Khi Ông Tân Giám Mục Vinh

Trả Bài Thuộc Ḷng Bên Gịng Thời Cuộc

 

Ts Hồng Lĩnh

 

Lời Mở Đầu

Các tôn giáo, tuy khác nhau tại lănh vực tín điều, luôn có những sứ vụ căn bản. Mục tiêu của các sứ vụ ấy tập trung vào cách đối xử giữa con người đối với Thần Quyền khi sinh thời và con người đối với con người tại trần thế. Hầu có sự bằng an trong tâm hồn cho con người và có trật tự giữa con người với nhau.

Nhưng trong khi thi hành các sứ vụ ấy, con người luôn gặp phải một  số hoàn cảnh đặc biệt nào đó. Nên Vị Cứu Thế hay những Vị đă tạo ra các tôn giáo ấy đă để lại cho con người tại trần gian, một số bài học gọi là bài học thích ứng với ḥan cảnh đặc biệt ấy hay một số nguyên tắc nên áp dụng trong hoàn cảnh ấy. Hầu có thể chu toàn những sứ vụ đă được mặc khải hay đă được đặt ra tùy theo tôn giáo ấy.

Nếu những sứ vụ căn bản được xem như chiến lược, thời những bài học hay nguyên tắc thích ứng không thể được xem là chiến lược. Trái lại chỉ là những chiến thuật thích ứng.

Nhưng Tôn Tử phương Tây Carl Philip Gottfried (hay Gottlieb) von Clausewitz (sinh vào ngày 01/06/1780 sinh tại Magdebourg và qua đời tại Breslau vào ngày 16/11/1831) có căn dặn: «Ưu thế chiến thuật có thể dùng để bổ túc khiếm khuyết chiền lược ». Phải nhấn mạnh hai cụm từ :  Bổ túc và khiếm khuyết ».

Chiến lược thường là lănh vực của kẻ lănh đạo, c̣n chiến thuật thường cho kẻ lănh đạo và tất cả. Những kẻ lănh đạo, theo đúng nghiă,  là những kẻ phải bơi lội và hụp lặn ngay trong gịng thời cuộc hay tạo ra thời cuộc.

Nhưng tại đất nước Việt Nam hôm nay, phần đông trí thức cũng như thành phần lănh đạo, nhất là lănh đạo GHCGVN, lại đứng bên gịng thời cuộc hay chạy ṿng quanh gịng thời cuộc. Nên đă có những hiện tượng cuốn cờ bỏ chạy qua hô hoán vu vơ những bài học của Thánh hiền để lại chỉ được xem như là những chiến thuật thích ứng thôi!

Nhưng các Ngài ấy quên rằng khi chiến lược không khiếm khuyết, các Ngài không được đi vào gian lận hô hoán ưu thế chuến thuật để tránh thi hành chiến lược. Đó là vấn đề hiện nay của GHCGVN và cũng là vấn đề của Ngài tân Giám mục Vinh.

Như để chứng minh cách hành xử thiếu tư thế lănh đạo, các b́nh luận sau đây về bài phỏng vấn của Ngài Nguyễn Thái Hợp xin được gửi tới bạn đọc. V́ qua các trả lời phóng vấn. Người ta đă thấy tất cả đường lối của Ngài trong vai tṛ sắp tới của Ngài tại Giáo phận Vinh. Một màn hô hóan các thích ứng để chối bỏ sứ vụ. Một vấn đề rất trầm trọng cho tương lai của GHCGVN nói chung và cho Giáo phận Vinh nói riêng!

  

Một Trận Mưa Rào Khái Niệm

Nghiêng nghiêng nét bút hay lời nói với hoài niệm tâm tư học tṛ để vào đề, Ngài thần học giải phóng cho nỗ ngay khẩu hiệu: ”Sự thật và t́nh yêu”. Không khác một chàng sinh viên năm đầu triết học, Ngài tung ra một rừng âm u khái niệm, làm mờ mắt bà con Nghệ Tĩnh B́nh. Nào là thao thức, loan báo tin mừng, những chia sẽ, gợi mở giới truyền thông công giáo.

