Mua "bằng cấp" xuyên quốc gia và lời... cơ chế

 

Ông Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch của tỉnh Phú Thọ.

Câu chuyện làm TS của ông Nguyễn Ngọc Ân đă không c̣n là chuyện lạ. Nó chỉ là trái đắng của một cái cây, mà gốc rễ từ lâu, đă không b́nh thường.

Nói thật, trong xă hội hiện nay, từ lâu người ta đă quá quen và cũng quá...chán ngán về những vụ việc gian lận trong học vấn và thi cử: Đạo văn, mua điểm, bán điểm, và nhất là học rởm, bằng dỏm, hoặc học rởm, bằng thật...  Thế nhưng nếu những vụ việc ấy lại xảy ra ở các quan chức có trách nhiệm, đầu ngành, đầu tỉnh...th́ hệ lụy và tai tiếng của chuyện dối gian sẽ loang xa và di hại rất nhiều, khiến dân mất ḷng tin, và hơn nữa, dân sẽ coi thường cả tư cách, phẩm hạnh, coi thường cả phép nước.

Lời của con người...

Đó cũng là câu chuyện xảy ra gần mấy tuần nay ở tỉnh Phú Thọ. Trung tâm của câu chuyện gây xôn xao là ông Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Phú Thọ vừa có học vị tiến sĩ, với đề tài: "Vấn đề di sản văn hóa với việc phát triển kinh tế du lịch tỉnh Phú Thọ".

Chuyện sẽ "chẳng có ǵ mà ầm ĩ thế", nếu như dân t́nh trong tỉnh không nhiều người biết, trước đó ông Ân chỉ là cử nhân tại chức kinh tế- quốc dân khóa 24 (được tổ chức tại TP Việt Tŕ).

Xưa nay, ngay cả ngành GD cũng thừa nhận chất lượng của hệ đào tạo này chưa ổn, thậm chí dân gian c̣n ví von hài hước: "Dốt như chuyên tu...", nhất là những khóa đào tạo kiểu này đặt tại cơ sở.

Văn bằng tiến sĩ của ông Nguyễn Ngọc Ân. Ảnh SGTT

Đùng một cái, ông Ân trở thành TS kinh tế quản trị kinh doanh của Trường ĐH Nam Thái B́nh Dương (Mỹ). Việc ông bảo vệ luận án do do Viện Kinh tế (Bộ Tài Chính) giới thiệu, và có tỉnh Phú Thọ hỗ trợ kinh phí.

Dư luận xôn xao, bởi cách ông Ân làm NCS không b́nh thường. Theo chính ông nói: Trong thời gian làm TS (tháng 2-2007 đến tháng 9-2009), ông sang trường ĐH này học hai đợt, mỗi đợt một tuần để nghe giảng tiếng Anh (có người phiên dịch sang tiếng Việt). Ngay cả khi bảo vệ luận án, cũng có người dịch cho ông từ đầu đến cuối. Trường ĐH Nam Thái B́nh Dương không yêu cầu những NCS như ông phải biết tiếng Anh, không phải thi đầu vào (?), mà chỉ cần gửi đề cương sang cho họ chỉnh sửa là được.

Điều ngạc nhiên, tuy hỗ trợ kinh phí, nhưng ngay một vị lănh đạo của tỉnh Phú Thọ cũng thừa nhận, quy tŕnh đào tạo để trở thành TS của ông Ân "có vấn đề". V́ theo quy chế của Bộ GD và ĐT, NCS phải có bằng thạc sĩ, hoặc tốt nghiệp ĐH chính quy loại khá trở lên... Và một điều kiện bắt buộc, phải có tŕnh độ ngoại ngữ nhất định để tham khảo tài liệu, tham gia hoạt động quốc tế và chuyên môn phục vụ nghiên cứu khoa học, thực hiện đề tài luận án.

Cũng không chỉ có một ḿnh ông Ân, hiện có khoảng chục cán bộ của các địa phương cũng được đào tạo TS kiểu này (!)

Chưa cần nói đến thời gian đầu tư thực chất, các quy tŕnh... chỉ cần đối chiếu với 2 tiêu chuẩn quy định đầu tiên mang tính chất bắt buộc, đó là tốt nghiệp ĐH chính quy loại khá trở lên, đủ tŕnh độ ngoại ngữ để tham khảo tài liệu, cũng thấy ông Ân chưa đạt yêu cầu.

Nhưng điều đáng ngạc nhiên hơn nữa, là cách hành xử của tỉnh Phú Thọ: Biết cán bộ "có vấn đề", nhưng vẫn tiếp tay! V́ lư do ǵ: V́ nể nang, v́ ông Ân đă nằm trong đội ngũ được "quy hoạch" từ trước, hay c̣n v́ lư do ǵ khó nói?....

Ngay sau khi thông tin về học vị TS của ông Ân xôn xao trong nước, trong bài viết mới đây: "Nhu cầu dẫn đến bằng giả từ trường dỏm", GS Nguyễn Văn Tuấn (Úc), người trước đó đă ngay lập tức t́m kiếm thông tin, khẳng định: "Trường ĐH Nam Thái B́nh Dương không phải là một ĐH, mà chỉ là một cơ sở thương mại, buôn bán bằng cấp cho những ai có nhu cầu...Tuy nó đặt ở Hawaii, nhưng gốc gác lại ở tận...Malaysia. Và đă bị...giải thể từ ngày 28/10/2003(!).

Mặc dù, GS Nguyễn Văn Tuấn cho rằng đây là trường hợp "bằng giả, trường dỏm", người viết bài này không có ư đưa ra một khẳng định ǵ về cái bằng và Trường ĐH nơi ông Ân đươc cấp bằng TS.

