MỤC TỬ LĂNH ĐẠO?

 

Tâm sự của người viết:

V́ các biến cố gần đây của Giáo Hội Công Giáo Việt Nam (GHCGVN), trên các phương tiện truyền thông đă  xuất hiện  nhiều bài phê phán một số Giám Mục Việt Nam. Không ít bài viết đă vạch trần và phê b́nh việc làm của một số vị lănh đạo Giáo Hội mà truyền thông mỉa mai gọi là “Tam Ca”, “Lục Ca Áo Tím”, “Dàn Đồng Ca”…đang từng bước thực hiện mưu đồ đưa GHCGVN trở thành công cụ của chế độ cộng sản.

Xưa nay, những ai phê b́nh các đấng bậc, dù nhẹ nhàng chăng nữa, th́ hầu như đều bị liệt vào danh sách “chống cha, chống Chúa”.  Xin đừng vội kết án những bài viết như thế bởi v́ đó chính là tiếng nói lương tri của tín hữu.  Hơn nữa, lịch sử hơn hai ngàn năm của Hội Thánh đă chứng minh rằng những biến cố ly khai khỏi Hội Thánh không do giáo dân, mà do một số giám mục và linh mục. 

Hội Thánh của Chúa qua mọi thời đại không thiếu mục tử chân chính.  Có biết bao vị đă trung thành với ơn gọi của ḿnh và nhiều vị đă lưu lại tấm gương sáng ngời cho hậu thế.  Cho nên, noi gương các ngài, người công giáo không thể chấp nhận nhân cách, lập trường, thái độ và cách hành xử của một số mục tử qua các biến cố đă và đang xăy ra cho GHCGVN.

Có người bảo rằng những bài viết phê phán các đấng bậc như thế là quá “bạo”.  Thật ra, vẫn chưa “bạo”.  Kinh Thánh đă từng phê phán các loại mục tử đó “bạo” hơn rất nhiều, lắm lúc bằng những lời nguyền rủa rất gay gắt.

 

Trong lịch sử của Giáo Hội, đă có biết bao nhiêu vị lănh đạo mẩu mực và tài đức song toàn.  Bằng nhiệt huyết phục vụ, ḷng trung thành với Giáo Hội, và nhất là với ḷng yêu mến Chúa và tha nhân, cuộc đời các ngài đă đă thu hút biết bao nhiêu tâm hồn trong sứ mạng lănh đạo đoàn chiên.  Các vị lănh đạo ấy đă được Giáo Hội ca ngợi và xem đó là mẫu mực:

“Anh em hăy nhớ đến những người lănh đạo đă giảng lời Chúa cho anh em.

Hăy nh́n xem cuộc đời họ kết thúc thế nào mà noi theo ḷng tin của họ.” (Hr 13, 7)

 

Ngoài phẩm chất đạo đức, các Giáo Hội Âu Mỹ thường chọn các ứng viên làm giám mục phải có tài lănh đạo và quản trị giáo phận.  Trong khi đó GHCGVN vẫn giữ truyền thống chọn ứng viên giám mục là những vị học giỏi hoặc đă từng đi du học, bất chấp vị ấy có tài lănh đạo hay không. Và điều nguy hiểm nhất là các ứng viên đó phải “được sự đồng ư của chính phủ” trước khi được Vatican bổ nhiệm.  Ngày nay, muốn “được sự đồng ư của chính phủ” th́ không có ǵ là khó, chỉ cần ứng viên giám mục cúi đầu và hợp tác.  Chính điều kiện hợp tác nầy đă sinh ra biết bao nhiêu hệ lụy khác cho hàng lănh đạo của GHCGVN.

Người tín hữu luôn đặt kỳ vọng vào mục tử, nên ngạc nhiên khi có những mục tử lănh đạo đă im lặng trước bất công, nín thinh trước những bạo lực của nhà cầm quyền đàn áp đoàn chiên.  Khi đoàn chiên hoang mang và cần được hướng dẫn th́ lănh đạo biện minh rằng “Hội đồng Giám mục Việt Nam không thể giải thích, và nếu có giải thích không hiểu có người chịu hiểu hay không”*  Chưa lên tiếng mà đă sợ người ta không hiểu th́ có phải là tránh né và thiếu trách nhiệm, v́ khiếp đảm hoặc v́ phải hợp tác chăng? Chân dung của những mục tử lănh đạo đó được Cựu Ước mô tả một cách mỉa mai:

“Các vị lănh đạo đều lặng lẽ làm thinh, lưỡi dính chặt với hàm”. (Yb 29, 10)

 

