| Video Tài Liệu | Audio Tài Liệu | Nhạc | Tin Tức & Thời Sự |
B́nh
Luận  |
Phản biện về chính sách thông tin một chiều
Vơ Thanh Liêm
Hà Nội tăng cường bóp nghẹt thông tin để
đánh dấu 84 năm ngày Báo Chí Cách Mạng
Việt Nam bằng cách tái xác định nhiệm vụ
của báo chí là tuyên truyền cho đảng
Cộng Sản. Họ cũng đồng thời gia tăng
quản lư blog internet, trừng phạt người
có ư kiến theo lề trái. Phát biểu về
t́nh trạng 700 tờ báo mà chỉ có một Tổng
biên tập của Việt Nam ngày nay, nhà báo
Bùi Tín đă nói với đài Á Châu Tự Do ngày
21 tháng 6 năm 2009 rằng: ‘Trong tất cả
các mặt lạc hậu của Việt Nam th́ tự do
báo chí là cái lạc hậu rơ nhất và nó
sinh ra tất cả các mặt lạc hậu khác’.
Tại sao Hà Nội lại cứ tiếp tục duy tŕ
cái thứ Mẹ của những lạc hậu này? Không
ai trên thế giới mà không biết câu trả
lời, đó là: lạc hậu là bóng tối đồng loă
che đậy và duy tŕ độc tài.
Đồng thuận cao lao về phía trước
Thông tin độc tài một chiều rất tai hại.
Lạc hậu vẫn có thể sống lây lất nhưng có
một cái hại khác sẽ dẫn đến tử vong. Hăy
tưởng tượng một đoàn người lái xe lao về
phía trước, đi một chiều, đồng thuận cao,
nhất trí cao với chủ trương và đường lối
của Đảng và họ cứ thế mà lướt tới. Đích
đến là vực thẳm v́ có vùng đất lở. Đoàn
người này dù đông nhưng không có ai đi
lề trái nghịch chiều để cảnh báo có vực
thẩm phía trước. Kết quả là đoàn người
có đồng thuận cao này cùng rơi xuống vực
thẩm chết hết lớp sau dồn lớp trước
không ngưng lại được. Đối với một dân
tộc th́ lao xuống vực rất có thể là vong
quốc và mất chủ quyền quốc gia. Thông
tin một chiều ở nước Việt Nam lại có
phần buồn hơn v́ con đường một chiều này
có quá nhiều chông gai hầm hố, lịch sử
đă chứng minh điều đó rơ ràng và không
thể chối căi.
Trí tuệ cũng như t́nh yêu, tự cổ vốn dĩ
quan trọng trong quá tŕnh phát triển
của văn minh nhân loại. Sự mở mang trí
tuệ lại thường lệ thuộc vào khả năng thu
thập tin tức và sự tiếp xúc giao lưu
trong xă hội con người. Hôm nay, tất cả
chúng ta, hoàn toàn không có một lư do
nào để từ chối không nh́n nhận hay đánh
giá những thay đổi mà thời đại mới mang
lại. Ngược lại, mỗi người trong chúng ta
sẽ có một lúc nào đó phải chấp nhận
những biến thiên của thế hệ để không bị
ḍng đời đào thải. Từ chối không nh́n
vào sự thật không làm cho ta trở nên anh
hùng hơn. Đă từ lâu, ngay sau ngày đệ
nhị thế chiến kết liễu, vào năm 1948,
Liên Hiệp Quốc (LHQ) đă liệt quyền tự do
thông tin trong điều 19 của bản Hiến
Chương Nhân Quyền là một trong những
quyền căn bản nhất của con người. Cái
quyền bẩm sanh này bao gồm quyền t́m ṭi,
tiếp nhận và quảng bá tin tức, tư tưởng
bằng mọi phương tiện sẵn có. Quyền căn
bản này cũng đă được nhà cầm quyền Hà
Nội cam kết với quốc tế là họ sẽ nhất
quyết tuân theo. Người miền Nam vẫn có
câu nói mà bây giờ cả người Trung và Bắc
đều nói theo và giữ cách phát âm miền
Nam là ‘nói dậy mà không phải dậy’.
Thông tin đa chiều
Sự tiếp giao tư tưởng và thông tin đa
chiều cho nhau giữa những phần tử xă hội
phải được coi như là một ‘nhân tính’ căn
bản bất phân ly với linh hồn của con
người. Tầm mức quan trọng của những tư
tưởng mới lạ trong nền kinh tế thị
trường có thể ví như nguồn nước chảy vào
ao hồ. Trừ phi nguồn nước kia có lối
thoát ra dễ dàng như khi chảy vô, cái ao
nước kia sẽ trở nên ứ động và hôi thúi.
Những tư tưởng khác nhau càng có cơ hội
cọ sát th́ cơ hội đẻ ra những phát minh
tiến bộ càng nhiều. Các nền văn minh lớn
của nhân loại đều được nhào nặn bởi
những va chạm giao lưu không ngừng giữa
nhiều đơn vị xă hội và giữa cá nhân với
cá nhân. Ngược lại, những bộ lạc, nhân
chủng lạc hậu, chậm tiến là kết quả của
sự cô lập.
Tự do thông tin có nghĩa trực tiếp là
bất kỳ ai nếu muốn tán phát tin tức hay
phát biểu ư kiến cá nhân đều được tự do
không bị cản trở bởi chính quyền qua
mạng lưới kiểm duyệt, cấp giấy phép, hay
cấm đoán thô bạo. Sức mạnh trí tuệ vốn
tuỳ thuộc vào sự giao lưu của tin tức và
sáng kiến do đó bị bế tắc và giới hạn.
Những chính phủ nào hoạt động chống lại
sự giao lưu thông tin trong kỷ nguyên
tin học sẽ phải gánh lấy hậu quả đen tối
của việc làm xấu xa của họ.
Tự do thông tin và thông tin đa chiều
giúp cho người học sinh có đủ điều kiện
lựa chọn môn học thích hợp với khả năng
cá nhân và hoàn cảnh kinh tế. Sự hiểu
biết nhờ thông tin trung thực giúp các
thương gia hoạch định dự án tương lai,
giảm thiểu nguy hiểm và nắm lấy cơ hội
kịp thời. Những thí dụ điển h́nh là
những doanh gia và nông gia đang đầu tư
vào ngành cà phê, cá basa và lúa gạo cần
được thông báo nhanh chóng về thị trường
và dự đoán tương lai để giảm thiểu rủi
ro. Với sự vắng mặt của tự do thông tin
và tư tưởng, nền kinh tế thị trường và
luôn cả nền tảng của dân chủ tự do và
luôn cả nền độc lập sẽ sụp đổ tan tành.
Hậu quả tai hại của thông tin một
chiều
Trong một xă hội mà quyền tự do thông
tin bị chà đạp, xă hội đó sẽ biến thành
một vùng đất màu mỡ cho nạn tham nhũng
của những người có chức quyền đi đôi với
tệ đoan xă hội do t́nh trạng con người
bị dồn vào cảnh túng quẫn bất công.
Tham nhũng và tệ đoan xă hội như một thứ
bịnh ung thư sẽ làm băng hoại niềm tin
giữa con người và con người và cuối cùng
bào ṃn mối giây thiêng liêng nối kết
con người với xă hội và quốc gia. Người
dân sẽ không c̣n tin vào chính phủ,
không tin lẫn nhau và họ có thể chọn con
đường thờ ơ trước vận mệnh đất nước.
Nếu người dân thật sự làm chủ chính
ḿnh, họ phải tự trang bị cho ḿnh quyền
lực và sức mạnh mà chỉ có trí tuệ và sự
hiểu biết mang lại mà thôi. Một chính
phủ v́ dân nhưng lại không cho phép
người dân quyền tự do tiếp nhận thông
tin sẽ không là ǵ cả mà chỉ là một dẫn
nhập cho rối loạn hoặc một tuồng bi
kịch, hoặc cả hai. Xă hội Việt Nam đă
xảy ra rất nhiều bi kịch:
1/ Tệ đoan chà đạp phẩm giá con người là một bi kịch
2/ Sự khủng hoảng niềm tin là một bi kịch
3/ Khoảng cách giàu nghèo lớn nhanh là một bi kịch
4/ Đạo đức suy đồi, kinh tế tụt hậu là một bi kịch
5/ Và sự mất đi chủ quyền đất nước và sĩ diện dân tộc là một bi kịch lớn nhất.
V. Kết luận
Những nền văn hóa lớn của nhân loại
thường có khả năng sống âm ỉ lâu dài.
Lord Radcliffe, một quí tộc và luật gia
lỗi lạc của Anh Quốc có quan sát rằng
con người thường sẵn sàng bắt chước theo
một thể chế chính trị ngoại lai hơn là
một văn hóa xa lạ. Điều đó có thể nói
lên phần nào tầm mức quan trọng tương
đối giữa hai yếu tố chính trị và văn hóa.
Chúng ta ít nhiều đă từng tự hào về văn
hóa và phong tục của dân tộc ta. Chúng
ta chớ nên quên rằng văn hóa từ ngàn xưa
đă được nuôi dưỡng bởi những giao lưu
không ngừng của sự tiếp xúc, thông tin,
và giao thiệp với sức mạnh tạo nên tập
quán, gián tiếp hoặc trực tiếp gợi óc
tưởng tượng và khơi động cảm xúc. Sau
hết, chính khả năng phán đoán của bộ óc
với trí khôn học hỏi được đă và đang đưa
con người tiến bộ để bước vào tương lai.
Cấm đoán thông tin đa chiều là một điều
tuyệt đối không nên làm, dưới bất cứ
h́nh thức nào cũng không biện minh được
cho hành động sai quấy đó.
Vơ Thanh Liêm
22.6.2009