Thời gian gần đây cụm từ “quần chúng tự phát” được các quan chức Csvn sử dụng khá phổ biến và họ xem việc làm này như là những phản ứng chính đáng của người dân khi thấy ai đó “gây rối trật tự trị an nơi công cộng”.
Ngược lại với lập luận trên, không ít người “quần chúng tự phát” là tội ác v́ những thương tổn về tinh thần, thể xác mà nó đă gây ra cho họ. Chị Thủy một trong số các nạn nhân bị ‘quần chúng tự phát’ trong vụ Tam Ṭa vừa rồi đă kể lại với đài RFA về tâm trạng này: “Nói chung đối với giáo dân bây giờ rất là hoảng loạn về tinh thần. Có một điều là mấy hôm nay không phải là công an đánh mà là côn đồ đánh nhưng mà công an đứng nh́n côn đồ đánh dân. (RFA, 30/7/2009)
Như chúng ta biết trước đây cũng đă từng xảy ra nhiều vụ ‘nhân dân, thương binh tự phát’ gây khốn khổ cho gia đ́nh cụ Hoàng Minh Chính, nhà văn Trần Khải Thanh Thủy và một số người đấu tranh đ̣i hỏi dân chủ trên cả nước. Nhưng chỉ đến khi xảy ra các biến cố Ṭa Khâm Sứ, Thái Hà và đặc biệt việc hai linh mục Phêrô Nguyễn Thế Bính và Phaolô Nguyễn Đ́nh Phú bị trọng thương với h́nh ảnh mặt mày bê bết máu được truyền đi khắp nơi ‘quần chúng tự phát’ của VN mới thật sự gây sốc cho cả thế giới khihay tin về vụ Tam Ṭa. Đài RFA cách nay hai ngày vừa mới có thêm bài “Xă hội đen tại Việt Nam, một thực trạng cần t́m hiểu”đề cập đến hiện tượng ‘quần chúng tự phát’
Có thể khẳng định rằng đây chính là tṛ ‘ném đá giấu tay’ của Csvn qua việc họ thu gom tại địa phương một số người kém hiểu biết tại địa phương lại rồi nhồi sọ, kích động họ đi gieo rắc tang tóc cho bất cứ ai mà Csvn thấy có thể gây nguy hiểm đối với sự tồn tại bất hợp pháp của chế độ. Nạn nhân của họ ngày càng đa dạng. Ban đầu có thể chỉ để dẹp các đám đông dân oan, các nhà đấu tranh cho dân chủ nay đă tấn công luôn cả các nhà thờ, chùa chiền như vụ Tu viện Bát Nhă ở Lâm Đồng.
Sở dĩ con bài ‘quần chúng tự phát’ c̣n có thể tái diễn đi tái diễn lại nhiều lần, theo chúng tôi bởi v́ màn khói hỏa mù bao quanh mấy chữ ‘quần chúng tự phát’ chưa bị những cơn gió mạnh thổi tung, xé toạc nó ra. C̣n chỗ núp Csvn sẽ c̣n rất mạnh miệng đổ thừa cái việc làm thất nhân ác đức này cho quần chúng. Do vậy muốn ‘khóa miệng’ Csvn lại, chúng ta phải mỗi người một tay cùng nhau vạch trần cái danh xưng mập mờ dễ đánh lận con đen này trước hết.
Như bao hiện tượng mới từng nảy sinh trong xă hội, ‘quần chúng tự phát’ muốn được xem là một hiện tượng hay trào lưu phát triển một cách b́nh thường, nó phải đáp ứng được hai đ̣i hỏi căn bản sau:

1. Một danh xưng minh bạch:
Mặc dù thời gian qua chúng ta được nghe nói đến nhiều và cũng mường tượng ra họ muốn ám chỉ điều ǵ. Thế nhưng để định nghĩa thế nào là ‘quần chúng tự phát’ thật không dễ. Đi t́m trong quyển từ điển ‘Bách Khoa Toàn Thư’ mới nhất do chính Csvn phát hành năm 2006, chúng tôi không hề thấy bất kỳ ḍng nào đề cập về nó.
Càng đáng ngạc nhiên hơn, khi ngay cả với danh từ ‘quần chúng’ những tưởng nó đă phải là một ‘người bạn lớn’ của Csvn v́ đă có thành tích vài chục năm cùng chung lưng đấu cật với họ. Vậy mà không hiểu sao nó cũng không có chỗ đứng độc lập. Vần ‘Q’ của quyển tự điển đồ sộ này không hề có chỉ mục nào là ‘quần chúng’ !?
Qua tra cứu một vài tự điển khác rồi tự ghép lại, chúng tôi suy đoán cụm từ này muốn nói về một nhóm người có chung một sự bức xúc trước một việc ǵ đó nên họ đă tự động tụ tập lại với nhau trong một khoảnh khắc nhất định để cùng chống lại, nhưng đây là những việc làm hoàn toàn không do sự xúi giục của bất kỳ ai nên mới được xem là ‘tự phát’.
(Và tất nhiên ở đây chúng ta cũng chưa đả động ǵ đến hành động ấy là hành động ǵ, tốt xấu ra sao? Cũng như việc tụ tập thành một tổ chức như vậy, mặc dù ngắn ngủi, là hợp pháp hay bất hợp pháp?).
Vài hàng sơ lược về tên gọi của nó như thế để thấy rằng “quần chúng tự phát”, “nhân dân tự phát” hay “đám đông tự phát” hay ǵ ǵ đó tự phát v.v… cho đến vẫn chưa được định nghĩa một cách rơ ràng.
Tên gọi, ngữ nghĩa c̣n nhập nhằng ‘tranh sáng tranh tối' như vậy, xác định về mặt pháp lư càng ‘tăm tối’ hơn khi chúng ta chưa hề thấy có loại văn bản nào đề cập đến nó, thế nhưng các quan chức, báo đài VN vẫn cứ tha hồ thoải mái lôi chúng ra xài, ngay cả trong những t́nh huống đ̣i hỏi họ phải có sự minh bạch. Thí dụ như khi sự căng thẳng trong vụ Thái Hà lên đến đỉnh điểm, một nhóm người ‘lạ mặt’ hung dữ kéo đến đ̣i đập phá Đền Thánh Giêrađô. Hành vi bất lương này liền lập tức bị lên án mạnh mẽ khắp nơi. Trước t́nh thế ấy vào chiều ngày 22/9/2008 UBND TP Hà Nội đă buộc phải mở một cuộc họp báo (tất nhiên không thể thiếu ‘cái máy nói’ Lê Dũng từ Bộ Ngoại giao) và họ đă giải thích sự cố này với công luận rằng “đây chỉ là hành động tự phát của một số đông người dân” . !!!
Họp báo quốc tế mà quan chức ta lại nói toàn những từ mập mờ ‘trời ơi đất hỡi’ thế này chắc do nghĩ rằng các phóng viên nước ngoài không rành tiếng Việt nên tha hồ nói hưu nói vượn chăng?
Số đông người dân ấy gồm những ai? ‘quần chúng tự phát’ là loại tổ chức nào? Văn bản nào công nhận là hợp pháp? Nếu không th́ khi ‘tự phát’ nhưng gây thương tích cho người khác sao không nghe nói đến chuyện điều tra để đem ra xét xử ra sao?
Rơ ràng đây chỉ là kiểu trả lời lấp liếm sự thật !!! B́nh luận một cách b́nh dân th́ đó chính là những lời ‘hàm hồ’, ‘đá cá lăn dưa’ của dân đầu đường xó chợ mà thôi!

2. Hành vi phải lương thiện:
Tên gọi “quần chúng” đă bất hợp pháp là vậy, hiện tượng “tự phát” c̣n đáng tội hơn. Thực chất đó là những hành vi bất lương, v́ nó không phải là sự bộc phát một cách b́nh thường theo kiểu “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu” giữa các cá nhân với nhau. Các dữ kiện trong cả ba vụ tự phát từ TKS, Thái Hà cho đến Tam Ṭa cho thấy đều có bàn tay đạo diễn của công an ngay từ khi mới bắt đầu xảy ra ‘tự phát’.
Trong một xă hội ‘công an trị’ như nhiều người vẫn thường nói về VN, rơ ràng không có bất kỳ đám quần chúng nào mà lại đi dại dột ‘tự phát’ đánh người tơi tả ngay trước mặt công an. Một việc làm mà tôi dám chắc kể cả đàn em Năm Cam cũng không dám.
Do vậy, trong lúc lũ ‘quần chúng’ đầu gấu kia ‘tự phát’ với các nạn nhân th́ công an khoanh tay đứng xa xa canh chừng, chỉ đến khi nào chúng thấy sự hăng máu của lũ ‘tự phát’ có thể sẽ gây ra nguy hiểm về tính mạng cho họ th́ mới chịu nhảy vào can ngăn nhưng thật ra là dàn cảnh để cho bọn người hung dữ kia thoát thân.
Điều này đă bị Ṭa TGM Vinh ‘lật tẩy’ trong bản Thông Cáo Số 3 hôm 27/7 “…khi lớp "côn đồ" đánh Cha Phaolô Nguyễn Đ́nh Phú và 3 giáo dân bị trọng thương th́ nhóm công an mới tiến lại mang loa bảo mọi người giải tán” .
Tóm lại, Danh xưng bất chính - Hành vi bạo ngược. Đó là tất cả sự thật về cái được là “quần chúng tự phát” mà Csvn thường việc dẫn ra để trốn tội bấy lâu nay mỗi khi mượn tay đám thanh niên mà v́ hoàn cảnh chúng đă phải bán ḿnh cho họ.
Trước vấn nạn ‘quần chúng tự phát’ lộng hành ngày một dữ dội, chúng tôi tự hỏi liệu các nhà biên soạn bộ Từ Điển Bách Khoa Toàn Thư có nên bổ sung thêm một định nghĩa mới về ‘quần chúng tự phát’ như sau “đó là loại công cụ trông rất giống người nhưng không c̣n là người v́ đă bị Csvn ‘khoét’ mất lương tri để dùng vào việc đánh đập ‘dằn mặt’ dân oan, giáo oan và những người đấu tranh dân chủ, hầu tránh tiếng ác đàn áp dân cho họ”?

Sàig̣n, 06/8/2009