Năm rủi ro chính trị cần lưu ư ở Việt Nam
Hà Nội, 1/02/2010 (Reuters) - Mặc dầu đă vượt
qua được phong ba băo táp của cuộc khủng hoảng
toàn cầu vừa qua, nhưng Việt Nam lại được xem là
một điểm đầu tư đầy bất trắc, không sáng sủa cho
lắm. Chỉ số nợ ngoại quốc c̣n tồn đọng (CDS) cho
5 năm qua của Việt Nam hiện đang giao dịch ở con
số 242.50, là mức rủi ro cao thứ nh́ ở trên sàn
Thomson Reuters Emerging Asia Index, chỉ đứng
sau Pakistan. Sau đây là tổng kết một số rủi ro
chính cần biết ở Việt Nam:
CHÍNH SÁCH HỐI XUẤT
Chính sách hối xuất cố định của Việt Nam thường
xuyên tạo căng thẳng trên thị trường. Ngân hàng
nhà nước đă phá giá tiền Đồng VND lần thứ ba kể
từ đầu năm 2008 để hạ nhiệt đồng bạc. Sau đó
Ngân hàng nhà nước đă tuyên bố là sẵn sàng can
thiệp mạnh mẽ để giữ giá tiền Đồng, nhưng nhiều
nhà kinh tế lại cho rằng Ngân hàng Nhà nước VN
không có đủ dự trữ tài chánh để làm việc này.
Sư yếu kém thâm niên của tiền Đồng và mối lo
tiền Đồng sụt giảm khiến cho người ta đổ xô mua
đồng Đô La, lại càng làm cho tiền Đồng trở nên
yếu thế. Sau khi phá giá đồng tiền, nhà cầm
quyền đă ép buộc các tổng công ty nhà nước phải
bán ra tiền Đô và yêu cầu các ngân hàng nhà nước
phải bảo đảm nguồn ngoại tệ.
Nhà nước c̣n cho biết sẽ phạt nặng những ai giao
dịch mua bán ngoại tệ vượt khung hối xuất chính
thức do nhà nước quy định. Nhưng việc phá giá
tiền Đồng trong tháng 11 vừa qua đă làm xói ṃn
đến niềm tin vào chính sách trong khi nhà nước
liên tục khẳng định sẽ không phá giá đồng tiền
nữa.
Các nhà phân tích cho rằng giá trị tiền Đồng đă
bị nâng cao, và các vấn đề then chốt trong hệ
thống tiền tệ vẫn chưa được giải quyết. Tuy
nhiên, các rủi ro về mất cân đối trong mậu dịch
đang giảm dần. Khi nền kinh tế bắt đầu hồi phục
th́ lượng ngoại tệ cũng sẽ chảy vào và giúp hỗ
trợ tiền Đồng.
Cần phải lưu ư:
- Thị trường sẽ tiếp tục theo dơi xem Ngân hàng nhà nước có giữ lời hứa hỗ trợ đồng bạc bằng hành động thực tiễn không. Vụ phá giá đồng bạc trong tháng 11 vừa qua đă làm xói ṃn niềm tin vào chính sách và sẽ mất một khoảng thời gian dài mới có thể hồi phục được. Các nhà phân tích đều cho rằng tiền Đồng sẽ suy yếu dần trong năm 2010.
- Một
điều then chốt trong áp lực đối với hệ thống
tiền tệ chính là khoảng cách giữa hối xuất chợ
đen và các ngân hàng.
THAM NHŨNG
Tham nhũng là căn bệnh thâm căn trong tất cả
chính quyền các cấp và là trở ngại lớn nhất đối
với giới đầu tư nước ngoài.
Nhà cầm quyền vừa mới đưa ra một kế hoạch chống
tham nhũng và khuyến khích báo chí hăy tiếp tay,
nhưng điều này chẳng có ư nghĩa ǵ cả bởi v́ gần
đây có nhiều phóng viên bị bắt giữ sau khi tường
thuật những vụ tham nhũng lớn.
Vấn đề tham nhũng tràn lan sẽ vẫn tiếp tục đóng
vai tṛ chính trong việc thu hút đầu tư của nước
ngoài.
Cần phải lưu ư:
- Thứ hạng của Việt Nam trên thang điểm về nhận thức trong tham nhũng. Một sự tiến bộ đáng kể hoặc tồi tệ hơn sẽ có ảnh hưởng rơ rệt đến đầu tư dài hạn.
- Chỉ số
tham nhũng của Việt Nam trên bảng sắp hạng năm
2009 của Tổ chức Minh Bạch Quốc Tế không thay
đổi so với năm trước, do đó vẫn y hạng 120 trên
tổng số 180 nước.