Trời Xă Đoài nay vào mùa nắng hạ với gió nam lồng lộng. Đột nhiên có sấm ngược đời nỗ rền, làm mấy “con vịt” trong vườn nhà chung Xă Đoài hết biết mô tê, trong màn hỏa mù lư thuyết ơi là lư thuyết!

Tại ṿng một, Ngài đầy khái niệm rồi tới ṿng hai Ngài cũng chứa chan toàn khái niệm. “Sự thật và t́nh yêu” tại ṿng đầu, nay rơi vào t́nh trạng nữa tỉnh nửa mơ của thi sĩ Lamartine với khái niệm: ”Sự thật khách quan”.

Thật thế, tuy sự vật không có cảm xúc để có thể đặt vấn đề khách quan hay chủ quan cho nó. Nên Ngài bắt chuớc Lamartine (giống như thi sĩ Thái Can qua câu: "Em nên xóa dấu thề non nước. Bên gốc thông già ta lỡ ghi", khi thi sĩ nầy thấy lại gốc cây xưa và xem đó là người t́nh năm củ và ông đă thốt lên: un seul être me manque, tout est dépeuplé), thổi vào nó một linh hồn mang nặng ái ố hỉ nộ, để nó thành một con người. Hầu bắt sự vật phải khách quan và không được chủ quan. Bục giảng đại học hóa ra điên giữa muôn vàn khái niệm trời ơi đất hởi!

Lướt theo con sóng của câu thơ Thi Xă và con thuyền Nghệ An, Ngài cổi áo Thánh Phê Rô và mặc lại cho Thánh Phao Lồ. Gọi tên cực trọng Tôma Aquinô về chứng giám một trận mưa rào khái niệm, như nước nguồn tuôn đổ trên đầu dân quê. Về chân lư Ngài phán: “Kiếm t́m và phục vụ Chân Lư”. C̣n tin mừng, sao Ngài không phán: ”Rao giảng và sống Tin Mừng”? Đối với Ngài, tại lănh vực chân lư luôn có khiá niệm phục vụ. C̣n tại lănh vực tin mừng,  trả bài thuộc ḷng phúc âm tại bục giảng nhà thờ là xong! Nhưng thực ra phải sống tin mừng mới là căn bản.

Kể ra cũng lạ! Theo định nghiă, loan báo tin mừng là đưa tin mừng cho những kẽ chưa biết tin ấy. Xă Đoài là đất của Gíao dân, đă là Giáo dân nên đă biết tin mừng. Thời sao lại đặt vấn đề báo tin mừng cho những kẻ đă biết tin mừng? Không lẽ Ngài nói mà không biết định nghiă của câu nói của Ngài?

Nếu muốn báo tin mừng, hăy về những vùng khỉ ho c̣ gáy, không có đạo mà báo tin. Sao lại trả bài t́n mừng với Giáo dân tại nhà thờ làm chi? Ngài xây dựng Câu Lạc Bộ Nguyễn Văn B́nh tại Sài G̣n, chứ đâu tại suối máu mà bảo rao giảng tim mừng? Một GM Nguyễn Văn B́nh số II trước CSVN?

Tại làng mạc cóc hay gặp đống rơm và phải di chuyển theo mô h́nh đống rơm, nên dân Nghệ Tĩnh B́nh có câu tục ngữ: “Cóc nhăy đống rơm thưa Ngài”.

Nay văn minh hơn một chút có chiếc máy bay chuồn chuồn lên thẳng, hầu không cần biết của con đường có liên tục hay không. Nên vừa tới trạm “sự vật khách quan”, Ngài dùng trực thăng vượt qua sông không cầu để tới trạm: “Lấy oán báo hay lấy ân báo oán”, làm Khổng Tử phải đội mồ giậy và la lối om ṣm: “Không áp dụng bừa băi bài học tui cho”.   

