Ngài viết tiếp:

        "Chẳng lẽ Cha Jeroom không biết rằng các giám mục của chúng tôi, tôi muốn nói đến những GM trong cộng đồng chính thức (công khai) –chú thích của người viết: GH Tự Tri - được đối xử như là nô lệ, hoặc thậm chí tệ hơn, như là đàn chó bị dắt bởi một sợi dây xích."

        Bàn về điều cha Jeroom nói tới chuyện "đối đầu" với ư mỉa mai, chỉ trích, sau khi nêu câu hỏi là "ai đang đối đầu ai?", Đức HY họ Trần đặt tiếp một câu hỏi rốt ráo khác:

        Đức Hồng Y Giuse cũng đề cập những mánh lới tinh vi, thâm độc của người cộng sản Trung Quốc ngày nay nhắm vào tập thể công giáo tại Hoa Lục. Chuyện giết chóc hay đàn áp trắng trợn có thể sẽ không c̣n nữa. Nhưng nó sẽ ẩn giấu dưới những chiêu bài êm ái hơn bằng những đăi ngộ, những ân huệ có tác dụng mê hoặc ḷng người. Nhắc tới trường hợp đức GM Julius Jia Zhiguo vừa được nhà nước trả tự do, Đức HY tiên đoán là rồi đây có thể cả Đức GM James Su Zhimin cũng sẽ được chiếu cố như thế. Nhưng theo nhận định của ngài:

        Nh́n vào thực tế những ǵ đang xảy ra trong GHCG ở Hoa Lục, Đức HY Giuse đau đớn nhận ra là "những ǵ đảng cộng sản muốn" ngày nay lại cũng là những ǵ những giáo sĩ như LM Jeroom muốn. Ngài chua chát kết luận: "V́ vậy, Alleluia! Mọi người nên vui vẻ, hạnh phúc!"

        Đề cập điều LM Jeroom nói về những người Công giáo "trưởng thành", tác giả không ngần ngại nói trắng ra ư nghĩa thật của từ "trưởng thành" này là những thành phần giữ đạo, nhưng không cần can đảm, v́ họ chẳng có điều ǵ để phải thua thiệt, mất mát, v́ thái độ khôn lanh, biết điều, biết liệu gió phất cờ! Ngài mỉa mai:

        Nói về trường hợp những tín hữu trong Giáo hội thầm lặng thường bị đảng và nhà nước quy kết tội "đối đầu", có thể bị loại bỏ, hoặc, như cách dùng của cha Jeroom là bị giết, Đức HY Giuse nhận định:

        «Cha Jeroom quả là đạo đức giả, bởi v́ ông, với tánh lănh đạm đáng ngạc nhiên, đă chỉ trích gay gắt tất cả các Giáo Hoàng gần đây trong bài viết dài của ḿnh trong bộ Thắp Một Ngọn Nến. Tôi không nghĩ là ông có một sự kính trọng cao về quyền bính của giáo hoàng.

        Ông đề cập rằng ĐGH đă để cho cá nhân các giám mục hầm trú tự quyết định có nên t́m kiếm sự công nhận của chính phủ hay không, nhưng ông đă bỏ qua sự khuyến cáo nghiêm trọng khi ngài nói rằng «không chỉ trong một vài trường hợp đặc biệt, tuy nhiên, thật vậy, hầu như luôn luôn, trong quá tŕnh của việc công nhận, sự can thiệp của các cơ quan nhất định buộc những người liên hệ phải chấp nhận những thái độ, hoặc tỏ ra các cử chỉ, và thực hiện các cam kết trái ngược với các đ̣i buộc lương tâm của người Công Giáo « (số 7).

