| Video Tài Liệu | Audio Tài Liệu | Nhạc | Tin Tức & Thời Sự |
B́nh
Luận  |
Bắt tay hy sinh một thánh nhân
*
VRNs (09.05.2010) - “Một trở ngại lớn trong mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Vatican dường như đă được gỡ bỏ với sự từ chức của một lănh đạo hàng đầu Thiên chúa giáo Việt Nam đồng thời là một người chỉ trích chính phủ.
Giuse Ngô Quang Kiệt là Tổng Giám mục (TGM) giáo phận Hà Nội trong 5 năm qua, coi sóc các giáo xứ thuộc giáo phận Hà Nội và các giáo xứ chiếm một phần ba miền Bắc. Giám mục (GM) Kiệt ủng hộ các cuộc thắp nến cầu nguyện kêu gọi trả lại các tài sản của giáo hội đă bị chính phủ tịch thu, đồng thời đ̣i hỏi tự do tôn giáo.
Chính quyền Việt Nam, vốn thường xuyên bị cáo buộc vi phạm quyền tự do tôn giáo, hy vọng có thể dập tắt tiếng nói của nhà chỉ trích về nhân quyền, đặc biệt tại Hoa Kỳ, bằng cách thiết lập đầy đủ quan hệ ngoại giao với Ṭa thánh. Việt Nam, với khoảng 6 triệu giáo dân Thiên chúa giáo, là quốc gia có dân số Thiên chúa giáo lớn thứ nh́ ở Đông Nam Á, chỉ sau Phi Luật Tân.
GM Pierre Nguyễn Văn Nhơn, 72 tuổi kế vị GM Ngô Quang Kiệt, 57 tuổi, được Vatican bổ nhiệm để trở thành đồng TGM giáo phận Hà Nội vào ngày 22 tháng Tư. Theo các quan sát viên giáo hội, việc bổ nhiệm này là một điều bất thường, bởi lẽ đồng TGM thông thường được chuẩn bị để sau cùng nắm giữ chức vị TGM. Không chỉ GM Nhơn lớn hơn GM Kiệt 15 tuổi, GM Nhơn sẽ chính thức trở thành TGM bất kỳ lúc nào.
Gậy mục tử: Cây gậy của người chăn cừu từ ngàn xưa đóng ba vai tṛ chính: chỗ dựa, dụng cụ, và vũ khí. Gậy c̣n đó, mục tử đi đâu, về đâu?
Quan hệ giữa Việt Nam cộng sản và Ṭa thánh luôn có vấn đề. Hai vấn đề dai dẳng đó là việc giải quyết các tài sản của giáo hội – bắt đầu từ năm 1954 tại miền Bắc và sau năm 1975 ở miền Nam – và việc bổ nhiệm hàng giáo phẩm.
Không giống như Trung Quốc, quốc gia đă cắt đứt quan hệ với Vatican và thiết lập giáo hội quốc doanh, Hà Nội cho phép một giáo hội Thiên chúa giáo tồn tại dưới sự kiểm soát của Vatican. Trên thực tế, các giới chức Việt Nam giới hạn việc phong chức sắc hàng giáo phẩm và thông qua tất cả các bổ nhiệm của Vatican. Điều này dẫn đến hàng lănh đạo của Thiên chúa giáo Việt Nam dễ sai bảo.
Không có điều ǵ trong lư lịch GM Kiệt cho thấy ngài là một nhà bất đồng chính kiến. Tuy nhiên sau khi trở thành TGM Hà Nội, ngài đă khơi dậy hàng loạt cuộc thắp nến cầu nguyện với các tín hữu trung thành. Cuối năm 2007, giáo dân Thiên chúa giáo bắt đầu tụ hợp với hàng ngàn người tại nơi trước đây là Ṭa khâm sứ của Vatican tại Hà Nội, vốn bị tịch thu vào những năm của thập kỷ 50.
Sau hàng loạt cuộc thắp nến cầu nguyền chưa từng có nhằm yêu cầu việc hoàn trả Ṭa khâm sứ, các giới chức thành phố dường như chấp thuận các yêu cầu với điều kiện là các cuộc cầu nguyện chấm dứt. Nhưng sau đó chính quyền Hà Nội thay đổi ư định này và thay v́ trao trả tài sản của giáo hội, họ cho ủi sập và xây thành công viên.
Vào năm 2008, các cuộc cầu nguyện lan rộng đến giáo xứ Thái Hà tại Hà Nội, cũng về các tài sản bị tịch thu của giáo hội. Chính quyền Hà Nội đă giải tán các cuộc cầu nguyện ôn ḥa và sau đó kết án 8 giáo dân Thái Hà với tội gây rối trật tự công cộng và phá hoại tài sản. Có các tin đồn rằng GM Kiệt có thể bị bắt giữ.