Tam Ṭa và Cầu Rầm ơi! Để yên cho VC lấy nhà thờ là lấy ân báo oán! VC đánh người tới và không đánh người chạy đi. Nhất định không đánh ông nghè gà ướt bẩm sinh ấy, cuốn cờ bỏ chạy với mê man trong các khái niệm. Thấy VC tới và bỏ chạy cũng như kệ đàn chiên giữa đàn sói cũng là ân báo oán đối với VC! Thần học giải phóng hiện rơ h́nh hài. VC cần đất xây khách sạn làm giàu. Hăy theo gương Ngài B́nh năm củ, lấy đất của GH cho chúng là diễn tả yêu thương chúng. Nếu làm như thế, VC sẽ không bách hại và Ngài đă diễn tả được yêu thương VC.  Lợi cả trăm bề riêng cho Ngài tân Giám mục Vinh! V́ trong bài trả lời phóng vấn. Ngài không một dấu phẩy trước các đau thương của Giáo phận Vinh hiện nay!

Gịng thời cuộc đang cuốn ch́m Tam Ṭa hay Cầu Rầm và các em sinh viên ĐHSP. Bóng cha ǵa Cao Đ́nh Thuyên mà tất cả mến thương, sắp khuất dưới rặng liễu và màn sương . C̣n Ông “mục tử”, từ trời rơi xuống, một phần do phép lạ của tam vô, nhất định không làm ǵ hết, ngoài việc nêu lên những trừu tượng lư thuyết, để biện minh cái bất cử bất động của Ngài bên gịng thời cuộc.

 

Một Màn Mờ Mắt Văn Hóa Và Đức Tin

Ai chẳng lạ tṛ chơi của khoa bảng. Đề tránh phản đối, phải tŕnh bày vấn đề một cách thật khó hiểu với nhiều sáo ngữ nỗ thật lớn. Không hiểu ǵ cả, nên lấy ǵ mà phản đối. Ṿng vo Tam Quốc là chiến thuật hay nhất. Nên Ngài kêu tên cực trọng văn hóa để biện minh hay dùng như một điểm tựa để diễn dăi. Nhưng Ngài không cho định nghiă mà Ngài dùng. Nhất là khi Ngài đă nêu vấn đề liện tương quan giữa văn hóa và đức tin. Nhưng tương quan qua yếu tố nào? Ngài không nói ra!

Thật ra trong tóm gọn. Văn hóa là tổng hợp của phong tục và truyền thống của một chủng tộc, được góp lại từ bao thế hệ. C̣n vấn đề đức tin cũng giống như các nguyên lư của khoa học thực nghiệm.

Nếu muốn có các trả lời về các hiện tượng thiên nhiên của môi trường bao quanh,  bằng các định luật dới dạng phương tŕnh toán học, trước tiên các khoa học gia phải chấp nhận 9 nguyên lư bảo toàn như: bảo toàn năng lượng hay nhiệt chỉ tự động chuyển đi từ nguồn nóng tới nguồn lạnh và không ngược lại và v.v. Từ đó qua sát và đi tới việc lập ra các phương tŕnh gói gém định luật. Các định luật ấy không được chống lại các nguyên lư đă phải chấp nhận tại điểm đi.

Về lănh vực tôn giáo cũng thế. Đức tin là một cần thiết, chứ không phải là một xa xỉ, để từ đó có thể giải đáp được các khắc khỏai của con người. Trong khoa học thực nghiệm, nếu không chấp nhận các nguyên lư, thời không trả lời được các hiện tượng thiên nhiên. Trong cuộc sống, nếu không có đức tin thời không thể giải đáp được khắc khỏai của con người trước các câu hỏi chính đáng.

Mẫu số chung của nguyên lư và đức tin là phải chấp nhận hay phải tin. Tuy không chứng minh được nguyên lư hay đức tin. Cho nên văn hóa và đức tin chỉ có mẫn số chung ấy thôi, tuy rất khác nhau.

Đang nói đức tin, tự nhiên Ngài đem khái niệm tôn giáo vào. Thực ra đức tin chỉ là phần của một tôn giáo (Tôn Giáo = Tín lư+ Giáo lư + Tổ Chức) . Tuy tín lư (phải tin) là phần căn bản nhất. Cho nên không thể đống hóa đức tin với tôn giáo cũng như không thể đồng hóa cái đầu con voi với con voi. V́ con voi c̣n có các phần khác. Nhưng Ngài nhất định đồng hóa.

