Cùng lúc này, một vài diễn đàn điện tử của giới Công giáo Việt Nam cho biết, đă có một số dấu hiệu cho thấy chính quyền Việt Nam, từ trung ương đến địa phương bắt đầu thoái bộ...

Chưa biết kết quả vụ nhà thờ Tam Ṭa sẽ kết thúc ra sao nhưng dựa trên các diễn biến trong mười ngày qua, một số người cho rằng,chính chính quyền Việt Nam đang kích động việc sử dụng bạo lực, cố t́nh gây chia rẽ giữa các tôn giáo.

Nhà thờ Tam Ṭa được xây dựng năm 1886 tại Đồng Hới, Quảng B́nh. Đến tháng 12 năm 1965 th́ bị trúng bom, chỉ c̣n lại mặt tiền và tháp chuông.

Năm 1997, UBND tỉnh Quảng B́nh ban hành một quyết định, xác định nhà thờ Tam Ṭa là một chứng tích lịch sử văn hóa, chứng tích tội ác chiến tranh. Quyết định này khiến Giáo phận Vinh không thể phục dựng nhà thờ Tam Ṭa trên nền cũ.

Trước các thắc mắc, khiếu nại của hàng giáo phẩm và giáo dân Giáo phận Vinh, chính quyền tỉnh Quảng B́nh hứa sẽ cấp một khu đất khác để xây dựng nhà thờ nhưng các khu đất mà phía chính quyền đưa ra để hoán đổi với nhà thờ Tam Ṭa th́ hoặc là không tương xứng, hoặc là không phù hợp với tính chất của một nơi thờ tự.

Cũng v́ vậy, Giáo phận Vinh đành tổ chức các thánh lễ và sinh hoạt cho giáo dân khu vực Đồng Hới tại tư gia của một giáo dân.

Khoảng đầu năm nay, phía Công giáo bắt đầu tổ chức một số thánh lễ ở khu vực nhà thờ Tam Ṭa. Để có nơi che mưa, tránh nắng khi thực hiện và tham dự các sinh hoạt tôn giáo, sáng 20 tháng 7, một số giáo dân đă đến khu vực nhà thờ Tam Ṭa dọn cỏ, rác và dựng một khung nhà tiền chế song công việc này bất thành v́ bị chính quyền ngăn cản. Nhiều người bị công an đánh đập dă man, rồi bị bắt.

Lối xử sự thô bạo này đă buộc Ṭa Giám mục Xă Đoài, nơi điều hành Giáo phận Vinh phải lên tiếng. Trong một thông cáo phát hành ngày 20 tháng 7, linh mục Phạm Đ́nh Phùng, Chánh văn pḥng Ṭa Giám Mục Xă Đoài đă “xin mọi người có lương tri hiệp ư cầu nguyện cho giáo dân Tam Ṭa, nhất là những anh chị em giáo dân đă bị công an Quảng B́nh đánh đập tàn nhẫn và nay đang bị giam giữ”.

Những thông tin, h́nh ảnh về việc đàn áp giáo dân ở nhà thờ Tam Ṭa đă khiến nhiều nơi, nhiều người cả trong lẫn ngoài Việt Nam bất b́nh. Một tuần sau, vào ngày chủ nhật 26 tháng 7, riêng tại ba tỉnh thuộc Giáo phận Vinh là: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng B́nh, đă có hàng trăm ngàn giáo dân tham gia các thánh lễ hiệp thông với Ṭa Giám mục Xă Đoài để cầu nguyện cho những đồng đạo đang bị bắt bớ, đàn áp tại Tam Ṭa...

Trong ngày này, có thêm hai linh mục và nhiều giáo dân khác bị hành hung khi t́m đến nhà thờ Tam Ṭa.

Bất b́nh chuyển thành phẫn nộ. Các giáo sĩ của Giáo phận Vinh chính thức cảnh báo về nguy cơ bùng phát một cuộc xung đột v́ không c̣n khả năng kêu gọi giáo dân kiềm chế.

 

Kích động hận thù?

Ngày 28 tháng 7, ông Hoàng Kông Tư, thiếu tướng, Tổng cục phó Tổng cục An ninh, của Bộ Công an Việt Nam, tổ chức một cuộc họp báo, thông báo rằng nguyên nhân dẫn đến vụ Tam Ṭa là do “linh mục Lê Thanh Hồng, Quản xứ Sen Bàng, huyện Bố Trạch, phụ trách giáo dân Đồng Hới, đă chà đạp nguyện vọng của quần chúng, tổ chức nhiều cuộc lễ tôn giáo, xâm phạm sự thiêng liêng của khu chứng tích. Ngày 20 tháng 7, một bộ phận giáo dân đă có hành vi gây rối, tấn công người thi hành công vụ. Tự ư dựng nhà trái phép trên khu chứng tích, vi phạm Luật Đất đai, vi phạm Luật Di sản văn hóa”.

