Chức Thánh Trong Hàng Giáo Dân

 

Người viết: Đaminh Phan văn Phước

 

Trong Năm Thánh đặc biệt dành riêng để cầu nguyện cho Linh Mục, chúng ta đă được học, được xem nhiều bài viết về Chức Năng ''Tư-Tế, Ngôn-Sứ, Quân-Vương'' của Hàng Giáo Phẩm. V́ thế, trong bài này, tôi chỉ trích dẫn Kinh Thánh, Giáo Lư Công Giáo nói về giáo dân v́ họ là đại đa số trong Hội Thánh. Nói đến Hội Thánh là nói đến Đức Tin v́ Đức Tin là linh hồn của Hội Thánh.

Kinh ''CREDO: TÔI TIN'' mà Giáo Hội Công Giáo Việt Nam dịch là ''Kinh Tin Kính'' có ư nghĩa thật súc tích bởi v́ ''tin'' mà chẳng ''kính'' là con số ''không'' như lời dạy của Chúa Giê-su và của Phao-lô... Gia-cô-bê cũng khẳng định: ''Đức tin không có hành động là đức tin chết.'' Tin mà không có ḷng ''kính mến'' là chẳng tin ǵ cả! Trong mười hai điều tin, có bốn ''đặc tính bất khả phân ly'' sau đây buộc người Công Giáo phải tuyên xưng về Giáo Hội, đó là: ''duy nhất, thánh thiện, công giáo và tông truyền.*'' Bốn đặc tính này chứng minh điều sau đây:

Người viết bài này cũng có chức thánh v́ nó cũng là Giáo Hội, là Ki-tô hữu, là Ki-tô khác, tức là giáo dân cũng được mặc lấy Chúa Ki-tô để cùng sinh, sống, chịu khổ nạn, chịu tử nạn, chịu chôn với tội lỗi của ḿnh, được phục sinh, chiến thắng tội lỗi mà hiển trị với Ngài như tiếng nhạc mở đầu chương tŕnh phát thanh Đài Vatican: ''Christus vincit! Christus regnat! Christus, Christus imperat!- Ki-tô chiến thắng! Ki-tô ngự trị! Ki-tô, Ki-tô quản trị!''

Theo lời đề nghị của nhiều người, tôi xin mạo muội nêu lên nguồn gốc và ư nghĩa của các chữ ''tư-tế, ngôn-sứ, quân-vương'' như sau:

Chữ Hán-Việt ''tư-tế, ngôn-sứ, quân-vương'', được dùng trong Giáo Hội, có nghĩa là ''thánh hiến ḿnh, được sai đi rao giảng Lời, làm vua.'' Hai chữ ''quân, vương'' có cùng một ư nghĩa, tức là ''điệp ư''. C̣n tại sao gọi là ''tư-tế''? Chữ ''tư'' có nghĩa là ''riêng'', trái nghĩa với ''công''. Chúng ta c̣n nhớ bài ca nhập Lễ có câu: ''Con sẽ bước lên Bàn Thánh, tế lễ ḿnh, làm của lễ hy sinh.'' Chữ ''tế lễ ḿnh'' dịch sang tiếng Pháp, Anh là ''se sacrifier, sacrifice oneself'', gốc Latinh là ''se sacrificare''.  Tiếp đầu ngữ ''sacri'' là cách biến âm của chữ ''sacer'' có nghĩa là ''thánh''.

Chữ ''tư-tế'' c̣n dịch từ chữ Latinh ''sacerdos, sacerdotis'', có nghĩa là ''linh mục, của linh mục''. Chữ này có hai thành phần: ''sacer'' và ''dos, dotis'' do động từ Latinh là '' dare, do, das, dedi, datum: cho, tặng, làm*'', sang tiếng Pháp thành ''dot: hồi môn'' là ''của riêng'' mà người đàn bà mang theo để về nhà chồng. Khi bà ta qua đời hay đi tu th́ của này được đưa vào tu viện. Chữ ''sacrement'' hay c̣n gọi là ''acte sacramental'' là ''phép thánh hóa'', là nghi thức thánh hiến người, bánh-rượu Lễ là đối tượng của phép này. V́ thế, khi lănh nhận Bí Tích Thanh Tẩy (Rửa Tội), tôi đă được ''cho'' Dầu Thánh, được dâng ''riêng cho'' Thiên Chúa để mặc lấy Đấng Thánh được Chúa Cha xức Dầu và sai đi, để tôi trở thành con của Thiên Chúa, con của Giáo Hội và cũng là Giáo Hội, tức là ''Hiền Thê'' của Giê-su, là bạn đời của Ngài, không phải là ''trăm năm'', mà đến ngày sau vĩnh hằng! Là Hiền Thê của Ki-tô nên tôi có của ''Hồi Môn'', có Chức Thánh Tư-Tế trong hàng giáo dân*, có chức Ngôn Sứ cho người ngoài Đạo, cho người trong Đạo nói chung.  

