Chile: Kỹ thuật + T́nh người đưa tới thành công
 

Ngô Nhân Dụng

 

Những công nhân hầm mỏ bị nạn tại Chile đă t́m lại nụ cười trước khi được cứu

Người Chile có quyền hân hoan và hănh diện. Cả nhân loại được chia sẻ niềm vui. Vụ cứu sống 33 thợ mỏ ở Chile, sau 69 ngày bị kẹt 620 mét dưới ḷng đất, cho thấy loài người có khả năng chia sẻ t́nh thương yêu và khả năng kỹ thuật để thực hiện được những công tŕnh đáng hănh diện.

Thi sĩ César Vellejo, người Peru, đă cảm hứng sáng tác ngay một bài thơ, đang được truyền tụng trong thế giới nói tiếng eapagnol. Khi người thợ mỏ đầu tiên, anh Florencio Avalos được đưa từ đáy vực nóng và ẩm lên trên mặt đất, anh ôm lấy vợ, con rồi ngước mắt nh́n lên bầu trời đầy sao trong một đêm lạnh lẽo giữa sa mạc Atacama. Có kư giả đă b́nh luận h́nh ảnh đó bằng câu thơ của Dante Alighieri, một thi sĩ Ư vào thế kỷ 13: “T́nh yêu làm chuyển động mặt trời và tất cả các v́ sao!”

Trong t́nh thế tuyệt vọng, một người khác đáng được khen ngợi nữa là Tổng Thống Chile Sebastián Piỹera. Ông mới nhậm chức vào Tháng Ba năm nay, vị tổng thống hữu phái đầu tiên sau nhiều năm cánh tả nắm quyền. Nhiều cố vấn đă khuyên ông thận trọng, đừng xuất hiện trước ống kính ti vi nói về tai nạn hầm mỏ này. Hăy chờ đến ngày lễ quốc tang hăy xuất hiện chia buồn với gia đ́nh các nạn nhân. Như vậy th́ h́nh ảnh chính trị của ông sẽ không bị dính đến sự thất bại và kết cục bi thảm khi các nạn nhân đều tử nạn. Chưa ai từng sống sót được sau khi bị vùi 15, 17 ngày trong ḷng đất, tuyệt vô âm tín. Nhưng ông Sebastián Piỹera, vốn là một nhà chính trị rất khôn ngoan, thủ đoạn, đă nghe theo trái tim chứ không theo mánh khóe tính toán. Ông dấn thân vào công cuộc cứu người, ông nuôi niềm tin và hy vọng, mặc dù thực tế không thấy có hy vọng. Người Chile đă sống trong hy vọng nhờ tấm gương của ông. Khi các chính trị gia ngưng “làm chính trị” th́ họ cũng được người dân kính trọng hơn. Ông Piỹera được 56% dân chúng ủng hộ, so với 46% trước tai nạn này. Ông bộ trưởng Hầm Mỏ, lăn lộn nhiều ngày tại chỗ, được dân chúng coi như một anh hùng; trong tương lai chắc sẽ ứng cử chức tổng thống! Nhưng ông Piỹera vẫn là con người ưa tính toán. Ông nói tất cả số tiền trị giá 22 triệu Mỹ kim trong việc cứu 33 mạng người đă được chi tiêu rất đúng, “không một đồng nào bị phí phạm.” Nếu như các số tiền để bày vẽ ra công ty Vinashin hay để tổ chức Đại lễ 1000 năm Thăng Long khi chi tiêu cũng được tính toán theo tinh thần trách nhiệm như vậy, th́ nhiều người Việt Nam cũng đỡ đói, và đă tránh được nạn kẹt đường khiên tất cả ngoại giao đoàn phải chờ đợi mấy giờ rồi bỏ ra về!

Nhà báo đối lập Arturo Fontaine khen ngợi ông Piỹera, nhắc lại ư kiến của Machiavelli rằng trong một quốc gia cộng ḥa người dân phê phán không căn cứ vào hiểu biết của lănh tụ mà dựa trên tánh khí của họ. Piỹera quả thật có linh tính và sự can đảm của một nhà chính trị.

Tổng Thống Chile Sebastián Piỹera và vợ Cecilia Morel, cùng Bộ trưởng Hầm mỏ Laurence Golborne

Khi tai nạn xẩy ra ngày 5 Tháng Tám v́ đá trồi lấp cả khu hầm mỏ cũ, ông tổng thống đang công du ở Ecuador. Ông cử ngay ông bộ trưởng Hầm Mỏ về đêm nơi tai nạn. Ông bay về, đến tận hiện trường mặc dù các cố vấn khuyên ông nên tránh xa; rồi yêu cầu công ty khai mỏ đồng Codelco cử chuyên viên tới nghiên cứu. Họ cho biết các nạn nhân có thể sống sót. Khi các chuyên viên cho biết các công nhân bị nạn vẫn c̣n sống, họ cho đục ba đường đi xuống t́m. Hai công ty quốc tế cung cấp dụng cụ khoan đào trúng con đường tới nơi tụ tập các nạn nhân. Chính phủ Chile huy động các chuyên viên tàu ngầm của Hải Quân tới giúp, v́ họ có kinh nghiệm về cuộc sống ở nơi chật chội. Khoang cấp cứu được chế tạo ở Hải Quân công xưởng tại Talcahuano. Hai y tá Hải Quân được cho chui xuống săn sóc sức khỏe các công nhân.

Đêm Thứ Ba vừa qua, cả nước Chile vắng bóng xe chạy ngoài đường. Mọi người ở trong nhà chăm chú nh́n máy ti vi chờ tưng công nhân mỏ được kéo lên, lúc đầu một giờ đưa được một người lên, sau một giờ đưa lên được 3 người. Cả thế giới chia vui với dân tộc Chile khi họ gửi 2,000 kư giả tới theo dơi cuộc cứu nạn, như báo Người Việt viết: “...ngay cả đài truyền h́nh nhà nước Bắc Hàn cũng có mặt tại chỗ.” Cả loài người có thể chia sẻ niềm vui của anh Jimmy Sanchez, 19 tuổi, khi được ôm đứa con đầu ḷng mới sinh được một tháng, trong lúc bố ở dưới ḷng đất. Cũng chia sẻ được niềm vui của ông Mario Gomez, 63 tuổi khi ôm lấy bà vợ cùng với lá cờ Chile. Trong 2 tháng ở dưới đất sâu ông đă hứa với bà nhiều lần qua điện thoại là khi được cứu lên ông sẽ đưa bà tới nhà thờ làm phép cưới theo đúng luật Thánh, điều mà bà vẫn mong ước từ bao nhiêu năm chung sống. Họ sẽ làm lễ cưới, rồi đi tuần trăng mật! Từ Mỹ sang Pháp, từ Brazil tới Trung Quốc, loài người chia sẻ một niềm vui chung, không phân biệt chủng tộc, ngôn ngữ, tôn giáo, chế độ chính trị, vân vân....

Tổng thống Chile đón mừng người thợ mỏ cuối cùng ông Luis Alberto Urzua được cứu thoát

Nhưng trong thế kỷ 21 này, muốn làm “chuyển động mặt trời và tất cả các v́ sao” th́ con người có kỹ thuật giúp việc. Khi 33 người thợ mỏ lần lượt được kéo lên mặt đất suốt 22 giờ liên tục, trong một khoang cấp cứu h́nh con nhộng có tên là “Phượng Hoàng 2” đi lên trong một đường ống xuyên từ trên xuống, th́ đằng sau thắng lợi tập thể đó là những “anh hùng vô danh” đă đóng góp kỹ thuật vào công tác cứu nạn. H́nh ảnh những máy móc đào được xuống 600 mét đá cứng, một hệ thống cơ khí vẽ ra để đưa được 33 con người lên chỗ an toàn, đó là một thành tích của kỹ thuật hiện đại. Tổng Thống Piỹera ca ngợi: “Các kỹ sư, chuyên viên cấp cứu, công nhân Chile đă chứng tỏ họ có khả năng làm được những ǵ!

Báo chí Mỹ cho biết nhiều người Mỹ cũng đóng góp vào công cuộc cứu nạn. Công ty Mỹ-Chile Geotec Boyles Bros. đă mở mũi khoan thành công đào ống xuyên mặt đất cho tới khi gặp được những người thợ bị nạn; và họ đă t́m được sự hỗ trợ từ khắp thế giới. Hai công ty tại Philadelphia, một tiểu bang hầm mỏ ở Mỹ, dùng kinh nghiệm cứu nạn của họ gửi xuống Chile mũi khoan đặc biệt. Mũi khoan này có thể đào con đường xuyên xuống đất đủ rộng cho người đi qua lọt, và giữ cho vách đá không bị lở, đổ. Mũi khoan này được đưa tới San Jose, Chile trong ṿng 48 giờ, nhờ hăng gửi đồ UPS. Và nhà bưu điện tư UPS đă chuyển hàng đi miễn phí. Nhờ nỗ lực của Geotec Boyles nên các thợ mỏ đă được cứu lên trong tuần này, trong khi trước đó các chuyên gia tính rằng phải tới lễ Giáng Sinh 2010 mới hy vọng đưa được họ lên mặt đất.

Một chuyên viên được nêu tên là Jeff Hart, người Denver, Colorado. Ông đang thầu đào giếng nước cho cho quân đội Mỹ ở Afghanistan, đă được gọi về. Nhà thầu 40 tuổi này đă làm việc suốt 33 ngày liền để khoan con đường xuống mỏ. Sau khi những công nhân Chile được đưa lên mặt đất, Hart nói một câu giản dị: “Xong việc!” Ba bác sĩ làm việc cho NASA đă góp ư kiến về chăm sóc sức khỏe cho các nạn nhân bị kẹt dưới hầm sâu, dùng kinh nghiệm về các phi hành gia sống cô đơn xa trái đất. Một chuyên gia nữa của NASA là Clinton Cragg, cựu đại tá Hải Quân Mỹ đă dùng kinh nghiệm điều khiển tầu ngầm để chỉ huy 20 chuyên viên chế ra cái ống dài hơn 4 mét để đưa từng người lên một. T́nh thương nhân loại và khả năng kỹ thuật đă cứu được 33 người thợ mỏ Chile!

Nhưng biến cố cứu nạn này không phải chỉ chấm dứt tấm thảm kịch 69 ngày mà c̣n mở ra một chương sử mới cho nước Chile trong luật lệ bảo vệ quyền lợi công nhân, an toàn lao động. Công ty San Esteban Mining đang trốn trách nhiệm bằng cách tuyên bố phá sản. Một hậu quả có thể xảy ra là không có tiền trả lương cho 33 công nhân mới thoát nạn. Ông tổng thống đă lập một ủy ban cải tổ. Luật lệ về hầm mỏ ở Chile sẽ thay đổi để tránh không xẩy ra những tai nạn tương tự. Năm ngoái đă có 35 vụ chết người trong hầm mỏ.

Người Chile đang hào hứng về khả năng của các chuyên viên nước họ trong cuộc cứu nạn này; trong khi mọi người Việt Nam đang xấu hổ về vụ kẹt xe, tắc nghẽn trên đường tới nơi cử hành Đại lễ 1000 năm Thăng Long được chuẩn bị trong 10 năm qua; vụ kẹt đường khiến hàng trăm các đại diện ngoại giao quốc tế chờ đợi mấy tiếng đồng hồ rồi phải bỏ ra về. Một nhà ngoại giao Âu Châu đă hỏi: “Không biết sau vụ này ai sẽ phải từ chức?” Ai cũng biết, ở Việt Nam th́ không ai từ chức cả, v́ không ai có trách nhiệm về cái ǵ cả!

Tổng Thống Piỹera đă hứa với dân chúng rằng đến năm 2018 nước ông sẽ được xếp hạng như một quốc gia tiên tiến về kinh tế - đúng vào năm kỷ niệm ngày lập quốc khi Chile đánh bại đạo quân thực dân Tây Ban Nha trong trận đánh sau cùng. Một nước trẻ trung như Chile cũng đáng làm gương cho nước ta, với hơn 2000 năm lịch sử!

Cuối cùng, loài người cùng chia sẻ thành công trong công cuộc cứu nạn của nước Chile. Chúng ta cũng có thể chia sẻ những kinh nghiệm rất người mà cũng vượt lên trên thân phận con người của các công nhân đă thoát nạn.

Như thi sĩ César Vellejo viết về những người thợ mỏ ngoi lên trên mặt đất:

“Họ biết, qua bầu trời thấp thoáng nh́n từ những bậc thang

Con người có thể trèo xuống mà ngước mắt nh́n lên

Khi leo lên mắt vẫn biết nh́n xuống.”

<<trở về đầu trang>>