SỰ
HỮU HIỆU CỦA BỘ MÁY CÔNG QUYỀN
Tham nhũng, khả năng yếu kém, không minh bạch và
quan liêu đều ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của bộ
máy công quyền trong việc đề ra và thực thi
chính sách. Cải tổ kinh tế và tái cấu trúc các
tập đoàn nhà nước làm ăn lỗ lă thường gặp phải
các chướng vật và các thành phần bảo thủ chỉ
biết xoáy vào vấn đề an ninh.
Các nhà phân tích chính trị cho rằng có thể có
chuyện dậm chân tại chỗ trong chính sách hoặc
thậm chí suy nghĩ bảo thủ trong những năm sắp
tới khi các thành phần, phe phái đang tranh nhau
các vị trí trước thềm Đại hội Đảng lần thứ 11
trong năm 2011. Những thay đổi quan trọng trong
hàng ngũ lănh đạo và chính sách thường xảy ra
tại các đại hội Đảng, 5 năm một lần.
Cần phải lưu ư:
- Trong khi gói kích cầu của nhà cầm quyền giúp thúc đẩy nền kinh tế th́ vẫn c̣n có nhiều nghi vấn chung quanh việc kiếm đâu ra tiền để bù đắp thiếu hụt ngân sách, làm thế nào để kềm chế lạm phát, và giảm thiểu sự chảy ngược của ḍng đầu tư. Nhà cầm quyền Hà Nội vừa mới ban hành một quy tŕnh nhằm giảm thiểu nạn quan liêu hành chánh, trong khi giới đầu tư vẫn đang theo dơi việc thực hiện chương tŕnh này như thế nào.
- Giới
đầu tư vẫn thường phàn nàn, chê trách hạ tầng cơ
sở ở Việt Nam thấp kém. Khả năng của nhà cầm
quyền qua việc thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ
trong lĩnh vực này là một vấn đề then chốt.
BẤT ỔN XĂ HỘI
Trong thời gian qua có nhiều cuộc đ́nh công,
biểu t́nh và tranh chấp đất đai xảy ra ở Việt
Nam, làm ảnh hưởng đến các công ty ngoại quốc.
Bạo động đă nổ ra ở miền quê do chính sách thu
hồi đất đai của nhà nước, và việc các viên chức
địa phương nhũng lạm cướp đất của dân.
Hiện giờ chưa có dấu hiệu nào cho thấy là sẽ có
những bất ổn to lớn hơn hoặc là nền tảng của chế
độ bị lung lay do những thách thức từ bên dưới.
Cần phải lưu ư:
- Bất cứ dấu hiệu nào cho thấy là sẽ có một phong trào biểu t́nh lan rộng toàn quốc xuất phát từ một cuộc tranh chấp tại một địa phương nào đó.
- Vai tṛ của Giáo hội Công giáo. Trong thời gian qua đă xảy ra nhiều cuộc tranh chấp, biểu t́nh của Giáo dân Công giáo đ̣i lại đất đai đă bị nhà cầm quyền cướp đoạt từ năm 1954. Giáo hội Công giáo hiện có 6-7 triệu giáo dân trên toàn quốc, tuy không can thiệp vào chính trị, nhưng vẫn được xem là một tôn giáo có tổ chức quy củ.
- Tranh
chấp Biển Đông. Đây là một vấn đề nóng bỏng ở
Việt Nam, v́ người Việt Nam không thể tin người
láng giềng Trung Cộng được. Bất cứ hành động nào
của Trung Cộng nhằm tranh giành chủ quyền trên
Biển Đông, hoặc thái độ ươn hèn của nhà cầm
quyền Việt Nam, đều tạo ra phản ứng mạnh trong
dân chúng, có thể đưa đến biểu t́nh.
MÔI TRƯỜNG
Việt Nam có tiềm năng cao trong giao dịch xả khí
thải chiếu theo Nghị Định Thư Kyoto, nhưng vấn
đề như kiến thức chuyên môn, minh bạch và tài
chánh đă gây trở ngại cho tiến tŕnh này. Các
vấn đề môi sinh môi trường sẽ là tác nhân đưa
đến các bất ổn xă hội, giống như bên Trung Cộng.
Với dải bờ biển dài, Việt Nam được cho là một
trong số những quốc gia sẽ bị ảnh hưởng nặng nề
khi mực nước biển dâng cao hơn, đặc biệt là vùng
đồng bằng lúa gạo sông Cửu Long.
Cần phải lưu ư:
- Khả năng quản trị của nhà cầm quyền Việt Nam
trong việc giảm thiểu mức độ hủy hoại môi trường
qua sự phát triển kinh tế.
- Bất cứ dấu hiệu nào cho thấy sự biến đổi khí
hậu sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến Việt Nam, một
quốc gia vốn dĩ nào giờ bị ảnh hưởng nặng nề mỗi
khi gặp phải thời tiết khắc nghiệt.
Do Andrew Marshall và John Ruwitch tổng hợp.
(Nguồn tin:
Reuters)
(Lê Minh phỏng dịch)