Nhớ Điếu Cày, người bạn tù

Tôi gặp Điếu Cày vào khoảng tháng 9/2009 tại Phân trại số 2, trại giam Xuân Lộc. Anh vừa chuyển về từ trại giam ở Cà Mau. Anh bị giam chung với các tù thường phạm, c̣n chúng tôi bị giam tại khu giam riêng mà mọi người hay gọi là khu chính trị. Khu chính trị biệt lập nên không một tù nhân thường phạm nào được đến, ngoại trừ các tù nhân là trật tự, y tế, canteen...giúp việc cho trại giam mới được vào trong khu.
Một buổi chiều, nhân tiện xuống trạm xá xin thuốc, anh tạt qua chỗ chúng tôi. Tôi không biết anh, c̣n anh chỉ giới thiệu là Điếu Cày. Anh kể cho chúng tôi nghe về các cuộc biểu t́nh chống Trung quốc, chống rước đuốc Thế vận hội Bắc Kinh...diễn ra 2007 - 2008. Anh kể chuyện hăng say, nhiệt thành, v́ anh biết chúng tôi rất "đói" tin tức. Tính cách lạc quan của anh thắp lên niềm hy vọng cho chúng tôi, anh như ngọn lửa có thể bùng cháy lên bất cứ nơi nào anh ghé qua. Và cũng v́ tính cách đó, anh được trại giam chiếu cố đặc biệt, anh thường xuyên bị làm việc, bị chuyển nơi giam giữ...
Anh lao động trong đội rau xanh của trại giam, c̣n chúng tôi th́ trại giam phân cho một miếng đất và tự trồng trọt để cải thiện, chúng tôi trồng được rất nhiều loại rau, trái cây... có sản phẩm ngon chúng tôi t́m cách gởi cho anh, khi th́ bó rau, nắm đậu que, đậu đũa, trái đu đủ, nải chuối...chúng tôi san sẽ với anh bằng t́nh thương của chiến hữu, của những người chung một con đường: làm sao cho đất nước tốt hơn, có nhân quyền, có dân chủ, có tự do theo đúng nghĩa.
Những buổi chiều trước khi cửa buồng giam đóng lại, chúng tôi t́m cách đứng cao hơn bức tường, nh́n về phía buồng giam của Điếu Cày để thấy anh đứng ngoài sân cũng ngó về hướng chúng tôi, một cánh tay giơ lên, một chữ V giơ lên để động viên nhau. Đôi khi đi lướt qua nhau, cũng chỉ kịp nói: cố lên nhe. Anh và tôi c̣n hẹn gặp nhau ngoài "đời" vào cuối năm 2010.
Tháng 10/2009, khu chính trị tổ chức tuyệt thực, phản đối trại giam, giam giữ hà khắc và vi phạm những quyền lợi mà người tù được hưởng. Điếu Cày chiều nào đi lao động về, anh ra sân ngó về khu giam chúng tôi như chờ đợi một tin tức nào đó, chúng tôi đang bị cô lập "nội bất xuất, ngoại bất nhập", anh t́m cách chuyển thông điệp đến cho chúng tôi để ủng hộ cuộc tuyệt thực, có khi chỉ là một lời nhắn từ một người tù thường phạm. Tinh thần đồng đội của Điếu Cày mạnh mẽ có lẽ anh đă từng là người lính, anh sống đơn độc một ḿnh, xung quanh không chiến hữu. Anh phải đối phó với những sự nhũng nhiểu, ngược đăi, nhưng anh bất chấp, anh luôn lên tiếng bênh vực cho người tù, anh luôn ủng hộ những người anh em của ḿnh. Điếu Cày có bản lĩnh, dũng khí của một người thủ lĩnh.
Gần tết âm lịch năm Tân Măo, mọi người đang chuẩn bị lo đón Tết, th́ cũng là lúc chúng tôi nhận được tin Điếu Cày chuyển trại giam. Chúng tôi không bất ngờ, nhưng buồn. Thế là, không được c̣n thấy dáng người cao gầy mặc bộ đồ tù giống như hươu cao cổ hay được nghe giọng nói Hà Nội đầy sự lạc quan, sôi nổi. Cái điếu cày mang lại cho con người sự thư giản, cảm giác khoan khoái, thoải mái. Anh Điếu Cày th́ mang lại cho người bạn tù sự ấm áp, thân thương và niềm tin. Điếu Cày cái nickname b́nh dị, dễ thương, nhưng con người anh th́ thật sự là không đơn giản. Anh chính là người giữ lửa và truyền ngọn lửa yêu nước.
Cuộc hẹn ḥ không thành sự thật, anh bị giam giữ tiếp tục với lời buộc tội khác. Nhưng dù cho sự buộc tội nào đi chăng nữa, cũng không che dấu được cái "tội yêu nước" của Điếu Cày. Đúng ra, anh đă được gặp vợ gặp con từ vài tháng nay, nhưng bổn phận và trách nhiệm, anh b́nh thản tiếp tục ngồi sau song sắt nhà tù, v́ chỉ một tờ cam kết, anh có thể ra về. Tôi không biết trong hoàn cảnh hiện nay, anh có biết rằng gia đ́nh, đồng bào trong và ngoài nước đang hết sức quan tâm và lo lắng cho sự an toàn của anh v́ gia đ́nh không biết tin tức về anh và gần đây chị Tân, vợ anh Điếu Cày lại nhận được tin xấu về anh. Với đức tin của ḿnh, tôi cầu nguyện cho anh được b́nh an.

Sài G̣n ngày 21/7/2011
Nguyễn Bắc Truyển