Ngô Nhân Dụng

 

Khi công ty Google từ chối không tiếp tục làm công việc kiểm duyệt mà chính quyền Trung Quốc bắt họ phải chịu để được làm ăn ở xứ này, nhiều người coi đây là một vụ thách thức đối với đảng Cộng Sản Trung Quốc. Nhưng, tính trên đường dài th́ đây cũng là một thách thức đối với mọi người dân Trung Hoa trong lục địa. Đặc biệt, là thách thức giới trí thức trẻ tuổi. Hơn 300 triệu người Trung Hoa đang sử dụng Internet. Dùng Internet là một bước tiến vào cuộc sống văn minh toàn cầu của thế kỷ 21. Trong hai thế kỷ qua, loài người đă tiến những bước dài trên con đường sống tự do dân chủ. Giới trí thức Trung Quốc chịu cúi đầu trước một bạo quyền của thế kỷ 19 cho tới bao giờ?

Tháng Giêng năm 2010, khi Google bắt đầu phản đối chính phủ Bắc Kinh về những vụ đột nhập vào mạng lưới của họ để ăn cắp các dữ liệu về các nhà trí thức đối lập, rất nhiều thanh niên Trung Hoa đă can đảm bày tỏ ư tán đồng hành động đó. Họ dám đương nhiên mang hoa đến đặt trước trụ sở công ty này ở Bắc Kinh. Trong một ngày, hàng trăm ngàn người bày tỏ ư kiến trên mạng, đại đa số ủng hộ lập trường của công ty ngoại quốc trẻ trung này, mà những người sáng lập cũng cùng tuổi với đa số dân Nét ở Trung Quốc. Một dân Nét đă viết: Nếu Google rút đi, Trung Quốc sẽ trở về “thời đồ đá” trong thế giới mạng lưới! Chúng ta phải khâm phục những bạn trẻ can đảm này.

Nhưng các hành động tỏ ư tán thành như trên cũng chỉ có tính cách “phản kháng bất bạo động” và thụ động. Ba tháng đă qua, Google đă thương thuyết với chính quyền Trung Quốc nhưng không t́m ra giải pháp nào thỏa đáng, bây giờ công ty đă tiến thêm một bước nữa: Rút hẳn dịch vụ ḍ t́m trên mạng ra khỏi lănh thổ Trung Hoa lục địa, hướng dẫn các người muốn dùng dịch vụ t́m kiếm của Google sang mạng lưới của họ ở Hồng Kông. Chính phủ Bắc Kinh tiếp tục “đánh trả đũa” với “Trường Thành Lửa,” không cho người dân trong lục địa sử dụng Google. Nghĩa là người dân Trung Hoa muốn t́m hiểu ǵ về Tây Tạng, về Thiên An Môn th́ chỉ được coi những tài liệu đă được chính quyền kiểm duyệt.

Cuộc đấu giữa chính quyền Bắc Kinh và Google tiêu biểu cho hai thế lực, hai quan niệm về văn minh. Một bên là một công ty trẻ mới ra đời được hơn 10 năm, đi tiên phong trên mặt kỹ thuật, lớn mạnh rất nhanh nhờ tinh thần khai phá, dám làm và dám chấp nhận rủi ro. Công ty này, ngay từ khi thành lập, đă chọn một khẩu hiệu: “Không làm ác” (Don’t Be Evil), đề cao mục tiêu đạo đức chứ không c̣n là thương mại nữa. Bên kia là một chính quyền độc tài hủ lậu muốn ḱm hăm tự do của một dân tộc với nền văn minh thuộc hàng xưa nhất thế giới. Chính quyền đó cũng là tàn tích c̣n sót lại của ư thức hệ Mác xít, đă bị khai tử ngay tại Âu Châu nơi chủ nghĩa và chế độ này được phát sinh. Cuộc đấu trí giữa hai bên sẽ đưa tới kết quả nào, nó sẽ định nghĩa đời sống của thế kỷ 21. Bạo Lực sẽ thắng? Hay sau cùng Điều Thiện sẽ thắng?