Cũng theo ông Tư, chính quyền và công an không can dự vào sự kiện 20 tháng 7, chỉ có những người dân sống quanh khu vực nhà thờ Tam Ṭa “bức xúc trước những việc làm vi phạm pháp luật của giáo dân nên đă tháo dỡ ngôi nhà trái phép” và “một số đối tượng quá khích đă có hành vi tấn công lại những người dân không theo đạo Thiên Chúa”.

Đây không phải là lần đầu tiên chính quyền và Công an Việt Nam đem “quần chúng” và “sự bức xúc trước những việc làm vi phạm pháp luật” ra để giải trừ trách nhiệm của ḿnh trước các vụ tấn công, làm nhục những người bày tỏ nguyện vọng trái với ư muốn của chính quyền.

Trong vụ Tam Ṭa cũng vậy. Một nữ giáo dân sống tại Đồng Hới, từng bị đánh và làm nhục vào sáng 26 tháng 7 kể:

“Em nghĩ việc đánh dân có công an ạ. Cả dân và cả công an ạ! Em cũng đang suy nghĩ: Nếu như là dân th́ cũng phải có ai đó và các cấp chính quyền phải tuyên truyền, phải nói ǵ đó chứ c̣n dân th́ họ cũng không quan tâm đến vấn đề đạo hay là Phật đâu.

Có ǵ đó tác động vào họ th́ khi đó họ mới làm. Nếu như không có ai bao che cho họ th́ họ cũng không rảnh rỗi để đi làm những việc đó.

Em được biết tội gây rối rất là nặng. Có thể đi tù từ 5 năm đến 15 năm lận. Không ai rảnh rỗi để đi gây rối như thế nếu như không có người nào đốc thúc, hoặc là không có người nào ở đàng sau để kích động họ làm, hoặc là không có đội ngũ nào đó bao che cho họ th́ họ không có gan để đi làm những việc gây rối trật tự v́ họ c̣n phải làm việc để nuôi gia đ́nh.

Đàng sau đó phải có cái ǵ đó. Em nghĩ là có sắp xếp rồi chứ không phải họ vào họ đánh vô cớ như vậy. Nếu như dân th́ họ chỉ xem thôi chứ không thể vô duyên, vô cớ họ nhảy vào đánh vô lư như vậy.”

 

Gây xung đột tôn giáo

Khoan bàn tới việc chính quyền có đứng đàng sau những vụ “quần chúng phản ứng” v́ “bức xúc trước những việc làm vi phạm pháp luật” hay không, chỉ riêng chuyện để một số công dân công khai tấn công và công khai làm nhục những công dân khác đă đủ để cho thấy chính quyền không làm tṛn nghĩa vụ hiến định, theo khoản 5, điều 112 của Hiến pháp Việt Nam, đó là “thi hành những biện pháp bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân”.

Đáng ngại là theo lời nữ giáo dân mà chúng tôi đă phỏng vấn th́ hiện nay, tại Quảng B́nh: “Họ đồn tùm lum. Họ nói ra ngoài đườnglà bọn lương đánh cho bể đầu, xịt năo... Ui... Họ nói khiếp lắm! Ḿnh chẳng thấy ḿnh làm chi sai để cho mọi người xử sự với ḿnh như vậy cả mà họ đồn, tung tin này, tin nọ. Thậm chí chị hàng xóm nhà em qua đây cũng nói với mẹ như rứa làm mẹ hoang mang.”

Do vậy, theo bà: “Bà con giáo dân bây giờ cũng hoang mang, dân Công giáo th́ ít, người lương th́ nhiều. Cứ nói xấu người Công giáo như vậy th́ cũng rất là khó sống! Giờ đi ra đường, người nói này, nói nọ, x́ xào rất là nhiều, thấy bất công cho người Công giáo quá. Như thế nào cũng không hiểu được nữa!”

Điều 87 của Bộ Luật H́nh sự Việt Nam xem những hành vi: Gây chia rẽ giữa các tầng lớp nhân dân hoặc gây hằn thù, kỳ thị, chia rẽ dân tộc, hoặc gây chia rẽ người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo là phạm tội “phá hoại chính sách đoàn kết”. Khi định danh và định tính để trừng phạt những hành vi vừa kể có lẽ giới làm luật Việt Nam muốn ngăn chặn những mầm mống dẫn đến các cuộc xung đột tôn giáo, nguyên nhân đẩy nhiều quốc gia đến nội loạn. Trong vụ Tam Ṭa, với các diễn biến như nhiều người đả biết, có những viên chức nào phạm tội này?