Điều này, chỉ chính ông Ân hiểu rơ hơn ai hết.

Nhưng xin được giả định, nếu GS Nguyễn Văn Tuấn có sự nhầm lẫn, và trường ĐH nơi ông Ân làm NCS là trường ĐH thực chất, th́ ông Ân vẫn vi phạm quy chế do Bộ GD và ĐT đề ra. Liệu cái bằng TS do biết cách "nhào lộn" đó có c̣n mấy giá trị? Và đâu là phẩm cách, là đạo đức trung thực của người cán bộ lănh đạo ngành văn hóa của một tỉnh có "Đế Đô"?

C̣n nếu như trường ĐH đó, lại chính là trưởng "dỏm" như phân tích của GS Tuấn, th́ quả thật, tấm bằng TS đó chẳng có giá trị ǵ. Ông Ân đă bị lừa, hoặc chính ông cố t́nh để cho ḿnh "bị lừa"!

Và lời của...cơ chế

Mọi chuyện về tấm bằng tiến sĩ của ông Nguyễn Ngọc Ân, mới chỉ là dư luận xă hội nghi vấn, chưa có kết luận ǵ của cơ quan quản lư cao nhất - Tỉnh ủy, UBND tỉnh Phú Thọ.

Thế nhưng, câu chuyện làm TS của ông Nguyễn Ngọc Ân đă không c̣n là chuyện lạ. Nó chỉ là trái đắng của một cái cây, mà gốc rễ từ lâu, đă không b́nh thường.

Hăy thử nh́n vào cái cây ấy - xă hội và cơ chế quản lư xă hội hiện nay.

Nền GD của chúng ta, về bản chất vẫn là nền GD hư danh, một nền GD "hư học". Với nền GD "hư học" ấy, trẻ em, thanh niên đi học cần "cái bằng" để làm quan, chứ không phải để "làm việc". Cánh cửa ĐH vẫn là cánh cửa duy nhất và đầu tiên để họ tiến thân

Và cơ chế xă hội, cha sinh - mẹ đẻ của nền GD "hư học" ấy, tuy không biết  nói tiếng nói của con người, nhưng cơ chế đó nó lại "biết nói" bằng tiếng nói riêng của ḿnh - những quy chuẩn, tiêu chuẩn cán bộ chính nó định ra, phục vụ cho hệ thống công quyền. Đương nhiên càng ở các vị trí lănh đạo, tŕnh độ con người ta càng phải nâng cao, và được quy chuẩn duy nhất bằng cái "bằng cấp": Chuyên môn th́ Thạc sĩ, TS, chính trị th́ lư luận trung cấp, cao cấp...v .v.. và v..v..

Những quy chuẩn đó, về h́nh thức, không sai, và tưởng như là đ̣i hỏi rất có lư về năng lực, phẩm chất cán bộ để "ngang tầm nhiệm vụ". V́ thế mới có chuyện Thủ đô Hà Nội từng có ư định đ̣i 100% cán bộ cốt cán phải có bằng tiến sĩ (!)

Nhưng thực chất, gắn với cách tuyển chọn, sử dụng, quy hoạch cán bộ như lâu nay, quy chuẩn "bằng cấp" đó lại rất h́nh thức, hời hợt. Nó đă không c̣n là sự khuyến khích con người ta phải có động lực rèn tài năng, phẩm hạnh đích thực. Vô t́nh c̣n là mảnh đất mầu mỡ để cho gian dối nở hoa, kết trái, để cho sự biến chất của phẩm cách, lương tâm. Bởi tự lúc nào, bằng cấp là cái đ̣n bẩy của bậc thang danh vọng.

Đă có bao nhiêu vụ bằng rởm, "học rởm bằng thật" bị phát hiện? Không thể thống kê hết, v́ con đường t́m kiếm "bằng cấp"  với mọi giá, xem ra lại là con đường được không ít người ham hố c̣n tiếp tục muốn đặt chân lên. Chắc chắn trên con đường ngắn nhưng đầy biếm nhục này ông Ân không phải là lữ khách cuối cùng.

Bằng cấp không kiếm được bằng năng lực trí tuệ, th́ có thể kiếm bằng tiền, bằng rất nhiều tiền. Bằng cấp mua trong nước không có "tên tuổi" lắm, không "oai" lắm, th́ có thể mua ngoài nước, xuyên đại dương, xuyên quốc gia.

V́ vậy, chuyện kiếm bằng cấp TS theo kiểu của ông Nguyễn Ngọc Ân không phải là trường hợp cá biệt, mà là chuyện, đáng buồn thay, phổ biến trong xă hội hiện nay.

Ông Ân có thể cảm thấy rất xấu hổ, nếu ông c̣n có ḷng tự trọng. Nhưng có nhiều cán bộ, kiếm bằng cấp theo kiểu "tắt" như thế này, th́ cơ chế xă hội có nên day dứt? Bởi phải chăng, với những thang bậc giá trị thực ảo, trắng đen lẫn lộn, cơ chế xă hội hiện nay, đă khiến không ít người như ông Ân tự nguyện làm  những việc "phi văn hóa" trong cái guồng quay tham vọng chóng mặt. Nếu không có sự cố ồn ào này, liệu ông Ân và c̣n biết bao quan chức cùng "cảnh ngộ" như ông có biết điểm dừng?

Và nếu cơ chế này biết... "nói" tiếng người, nó sẽ nói ǵ nhỉ. Hay chính nó cũng phải thú nhận: Đă đến lúc cần thực sự phải đổi mới?