Khi kiêu hănh bị tổn thương

LTG: Mấy ngày này, truyền thông trong và ngoài nước ngập lụt tin “Bin Laden bị tiêu diệt”, công lư được thực thi. Sự nổi tiếng của Bin Laden có lẽ không kém bất cứ một vị Tổng thống, Thủ tướng, Vua, Quốc vương … nào trong thế giới đương đại khi mà đang tồn tại “tiêu chuẩn kép” trong ứng xử quan hệ quốc tế. Nhiều nhà nghiên cứu xác nhận c̣n có thứ chủ nghĩa khác kinh sợ hơn, đáng sợ hơn cả chủ nghĩa khủng bố! Trong nước, gần đến ngày bầu cử quốc hội khoá 13 (22/5/2011) panô, áp phích tung bay phố phường cùng đài phường, xă liên tục đọc danh sách, trích ngang các ứng cử viên. Niềm kiêu hănh của nhiều nước, Việt Nam là như thế nào? Đă từng bị tổn thương chưa? Và có lối thoát ǵ không?

*

Cứ ngày mỗi ngày ngủ dậy là cả Hà nội cứ như có 1 lớp áo mới. Biển báo giao thông được cắm đêm qua, nhà cửa xây cất vội vàng qua đêm, phố xá lộn xộn, chật chội hơn, tắc đường kẹt xe nhiều hơn... Thành phố bụi hơn, mờ hơn, hạn chế tầm mắt hơn. Giá cả ngày qua ngày cứ nhích lên, đang bị “bàn tay vô h́nh” chi phối.

1. Lỗi à, tại sao nhỉ?

Có lẽ khi bàn về khung h́nh của xă hội, giật ḿnh hiểu rằng số lượng lao động trẻ rất lớn, con trẻ bây giờ cao rất nhanh, to xác hơn, song không có nghĩa là trí tuệ đă hơn. Đúng là thời kỳ này đang sính phân tích mổ xẻ trẻ em có IQ cao, rồi là EQ nữa chứ, nào là cảm xúc thăng hoa.v.v và v.v.

Người lớn đă dệt 1 bức tranh song lại vấy bẩn chính nó. Tại 1 buổi lên lớp của giáo viên lớp 2, một trường tiểu học tại Hà Nội. Thầy giáo trẻ hỏi là các con hăy kể về 1 công việc các con đă làm tại gia đ́nh? Gần năm chục em, giơ tay. Em th́ kể là em lau nhà (!), em th́ kể là vo gạo, nấu cơm; em th́ kể là giặt quần áo; em th́ rửa bát quét nhà, phụ bố mẹ.... Quá hay! Nghỉ giải lao, thầy giáo trẻ nhường chỗ cho cô giáo già vào lớp. Câu hỏi đầu tiên cô hỏi là “lớp chúng ta, có nhà con nào phải thuê ôsin không?” Gần năm chục cánh tay đấy lại giơ lên. Như thế đă rơ, trẻ em “như búp trên cành” của chúng ta đă nói dối. Đă lấy công việc của ôsin để tự nhận là của ḿnh. Cay đắng hơn nữa khi mà chính bố mẹ chúng lại “hùa” vào cùng các con, trách móc trường lớp, giáo viên cho rằng nhà trường chưa thực hiện nghiêm “công ước về quyền của trẻ em” mà Việt Nam là nước thứ 2 trên thế giới kư công ước này. Trẻ em là tờ giấy trắng, hồn nhiên đă bị “bôi bẩn” ngay khi c̣n là lớp 2. Mà ai đang bôi bẩn chúng nó, chính là người lớn. Rồi lấy cái đạo của người lớn để giảng, để lên lớp, theo những “công cụ” có sẵn th́ các em phản bác lại rằng “người lớn hăy thể hiện sự gương mẫu của ḿnh trước đi”. Nhiều cơ quan đoàn thể, căn bệnh nói dối này c̣n “khủng”hơn nhiều. Sự liêm sỉ đâu c̣n nữa. Trí thức hoá lưu manh hay lưu manh hoá trí thức không c̣n trong truyện, trong phim mà nó đă bước ra ngoài đời, diễn rất nhanh, rất mạnh tại tất cả các cung bậc.