Nhiều người phê b́nh hành động của Google là v́ hiện nay họ chỉ chiếm 30% thị trường “tra t́m thông tin” ở trong lục địa, cho nên họ có thể bỏ qua mà không bị thiệt hại bao nhiêu; nếu họ chiếm 70% thị trường th́ có thể họ sẽ hành động khác. Hơn nữa, công ty này không kiếm lợi ở Trung Quốc được bao nhiêu. Tất cả số thu của họ trong lục địa chỉ chiếm vài phần trăm tổng số thu nhập hơn hơn hai chục tỷ Mỹ kim trên toàn thế giới. Do đó, quyết định từ giă thị trường Trung Quốc không khó khăn lắm. Lời phê b́nh này chỉ “phỏng đoán” động cơ của công ty Google, gán cho họ những động cơ xấu nhất. Hơn nữa, nói như trên là quên rằng thị trường lục địa phát triển rất mạnh, giá trị tính bằng đô la có thể tăng 40% mỗi năm. Khi tính đến tiềm năng đó, th́ phải công nhận hành động từ bỏ một thị trường như vậy là rất can đảm, Google đă đặt nguyên tắc đạo lư lên trên mưu tính doanh lợi lâu dài.

Thông điệp chính của Google là, “Chúng tôi không chấp nhận đóng vai tṛ kiểm duyệt” cho một chế độ độc tài, để hưởng các lợi lộc kinh tế. Đây là một thách thức. Thông điệp này có đánh thức giới trẻ Trung Quốc hay không, và họ sẽ hành động như thế nào, chúng ta c̣n phải chờ tương lai mới biết câu trả lời. Bởi v́ hành động của cộng sản Bắc Kinh đối với Google chỉ là một trong nhiều bộ mặt của chế độ này, khi họ kiểm soát thông tin, đàn áp tư tưởng tự do, bấờt chấp quyền sống và phẩm giá của người dân Trung Hoa. Chế độ Bắc Kinh cũng kiểm soát các phương tiện thông tin hiện đại khác, như việc sử dụng Facebook, Twitter, vân vân.

Người dân, và nhất là giới trẻ Trung Hoa, đang phải sống trong một ṿng kiểm tỏa giống như những con cua trong một cái giọ. Trong cái giọ đó, con cua này t́m cách leo lên đầu con cua kia, nhưng vẫn không bao giờ leo ra khỏi giọ được. Họ có tự biết như vậy hay không? Chúng tôi nghĩ là họ có ư thức về điều đó.

Một bài trong tờ Văn Báo (Báo Buổi Chiều) xuất bản trong lục địa, số ra ngày 3 tháng 7, năm 2000, có kể một câu chuyện để tự chỉ trích bản tính thích đấu đá nhau của người Trung Hoa. Bài báo của tác giả Thẩm Xương, kể một chuyện xảy ra ở New York, có thể do tác giả bịa ra để khuyến cáo đồng bào của ông tự răn ḿnh.

Có một công ty Mỹ ở New York thuê rất nhiều công nhân ngoại quốc gốc Á Châu. Cuối năm, ông chủ báo tin sẽ tặng 500 đô la cho các công nhân giỏi nhất. Ông yêu cầu mỗi nhóm người thiểu số họp lại một người trong bọn họ để lănh thưởng.

Nhóm công nhân Nhật họp rất nhanh chóng, đề nghị một người. Ông chủ cũng đồng ư, v́ thấy đó là một công nhân tài giỏi thật. Nhóm người Việt Nam và nhóm người Hàn Quốc họp lâu mới đưa đề nghị lên. Hai người đó đều được tặng 500 đô la, nhưng ông chủ biết họ không giỏi giang ǵ cả. Người Việt được chọn v́ các đồng hương thấy anh ta nghèo nhất, đáng giúp đỡ! Người công nhân Hàn Quốc th́ được bầu v́ anh ta tính hiền lành, ba phải, không làm mất ḷng ai bao giờ. Nhưng nhóm công nhân Trung Hoa th́ đến chiều cũng không đề nghị ai cả. Họ không chịu bỏ phiếu coi ai là người đáng lănh thưởng. Họ đề nghị xin chia đều 500 đô la cho tất cả mọi người trong nhóm, tất nhiên bị từ chối. (Bài này được đăng lại trong sách “Người Trung Quốc và những căn bệnh về nhân cách”).

Thực sự người Trung Hoa có tánh ưa “tranh giành” với nhau về tính nhỏ nhặt mà không nghĩ được chuyện lớn hay không, chúng ta không dám quả quyết như tác giả bài báo trên. Nhưng nói đến tật xấu này th́ chắc dân Việt hay người Hoa cũng ngang ngửa như nhau!

