Giá trị đồng nhân dân tệ đột ngột tăng cao sẽ làm cho kinh tế Trung Quốc đ́nh đốn, nhiều doanh nghiệp bị đóng cửa, thất nghiệp gia tăng, xă hội mất ổn định, vai tṛ lănh đạo của đảng cộng sản Trung Quốc bị đe dọa. Trên đây là nhận định của giới phân tích trong bối cảnh, nói như báo chí, là đang có « chiến tranh tỷ giá » giữa các nền kinh tế lớn trên thế giới. Trong một chừng mực nào đó, chính thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng thừa nhận như vậy khi ông công du châu Âu trong tuần qua.

Tại Hoa Kỳ, một số nghị sĩ cho rằng Trung Quốc tiến hành cạnh tranh không lành mạnh, khi ḱm giữ đồng nhân dân tệ ở mức thấp hơn giá trị thực của nó từ 20 đến 40%, để thúc đẩy xuất khẩu sang Mỹ. Trong tháng chín, Hạ viện Hoa Kỳ đă thông qua dự luật tố cáo Bắc Kinh thao túng tỷ giá và nếu văn bản này được Thượng viện thông qua, th́ chính quyền Washington được phép áp dụng các biện pháp thuế quan, đánh vào sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.

Kinh tế gia Lu Ting, thuộc Bank of America – Merill Lynch ở Hồng Kông, được AFP trích dẫn nhận định, nếu đồng nhân dân tệ, đột nhiên hoặc trong ṿng vài tháng, tăng giá trị ở mức như các nghị sĩ Mỹ nói, đa số các công ty sản xuất hàng cho xuất khẩu của Trung Quốc sẽ bị mất thị phần. Do đó, không một nước nào trên thế giới có thể làm như vậy.

Hồi tháng sáu, Trung Quốc tỏ ra nhân nhượng trước áp lực của quốc tế khi tái lập cơ chế cho phép đồng nhân dân tệ dao động với biên độ hạn hẹp là 0,5% xoay quanh tỷ giá cơ bản được Ngân hàng Nhà nước ấn định hàng ngày.

Thế nhưng, từ đó đến nay, theo giới chuyên gia, đồng nhân dân tệ chỉ tăng giá 2,4% so với đồng đô la Mỹ, vào lúc châu Âu và Hoa Kỳ phải đối mặt với quá tŕnh phục hồi kinh tế chậm chạp sau khủng hoảng và không ngừng kêu gọi Trung Quốc tiếp tục tăng giá đồng tiền quốc gia.

Vào tuần trước, nhân hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc – Châu Âu tại Bruxelles, thủ tướng Ôn Gia Bảo đă giải thích rằng nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Trung Quốc chỉ có mức lợi nhuận từ 2 đến 3% và ông khuyên các nước châu Âu không nên ḥa đồng theo Hoa Kỳ để gây áp lực buộc Trung Quốc tăng giá trị đồng tiền.

Lănh đạo Trung Quốc nói thẳng, « Nếu đồng nhân dân tệ tăng từ 20 đến 40%, th́ điều này sẽ làm cho nhiều doanh nghiệp Trung Quốc phá sản, nhiều người bị thất nghiệp (…) và gây ra rối loạn xă hội ». Theo ông, thế giới sẽ không có lợi lộc ǵ nếu kinh tế Trung Quốc bị khủng hoảng.

Kinh tế gia Ian Sloan, thuộc Massachusetts Institute of Technology nhấn mạnh, tính chính đáng của đảng cộng sản Trung Quốc nắm quyền lănh đạo đất nước phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hàng năm. Từ hơn một thập niên qua, Trung Quốc luôn luôn có tỷ lệ tăng trưởng hàng năm trên 8%. Theo dự báo của IMF, năm tới, 2011, tỷ lệ này của Trung Quốc có thể lên tới 9,6%.

Tuy nhiên, đây là một nền kinh tế hướng ngoại, tăng trưởng phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu. Việc đột ngột nâng giá đồng nhân dân tệ sẽ gây ra phản ứng dây chuyền với một loạt doanh nghiệp phải đóng cửa và sa thải nhân công. Trong ngắn hạn, chính quyền Trung Quốc có thể đối phó qua việc hỗ trợ lĩnh vực ngân hàng và các doanh nghiệp, nhưng về lâu dài, những biện pháp này không thể giúp duy tŕ sự ổn định xă hội và ḷng trung thành đối với đảng cộng sản.

Do vậy, theo giới quan sát, bất chấp áp lực của Hoa Kỳ và châu Âu, chính quyền Trung Quốc kiên quyết duy tŕ nhịp độ điều chỉnh giá trị đồng nhân dân tệ như đă thông báo hồi tháng sáu.

Tại cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, khai mạc ngày 08/10, tại Washington, thống đốc Ngân hàng Nhà nước Trung Quốc Châu Tiểu Xuyên tuyên bố, đồng nhân dân tệ sẽ được điều chỉnh dần dần để tiến tới mức « cân bằng » nhưng ông bác bỏ mọi « liệu pháp sốc ».

Theo lời một chuyên gia tại ngân hàng Crédit Suisse ở Hồng Kông th́ giá trị đồng yuan sẽ tăng, nhưng theo tốc độ ốc sên. Từ nay đến cuối năm, đồng tiền Trung Quốc sẽ tăng khoảng 1% và năm tới sẽ tăng từ 2 đến 3%.