Chữ thứ 9 trong tư tưởng đạo đức HCM

Bản thu hoạch nóng hổi cho bản thân tôi là cả cuốn sách 488 trang này - trên b́nh diện đạo đức HCM, có thể góm ghém trong tám chữ mà không hề sợ thiếu sót: “Cần-kiệm-liêm-chính-chí-công-vô- tư”, nền tảng chủ đạo của ‘Đạo Đức Cách Mạng XHCN’, c̣n được gọi là ‘Đạo Đức Mới’... Xin thưa: Tám chữ ni tách biệt thành ba, bốn… hay tám mảnh th́ vẫn c̣n giá trị Dương trong từ điển, óp ép thành khẩu hiệu tức khắc hàm giá trị Âm cấp thập phân, bởi v́ thiếu chữ thứ chín...
Kính tặng GS Song Thành, tác giả bài "Để tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành kim chỉ nam cho hành động", Tạp chí Cộng Sản số 435 (03/1992).
Tôi mới tự chuyên tu học tập xong cuốn Giáo tŕnh tư tưởng Hồ Chí Minh, do Hội đồng TƯ chỉ đạo biên soạn giáo tŕnh quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lênin-Tư tưởng HCM, GS Đặng Xuân Kỳ chủ biên, GS Song Thành thuộc Ban biên soạn, NXB Chính Trị Quốc Gia tái bản – TP.HCM, 07/2008 với Lời tựa “…Tư tưởng HCM là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng VN, là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại”.
Bản thu hoạch nóng hổi cho bản thân tôi là cả cuốn sách 488 trang này - trên b́nh diện đạo đức HCM, có thể góm ghém trong tám chữ mà không hề sợ thiếu sót: “Cần-kiệm-liêm-chính-chí-công-vô- tư”, nền tảng chủ đạo của ‘Đạo Đức Cách Mạng XHCN’, c̣n được gọi là ‘Đạo Đức Mới’. ‘Giáo Tŕnh’ trích dẫn lời CT-HCM: “Đạo đức cũ (nho giáo) và đạo đức mới khác nhau nhiều. Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngững lên trời… Đạo đức mới, đạo đức vĩ đại, nó không phải v́ danh vọng của cá nhân, mà v́ lợi ích chung của Đảng [trước hết], của dân tộc, của loài người.”, “đạo đức mới đă lật ngược lại các kiểu đạo đức cũ của các giai cấp thống trị, áp bức bóc lột nhân dân lao động”, “đạo đức mới hoàn toàn trái ngược với đạo đức cá nhân chủ nghĩa, ích kỷ cực đoan của giai cấp tư sản…” (1) do đó “Đảng là đạo đức, là văn minh” (1).
Tám chữ ni tôi đă biết từ hồi mày ṃ nghiên kíu HCM Toàn Tập gồm 10 cuốn (ấn bản đầu tiên, HN 1980-1989), nhưng bấy giờ chưa thấm, chưa biết "vận dụng sáng tạo". Nay học thêm ‘Giáo Tŕnh’ chính thức nêu trên ở tuổi đời cận kề hoa giáp và tuồng như "nhờ ơn Bác, ơn Đảng" tôi đă bất ngờ "ngộ" ra: Tại sao 8 chữ cửa miệng hay ho gọn nhẹ như ri – sau đăng đẳng tháng năm xuyên thế kỷ lao tâm khổ tứ "trồng người", tốn hàng hàng giấy mực từ tiền thuế của nhân dân, đánh đĩ lớp lớp bàn phím vi tính dưới tay nỏ GS-PTS cũng TS-PGS… rốt cuộc lại coi như vô phương cụ thể ứng dụng vào xă hội siêu việt XHCN, đặc biệt đối với tầng lớp công bộc của nhân dân kể từ năm 1992 - thời Đảng ta nhất trí khẩn trương chôn tươi cụ già liêm chính nhưng khó tánh ‘mua cái đinh cũng phải xin miếng giấy’ ?