Chính quyền cộng sản không phải là triều đại đầu tiên ở Trung Quốc muốn kiểm soát thông tin và đàn áp tự do tư tưởng của người dân. Vào đời Nam Tống, Tống Huy Tông (tên Triệu Cấu) đă ra lệnh “cấm tuyệt” không ai được viết dă sử: “Những kẻ không đắc chí, ẩn nấp khắp nơi, nḥm ngó việc triều đ́nh, bí mật viết dă sử để rao bán tà thuyết!” Các người làm blog, bloggers bây giờ cũng không khác ǵ những nhà viết dă sử đời trước. Họ cũng “nḥm ngó việc triều đ́nh” và thông báo cho nhau những ư kiến mà nhà nước coi là “tà thuyết!”

Vào thế kỷ 12 kỹ thuật thông tin c̣n rất thô sơ, Triệu Cấu tưởng rằng chỉ ra lệnh cấm là bưng bít được tin tức. Nhưng cuối cùng lịch sử vẫn biết và vẫn phê phán chế độ hủ bại của ông vua Huy Tông và “thủ tướng” Tần Cối. Thế kỷ 21, việc cấm người ta “viết dă sử” c̣n khó hơn nữa. Những cố gắng “bịt miệng dân” của chế độ cộng sản cuối cùng sẽ thất bại. Thất bại nhanh hay chậm là tùy theo thái độ và phản ứng của các thanh niên trí thức đang sống trong các giọ cua đó.

Công ty Google đă đứng ra thách thức chính quyền cộng sản Trung Hoa. Họ sẵn sàng từ bỏ các lợi lộc kinh tế để giữ tư cách, bảo vệ phẩm giá của họ. Giới trí thức Trung Hoa có chấp nhận một thử thách như vậy hay không? Tất nhiên, đây cũng là một câu hỏi đặt ra cho giới trí thức và thanh niên Việt Nam!

Chúng ta không cần so sánh người Hán với người Việt. Nhưng thế nào cũng có người đặt câu hỏi rằng “Liệu dân Việt Nam hơn ǵ người Hán khi phải đối đầu với một chế độ độc tài chuyên chế hay không?” Chúng ta đang chứng kiến một cuộc chạy đua xem hai dân tộc Trung Hoa và Việt Nam, cùng sống dưới các chế độ độc tài cộng sản, xem bên nào sẽ dám đứng lên phản kháng và đ̣i tự do mạnh bạo hơn!

Trong lịch sử, dân tộc Trung Hoa, mà đại đa số là người Hán, đă chịu sống dưới các chế độ độc tài chuyên chế do người “ngoại tộc” đứng đầu trong nhiều thế kỷ. Thời Nhà Nguyên, người Mông Cổ đă cai trị nước Tầu trong hơn một thế kỷ. Người Măn Thanh cũng làm chủ nhân nước Trung Hoa trong gần 400 năm. Người Việt Nam có thể coi là có ư chí rất quật cường. Sau khi ư thức dân tộc phát khởi để giành được độc lập vào thế kỷ thứ 10, không bao giờ người Việt chịu cho ngoại bang cai trị nữa. Ngay trong thời Pháp thuộc kéo dài 60 năm, không lúc nào thiếu các phong trào phản kháng. Có thể nói người Việt bất khuất hơn người Hán khi cần chống ách cai trị của ngoại tộc. Nhưng trước các chế độ độc tài chiếm đoạt các quyền tự do và xúc phạm đến phẩm giá con người th́ chúng ta chưa biết dân tộc nào thật sự dũng cảm hơn!

Chỉ khi nào chế độ độc tài hủ lậu đó cũng cho thấy họ khiếp nhược đối với ngoại bang, th́ người Việt thế nào cũng phản ứng mạnh! Trong Tháng Ba năm 2010, người Hán đă làm lễ kỷ niệm chiến thắng của Phục Ba Tướng Quân Mă Viện vào năm 43, mà báo chí họ gọi là “Anh hùng Vệ quốc.” Không biết họ nghĩ lúc đó nước Trung Hoa bị ai đánh mà phải có anh hùng vệ quốc? Một đoàn văn nghệ của cộng sản Việt Nam đă được tham dự lễ hội này, ngay tại thị xă Đông Hưng, sát biên giới Trung-Việt, họ mặc áo dài khăn đóng, chụp h́nh đăng báo rất đẹp.

Người Việt Nam phải làm ǵ để tưởng niệm nhớ ơn công đức Hai Bà Trưng đây?