        Ông trích dẫn từ đoạn cuối cùng của Phần số 4 trong Thư của ĐGH, nơi nói rằng ‘giải pháp cho các vấn đề hiện tại không thể theo đuổi thông qua một cuộc xung đột đang diễn ra với chính quyền hợp pháp dân sự’, nhưng ông bỏ qua những ǵ sau đó: ‘đồng thời, tuy vậy, tuân thủ với nhà cầm quyền không chấp nhận được khi họ can thiệp một cách vô lối trong các vấn đề về đức tin và kỷ luật của Giáo Hội:

        «Thật là khó hiểu cho tôi là làm cách nào mà Cha Heyndrickx có thể bỏ qua một trích đoạn mang tính chỉ thị từ Bức Thư của ĐGH liên quan sâu sắc đến bạn bè của ông. ĐGH, trong số 8 đoạn 11 Bức Thư của ngài, nói: ‘Thật không may, ... một số giám mục đă được hợp pháp hoá lại đă không cống hiến bất kỳ dấu hiệu rơ ràng nào để chứng minh rằng họ đă được hợp pháp hoá. V́ lư do này, điều không thể thiếu được, và v́ lợi ích tinh thần tốt đẹp cho các cộng đồng giáo phận liên quan, là các giám mục đă được hợp pháp hoá phải cống hiến và gia tăng các dấu hiệu hiệp thông đầy đủ không nhầm lẫn được với Đấng Kế Vị Thánh Phêrô.»

        Kết thúc bài viết, Đức HY Giuse Trần Nhật Quân nêu lên câu hỏi:

        Ngay sau đó, ngài tự trả lời:

        Nhắc lại sự kiện ngày 08-9-1955, chẵn 55 năm về trước, đúng ngày Lễ Sinh Nhật Đức Mẹ Maria, ngày chế độ CS Bắc Kinh đă mở cuộc khủng bố Giáo Hội cách quy mô với hàng ngàn tín hữu bị bắt ở Thượng Hải, ngài viết:

        Đọc bài viết của Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân, trong đó ngài công khai biểu lộ những băn khoăn thao thức về t́nh h́nh Giáo Hội Công Giáo tại Hoa Luc mà người viết tưởng như là ngài đang nói về những hiện tượng xé ḷng trong Giáo Hội Việt Nam hôm nay.

        Một điểm dị biệt duy nhất giữa hai Giáo Hội là: ở Hoa Lục bên cạnh một "Giáo Hội Hầm Trú" bao gồm những tín hữu luôn trung thành với Đức Thánh Cha, có một cơ chế gọi là "Giáo Hội Tư Trị", tách rời mọi liên hệ với Vatican, hoàn toàn quy phục nhà nước mà chính LM Jeroom đă "thẳng thắn đủ" (nói theo ngôn từ của Đức HY Giuse) để công khai xác nhận là muốn tồn tại, phải thực hành đức tin "trong hệ thống hiện tại" của Bắc Kinh, rằng họ bắt buộc phải được "hội nhập tốt vào trong xă hội Trung Quốc xă hội chủ nghĩa của ngày hôm nay". Trong khi ở Việt Nam, v́ đảng và nhà nước hoàn toàn thất bại trong mưu toan biến GHCG thành một thứ GH biệt lập theo mô thức của quan thày Bắc Kinh nên họ phải chọn con đường quanh co là thiết lập những tổ chức Công Giáo trá h́nh để xâm nhập và khuynh loát! Và mỉa mai và đau đớn thay