Dân gianViệt Nam có câu “thượng bất chính, hạ tác loạn”.  GHCGVN trong những năm gần đây bị chao đăo v́ giới lănh đạo.  Hàng giáo phẩm chỉ mới được thành lập vừa tṛn 50 năm, thế nhưng suốt khoảng 35 năm gần đây Giáo Hội liên tiếp đi từ biến động nầy qua biến động khác khiến giáo dân ngày càng mất niềm tin vào những người lănh đạo Giáo Hội.  Chưa bao giờ có chuyện giáo dân cầm biểu ngữ trong khuôn viên thánh đường để phản đối giám mục nầy, để vinh danh giám mục kia.  Chưa bao giờ trên các mạng lưới toàn cầu có qua nhiều bài viết phê phán vai tṛ lănh đạo của các đấng bậc trong Giáo Hội.  Chưa bao giờ giáo dân gọi giám mục bằng ông nầy ông nọ và dùng những ngôn từ chưa bao giờ được dùng cho bậc lănh đạo Giáo Hội. Tại sao giáo dân đă có những phản ứng như thế?  Chính v́ đă có những vị lănh đạo chẳng là lănh đạo, ngược lại, họ đă thỏa hiệp với nhà cầm quyền mà lơ là người dân, nhất là những người nghèo khó và cô thế, dưới những chiêu bài nào là “đồng hành với dân tộc”, nào là “trung thành với dân tộc”, nào là “tốt đời, đẹp đạo”…Tất cả chỉ là che đậy cho lời hứa hợp tác!

Chính v́ đă có những vị lănh đạo chỉ biết chạy theo chức quyền, địa vị, và vật chất… nên đă có chia rẽ trong hàng lănh đạo của Giáo Hội.  Tại sao có thể có một mục tử 72 tuổi lại đi thay thế một mục tử 58 tuổi, một người được toàn thể yêu mến?  C̣n hơn thế nữa, đă có những vị lănh đạo Giáo Hội chẳng những đứng về phía nhà cầm quyền, mà c̣n làm thay những công việc của công an và chính quyền.  Tất cả cũng chỉ v́ lời hứa hợp tác!

Những việc làm đó của lănh đạo đă tạo nên sự khủng hoảng chưa từng có trong GHCGVN, như Cựu Ước đă từng phê phán:

“Lănh đạo mà để tâm nghe lời gian trá

th́ thuộc hạ sẽ thành một lũ xấu xa.

Khốn cho ngươi, hỡi đất nước

có vua cai trị là một thằng nhăi con,

có người lănh đạo là những đứa mới sáng ra đă lo chè chén”.  (Cn 29, 12)

 

Người lănh đạo giỏi chính là người lănh đạo biết lắng nghe.  Chính nhờ biết lắng nghe, người lănh đạo biết được tâm tư và nguyện vọng của giáo dân.  Nhờ lắng nghe, người lănh đạo hiểu được nhu cầu của cộng đoàn.  Biết lắng nghe người lănh đạo sẽ biết thay đổi những khiếm khuyết của chính ḿnh.  Huấn Ca của Kinh Thánh đă mời gọi giới lănh đạo cộng đoàn lắng nghe như sau:

“Xin hăy nghe tôi, thưa quư vị quan chức trong dân;

xin lắng tai để ư, thưa quư vị lănh đạo cộng đoàn.” (Hc 33, 19)

 

Người lănh đạo cần phải khôn ngoan.  Giáo Hội kỳ vọng nơi các mục tử cái khôn ngoan của Salômong, của “con cái sự sáng”, chứ không phải cái khôn ngoan của thế gian.  Giáo Hội cần những vị lănh đạo biết dùng sự khôn ngoan của Thánh Thần để lo cho đoàn chiên, chứ không phải dùng mánh khóe của loài người để chạy chức, chạy quyền, để “hợp tác”, tạo nên chia rẽ và khủng hoảng trong Giáo Hội. Hơn lúc nào hết Đất Nước, Giáo Hội, và ngay cả mỗi cộng đoàn đều cần những vị lănh đạo đích thực biết hành động như Kinh Thánh đă dạy:

_“Thế nên, hỡi chư vị lănh đạo các dân,

nếu chư vị quư chuộng ngai báu và vương trượng,

th́ hăy tôn trọng Đức Khôn Ngoan,

để chư vị được trị v́ măi măi.

Vua Sa-lô-môn miêu tả Đức Khôn Ngoan.” (Kng 6, 21)

 

Lănh đạo là dẫn đường.  Dù cho bất cứ lúc nào, các vị lănh đạo Giáo Hội cần phải hướng dẫn bằng các giáo huấn khôn ngoan.  Dẫn đường th́ ắt phải đi trước và gương mẩu, chứ không thể có “lúc đi trước, lúc đi sau, lúc đi giữa đoàn chiên” và có lúc đi đêm với cường quyền như một vị mục tử đă từng tuyên bố.  Vị mục tử đó quên rằng Thánh Gioan đă mô tả h́nh ảnh mẩu mực của kẻ chăn chiên và vị thế của anh ta là _“Khi đă cho chiên ra hết, anh ta đi trước và chiên đi theo sau, v́ chúng nhận biết tiếng của anh”. (Yn 10)

 

HĐGMVN đă đặt ra tất cả 17 ủy ban, kể cả Ủy ban Công lư và Hoà B́nh vừa được thêm vào cho xôm tụ và “theo cấu trúc của Vatican”*.  Thử hỏi những thành quả mà các ủy ban nầy đă làm được cho đoàn chiên là những ǵ?  Bảo đảm rằng nếu có ai hỏi phương án và chương tŕnh hành động cụ thể của từng ủy ban th́ sẽ có rất nhiều ủy ban ấm ớ như giám mục Nguyễn Chí Linh.  Giám mục nầy ấm a rằng “Hội đồng Giám mục Việt Nam có sứ mệnh mang tính toàn diện, chứ không phải chỉ đấu tranh cho công lư và ḥa b́nh”*.  Như thế th́ giáo dân Việt Nam đừng mong ǵ hơn nơi các vị lănh đạo ngoài những bức thư chung chung!  Rơ ràng giữa cha với con, mục tử với giáo dân, lănh đạo với con chiên mà chẳng thật ḷng th́ làm sao nói chuyện phúc âm hóa nhỉ?

Vị giám mục nầy cũng mặc nhiên thú nhận sự yếu kém của lănh đạo: “Hội đồng Giám mục Việt Nam là một pháp nhân, nhưng không thể đảm đương tất cả những việc mà người khác cho đó là trách nhiệm của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Vấn đề trách nhiệm, và vấn đề thiện chí- tấm ḷng là hai vấn đề khác hẳn nhau”*.  Khi trách nhiệm c̣n chưa phân định được, lại nghèo nàn về thiện chí và thiếu thốn cả tấm ḷng th́ con chiên c̣n ǵ để mong đợi?  Thiết nghĩ HĐGMVN là ǵ và để làm ǵ th́ đă có câu trả lời.

Sách Huấn Ca đă ghi rằng “Một tác phẩm được ca tụng là nhờ tay nghệ sĩ,
ai lănh đạo dân th́ phải khôn ngoan trong lời ăn tiếng nói.” (Hc 9, 17).  Thế nhưng, thời gian qua, người ta thấy một số vị lănh đạo Giáo Hội nhiều lúc đă quá vụng về trong lời ăn tiếng nói, từ những chuyện không đáng nói như “cờ vàng, áo đỏ”, đến những bài giảng bẻ cong và cắt xén lời Chúa một cách tùy tiện như vị đứng đầu Ủy Ban Giáo Lư và Đức Tin, hay là sự ngụy biện “không biết ăn nói”, đến những bài viết có tính cách ăn thua đủ của vị được tiếng là có tài giảng thuyết, và những lời tuyên bố hung hăng và háo thắng của một vị chủ chăn tuy tuổi c̣n trẻ nhưng lại già tai tiếng và đă quên“bài học vở ḷng”…Nói hay im, tất cả chỉ để chống chế cho cái thế phải hợp tác và càng chống chế càng tỏ ra vụng về. Thật là đáng tiếc!  Đúng là một đại nạn chưa từng thấy như Cựu Ước đă miêu tả:

_“Vườn nho của Ta, nhiều kẻ chăn chiên đến phá hoại,

thửa đất của Ta, chúng giày xéo.

Thửa đất yêu quư của Ta, chúng biến thành sa mạc cằn cỗi” (Yr 12, 10)

 

T́nh cảnh của GHCGVN hiện nay chẳng khác chi lời báo trước của tiên tri Isaia:

“Tổ phụ đầu tiên của ngươi đă phạm tội,

và những người lănh đạo ngươi đă phản nghịch cùng Ta.” (Ys 43, 27)

 

Trong 35 năm qua, đă “có những người lănh đạo dân bằng các lời chỉ dẫn, bằng tài dạy dỗ dân chúng và những lời giáo huấn khôn ngoan” (Hc 44, 4) như Đức Cố Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, Đức Cố Tổng Giám mục Nguyễn Kim Điền…, nhưng hiện nay có không ít những vị lănh đạo chỉ biết đưa ra những lới giáo huấn chung chung và c̣n tệ hơn thế nữa là những lời “giáo huấn” nhằm che đậy cho những mưu đồ hợp tác qua chiêu bài “trung thành với dân tộc” và biện minh cho những sai lầm đáng nguyền rủa của lănh đạo.  Khi đoàn chiên hoang mang th́ lănh đạo không đưa ra được một lời trấn an mà lại đưa ra lời “giáo huấn” của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam (HĐGMVN) về 1.000 năm Thăng Long.  Hết thuốc chữa! Làm sao con chiên có thể lắng nghe những lời giảng dậy từ môi miệng của những mục tử đó?  Vừa qua, người ta mong đợi một sự đổi mới tối thiểu nào đó từ Đại Hội lần thứ XI của HĐGMVN, nhưng họp hành đă xong rồi, bổn cũ vẫn soạn lại, và thêm một lá thư chung chung lại vừa tŕnh làng!

Càng hợp tác với với cường quyền dưới mỹ từ “đối thoại”, càng gây bè kết cánh, càng đưa ra những chiêu bài đánh lạc hướng dư luận, càng bóp chết tiếng nói của những mục tử chân chính… những người âm mưu khuynh loát GHCGVN càng đánh mất niềm tin yêu và kính trọng nơi con chiên.  Qua các sự kiện gần đây biết bao tín hữu đă hoang mang và đức tin bị lung lay chỉ v́ vai tṛ lănh đạo của các mục tử đó.  Có nhiều người cho rằng thà ở nhà đọc kinh và cầu nguyện với Thiên Chúa c̣n hơn đến thánh đường để nghe và thấy các mục tử nầy.  Sự kiện Tổng Giám mục Hà Nội dâng Thánh Lễ tại nhà thờ chính ṭa Hà Nội vào ngày quốc khánh của nhà nước cộng sản mà chỉ có 3 giáo dân tham dự là một thí dụ điển h́nh.  T́nh trạng nầy chẳng khác chi tiên tri Isaia đă nói lên trong Kinh Thánh:

“Những kẻ lănh đạo dân này đă làm cho nó lạc hướng,

và những kẻ được lănh đạo đă phải diệt vong.” (Ys 9, 15)

 

Đối với các vị lănh đạo như thế, tiên tri Isaia đă cảnh báo một phiên ṭa không thể tránh khỏi:

“ĐỨC CHÚA đưa ra toà xét xử

hàng kỳ mục và những kẻ lănh đạo dân Người:

"Chính các ngươi đă ăn hại vườn nho.

Của cải người nghèo các ngươi đă bóc lột

c̣n đang ở trong nhà các ngươi.”  (Ys 3, 14)

 

Xin nhớ cho rằng “Người thực thi công chính được đi vào cơi sống, kẻ theo đuổi gian tà phải đến chốn tử vong.” (Cn 11, 19)

Trong sự thất vọng năo nề về vai tṛ lănh đạo của một số mục tử, giáo dân tự hỏi tương lai của GHCGVN sẽ đi về đâu? 

Xin mượn lời của tiên tri Zêrêmia để tin tưởng và trông cậy vào Thiên Chúa một tương lai cho GHCGVN:

“Ta sẽ cho xuất hiện các mục tử để lănh đạo chúng; họ sẽ chăn dắt chúng. Chúng sẽ không c̣n phải hăi hùng, kinh khiếp và bị bỏ rơi nữa.” (Yr 23, 4)

 

Và xin hăy đọc Thánh Vịnh sau đây như một lời cầu:

_“Lạy Thiên Chúa công minh,

Chúa ḍ thấu ḷng dạ con người,

xin làm cho bọn ác nhân hết đường tác hại

và cho người công chính được vững vàng.” (Tv 7, 10)

 

Người viết: Tôma Thiện Minh

Xin đón đọc bài kế tiếp: MỤC TỬ PHỤC VỤ?

Mọi ư kiến xây dựng xin gởi về: tomathienminh@gmail.com

 --------------------------------------------------

 

* Trích lời phát biểu của Gm. Nguyễn Chí Linh, Phó Chủ tịch HĐGMVN trả lời phóng viên Gia Minh của RFA , ngày 10/10/10

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Vietnamese-bishops-face-criticism-from-loyal-catholic-activists-part2-gminh-10092010191857.html

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Vietnamese-bishops-face-criticism-from-loyal-catholic-activists-part1-gminh-10092010183518.html

<<trở về đầu trang>>