Nguyên gốc là dối trá, căn bệnh không mới, không quá khó phát hiện, ngày nay đang là thứ luật của hệ thống.

Về mặt xă hội, rơ ràng hiện nay ngôn từ của giới trẻ ngày một đơn điệu. Nguyên nhân là do giới trẻ ngày nay ít đọc sách hơn, thích games, internet, chatting hơn ... và đang được cổ vũ bởi văn hoá “tiêu xài, hưởng thụ và càng ít lư tưởng sống càng tốt”. Ai cũng biết là truyền thông sử dụng ngôn ngữ đơn âm sắc, giật tít hoặc ngắn hay sốc để dễ gây chú ư. C̣n ngôn ngữ văn hoa, tu từ, lăng mạn ... thường hay thấy trong thơ, trong truyện, sử thi … dần dần ít xuất hiện hơn. Theo dơi báo chí th́ được biết ở ta đang định đưa cả “hát sẩm” thành 1 thứ di sản phi vật thể(!?). Có lẽ ai đó đề xuất điều này đă bao giờ tự răn ḿnh hay ngắm ḿnh trước gương chưa. Hay đấy lại là 1 lời chứng, một “dự báo tương lai” khi sẽ có nhiều hơn thành phần “cái bang” hay “bần cố nông” thời hiện đại và “sẩm” sẽ là cứu cánh của họ(!?). Chúng ta sẽ chứng kiến sự mất mát rất lớn ngôn từ đa âm sắc của tiếng Việt v́ thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay hiện (không hoặc chưa) nhận thức được.

 

2. Nhà nhà là “anh hùng”, là “tướng”, là “tiến sĩ”.

Nói ra điều này quả thật là đau ḷng “c̣ con”. Khi phong tặng cho nhau, người ta tự tâng và đưa nhau lên với vô số danh hiệu. Làng “anh hùng”, nằm trong xă “anh hùng”, rồi xă lại nằm trong huyện “anh hùng”, huyện nằm trong tỉnh “anh hùng”. C̣n nhớ anh hùng lực lượng vũ trang Dương Minh Ngọc^[1], rồi gần đây là anh hùng Lư Đại Bàng^[2]. Đại tá Lư Đại Bàng được coi “khắc tinh” của tội phạm ma tuư song anh đă chết đột tử. Nhiều người biết v́ sao anh ấy chết như vậy. C̣n “người đương thời” trên VTV3 Nguyễn Đ́nh Chiến^[3] th́ bị phạt tù chung thân v́ lừa đảo, phạm tội. Phải chăng hệ thống đánh giá xếp hạng khi ta phong tặng danh hiệu có vấn đề?

Tại lề trái, lề phải, sẽ phải đánh vơng.

Thời “Tam quốc” bên Tàu có “Hán thọ đ́nh hầu” Tào Mạnh Đức, tức Tào Thào. Được coi là “Gian hùng”, dối trên lừa dưới, xưng hùng xưng bá khắp thời Tam Quốc. Lưu Bị coi Tào Tháo là “giặc” của nhà Hán chứ không phải là con dân của nhà Hán. Ta th́ có Vua Lê, Chúa Trịnh. Trịnh Kiểm lộng hành quyền ngang hoặc c̣n hơn vua, tự khắc đưa đến cái hoạ cho nước. Song dân ta vốn yêu hoà b́nh, đặc trưng của người nông dân thuộc “văn minh lúa nước” nên đă có sự lựa chọn của riêng ḿnh. Cứ để cho con tạo Lịch sử xoay vần, hồi sau sẽ rơ. Ở ta lúc này, là “tập thể lănh đạo, cá nhân phụ trách”, “tập chung xung quanh Bộ Chính trị ĐCSVN”. Có lẽ chẳng cần nói ra, cũng tự hiểu ai đang là “vua Lê”, ai đang là “chúa Trịnh”.