Nhưng v́ Ngài muốn luồn vấn đề trả bài thuộc ḷng sứ vụ loan báo tin mừng vào, nên cho cả  khái niệm vào cùng một thúng. Vấn đề không phải ở chổ tương quan giữa văn hóa và đức tin, trái lại làm sao cho đức tin mang nét tự động trong xuất phát giống như nét văn hóa nơi con người trong giao tế. Văn hóa có hai yếu tố: nét đẹp và đă ăn vào tiềm thức. Khi đă có tại tiềm thức, nhất cử và nhất động, nét đẹp ấy tự động và nhanh như chớp tung ra. Nghĩa là sống có văn hóa ra sao, thời phải sống có đức tin như vậy. Đó là mong uớc của Jean-Paul II. Lối sống nầy cùng chung một vẻ đẹp của lối sống có văn hóa. Nếu có tương quan, thời tương quan không nằm giũa đức tin và văn hóa. Trái lại tương quan nằm tại ước mơ lối sống của văn hóa cho lối sống của đức tin. Nay c̣n là ước mơ chưa thành đạt thưa Ngài. Ngài muốn diễn tả cái tương quan đă có sẵn hay cái mơ ước sẽ có tương quan giữa văn hóa và đức tin?  Hai vấn đề khác nhau! Cớ sự làm sao mà phải ṿng vo Tam Quốc rối như tơ ṿ? Đă đứng bên gịng thời cuộc chưa đủ, Ngài c̣n nhất định phải thêm tơ ṿ rối rắm mới được!    

 

Ngài Định Chiếm Ḷng Người Bằng Nắng Nhạt

Cho câu hỏi: "Đâu là định hướng mục vụ ưu tiên của Đức Cha sau khi nhận chức".

Ngài bắt đầu nổ ngay những câu có tính cách gây cảm xúc tâm lư (pathétiques): “máu chảy về tim”  để chiếm hồn người bằng nắng nhạt. Nhưng thực ra máu chảy từ tim ra mới có kết qủa. V́ nó mang chất dinh dưỡng cho thân thể cũng như mang dưỡng khí cho các tế bào. C̣n khi về tim, chỉ toàn phế thải thưa Ngài (đùa Ngài một phút). Như vậy Ngài mang phế thải về cho Giáo phận Vinh mất rồi!

Trong các phát biểu của Ngài. Có lẽ Ngài chưa đủ tự tin để lănh đạo, nên phải kêu tên cực trọng các Thánh (từ Thánh Tôma Aquinô tới Thánh Ausgustinô) để các Thánh ủng hộ Ngài hay chứng giám cho Ngài. Nhưng thật ra chỉ là những giải thích riêng tư của Ngài về lới nói của các Thánh. Giải thích theo ư ḿnh hay cố xuyên tạc theo ư ḿnh để biện minh các lời Ngài nói không xa nhau cho mấy!

Tại phân khoa Thần Học của Đại Học Lausanne, một cựu viện trưởng kể lại câu chuyện 19 Giáo sư Thần Học dịch một bản Thánh thư như sau: “Tới nay, tuy chỉ có một Thánh thư bằng tiến Hy Lạp, đă có tới 19 bản dịch khác nhau tại Đại học nầy. Nay có một Giáo sư mới và ông bắt đầu dịch lại. V́ ông bảo là các bản dịch khác không chính xác. Cho nên sẽ có bản dịch mang số 20. Những sẽ là 20 bản dịch không đồng ư với nhau, từ một bản Thánh thư! Dùng các lời của các Thánh thần học cũng thế thôi.

Liên quan vấn đề kỷ năng làm Giám mục. Ngài đă quên rằng: Trời sinh con ḅ để cày và sinh con ngựa để chạy. Tuy không có trường nào dạy con ḅ kéo cày hay con ngựa để chạy. Nhưng không v́ thế mà bắt con ḅ ra chạy và con ngựa ra cày. Dầu cày hay chạy, con ḅ vẫn là con ḅ và con ngựa vẫn là con ngựa.

Dầu cho con gà ướt được thả dù xuống Xă Đoài hay nơi khác, con gà ướt luôn vẫn là con gà ướt cố t́nh lầm lẫn chiến lược với chiến thuật. Một bất hănh!