        Qua những bài viết, cá nhân chúng tôi đă hơn một lần lên tiếng nhận định về tính cách nguy hiểm của con đường quanh co này, khi nh́n vào những ǵ đang xảy ra trong ḷng GHVN. Đối chiếu với t́nh h́nh GHCG ở Hoa Lục dịp Đức HY Mẫn cầm đầu một phái đoàn của TGP Sàig̣n có sự hiện diện của LM Huỳnh Công Minh qua thăm các chức sắc trong Giao Hội tự trị Trung Quốc năm 2009, chúng tôi đă khẳng định một quan điểm nghịch thường có phần tiêu cực: thà có một "GH tự trị" kiểu Bắc Kinh, nhưng ít ra bên cạnh đó c̣n có được một "GH hầm trú" tinh tuyền, nguyên vẹn, hơn là một Giáo Hội "nửa nạc nử mỡ", trên danh nghĩa được tiếng thống thuộc Hội Thánh, nhưng thực tế luôn bị một thiểu số t́m cách cưỡng chế HĐGM khép ḿnh theo "lề phải" do đảng và nhà nước chỉ đạo. Dĩ nhiên, không ai phủ nhận là trong hàng Giáo Phẩm, Giáo Sĩ và tuyệt đại đa số giáo dân Việt Nam vẫn hiện hữu và kiên định một lối sống niềm tin khác. Nhưng, điều bất hạnh là lối sống niềm tin theo kiểu "thực dụng, du di, thỏa hiệp" hiện nay ở Việt Nam lại nằm trong năo trạng của những khuôn mặt có quyền, có thế đang thao túng HĐGM. Điển h́nh là Đức TGM Nguyễn Văn Nhơn đương kim chủ tịch HĐGM, Đức HY Phạm Minh mẫn, TGM Sàigon, Đức TGM Huế Nguyễn Như Thể, và những khuôn mặt ăn theo như Đức Cha Nguyễn Văn Khảm, GM phụ tá Sàig̣n, Đức Cha Vũ Huy Chương GM Hưng Hóa, Đức Cha Châu Ngọc Tri, GM Đà Nẵng, Đức Cha Bùi Văn Đọc, GM Mỹ Tho…

        * Trước hết về chuyện "Đối Thoại".

        Nếu Đức HY Trần Nhật Quân khẳng quyết là chuyện đối thoại trong GHCG Hoa Lục hoàn toàn không có, dù giữa các GM với nhau hay giữa các GM với nhà nước (xin đọc lại phần II tóm lược nội dung bài viết của Đức HY) th́ cảnh ngộ Giáo Hội Việt Nam mà tiêu biểu là các chức sắc cao cấp trong lănh vực này, cũng không khá, nếu không muốn nói là tệ hơn!. Trong suốt hơn ba thập niên qua, từ ngày cộng sản thôn tính được toàn lănh thổ, với chủ trương thâm độc là chia rẽ để trị, Hànội đă tận dụng cái gọi là Ủy Ban Đoàn Kết Công Giáo Việt Nam (thối thân của Ủy Ban Liên Lạc Công Giáo ở miền Bắc trước 1975), biến nó thành một thứ trung gian trá h́nh để lèo lái hàng Giáo Phẩm. V́ thế, trong khi một số vị nắm quyền sinh sát trong HĐGM luôn miệng đề cao chuyện cần phải duy tŕ những cuộc đối thoại th́ trong thực tế, hầu hết những kiến nghị do cơ chế này đệ đạt lên nhà cầm quyền cộng sản đều bị họ vứt bỏ thùng rác! Điển h́nh là yêu sách trả lại đất đai, tài sản của Giáo Hội bị cướp trắng sau tháng 4-75, chuyện xuất bản sách báo Công Giáo và nhất là chuyện tham gia vào lănh vực giáo dục vốn được coi là lănh vực GHCG có thẩm quyền hơn hết. Sự thật đau xót ra sao mọi người đều đă rơ.