Báo “lề phải” đă đồng loạt công kích GM Ngô Quang Kiệt, gọi ngài là người không yêu nước và là kẻ xúi giục tạo nên các xáo trộn xă hội, và liên tục kêu gọi băi nhiệm ngài. Chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội khiển trách ngài bằng văn thư và nhiều lần chỉ trích trên phương tiện truyền thông và với các phái đoàn ngoại quốc.
Tại một cuộc họp với các nhà ngoại giao, một quan chức Hà Nội nhấn mạnh rằng, “Một số linh mục, được GM Giuse Ngô Quang Kiệt chỉ đạo, đă lợi dụng niềm tin của giáo dân và sự thiếu hiểu biết luật pháp của họ, cố ư vi phạm pháp luật và hành động trái với quyền lợi của đất nước và giáo hội.”
Trong năm qua, cầu nguyện lan rộng ra các giáo xứ khác. Tại địa phận Vinh thuộc miền Bắc Trung phần, nơi có đông giáo dân Thiên chúa giáo, nửa triệu giáo dân, theo tường tŕnh, đă phản đối việc công an cảnh sát hành hung các giáo dân vào tháng 7 năm 2009.
Trước t́nh h́nh này, chủ tịch Nguyễn Minh Triết viếng thăm Giáo hoàng Benedict vào tháng 12 năm 2009, sau chuyến thăm lịch sử đến Vatican của thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào năm 2007. Hai phía được báo chí đưa tin là đang thảo luận cho việc b́nh thường hóa quan hệ ngoại giao.
Sau cuộc gặp gỡ giữa Nguyễn Minh Triết và Giáo hoàng, GM Kiệt đi Roma với lư do chữa bệnh. Các trang mạng thuộc Thiên chúa giáo Việt Nam tường thuật rằng Triết đ̣i hỏi Vatican loại bỏ GM Kiệt như là một điều kiện cho việc thiết lập mối quan hệ tốt hơn. Đ̣i hỏi này, nếu đúng sự thật, phù hợp với giọng điệu của các tờ báo quốc doanh.
Ngay sau khi trở về Việt Nam vào tháng Tư vừa qua, GM Kiệt thông báo rằng ngài nghỉ hưu v́ “lư do sức khỏe.” Việc thoái chức của ngài, dù không bất ngờ, là một thất vọng đối với nhiều người Việt Nam – Thiên chúa giáo hoặc không Thiên chúa giáo, vốn cảm phục sự lănh đạo can đảm của ngài. Có một vài thỉnh cầu trên mạng đă được thiết lập nhằm kêu gọi Giáo hoàng Benedict giữ GM Kiệt trong chức vị TGM Hà Nội.
Cộng đồng Thiên chúa giáo Việt Nam tại hải ngoại là một nguồn đóng góp tài chính quan trọng cho giáo hội tại Việt Nam. Họ cũng là trong số những nhóm có tiếng nói mạnh mẽ vận động chính phủ và quốc hội Mỹ đưa Việt Nam trở lại danh sách “các quốc gia cần quan tâm đặc biệt” v́ các vi phạm các quyền tự do tôn giáo.
Tại Việt Nam, các blogger tuyên dương “Tinh thần Ngô Quang Kiệt”, đồng thời so sánh ngài với các thánh tử đạo tiên phong của giáo hội Việt Nam. Lê Quốc Quân, một luật sư nhân quyền, viết rằng không thể có một giáo hội hiệp nhất nếu không có tiếng nói của các tín hữu trung thành. Ông Quân nhận định rằng người Thiên chúa giáo tại Việt Nam đă biểu lộ sức mạnh của họ và đang thay đổi giáo hội từ hạ tầng đi lên.
Nếu Giáo hoàng Benedict có cuộc viếng thăm trọng đại đến Việt Nam, như Giáo hoàng John Paul đă từng đến Cuba, ngài sẽ gặp gỡ những tín đồ trung thành được Ngô Quang Kiệt – một lănh đạo tôn giáo theo khuôn mẫu của John Paul II– truyền cảm hứng.
(*) Tựa bài do dcctvn.net đặt
Bản dịch của Nguyễn Hùng Kiệt
-----------------------------------
Nguyên văn:
Vatican, Vietnam sacrifice a holy man
By The Hanoist
A major stumbling block to diplomatic relations
between Vietnam and the Vatican has seemingly
been removed with the resignation of a popular
Vietnamese Catholic leader and government
critic.