Những giảng dạy tại Đại chủng viện không phải là những lon lá lấy tại địa bàn thực nghiệm kỷ năng Giám mục. Tại địa bàn thực nghiệm ấy, nếu không có kỷ năng Giám mục, thời đă bị thực nghiệm xóa sổ ngay tại một trong các đoạn của con đường phải đi qua. Hơn nữa lănh đạo phải có một ít thiên bẩm. Tự nhiên được thả dù không nói lên các thực nghiệm có tính cách trắc nghệm kỳ năng và cái thiên bẩm lănh đạo cần phải có.

Đối với GHCGVN, một vấn đề muôn thuở vẫn là vấn đề “Loan bóa tin mừng và đào tạo nhân sự” như Ngài đă phán trong bài phỏng vấn. Nhưng mỗi giai đoạn, luôn có những ưu tiên cho một vấn đề. Nay ưu tiên của GHCGVN là phải nói lên sự thực. Một căn bản sứ vụ có tính cách chiến lược mà Ngài không đặt ra. Ngài lại vớ vẫn tại cái cố hữu và truờng kỳ ấy, không nhất thiết là ưu tiên của hiện tại, là nghiă ǵ? Rao giảng tin mừng tuy quan trọng, nhưng c̣n cái quan trọng hơn, đó là Sống Tin Mừng bằng những hành động thực tiển có tính cách thuyết phục.

Nghiă là loan báo tin mừng bằng hành động. C̣n trả bài thuộc ḷng tin mừng, trong ḥan cảnh của GH hôm nay với lối nói cho qua hay hỏa mù, không ích lợi ǵ cả và kết qủa chỉ đuổi hết những ai đă biết tin mừng đi chổ khác v́ qúa nhàm tai. V́ thấy cái gỉa dối của cách loan báo ấy! Như Vị Cứu Thế đă phán: “Hăy xem chúng làm và đừng nghe chúng nói”.

Hiện nay, tuy HĐGMVN luôn hô hoán loan báo tin mừng qua các thông cáo, nhưng chẳng mấy ai c̣n tin tưởng cái HDGMVN ấy nữa! Trước một thực tế phủ phàng như vậy. Cần phải thức tỉnh nhận định t́nh h́nh. Sao lại vẫn c̣n cách trả bài thuộc ḷng ấy, nó không hữu ích và không thuyết phục được ai nữa. Một bám víu chiến thuật phản tác dụng.   

 

Lời Kết

1.- Đối với một bài phỏng vấn có tính cách tŕnh bày chiến luợc hay hướng đi của một vị tới đảm nhiệm chức vụ có tính cách d́u giắc hay lănh đạo. Khi các nét chiến lược cũng như cách hành xử đă được t́m ra ngay tại đoạn đầu của bài phỏng vấn. Thời một tiếp tục đọc tiếp các đoạn sau của bài phỏng vấn, nhất là những đoạn mang nặng nét tạo cảm xúc tâm lư, để che lấp sự việc chối bỏ sứ vụ căn bản, thời không cần thiết nữa.

2.- Qua các tŕnh bày phía trên, một vấn đề rơ ràng là phần đông lănh đạo của GHCGVN hôm nay, không riêng ǵ Ngài tân Giám mục Vinh, có thề may mắn hơn một số Giám mục khác về học vấn, đă đứng bên gịng thời cuộc và chỉ tập trung vào hô hóan những chiến thuật có tính cách thức ứng để chối bỏ sứ vụ căn bản của GHCGVN: Phải nói lên sự thật hầu bảo vệ công bằng cho người dân nói chung và cho Giáo Hội cũng như Giáo dân nói riêng.

3.- Phản đối các vị nầy là một cần thiết trong việc giúp GHCGVN có can đảm nhận lănh nhiệm vụ bảo vệ người dân trong một thể chế vô thần và gian ác. Nhiệm vụ ấy là một trong hai sứ vụ của GHCGVN: «Công bằng và Bác ái». Rao giàng tin mừng chỉ là mở nước Chúa cho hai sứ vụ ấy. Không lấy phương tiện làm mục tiêu. Và mục tiêu là Công Bằng và Bác Ái.

Tham chiếu :

Bài phỏng vấn Tân Giám mục Nguyễn Thái Hợp:

Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp trả lời phỏng vấn của Web Giáo phận Vinh (GPVO)

<< trở về đầu trang >>