilo 350(Ly & bia). Ly có  quai cầm gọi là Maßkrug, ngoài ra c̣n có thêm nhiều loại rượu trắng. Các món nhậu th́ đủ loại rất hấp dẫn, trong các lều bia đều có nhân viên phục vụ và bảo vệ trật tự, lịch sự vui vẽ phục vụ khách hàng nhanh chóng, không thể thiếu món gà quay (Wiesnhendl) truyền thống đă có từ năm 1881. Thịt ḅ quay, đùi heo nướng, cá hồi nướng và các món thịt nguội, các món dồi (xúc xích) thơm ngon và sà lách, củ cải trắng ăn để bớt nồng độ rượu?              

Sinh hoạt rất vui nhiều người không quen uống bia, th́ tham dự hội chợ các tṛ chơi như : như bắn súng câu cá..nhưng cũng có nhiều tṛ chơi nguy hiểm nếu ai bị bệnh tim th́ đừng chơi các tṛ chơi quá căng thẳng thần kinh như : Achterbahn, Euro Star xe chạy nhiều ṿng như số 8 đảo ngược, nhiều tṛ chơi khác như Zum Pia, TopSprin, Rocket... những nhà ma tưởng như có thật? Năm nay kỷ niệm 200 năm Oktoberfest có thêm rất nhiều tṛ chơi mới… nên đi chơi vào buổi tối, dưới ánh đền màu rực sáng như Las Vegas thật hấp dẫn „dập d́u tài tử giai nhân“ muốn uống bia với đông bạn bè, phải reservieren giữ chổ trước nếu không sẽ khó t́m chổ trống.    

 

Chương tŕnh lễ bia tháng 10 cho những năm kế tiếp:

 

-         2010 từ 18.September bis 03 October

-         2011 từ 17 September bis 02.October

 

14 lều bia dựng bằng thép và gỗ mái lợp vải ny lon đặc biệt, thường là màu xanh trắng tượng trưng cho màu cờ của tiểu bang Bayern, chia nhiều khu từ A đến Z cho tiện việc phục vụ cũng như đặc chổ, chính giữa lều là bục cao dành cho ban nhạc đánh trống thổi kèn, ca sĩ hát nhạc dân ca, quan khách có thể hát theo ngồi trên ghế dài hai khuỷ tay, móc vào tay người ngồi bên cạnh, mọi người đều làm như mắc xích ngồi lắc qua lắc lại, có nhiều nhóm cao hứng ôm vai đứng luôn trên ghế nhảy theo điệu nhạc. Để giải quyết vấn đề vệ sinh có hơn 800 Toiletten „Sitzplätte“, chổ đứng „Stehplätze“ cọng lại dài hơn 750 m, và 17 nơi dành cho người tàn tật. Số nước tiêu thụ 90.000 Kubikmeter, sử dụng năng lượng điện tốn 2,6 triệu  Kilowattstunden, hơi đốt Gas 188,529 Kubikmeter.

 

Sơ đồ ngày lễ bia các lều bia dựng hàng năm

Hippodrom Spaten-Franziskaner-Bräu 3200 chổ, ngoài vườn 1000 chổ)

Armbrustschützenzelt Paulaner 5.830 chổ ngoài vườn, 1.600

Hofbräu Festzelt München  6.898 chổ, ngoài vườn 3.022

Hacker-Festzelt  6.950 chổ, ngoài vườn 2.400)

Schottenhamel Spaten-Franziskaner-Bräu  6.000 chổ ngoài vườn 4.000

Weinzelt Paulaner Weißbier, Sekt- und Schnapsbar

Nymphenburger Sektkellerei  1.300, ngoài 6000

Löwenbräu-Festhalle 5.700 chổ, ngoài vườn 2.800)

Augustiner-Festhalle   6000 chổ, ngoài vườn 2500. Năm 2010 dựng thêm tháp cao 25 m bằng những thùng bia có thể nh́n xa trên đồng cỏ. Hàng năm các lều trang trí đều có thay đổi đẹp hấp dẫn hơn. Trên 100.000 chổ ngồi với loại bàn và ghế gỗ dài trong 14 lều chưa tính các chổ đứng, có hệ thống hút khói thuốc lá mạnh

Thiếu niên dưới 16 tuổi không được phép mua bia, nếu cần nhân viên trật tự (Security) có thể hỏi căn cước..16 ngày lễ hội sinh hoạt của thành phố náo nhiệt hơn, tàu điện ngầm U Bahn cứ 5 phút một chuyến, hành khách không cần phải chờ lâu, nhân viên trật tự làm việc nghiêm túc ngăn ngừa trường hợp bị say rượu, té xuống đường hầm gây tai nạn. Cảnh sát lưu thông kiểm tra người lái xe nếu có mùi rượu th́ bị thử máu hay thổi bong bóng uống nhiều th́ bị tịch thu bằng lái phạt tiền! Bởi vậy người ta sử dụng phương tiện lưu thông công cộng,  Cảnh sát cũng đă bắt giữ một số người đến từ các nước Đông Âu lợi dụng cảnh đông người chen lấn để móc túi, các vụ v́ quá say gây xô xác. Các trạm Y Tế cấp cứu những người uống nhiều bia rối loạn tim mạch….          ; 

Mùa thu với hoa cúc vàng rực rỡ, thành phố Munich  tấp nập du khách đổ về để tham dự Hội Bia Tháng 10. Thời gian trôi qua đă 30 năm Người Việt Tỵ Nạn CS đă có mặt vui chơi lễ hội Oktoberfest. Là những dịp vui cùng nhau uống một vài ly bia để quên đi chút muộn phiền, nhắc lại những kỷ niệm vui buồn của đời người thay đổi như những chiếc lá vàng bay.

 

Đất say đất cũng lăn quay,

Trời say mặt cũng đỏ gay, ai cười?

                            Tản Đà

                                                                                                                         

http://www.oktoberfest.de

http://www.ganz-muenchen.de/oktoberfest/trachten_schuetzenzug/trachtenzug.html

 

^[1] Münchner Kindl is German for "Munich child", the symbol on the coat-of-arms of the city Munich. This symbol has been the coat-of-arms of Munich since the 13th century. The figure portrayed was originally a monk (or friar) holding a book, but by the 16th century it evolved in different portrayals into the figure of a small child wearing a pointed hood, often shown holding a beer mug and a radish. It has been theorized that the name for the city of Munich (München in German) comes from the term "Kloster von Mönchen" or "Cloister for Monks" due to the Imperial Abbey of Tegernsee--a Benedictine Monastery near which the original town of Munich was built. The image in its different configurations has appeared on countless different objects, from atop the city hall in Munich to manhole covers and even beer steins. The gender of the figure has also changed over the years: from a clearly male, to a gender-neutral child, to a small girl. Nowadays when the kindl is portrayed by a person - for instance, as a mascot for Oktoberfest - it is usually enacted by a young woman. It is possible that the Münchner Kindl was the inspiration for the Munchkins in L. Frank Baum's The Wonderful Wizard of Oz

Các đường đoàn diễn hành đi qua

Maximilianstraße – Residenzstraße - Ludwigstraße (Schleife südlich der Galeriestraße) – Odeonsplatz – Briennerstraße – Amiraplatz - Kardinal-Faulhaber-Straße – Promenadeplatz – Lenbachplatz - Karlsplatz-Stachus - Sonnenstraße (Schleife in Höhe der Joseph-Spital-Straße) - Schwanthalerstraße - Paul-Heyse-Straße - Georg-Hirth-Platz - Kaiser-Ludwig-Platz – Schubertstraße - Esperantoplatz (Festwiese)