Trong bài trước đây tôi có đề cập đến nạn phong “tướng”. Sau khi “ạ”, có được lon tướng, th́ t́nh trạng tràn lan: “tinh tướng”; “tiểu tướng”; “bẩn tướng”; “ngu tướng”... Thật là lố khi hôm nay Giám đốc công an cấp tỉnh, Chỉ huy trưởng quân sự cấp tỉnh “lon tướng” hơi bị nhiều. Không biết có ai thống kê được hết các loại tướng không?

Ai cũng nói về năng suất lao động là yếu tố chiến thắng các cuộc cách mạng. Lê-nin chỉ rơ: Suy cho cùng th́ năng suất lao động là cái bảo đảm chắc chắn nhất cho chế độ xă hội này chiến thắng chế độ xă hội khác.^[4]. Tư thế lao động quyết định năng suất, chất lượng và hiệu quả. Nhiều nhà khoa học đă buộc phải “thay đổi suy nghĩ” khi tư thế lao động kiểu “nằm” mới có năng suất cao nhất(!), rồi “ngồi xổm” mới là thứ nh́, c̣n bét th́ mới là đứng, là chống đẩy, là vai u thịt bắp....

Nếu Tướng thời b́nh trong lực lượng công an, quân đội nhiều th́ trong quản lư hành chính nhà nước, nghiên cứu khoa học xă hội ... cũng cần nhắc lại là số lượng Tiến sĩ quá “khủng” trong 1 thời gian ngắn. Năm 2007 đă có 1 đề án 20.000 tiến sĩ khi đó nhiều người cho rằng, đấy chỉ là 1 ư tưởng lăng mạn, không hiện thực. Nhưng nay, th́ c̣n hơn thế nữa. Chính phủ đă quyết^[5] hiện thực hoá, sẽ có 20.000 TS trong thời gian tới bằng nhiều h́nh thức đào tạo với tốn phí tiền hàng chục ngàn tỷ VNĐ. Lư do là dân chúng ta cần có IQ cao, rồi EQ nữa v́ suy cho cùng IQ sẽ quyết định “cao tốc”, “cất cánh” của đất nước khi Việt Nam cơ bản là nước công nghiệp năm 2020. Điều này đă được vị Đại biểu quốc hội “đáng kính” Trần Tiến Cảnh (khoá 12) kết luận: "Các nước có chỉ số IQ cao đều xây đường sắt cao tốc. Ra nước ngoài tôi đi thử rồi. Tốc độ nhanh, an toàn, trẻ em đi học, bà mẹ đi làm... Việt Nam không phải nước nghèo, với quyết tâm chính trị, tôi đề nghị phải xây".^[6]. Xin miễn b́nh luận thêm.

 

3. Việt kiều, ông là ai?

Nhớ lại lịch sử năm 1945, sau hơn 30 năm bôn ba nước ngoài t́m đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc sau này là cụ Hồ Chí Minh về nước từ 1941, để 4 năm sau làm cuộc “cách mạng giải phóng dân tộc”, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.

Tua lại thời điểm đại lễ 1000 năm Thăng Long-Hà Nội, tháng 10/2010. Phải nói là năm ngoái, Hà Nội có vô số chương tŕnh “hoành tràng” song chuyên gia thẩm định xác nhận “phần hội th́ nhiều, lễ quá ít; h́nh thức rườm rà mà nội dung quá đơn điệu” th́ “Nobel toán Học” GS. Ngô Bảo Châu, người đă có 20 năm tu nghiệp ở nước ngoài về đă giúp Hà Nội “có điểm sáng” nhân đại lễ 1000 năm. May quá, v́ lúc đó GS. Ngô Bảo Châu (gốc Hà tây cũ) đă sáp nhập về Hà nội. Cũng may cho Hà Nội lúc đó, mới đầu định để lại 1000 hiện vật cho đời sau đă bị phá sản^[7] chứ nếu không, không khéo đấy là điềm gở, là chứng cứ để con cháu đời sau nó chê cho không biết nữa. Lịch sử sẽ phán xét tất cả.