- Xin thưa: Tám chữ ni tách biệt thành ba, bốn… hay tám mảnh th́ vẫn c̣n giá trị Dương trong từ điển, óp ép thành khẩu hiệu tức khắc hàm giá trị Âm cấp thập phân, bởi v́ thiếu chữ thứ chín: Chữ Sỉ. Sỉ nghĩa là biết xấu hổ. Sách xưa dạy rằng "Liêm, sỉ là tính rất hay của loài người, v́ người mà không liêm th́ cái ǵ cũng lấy, không sỉ th́ việc ǵ cũng làm. Người mà đến thế là người bỏ đi, không khác ǵ giống vật (2). Nhất là những bậc đứng chủ trương việc nhà, việc nước mà vô liêm, sỉ th́ nhà phải suy bại, nước phải nguy vong. Nghĩ cho kỹ th́ Sỉ cần hơn Liêm: người không liêm làm những việc bất nghĩa, căn nguyên cũng ở vô sỉ mà ra.
"Đức Khổng nói: “Hành kỷ hữu sỉ” nghĩa là giữ ḿnh biết làm xằng là xấu hổ. Thầy Mạnh nói: “Nhân bất khả vô sỉ” tức người ta không biết xấu hổ th́ không được.
Than ôi! Thế mà ngày nay, nhân t́nh phản trắc, phong tục suy đồi, người ta quên cả liêm, sỉ. Không kể chi người thường, thậm chí đến bọn sĩ phu cũng chan chan như thế cả. Ôi ! Nếu cho là sự xấu hổ chung cho cả nước, cũng không phải là nói ngoa. (3)
"Không liêm th́ cái ǵ cũng lấy, không sỉ th́ việc ǵ cũng làm". Đă đành hai vế ni đều là "nền tảng của đạo làm người", có điều Không liêm ở nước ta chí ít từ 1992 đến nay (2011) đă là chuyện thường ngày ở huyện, tán thêm tổ nhói 2 ngón tay trỏ th́ ít, đau bàn phím vi tính th́ nhiều, hơn nữa choán chỗ Website, vô duyên chi cực. Cho nên, bài này chỉ tán thẳng vào vế thứ hai tức "không sỉ th́ việc ǵ cũng làm":
Hôm 01/10/2011 vừa qua lănh đạo Lào Cai đă long trọng tổ chức đaị lễ "20 năm tái lập tỉnh" thay v́ phải là ngày 10/10/2011, theo biên bản sử liệu c̣n vô phúc sót lại nhưng vẫn rành rành trên Internet. Nhờ trang Dân Làm Báo đă tức khắc lật tẩy việc tẩy sửa thời điểm buổi lễ này mà cư dân mạng đă thừa cơ tới tấp phản biện dữ dội việc làm vô sỉ của lănh đạo Lào Cai. Nếu chỉ nh́n thẳng ruột ngựa vào sự kiện "20 năm tái lập tỉnh" của Lào Cai th́ chẳng có ǵ để tán thêm bởi chưng tính chất "vô sỉ" đă hết đường ngụy biện. Nhưng, sự kiện Lào Cai cạo sửa ngày ‘lịch sử’ đâu phải là chuyện mới mẻ ǵ cho cam. Tiếp tục dí lănh dạo Lào Cai vào chỗ bất khả biện bạch đến phải ‘từ chức’ hàng loạt lui về "Sóc Sơn vui thú điền viên" như đức Thánh Gióng họ Nguyễn, theo tôi là biểu hiện tầm thấp phần Minh Triết, thiếu hoàn toàn tinh thần khách quan và "tấm ḷng khoan hồng, độ lượng" vốn là quốc sách lưu cửu của Đ & NN ta. Phải chịu khó giữ b́nh tĩnh review & replay & repeat cuốn phim nhiều tập mang tên Lịch sử, Made in VN-XHCN, đơn cử 4 tập:
1) "Bác vô vàn kính yêu" có đến ba năm sinh: 1890, 1892, 1895 - đă thuộc dạng "xưa nay hiếm", và hai ngày chết: 03/09, 02/09 (tức sự thật là Bác đă thật sự chết trùng ngày Quốc Khánh từ thời VNDCCH và hiện nay) th́ bótay.com.
2) Bản thảo tập ‘Nhật Kư Trong Tù’ ghi rành rành ngày tháng biên soạn là 29/08/1932 – 10/09/1933, vậy mà trong tập thơ cùng tên do NXB Văn Học Giải Phóng in tại HN năm 1960 và các ấn bản sau này lại biến thành "từ mùa thu 1942 đến mùa thu 1943" tức sao cho khớp với khoảng thời lượng bác tác giả họ Hồ bị Tàu Tưởng ‘vô cớ’ bắt bỏ tù.