        Cuối cùng, lần hồi giữa giáo quyền và thế quyền đă mặc nhiên đi tới một thỏa hiệp ngầm để h́nh thành một cơ chế bất thành văn, sau này được chính các ngài nh́n nhận. Đó là cơ chế XIN/CHO. Giáo hội muốn ǵ th́ phải XIN (thường thường là phải dựa vào uy thế của cái gọi là UBĐKCG) để được đảng và nhà nước CHO. Dĩ nhiện, có CHO hay không, CHO bao nhiêu, CHO với điều kiện nào lại là chuyện khác. Từ đấy đưa tới muôn vàn tệ trạng, góp phần chia xé thân ḿnh Giáo Hội thành nhiều mảnh. Người ta nói tới những chuyện "xé lẻ" của GM này hoặc GM khác để "đi đêm" với "Ông Nhà Nước" dẫn tới hệ quả tai hại là đă có những vị chủ chăn sẵn sàng hi sinh đại sự của Giáo Hội để đối lấy một vài ân huệ cho giáo phận riêng của ḿnh. Điển h́nh phải kể tới trường hợp Đức Cha Nguyễn Văn Nhơn, GM Đàlạt đă tỏ ra thờ ơ, tắc trách trong việc đ̣i lại Giáo Hoàng Học Viện vốn là biểu tượng tinh thần trong lănh vực giáo dục cao cấp của GHCG để được nhà nước tạo điều kiện cho xây dựng một cơ sở trong giáo phận… xa hơn, không chừng cũng có thể là để được vinh thăng TGM Hànội thay thế Đức TGM Giuse Ngô Quang Kiệt!? Bên cạnh đó là chuyện "c̣ kè bớt một thêm hai" trong vụ hoàn trả đất đai tại Trung Tâm Thánh Mẫu La Vang. Nói tới La Vang, người ta không thể không liên tưởng tới những chuyện ngược đời là trong dịp Đại Hội La Vang hồi tháng 8 vừa qua, TGM Nguyễn Như Thể đă ra lệnh cấm giáo dân, linh mục không được cầu nguyện cho Cồn Dầu! Phải chăng đây là một trong những điều kiện do nhà nước đặt ra khi cho phép tái thiết Trung Tâm này?

        C̣n chuyện đối thoại giữa các GM th́ sao?

        Ở Trung Hoa Lục Địa, theo Đức HY Quân th́ cho dù các GM giữa hai GH có muốn đối thoại với nhau cũng không được vị luôn bị nhà nước canh chừng và ngăn cấm. Nh́n vào nội bộ của cơ cấu HĐGMVN, người ta cũng phát hiện không thiếu những dấu hiệu tiêu cực. Người ta nói tới chương tŕnh nghị sự trong các Hội Nghị thường niên của HĐ luôn phải thông qua với Mặt Trận Tổ Quốc! Dư luận cũng bàn tán nhiều chung quanh sự hiện diện của các đại diện nhà nước trong những buổi khai mạc và bế mạc Hội Nghị cũng như những buổi đi viếng "Lăng Bác", tặng quà hoặc tới yết kiến những khuôn mặt lớn trong cơ cấu cầm quyền của phái đoàn các GM sau khi họp! Được biết nhiều GM đă tỏ ra không đồng ư với những cung cách như vậy nhưng lại dựa vào tinh thần "vâng phục, khiêm tốn, bác ái" nên ngậm miệng làm thinh. Chưa hết, có GM sau khi tham gia Hội Nghị trở về đă than với những người thân cận là có những vị muốn nói lên tiếng nói chân thật của ḿnh cũng không dám, v́ kinh nghiệm quá khứ cho thấy nhất cử nhất động trong Hội Nghị của các GM đều lọt tới tai nhà nước, không phải sau này mà ngay khi các cuộc họp bàn đang diễn tiến! Như thế, về một phương diện, mối liên hệ giữa các GMVN hiện nay c̣n tệ hơn trường hợp các GM trên lănh thổ Trung Cộng. Theo nhận định của Đức HY Quân th́ giữa các GM trong GH Tự Trị và Giáo Hội Hầm Trú luôn có thiện chí muốn nói chuyện thẳng thắn với nhau nhưng hiềm v́ sự cấm cản, gây khó dễ của giới cầm quyền. Trong khi ấy, nh́n về GHVN, ngoài sự nḥm ngó, thằng thúc của đảng và nhà nước, tự thân các GM cũng có vấn đề với nhau. Hoặc đă bị nhà nước "thuần hóa" như tiết lộ của Đức cố Giám Mục Bắc Ninh Nguyễn Quang Tuyến. Cũng có thể chỉ v́ muốn bảo vệ những quyền lợi riêng tư của giáo phận ḿnh nên mới có cảnh "đồng sàng dị mộng" không ai nói chuyện với ai được!