 

4. Kinh tế thị trường xă hội chủ nghĩa:

Khi người nước ngoài (đầu tư, thương mại cũng như du lịch) đến Việt Nam, họ rất bất ngờ v́ sự hiều khách của Việt nam. Nhưng quá nhiều du khách khi sang Việt nam đă “một đến, thôi trở lại”. “Theo kinh nghiệm của bản thân tôi và qua những lần nói chuyện với du khách nước ngoài, chất lượng dịch vụ và sự thân thiện trong cung cách phục vụ ở VN c̣n chưa tốt. rồi, Tôi chắc rằng mỗi du khách đều có ít nhất vài lần gặp phải dịch vụ nghèo nàn và thái độ phục vụ kém ở Việt Nam”^[8]. Việt Nam có 87 triệu dân mà mới chỉ đón tiếp được 5 triệu khách, mà đa phần sẽ không quay lại th́ có lẽ, khó nói tới việc hoành tráng được.

Với kinh tế thị trường XHCN th́ đă có cuộc tranh luận “kinh tế Nhà nước giữ vai tṛ chủ đạo” thật mạnh mẽ bên trong và hành lang Đại Hội đảng CSVN tháng 1.2011 vừa qua. Phát biểu tại phiên chính thức của Đại hội đảng CSVN khoá 11, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư, UVTW Đảng khoá 10 ông Vơ Hồng Phúc nhấn mạnh: “Đảng vẫn xác định quan hệ đa sở hữu, có công có tư. Vậy bây giờ nói “công hữu tư liệu sản xuất” th́ ai c̣n yên tâm đầu tư cho Việt Nam.” Nếu vẫn công hữu, ai dám đầu tư cơ sở hạ tầng, nhà nước động viên họ đầu tư để làm ǵ.Ông Vơ Hồng Phúc tự đưa ra câu trả lời: Để rồi sau thời kỳ quá độ “nuôi vỗ béo rồi thịt”, th́ ai dám làm ai dám đầu tư.

Phải chăng sự tự hào “anh cả đỏ”, “con chim đầu đàn” của kinh tế Nhà nước không thể không bàn tại đấy? Lần nữa, lề phải đă đúng.

 

5. Từ lạm phát … đến cuộc sống của người dân.

Tháng 04/2011, chỉ số giá CPI tại Hà Nội là 3.28% và Tp. Hồ Chí Minh là 3.16% ^[9] Thử h́nh dung, tỷ lệ này đă gấp đôi so với “lăi suất tiết kiệm” / tháng của người dân gửi tại Ngân hàng. Có nghĩa, là ngủ dậy, tiền đă đội nón ra đi mà không biết.

Có lẽ quá nhiều sản phẩm cùng giá cả đang bị “gh́m cương” do chuẩn bị bầu cử 22/5. Sau ngày này, chắc chắn giá cả sẽ “thăng hoa” mặc dù quá nhiều lời nói của các VIP yêu cầu “ḱm chế”. Nó đă bị tác động của chính sách tài khoá^[10], chính sách tiền tệ lạc lơng và cao su từ hoạch định chính sách cho đến cơ chế thực thi, là “đóng van”, “mở nước”, chuyển đổi USD/VNĐ và ngược lại theo “biểu đồ đóng mở” của những thợ máy chuyên nghiệp, của các cơ quan có liên quan. Kết quả, dân sẽ chết ch́m, rồi c̣n biết bấu víu vào đâu?

Tuy nhiên, vũ khí lạm phát là con đường ngắn nhất bào ṃn của cải của dân chúng, khiến cho cuộc sống vốn độc lập thành phụ thuộc “đâu đó” nhiều hơn, từ vi mô cho đến vĩ mô, từ chiến thuật cho đến chiến lược. Điều này đang đi ngược lại với di huấn của cụ Hồ Chí Minh là“không có ǵ quư hơn độc lập tự do”.

Tiếng Việt ta khá phong phú, song đang chứng kiến nhiều từ gốc Hán phát triển mạnh. Nhưng ta là ta, Tàu là Tàu. Ta khác Tàu ở 1 điểm quan trọng. Nếu như Trung quốc xác định “nước giàu, dân mạnh” th́ ta đảo lại là “dân giàu, nước mạnh”. Cái khẩu hiệu này đă dẫn đến nhiều hệ luỵ của sự phát triển mà dễ quan sát nhất là nhiều cái “tôi”, thể diện cá nhân đặt trên tất cả, chưa rơ rồi tới đây sẽ đưa đất nước đến đâu? Nhiều người cho rằng, đó là sự “chệch hướng”, là lăng phí các nguồn lực phát triển đất nước. Sự đánh đổi của thế hệ, của thời gian, chi phí và thứ bậc của đất nước do những nguồn ấy, vốn đă hữu hạn th́ nay đang bị bào ṃn, trôi nổi.

 

6. Khi kiêu hănh bị tổn thương.

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải nói: “Việt Nam vẫn c̣n phải đối mặt với nhiều thách thức, bất cập trong phát triển kinh tế như chất lượng tăng trưởng, năng suất, hiệu quả, các cân đối vĩ mô chưa vững chắc; chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng c̣n là điểm nghẽn cản trở sự phát triển. Bên cạnh đó là thách thức vượt qua “bẫy thu nhập trung b́nh"^[11]. Chúng ta đă nh́n thấy một sự thật, nền kinh tế ngày càng tụt hậu hơn. Lạm phát tại Việt Nam là do chủ động tạo ra hay ta hoàn toàn bị động? Có lẽ câu hỏi chịu khó suy nghĩ chút đỉnh cũng dễ t́m được trả lời rồi. Kết quả là dân tiếp tục phải mang ơn Chính quyền, cùng sự đói, nghèo, hèn c̣n nhiều hơn^[12]. Tất cả chỉ v́ khẩu hiệu “mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân, chính quyền do dân, v́ dân! Nhưng Ngân hàng th́ của “Nhà nước”; Kho bạc “Nhà nước”; ….Cũng chỉ tại v́ các VIP chỉ dám nhận là “gác cửa”, là “đầy tớ” thật trung thành của dân mà thôi!

Sự thật là hiện nay có những biến động, xáo động về tâm lư của nhiều tầng lớp nhân dân chủ yếu là ở thành thị do kinh tế vô cùng khó khăn, nhà đất bất động sản cắt cổ, giá cả leo thang, việc làm ít, thất nghiệp và bán thất nghiệp cao, thu nhập thực tế bị giảm sút trông thấy. Một lần nữa, nền nông nghiệp Việt Nam lại “oằn vai”, là lính cứu hoả chữa cháy, là bệnh viện chữa thương cho đất nước, song cũng đă đến giới hạn nguy hiểm của ḿnh. Dự trữ ngoại hối của đất nước chỉ khoảng 10 tỷ USD (quá giật ḿnh), và "dự trữ ngoại tệ thấp như vậy sẽ vô cùng nguy hiểm v́ chỉ c̣n tương đương khoảng 5-6 tuần nhập khẩu, trong khi mức tối thiểu phải có là 12 tuần theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF"^[13]. Nguyên nhân sâu xa đă được lư giải là đến từ những chính sách điều hành của chính phủ song dân “đầu trần, chân đất” khó mà hiểu được, do dân trí thấp và quan trí cũng có cao hơn bao nhiêu đâu. Người dân chỉ được giải thích, rồi báo đài cổ suư là do sự tham nhũng, là do sự vô liêm sỉ của quan chức đă lên đến cực đỉnh. Hẳn ai cũng đă nghe, đă thấy, đă chứng kiến khi ĐCSVN trả lời dứt khoát là chỉ đổi mới, cải cách kinh tế, nói “No” cải cách chính trị! Đó là thông điệp, là chuyên chính vô sản cho những ai ảo tưởng th́ sẽ bị trừng phạt không thương tiếc. Sức mạnh của Đảng hiện nay về danh nghĩa thuộc về trên 3 triệu Đảng viên song quá nhiều vị trong số đó không hẳn tin Đảng v́ họ đến với Đảng chỉ v́ quyền, v́ tiền, v́ ban phát bổng lộc. Sức mạnh của Đảng đang nằm nơi niềm tin của quảng đại dân lao động, đặc biệt là nông dân tại khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo. Trong hàng ngũ Đảng viên hiện nay có không ít thành phần hủ hoá, lời nói bất măn song phải hiểu rằng, nơi đại đa số dân lao động mới có niềm tin thật vững, sắt đá với Chế độ hiện nay. Đó là cái phúc. Đứng trước những biến cố của thế giới đương đại, mọi công việc của Việt Nam phải do chính người Việt t́m ṭi, quyết định sao cho phù hợp hoàn cảnh và tŕnh độ phát triển của đất nước. Và, Đảng đừng làm niềm tin của dân bị tổn thương!

 

Hai Phán,

 4.5.2011

Hà Nội, trời trở lạnh bất thường khi đă sang hè. Đài phát thanh của các Phường, Xă đều liên tục thông tin chuẩn bị bầu cử quốc hội khoá 13 & hội đồng nhân dân các cấp.

 

Tài liệu tham khảo:

^[1] Dương Minh Ngọc khóc hối hận v́ đă tiếp tay cho Năm Cam. Đăng tại http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2003/04/3b9c66de/

^[2] Vĩnh biệt đại bàng dũng mănh. Đăng tại http://www.sggp.org.vn/xahoi/2010/4/223083/

^[3] Người đương thời Nguyễn Đ́nh Chiến bị phạt tù chung thân. Đăng tại http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2011/03/nguoi-duong-thoi-nguyen-dinh-chien-bi-phat-tu-chung-than/

^[4] Làm ǵ để tăng năng suất lao động? Đăng tại http://tintuc.xalo.vn/00424000443/Lam_gi_de_tang_nang_suat_lao_dong_.html

^[5] Phê duyệt đề án đào tạo 20.000 tiến sĩ. Đăng tại http://www.voh.com.vn/news/NewsDetail.aspx?id=19513

^[6] Lê Nhung, Các nước có IQ cao đều làm đường sắt cao tốc. Đăng tại http://vnn.vietnamnet.vn/chinhtri/201006/Cac-nuoc-co-IQ-cao-deu-lam-duong-sat-cao-toc-914859/

^[7] Phá sản đề án chôn 1.000 hiện vật cho ngàn năm. Đăng tại http://vnexpress.net/gl/xa-hoi/2010/03/3ba1a4bf/

^[8] Trong mắt người nước ngoài, Để du khách trở lại Việt Nam. Đăng tại

http://tuoitre.vn/Ban-doc/430700/De-du-khach-tro-lai-Viet-Nam.html

^[9] Diệu Hương, CPI tháng 4: Tp.HCM và Hà Nội đều “ngất ngưởng”. Đăng tại http://vneconomy.vn/20110420092136342P0C19/cpi-thang-4-tphcm-va-ha-noi-deu-ngat-nguong.htm

^[10] Anh Quân, Gốc của lạm phát tại Việt Nam là chính sách tài khóa. Đăng tại http://dantri.com.vn/c25/s76-477209/goc-cua-lam-phat-tai-viet-nam-la-chinh-sach-tai-khoa.htm

[11] Bảo Minh, Hội nghị cấp cao về kinh doanh tại Việt Nam - Ưu tiên kiểm soát lạm phát. Đăng tại http://www.sggp.org.vn/kinhte/2011/5/256718/

[12] Hoàng Lam. Hơn 100.000 hộ dân Thanh Hóa thiếu đói. Đăng tại http://www.tienphong.vn/Thoi-Su/Tin-Tuc/188945/Hon-100000-ho-dan-Thanh-Hoa-thieu-doi.html

[13] Dự trữ ngoại hối của VN chỉ còn 10 tỷ USD. Đăng tại http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2011/02/110209_viet_forex_reserve.shtml