Joseph Ngo Quang Kiet was the archbishop of Hanoi for the past five years, overseeing parishes in the capital and in the northern third of the country. He quietly supported a wave of protest vigils calling for the return of government-confisca ted church properties and greater religious freedom.
The Vietnamese government, which is often accused of violating religious freedom, hopes to silence human-rights critics, especially in the United States, by establishing full relations with the Holy See. Vietnam, with approximately six million Catholics, offers the Vatican the second-largest Catholic population in Southeast Asia after the Philippines.
Kiet, 57, was succeeded by 72-year-old Pierre Nguyen Van Nhon, who was appointed by the Vatican to be coadjutor archbishop of Hanoi on April 22. According to church observers, his was an unusual appointment since the coadjutor archbishop is usually groomed to eventually take over the top post. Not only is Nhon 15 years older than Kiet, he is set to officially become archbishop any day now.
Relations between communist Vietnam and the Holy See have always been fraught. Two contentious issues have been the settlement of communist-confiscat ed church properties - beginning in 1954 in the north and after 1975 in the south - and the training and appointment of clergy.
Unlike China, which severed ties with the Vatican and created a state-sponsored "patriotic church", Hanoi allowed a Catholic church to exist under nominal Vatican control. In practice, Vietnamese authorities restricted the ordainment of clergy and cleared all appointments. This led to a generally pliant Catholic church leadership in Vietnam.
There was nothing in Kiet's history that indicated a dissident streak. But after becoming archbishop of Hanoi he inspired mass civil actions by church followers. In late 2007, Catholics began gathering by the thousands at the former site of the Vatican embassy in Hanoi, which was confiscated in the 1950s.
After a series of unprecedented vigils demanding the return of the property, municipal officials appeared to accede to the demands on the condition that the gatherings stopped. But authorities later reversed course and instead of returning the church land they bulldozed over the ground and turned it into a public park.
In 2008, vigils spread to the Thai Ha parish in Hanoi, again over the issue of confiscated properties. Authorities broke up the peaceful gatherings and subsequently convicted eight parishioners for causing public nuisances and damaging property. There were rumors then that Kiet would be arrested.
State-run newspapers have vehemently attacked Kiet, calling him unpatriotic and an instigator of social disturbances, and have repeatedly called for his dismissal. The chairman of the People's Committee of Hanoi reprimanded Kiet in writing and frequently criticized him in the media and to outside delegations.
At a meeting with foreign diplomats, a Hanoi official stated, "A number of priests, led by Archbishop Joseph Ngo Quang Kiet, took advantage of parishioners' beliefs and their own low awareness of the law to instigate unrest, intentionally breaking the law and acting contrary to the interests of both the nation and the church."
Over the past year, demonstrations spread to other parishes. In the heavily Catholic area of Vinh in north central Vietnam, half a million people reportedly protested the beatings of co-religionists by security police in July 2009.
Against this backdrop, President Nguyen Minh Triet paid a visit to Pope Benedict XVI in December 2009, following Prime Minister Nguyen Tan Dung's historic Vatican trip in 2007. The two sides are reported to be discussing normalization of diplomatic ties.
Following Triet's meeting with the pope, Kiet went on medical leave and traveled to Rome for treatment. Vietnamese Catholic websites report that Triet insisted that the Vatican remove Kiet as a condition for establishing closer ties. This request, if true, would be consistent with the tone of government-controll ed newspapers.
On returning to Vietnam in April, Kiet announced that he was retiring, for "health reasons". His stepping down, though not unexpected, was a disappointment for many Vietnamese, Catholic and non-Catholic, who admired his courageous leadership. Several online petitions have been organized calling on Pope Benedict to keep Kiet as archbishop of Hanoi.
Vietnamese Catholics living overseas are a major source of funding for the church at home. They are also among the most vocal groups lobbying the United States administration and congress to blacklist Vietnam as a "country of particular concern" for its many well-documented religious rights violations.
In Vietnam, Catholic bloggers have extolled "the spirit of Ngo Quang Kiet" and compared him to the early martyrs of the church. Le Quoc Quan, a human-rights lawyer, wrote that there cannot be a universal church without the voices of the faithful. He wrote that Catholics in Vietnam had demonstrated their empowerment and were beginning to change the church from the ground up.
If the current pope eventually makes a grand visit to Vietnam, like Pope John Paul II did in Cuba, he will encounter a faithful inspired by Ngo Quang Kiet, a religious leader in the mold of John Paul.
The Hanoist writes on Vietnam's politics and people.