        Biến cố thay bậc đổi ngôi ở ṭa TGM Hànội mới đây có thể coi là trưởng hợp điển h́nh của mối t́nh huynh đệ, liên đới (!!!) giữa các Đấng Bậc trong GHVN.

        Trong bài viết, Đức HY Trần Nhật Quân đă đề cập chuyện GHCG thầm lặng bị Bắc Kinh quy kết tội "đối đầu". Ngài hết lời ca ngợi tinh thần quả cảm của tập thể tín hữu không quy thuộc nhà nước. Nhưng điều đau đớn là trong khi khối tín hữu thầm lặng kiên cường chấp nhận mọi ngón đ̣n thâm độc không khoan nhượng của kẻ thù chỉ v́ đức tin, th́, theo Đức Hồng Y Giuse: "giờ đây lại chết bởi bàn tay của anh em của ḿnh."

        Hóa ra tôn giáo trong chế độ cộng sản, không chỉ một ḿnh Giáo Hội Công Giáo Việt Nam chúng ta mới có cảnh người ta dùng "cành đậu để nấu hạt đậu", dùng chính người Công Giáo –hơn thế, những cấp lănh đạo đă bị "thuần hóa" để hại ngầm những anh em của ḿnh!!!

        Ngoài ra, một chi tiết khác trong bài viết của Đức HY Trần Nhật Quân c̣n cho thấy sự thiếu lương thiện trí thức của LM Jeroom trong khi trích dẫn lá thư của ĐGH Bênêđictô XVI: chỉ trích những đoạn có lợi cho quan điểm của ḿnh mà cố t́nh loại đi những chi tiết mang tính răn đe, ràng buộc khác của người cầm đầu Giáo Hội hoàn vũ.

        Đọc lại những gịng cuối trong bài viết của Đức HY Giuse Trần Nhật Quân, người viết không khỏi liên tưởng tới những sự kiện đau đớn phảng phất dư vị đắng cay, thất bại của những buổi cầu nguyện ở Ṭa KS, ở Giáo Xứ Thái Hà, ở Tam Ṭa, nhất là chuyện Thánh Giá bị đập nát ở Đồng Chiêm, tiếp theo là những bi kịch xảy ra bất ngờ cho Đức TGM Giuse Ngô Quang Kiệt đầu năm nay. Bên cạnh những h́nh ảnh khổ đau nhuốm màu thất bại ấy là sự lên ngôi của một thứ "ngụy Giáo Hội" đang manh nha. Cuối tháng 8-2010, "gia đ́nh TGP" Sàig̣n đă dựng lên cái gọi là "Tọa Đàm" nhằm đánh bóng lại chủ trương "Hợp Tác", "Đối Thoại", "Sống Phúc Âm Giữa Ḷng Dân Tộc" được gán cho là của cố TGM Nguyễn Văn B́nh để mặc t́nh nắn gân nắn cốt cho những "Linh Mục Quốc Doanh" Huỳnh Công Minh, Phan Khắc Từ và những giáo gian cỡ Nguyễn Đ́nh Đầu và cũng để làm "bốc hơi" tinh thần Ngô Quang Kiệt, cùng với việc chuẩn bị dựng lên cái gọi là Đại Hội Dân Chúa cuối năm nay.

        Tuy phải ngụp lặn trong tâm trạng xót xa cháy ḷng, nhưng từ thẳm sâu của ḷng tin, người viết vẫn chưa nguôi niềm hy vọng. V́ thế xin được mượn lại những lời sau đây của Đức HY Giuse thay cho lời kết luận bài này: