Vào tù trong chế độ Cộng Ḥa Xă Hội Chủ Nghĩa Việt Nam

Văn Chu

“Mọi người đều được coi là vô tội cho đến khi chứng minh được tội phạm”. Đó là nguyên tắc xử án định tội tại hầu hết các quốc gia văn minh tiến bộ từ hơn thế kỷ trước. Nguyên tắc này bảo vệ nghi can khỏi những cáo buộc vô cớ có thể làm tê liệt công việc sinh hoạt b́nh thường của bị cáo khi họ phải dồn tâm trí và th́ giờ để cố chứng minh ḿnh không phạm những tội mà công tố viên hoặc những kẻ ác ư gài gán. Nguyên tắc này buộc những người cáo buộc phải có trách nhiệm t́m ṭi chứng minh thuyết phục quan ṭa và/hay công luận rằng, nghi can đích thị phạm tội, chứ không phải là nghi can là phía phải gánh trách nhiệm chứng minh thuyết phục ḿnh vô tội.

Cũng tại các xứ văn minh, khi liên quan đến tội h́nh, với những h́nh phạt có thể tước đi quyền tự do căn bản, hay ngay mạng sống của con người, tiêu chí chứng minh phạm tội c̣n được nâng cao hơn một bậc. Đó là bên công tố phải chứng minh được rằng nghi can quả là có tội, và đây là điều không c̣n ngờ vực ǵ nữa. Chỉ cần một người trong bồi thẩm đoàn c̣n bán tín bán nghi về sự phạm tội của nghi can, ṭa cũng không đủ cơ sở để kết tội. Và ngày nào mà chưa bị kết tội, nghi can vẫn được hưởng mọi quyền công dân b́nh thường như bao người vô can khác.

Tại xứ có nhà nước pháp quyền thực sự, quyền công dân căn bản bao gồm quyền được tham vấn luật sư bênh vực ḿnh ngay từ đầu, để tránh những lạm dụng nhục h́nh, gài bẫy, ép cung của bộ phận điều tra, công tố.

Tại Việt Nam, chế độ đương quyền cũng từng tuyên bố hướng tới xây dựng một nhà nước pháp quyền. Trên mặt giấy tờ lư thuyết, luật pháp Việt Nam cũng có vẻ phù hợp với tiêu chuẩn văn minh, nhưng thực tế áp dụng th́ phần lớn ngược lại. Và chẳng phải là điều lạ lùng đáng ngạc nhiên khi những hành xử của các bộ phận công quyền thi hành luật pháp của chế độ đều vi phạm ngay chính luật pháp lư thuyết của chế độ.

Thực tế tại Việt Nam cho thấy, những nghi can, nhất là trong các vụ án chính trị, đều đă bị coi là có tội và mất ngay hết cả quyền công dân ngay cả khi mới bắt đầu bị tạm giữ để điều tra. Nghi can bị cách ly không được tiếp xúc lien lạc ngay cả với gia đ́nh, và càng không được gặp luật sư của ḿnh. Nghi can bị kết án ngay từ đầu qua các báo đài của nhà nước. Có khi nghi can c̣n phải trải qua những màn đấu tố tại phường xă của ḿnh như kiểu ṭa án nhân dân man rợ một thời. Bị ép cung và phải kư vào bản nhận tội là điều luôn luôn xẩy ra.

Đứng trước áp lực bắt phải kư tên và đọc bản nhận những tội phần lớn do công an viết sẵn, các nhà đấu tranh cho dân chủ có hai loại phản ứng chính: Hoặc là họ kiên quyết không kư nhận tội để bảo vệ nguyên tắc lập trường lư tưởng của ḿnh, đồng thời để giữ vững ngọn cờ đấu tranh qua việc thể hiện tính thần uy vũ bất năng khuất, không thỏa hiệp với sai trái. Hoặc là họ coi những tờ nhận tội do công an ép viết và đọc là những mảnh giấy lộn vô giá trị. Chỉ có tính cách là rào cản cuối cùng trước khi họ được thả, nên sẵn ḷng kư để sớm được ra tù để tiếp tục con đường đấu tranh của họ đă tạm bị gián đoạn.

Thực vậy, trong rọ của chế độ CS, người ta đă quá quen nhàm với những cách thức bắt người tù nhận tội, nên việc nhận tội, nhất là những tội danh chính trị chẳng mang một ư nghĩa nào cả. Hàng chục ngàn người tù cải tạo, trong lúc bị giam cầm hay trước khi được thả về, đều kư vào đơn nhận tội, xin khoan hồng, hứa hẹn với Đảng và nhà nước đủ thứ v.v... Nhưng những điều này đă không làm họ thay đổi lập trường trở thành đỏ. Ngược lại, như người ta đă thấy, các anh em cựu tù nhân chính trị, sau khi thoát sự ḱm kẹp ra được nước ngoài, đa số lại là những người đấu tranh tích cực và kiên tŕ nhất. Họ là một trong những thành phần đem đến luồng sinh khí mới trong các sinh hoạt đấu tranh của người Việt Hải Ngoại trong thập niên 90 mặc dù có một vài trường hợp quá đà dễ gây phân rẽ giữa người Việt trong ngoài mà người ta nghi có thành phần Cộng sản trà trộn cố t́nh gây ra. Người tù nhân lương tâm nổi tiếng Linh mục Nguyễn Văn Lư hơn ai hết đă hiểu rơ giá trị đích thực của mọi lời nói và chữ viết của tù nhân trong tay bộ máy công an bạo lực của CSVN, nên ngài đă từng dặn trước là khi ngài ở trong tù, bất cứ lời nói và viết ǵ của ngài từ trong tù gừi ra mà đi ngược với tinh thần đấu tranh, đều vô giá trị.

Cũng có những nhà đấu tranh cho dân chủ mau mắn chủ động nhận tội “đă vi phạm luật pháp của nước CHXHCNVN”. V́ đối với họ, những hành động hay tư tưởng yêu nước, muốn tích cực đóng góp xây dựng đất nước, hay bảo vệ chủ quyền đất biển của tổ quốc, đều là vi phạm luật pháp của nhà nước CHXHCNVN và trở thành trọng tội đối với chế độ. Sự chủ động “nhận tội này” càng thể hiện tính phản dân tộc của Đảng và chế độ CSVN. Và như thế, việc phải vào tù v́ lư do chính trị ở xứ CHXHCNVN trở thành một điều đáng hănh diện, một dấu chứng cho việc họ đang đi làm cho lịch sử sang trang.

Như thế, nhận tội hay không nhận tội, đằng nào cũng làm lộ rơ tính chất sai trái của luật pháp CHXHCNVN. Điều này cùng với niềm tin vào thế tất thắng của đà dân chủ hóa đă giúp cho các nhà đấu tranh cho dân chủ vượt qua được rào cản của sự sợ hăi cảnh tù đầy dưới chế độ CSVN. Biết đâu một ngày nào đó dân ta rủ nhau “tự thú, nhận tội” và xin được vào tù (như sinh viên Nguyễn Anh Tuấn “thú tội” tàng trữ bài viết của tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ) để vạch trần bản chất của một chế độ mà trong đó người ngay trở thành tội nhân.

Văn Chu