|
Lời Dẫn Nhập:
Thể theo lời đề nghị của một Cô Giáo ngoài bảy mươi đang hướng dẫn sinh viên Công Giáo vào đời tại Hà Nội, nhắm góp phần nhỏ bé của ḿnh cho ngày Quốc Tế của Phụ Nữ, 08.3, tôi mạo muội viết bài với tựa đề đă nêu. Thiết nghĩ nội dung có thể hữu ích tùy hoàn cảnh cho nhiều bà mẹ Việt Nam nói chung và cách riêng cho Kitô hữu. Vậy, tôi kính gởi đến quư vị Độc Giả bài viết làm món quà tinh thần trong ngày vừa nêu.
Nay kính,
Đaminh Phan văn Phước
Ngày nay, khoa học càng tiến bộ, con người càng t́m cách chối bỏ Thiên Chúa. Cuộc sống vật chất của gia đ́nh càng nâng cao th́ thảm trạng ly thân, ly dị càng phổ biến, đảo lộn trật tự xă hội, luân lư, đạo đức và văn hóa con người.
Trước đây, nước Pháp là quốc gia gương mẫu cho toàn thế giới: Đất nước quư phái, hùng mạnh, nguy nga phồn thịnh, là miền đất hứa có nhiều hiền triết, nhà bác học, vĩ nhân và văn thi sĩ, và cũng là nơi mà đức tin Công Giáo đă bám rễ rất sâu nên nước này đă được gọi là ''Trưởng Nữ của Giáo Hội Công Giáo''. Nhưng, bây giờ, theo lời thú nhận của Monique Santucci, nước Pháp đă băng hoại, sa đọa, thuần phong mỹ tục và văn hóa đang bị lung lay, ch́m dần vào bóng tối để trở thành ''vương quốc của tội lỗi và sự dữ.'' C̣n tại Đức, sinh nhật thứ 18 là ngày giải phóng các cô cậu thoát ra khỏi ''địa ngục gia đ́nh''! Cha mẹ không được quyền can thiệp vào sinh hoạt tính dục và việc lập gia đ́nh của con ḿnh. Rất nhiều cặp lấy nhau, năm hay mười năm sau, vẫn chưa làm hôn thú để, sau này, có lỡ bỏ nhau, cũng khỏi mất công ra ṭa, tốn tiền ly dị.
Ngày trước, các cụ bảo: ''Nhân bất học, bất tri lư.'' C̣n ngày nay, càng học nhiều như Jean Paul Sartre, mà lại càng trở thành u minh v́ ông ta bảo: ''Thượng Đế đă chết rồi!'' C̣n các cường quốc và siêu cường quốc khác là những ổ tội ác. Các nhà khoa học th́ chạy đua sản xuất vũ khí giết người, thuốc ngừa thai, phá thai, trợ tử ... Kỹ nghệ phim ảnh th́ càng ngày càng tạo ra nhiều cảnh máu chảy lai láng, súng nổ, khủng bố... Ṣng bạc, tiệm nhảy về đêm mọc lên ở khắp nơi. Phim ''đồi trụy'' trên mạng càng phổ biến. Cho nên cảnh sát, ṭa án, nhà lao ... cũng bận rộn hơn trước nhiều.
Trước thảm họa đổ nát của gia đ́nh, các bậc phụ huynh nghĩ ǵ? Đặc biệt là các bà mẹ có bổn phận và trách nhiệm thế nào trong việc đề pḥng, ngăn chặn và giải quyết vấn đề ly thân và ly dị vốn là tiền đề của những thảm họa khác?
Blaise Pascal bảo rằng phá hủy một nguyên tử th́ dễ hơn dẹp bỏ một định kiến. Cho nên việc chữa trị căn bệnh ly thân và ly dị đ̣i hỏi một quá tŕnh nghiên cứu, nhận định nhắm đưa ra những biện pháp hữu hiệu v́ sức công phá của căn bệnh ấy vô cùng khốc liệt. Thế giới đang bị đầu độc bởi trào lưu vô luân, vô thần và hiện sinh. Gia đ́nh là nền tảng của xă hội, lại bị xem là hỏa ngục như Jean Paul Sartre quan niệm: ''Địa ngục là người khác!'' Nếu vậy th́ ông ta cũng là địa ngục của đấng sinh thành, thầy cô, người yêu, vợ con, anh em, họ hàng, bạn hữu của ông ta! C̣n người đă nên vợ, nên chồng, không c̣n là uyên ương nữa th́ bảo gia đ́nh là lao tù, gọi những ''kẻ'' rục rịch bước lên xe hoa là đồ khùng điên v́, đang sống an nhàn, thanh thản, bỗng dưng tự kư cho ḿnh bản án khổ sai chung thân! Trong tác phẩm ''Les quinze joies de mariage'' (Mười lăm niềm vui hôn nhân) là tựa đề châm biếm, khôi hài, người sắp lập gia đ́nh được ví như con cá đang hưởng tự do giữa trời, nước mênh mông, chợt thấy cái nơm có nhiều con cá khác đă bị quyến rũ bởi mồi giả thơm ngon, vậy mà vẫn chui đầu vào trong đó! Nhưng than ôi, làm sao thoát ra khỏi nơi ấy được nữa? Đâu ngờ bên trong chỉ toàn là đau khổ, buồn sầu!
Ông Théophraste, bạn chí thân của triết gia Aristote, đă từng khuyên đàn ông chớ dại dột lấy vợ mà hóa thành nô lệ. Ông Juvénal th́ gởi thư trách bạn: ''Sao? Cậu tính lấy vợ để nó đè đầu, cỡi cổ cậu à? Nếu cậu muốn chết th́ tớ có mấy sợ dây cho cậu thắt cổ, có cửa sổ mở sẵn cho cậu gieo ḿnh xuống vực thẳm! Và c̣n chiếc cầu rất gần đằng kia ḱa!''
Hóa ra, gia đ́nh là cái ṿng luẩn quẩn cho những ai c̣n thấy ḿnh bị trói buộc v́ một lư do nào đó. Đến lúc tức nước, vỡ bờ th́ phải ly thân, ly dị! Thậm chí có những người tự vận hay trở thành sát nhân. Nhưng, xét cho cùng, nạn nhân của việc ly dị, ly thân và tự vận là người khao khát yêu, được yêu và được sống như ư! Phải chăng câu nói của Thánh Phaolô: ''Tôi không làm điều tôi muốn. Ngược lại, tôi làm điều tôi ghét.'' là lời ngài vừa thú tội, vừa cảm thông những người không ưa tội mà vẫn phạm tội?
Như vậy, trước thảm trạng ly thân, ly dị, vai tṛ của người mẹ là phải giúp đỡ chồng con làm điều tốt mà họ muốn và tránh làm điều xấu mà họ đâu có ưa. Trước hết, các bà phải nghiên cứu thật kỹ các đối tượng (chồng, con trai, con gái). Sau khi đă nắm được cái tẩy của họ, ḿnh mới có thể ngăn ngừa hoặc giúp giải quyết vấn đề. Đồng thời các bà phải tự kiểm thảo, tra vấn lương tâm. Ấy là hành động phản tỉnh v́ ''biết người, biết ta, trăm trận, trăm thắng.'' Hơn nữa, có soi gương mới thấy mặt ḿnh trong gương. Chuyện các ông phê b́nh các bà th́ nhiều vô kể. Nhưng, trong khuôn khổ bài này, thiết tưởng cần nêu lên ''khát vọng'' của đàn ông, hay nói cách khác, phải nêu rơ điều tối quan trọng mà các ''phu quân'' đang trông chờ từ các ''phu nhân'' của họ. Đó là ''vợ ngoan làm quan cho chồng; sống nhờ bạn, sang nhờ vợ.''
Thật vậy, đức khôn ngoan là bửu bối, vừa là thành lũy kiên cố bảo vệ hạnh phúc gia đ́nh. Hầu hết các bà mẹ Việt Nam là những tấm gương chung thủy sáng ngời. Đó là đức tính nổi bật của nền văn hóa Việt Nam mà các bà đă tiếp thu để rồi ǵn giữ, trau dồi, phát huy và lưu truyền cho tới ngày nay và mai sau.
Đá ṃn, nhưng dạ chẳng ṃn
Tào khê nước chảy hăy c̣n trơ trơ
Không những chung thủy, các bà mẹ Việt Nam lại c̣n trung hậu, đảm đang, vị tha, tận tụy, chân t́nh, yêu thương chồng con nồng nàn. Các bà thường dạy con: ''Cái nết đánh chết cái đẹp. Học ăn, học nói, học nói, học mở.'' Nhiều bà biết chàng rể của ḿnh mang tính dèo ḅng, sợ có ngày vợ chồng chúng nó sẽ đưa nhau ra ṭa ly dị. Các bà cũng đau ḷng theo con gái, nhưng tính sao bây giờ? Chỉ có cách duy nhất là khuyên con ḿnh ráng chấp nhận t́nh đời bạc bẽo và sống nêu gương là người vợ chung t́nh, đại lượng. Có như thế th́ hy vọng rằng ''thằng rể'' sẽ có lúc hồi tâm, tỉnh ngộ. Thà vậy c̣n hơn là ly dị. Các bà không muốn thêm dầu vào lửa v́ ''một sự nhịn là chín sự lành; nhẹ nhàng th́ chàng lắng nghe. Chim mỏi cánh bay, quay về tổ ấm.''
Đó cũng là trường hợp ''cải tà, quy chánh'' của ông Juvénal là người đă từng có thành kiến với các bà. Chính ông ta đă ân hận, thú lỗi như sau: ''Dẫu sao đi nữa, họ vẫn chung thủy và trong trắng hơn đàn ông!'' Các bà không muốn to chuyện thành rầy rà, xích mích, làm cả nhà buồn lây, lại thêm xấu hổ với hàng xóm. Cho nên các bà chủ trương ''vỗ nhẹ hơn là tát tai; dây mềm buộc chặt; lấy nhu thắng cương'' để tránh cái cảnh ''cơm không lành, canh không ngọt.'' Các bà chỉ mong cho con cái sung sướng nh́n mái ấm gia đ́nh mà bắt chước, mà ''thuận ḥa vi quư'' với nhau.
Bên cạnh những tấm gương cao quư của các bà mẹ Việt Nam, chúng ta c̣n được Chúa ban cho những người mẹ Công Giáo tuyệt vời. Họ là những người nữ nhân đức thành Giêrusalem biết noi gương đức tin-cậy-mến của Mẹ Maria trong tiệc cưới Cana: ''Con ơi, nhà này hết rượu!'', tức là gia đ́nh cần có ơn Chúa! Các bà quan niệm gia đ́nh là một Hội Thánh nhỏ nên thường giải thích cho con cái hiểu rằng Hội Thánh không chỉ là Thánh, mà c̣n bao gồm tất cả những người tội lỗi trong ḷng Hội Thánh bởi v́ họ cũng là đối tượng của Sứ Mạng Cứu Rỗi. Phải thánh hóa ''Người Nhà'' trước th́ mới mong thánh hóa được ''Người Ngoài''! Nếu trần gian ô trọc này sạch bóng tội lỗi th́ chương tŕnh cứu chuộc đă … khóa sổ lâu rồi!
Yêu thương cũng c̣n có nghĩa là tha thứ không chỉ bảy lần, mà tới bảy mươi lần bảy như Lời Chúa dạy. Mười Điều Răn của Thiên Chúa chỉ quy thành một điểm: T́nh thương! Hăy thánh hóa gia đ́nh bằng T́nh Yêu Thương v́ gia đ́nh là huyền nhiệm của Thiên Chúa: Sáng Tạo, Nhập Thể, Nhập Thế, Thương Khó, Tử Nạn và Phục Sinh với Ngài. Nếu không xác tín được điều này th́ việc xây dựng gia đ́nh chẳng khác ǵ việc làm nhà trên cát! Nếu tất cả các gia đ́nh Công Giáo không có nền móng vững chắc là T́nh Yêu và Tha Thứ th́ Giáo Hội sẽ bị lung lay!
Những cử chỉ tŕu mến, săn sóc nhau, tuy nhỏ, nhưng vẫn chứng tỏ được t́nh yêu: Một ly nước lạnh cho chồng, kèm theo nụ cười dễ thương; Người vợ nhờ chồng ngắm nghía chiếc áo mà ḿnh đang mặc để đi dự tiệc cưới tối nay. Với ông chồng đam mê sách vở, chuyện viết lách hay nhiệt t́nh giúp đỡ người khác mà lại ít quan tâm đến sở thích của vợ ḿnh th́ bà vợ có thể nói câu ǵ đó thật dễ thương nhắm tạo cơ hội cho chồng để ư cưng ḿnh hơn. Chẳng hạn: ''Để làm gương cho con về t́nh nghĩa vợ chồng ḿnh, cha mẹ, anh nên nói với con ngày mai là sinh nhật của em dù con đă biết rồi.'' Nghe vợ khôn ngoan, thật ḷng, không ''giữ kẻ'' như thế th́ người chồng nào mà lại không chịu làm một cái ǵ đó để cho vợ và con hài ḷng chẳng những trong ngày ấy, mà có thể mỗi ngày nhiều việc khác để vun xới t́nh lứa đôi và t́nh phụ-mẫu tử. Ông Vincent de Beauvais cũng quan niệm thật dễ thương về hôn nhân thế này: ''Vợ chồng không phải là chủ, tớ, chẳng phải là nô tỳ, nhưng là bạn đời.'' Thật vậy, Lời Chúa trong Kinh Thánh gọi vợ chồng là một thân xác. Người Việt th́ dùng các chữ ''ḿnh ơi, nhà tôi''.
Buổi tối đọc kinh trong gia đ́nh cũng là cách thánh hóa vợ chồng, con cái. Đó là giây phút lắng đọng, tin yêu và gần gũi. Các bà cố gắng giúp chồng con bỏ thói đọc kinh rề rề như đọc điếu văn, hay có lúc lại ào ào như tràng súng liên thanh, nhưng hời hợt như nước đổ đầu vịt, làm chồng và nhất là con cái cảm thấy như bị tra tấn, căng thẳng v́ ngồi đó mà không hiệp thông, chẳng hiệp nhất được với nhau trong lời kinh nguyện. Thế rồi, họ t́m cách trốn lánh đọc kinh, cầu nguyện chung vốn là thời gian giao ḥa cần thiết cho mỗi một gia đ́nh Công Giáo.
V́ sợ cảnh: ''Giả vờ cam kết trên môi! Sau khi được vợ, anh thôi nhà thờ!'', các bà mẹ cho con cái đi học khóa dự bị hôn nhân, học nghề, học chữ, và khuyến khích con cái tham gia hội đoàn, công tác tông đồ, làm giáo lư viên, nhất là thăm viếng các gia đ́nh đang gặp thử thách, sóng gió. Đó là biện pháp hữu hiệu nhất để giúp con cái trở thành chứng nhân của Tin Mừng cho mọi người.
Nếu con cái đ̣i ly thân, ly dị th́ các bà đóng vai luật sư ḥa giải: Ngoài Giới Răn của Chúa là yêu thương, không được phân ly, các bà nên hướng dẫn con ḿnh hành động đúng với Kinh Ḥa B́nh của Thánh Phanxicô và cho chúng biết rằng Chúa đă không khắt khe với người đàn bà phạm tội ngoại t́nh. Chúa biết ''bút sa th́ gà chết'' nên Ngài chỉ viết ǵ đó trên đất, rồi bảo: ''Ta không kết tội con. Con hăy về nhà và đừng phạm tội nữa.'' Người đàn bà đă run sợ, biết hối lỗi th́ Chúa nỡ ḷng nào mà nặng lời với bà ta! Chúa cũng dạy bài học tha thứ: ''Con người đến, không phải để kết tội trần gian, nhưng để thế gian nhờ Ngài mà được cứu rỗi.'', hoặc: ''Ai thấy ḿnh sạch tội th́ cứ ném đá người đàn bà ấy trước đi.''
Sau khi thuyết phục con cái như trên, các bà mẹ nhẹ nhàng kết luận: ''Nếu con của má thấy ḿnh chưa hề phạm tội th́ cứ việc vác chiếu ra ṭa mà xin ly dị, ly thân.'' C̣n đối với những cặp vợ chồng muốn ly dị, ly thân v́ những khó khăn vật chất dẫn đến sự đổ vỡ của t́nh yêu, các bà c̣n kiêm luôn vai tṛ của nhà tâm lư giáo dục: ''Ví phỏng đường đời bằng phẳng cả, anh hùng hào kiệt có hơn ai!'' Mẹ Maria đă đồng công với cuộc khổ nạn của Chúa Giêsu. C̣n Thánh Giuse th́ ngày ngày đổ mồ hôi để nuôi sống Thánh Gia Thất. Ngài đă từng lê chân mệt mỏi đi t́m chỗ trọ qua đêm cho Mẹ Maria trong lúc sắp sinh Chúa Cứu Thế. Cùng đường, Ngài phải đưa Mẹ chui vào chuồng lừa, mong được chút hơi ấm của loài vật giữa đêm khuya. Rồi các Ngài xấc bấc xang bang bế Chúa chạy trốn vua Herôdê. Khi Chúa lên mười hai, các Ngài phải quên ăn, bỏ ngủ mà chạy kiếm Chúa để rồi gặp Ngài đang giảng giải Kinh Thánh cho các luật sĩ trong Đền Thờ.
''Chiến đấu không gian khổ th́ chiến thắng không vinh quang.'' Đừng quá lăng mạng hay thêu hoa dệt gấm và thi vị hóa cuộc đời và t́nh yêu theo ước mơ riêng tư để rồi rơi tơm vào ảo tưởng như ''Bà Bovary'', tác phẩm hiện thưc của Flaubert! Yêu là chọn lựa, dấn thân và chấp nhận như người Pháp nói: ''T́nh yêu là tất cả những ǵ xảy ra giữa hai người yêu nhau.'' Nói như thế xong, người mẹ kết luận: ''Đau khổ là những đóa hoa tươi làm lễ vật hiến tế ḿnh.'' như Chúa Giêsu đă tự hiến tế trên đồi tử nạn v́ ''Ai muốn theo Ta th́ vác Thập Giá mà theo Ta.''
Con cái biết vâng lời, người mẹ cảm thấy nhẹ nhơm, như vừa trút được gánh nặng đè lên cơi ḷng. Từ nay, bà không phải thẹn với lương tâm v́ bà đă cố gắng làm tất cả những ǵ có thể để mưu cầu hạnh phúc và hàn gắn hạnh phúc cho con cái ḿnh trước viễn cảnh tối tăm của rạn nứt, đổ vỡ.
Không ai dám vỗ ngực khoe rằng ḿnh có thể dàn xếp thảm cảnh ly thân, ly dị. Những chồng sách cao ngất ''Học Làm Người'', những bức thư t́nh hay nhất thế giới cũng không bằng tấm ḷng của người mẹ khuyên dạy con làm gương cho thế hệ mai sau. Người Pháp nói: ''Kỳ quan / kỳ công lớn nhất của Ông Trời vẫn là trái tim của người mẹ.'' Người mẹ ''không chồng'' hay ''có chồng'' đều mong cho con ḿnh đừng đau khổ trong cuộc sống lứa đôi.
Xin các bà Mẹ Việt Nam noi gương thủy chung trong Việt Đạo qua tiền nhân. Chúa Thánh Linh luôn hành động trong các bà mẹ Công Giáo bởi v́ các bà đă nhận lănh nhiều Bí Tích. Chỉ c̣n vấn đề là các bà có SỐNG ĐẠO bằng Ơn Khôn ngoan của Thánh Linh hay không! Cúi xin Ngài giúp các bà chung thủy như Mẹ Maria đă thủy chung với Ngài v́ Mẹ đă nói với Sứ Thần: ''Xin thành sự nơi tôi theo lời Sứ Thần.'' Cúi xin Ngài cũng thương đến tất cả các bà mẹ khác bởi v́ họ là cô giáo đầu tiên của con ḿnh khi chúng c̣n là thai nhi trong bụng mẹ.
Đaminh Phan văn Phước
<<trở về đầu trang>>