3) Vua Lư Thái Tổ lập đô Thăng Long nhằm "Tháng 7, Thuận Thiên nguyên niên (1010)" (Trần Trọng Kim: Việt Nam sử lược, tập 2 trang 94) vậy mà năm ngoái Đại Lễ Ngàn Năm Thăng Long đă được "vô t́nh" du di đến ngày 01/10/2010 để Hà Nội lẫn cả nước tưng bừng làm lễ khai mạc. Ngày 01/10 trùng chóc và ngày Quốc khánh của Trung Quốc!
4) Hiến Pháp CHXHCN-VN 1980 ghi rành rành "chống bọn bá quyền Trung Quốc ở biên giới phía Bắc" rồi từ mấy năm qua lại hoá thành "4 tốt… làm, 16 chữ vàng… lỏng"!
Chưa vội tính tới dự kiến sửa đổi bản Hiến Pháp 1992, nếu được bôi trơn tuột luột đến ngày biểu quyết, dám cái đầu gà Việt Nam anh hùng độc lập quen thân sẽ được Hiến định thành cái đuôi voi… lạ, "có ǵ mà sợ" (4). Ai biết trước được khi "không sỉ th́ việc ǵ cũng (đă dám) làm"!
Suy đi nghĩ lại rặt ṛi tôi thấy thôi th́ chuyện Đại lễ 1000 năm Thăng Long cho đến Tái lập tỉnh Lào Cai trùng Quốc khánh Tàu đỏ th́ ta cứ tạm cắn răng mắt nhắm mắt mở tâm tâm niệm niệm câu vè "Xưa đúng, nay sai, tương lai (biết đâu) lại…đúng"! Dẫu sao cũng chỉ là con số, vả lại đă có tiền lệ từ thời "cha già dân tộc", như thế may ra đối với những ai bức xúc khả dĩ tự an ủi phần nào cho thân phận dân tộc anh hùng… náo mà bớt bớt "chém gió" tập đoàn lănh đạo tỉnh Lào Cai nhỏ xíu, cũng như bất chấp luôn sự im lặng đáng sợ của ‘14 ông vua tập thể’ cả nước Việt Nam CHXHCN!
Vạn sự nhiêu khê trong tâm ư hơn 4.000 năm văn hiến vẫn là hảo-huyền-tự-sướng cũng do thiếu chữ Sỉ. Toàn bộ cuốn "Giáo tŕnh tư tưởng Hồ Chí Minh" không hề nhắc tới chữ Sỉ th́ quốc sách "trồng người" học đ̣i và tiếm danh Quản Di Ngô 2.500 năm trước vẫn chỉ là dự phóng tầm phào - phí tiền thuế của nhân dân, nếu không kíp thời thay máu cho cái cơ chế ‘siêu việt’ hiện hành.

Vũ Thế Phan (Savanna)

Chú thích:
(1) ‘Giáo tŕnh tư tưởng HCM’ Chương 3 trang 336-339. Bàn thêm: Xem ra, bộ sậu biên soạn hùng hậu cuốn Giáo Tŕnh này đă nhất trí lẫn lộn Luân lư và Đạo đức: Luân lư (moral) nơi xứ này hay địa phương này có thể khác hay trái ngược với xứ nọ hay địa phương nọ, c̣n đạo đức (vertu) trên trần ai chỉ có một và chỉ có một mà thôi. Ví dụ, chửa chồng mà chửa hay ca hát bằng lỗ rốn + ṿng một là phi luân lư ít ra đối với truyền thống VN trước 1975 ; cán bộ ức chế ṿi phong b́ nhân dân là phi đạo đức, là ngụy đầy tớ; chế độ ô dù tham nhũng là đạo đức giả, là ngụy quyền. Bàn gọn vậy thôi, chứ tán ra th́ tràng giang đại hải, cộm hơn cuốn Giáo Tŕnh là cái chắc.
(2) “Tất nhiên, chỉ có loài súc vật mới có thể quay lưng lại nỗi đau khổ của con người, và chăm lo riêng cho bộ da của ḿnh...". (Karl Marx)
(3) Theo Ôn như Nguyễn Văn Ngọc & Từ An Trần Lê Nhân: Cổ Học Tinh Hoa (1933) tập 2, trang 106, NXB Tinh Hoa MN tái bản tại SG, không ghi năm.
(4) Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng: Sửa hiến pháp, có ǵ mà sợ! http://phapluattp.vn/250285p0c1013/sua-doi-hien-phap-1992-yeu-cau-cap-bach.htm