Tôi xin trích dẫn Lời Chúa trong Kinh Thánh và Sách Giáo Lư để chứng minh điều mà tôi vẫn luôn xác tín như vừa rồi, để nhiều giáo dân đừng cho rằng đó là điều không tưởng (utopie), để họ khỏi lên án giáo dân ''quèn'' như tôi là ''kẻ ăn mày đ̣i xôi gấc'', dám lộng ngôn, phạm thượng, và để họ cũng được Chân Lư giải thoát khỏi mặc cảm tự ti rằng họ không có Chức Thánh! Nếu không có Chức Thánh th́ là chức ǵ? Không lẽ là ''chức ma, chức quỷ''?  Rơ ràng là không v́ Phê-rô đă khẳng định như sau: ''Ngơ hầu, nhờ đó, anh chị em được thông phần bản tính Thiên Chúa...'' (2 Phê-rô 1,4) Sách Giáo Lư, số 823 ghi: ''Như vậy, Giáo Hội là ''Dân Thánh của Chúa'', nên các thành viên của Giáo Hội được gọi là ''các thánh''. ''Dân Thiên Chúa thực hiện ''chức quân vương'' của ḿnh bằng cách sống phù hợp với ơn gọi này là phục vụ với Chúa Ki-tô.'' (số 786) ''Phép Rửa Tội là ơn đẹp nhất, huy hoàng nhất trong các Thiên Ân (…) Chúng ta gọi phép này là ơn ban ân sủng, sự xức dầu, sự soi sáng, y phục không hư nát, sự tắm bằng việc tái sinh, ấn tín, và tất cả những ǵ quư báu nhất. (số 1216. Tôi dịch có hơi khác bản tiếng Việt của Tu-Sĩ Xa-lê-diên.)

Vâng, dù không được ''đưa vào hàng'' như GM, LM, PT, nhưng, khi được rửa tội, dù ở trong hàng giáo dân, tôi cũng đón nhận Thánh Linh để trở thành quư tử của Chúa, từ một em bé nô lệ nguyên tội (péché originel), được nâng lên (relevé) hàng Ân-Tử, được xếp (ordonné: classifié) vào Hoàng Tộc Giê-su (Quân Vương), được mở cửa vào sự sống trong Chúa Thánh Thần, vào các Bí Tích khác v́ Phép Thánh Thanh Tẩy là nền tảng của đời sống Ki-tô hữu, v́ tất cả các Bí Tích khác đều quy về (ordonnés à) Phép Thánh Thanh Tẩy. Rơ ràng Phê-rô đă viết như sau: ''C̣n anh-chị-em, ḍng giống được tuyển chọn, hàng tư-tế quân-vương, một nước thánh thiện, một dân tộc được sở hữu: possédé.'' (I Phê-rô 2,9). C̣n thánh Léon Cả (serm.4,1) nói : ''Dấu Thập Giá làm cho những người được tái sinh trở thành quân vương, việc xức Dầu của Thánh Linh thánh hiến họ thành linh-mục (prêtres) để, ngoại trừ việc phục vụ đặc biệt là thừa tác vụ của chúng tôi, tất cả các Ki-tô hữu có tinh thần và sử dụng lư trí của ḿnh, nhận ra ḿnh là ḍng giống quân vương này và là người dự phần vào chức năng tư- tế...Và c̣n ǵ mang tính tư tế cho bằng hiến dâng cho Thiên Chúa ḷng trong sạch và dâng lên bàn thờ ḷng ḿnh hy lễ không tỳ vết của ḷng đạo đức?'' (số 786)

Trong phần nói về ba chức thánh của giáo dân, số 897- 945, Sách Giáo Lư có ghi nhiều điểm nổi bật của họ, đặc biệt ở số 899 như sau : ''Các tín hữu giáo dân nằm ở hàng đầu hết trong sự sống của Giáo Hội; nhờ họ, Giáo Hội là nguyên lư sống động của Giáo Hội. Họ là Giáo Hội.'' Số 904 ghi: ''Chúa Ki-tô hoàn thành chức năng ngôn sứ của ḿnh không chỉ qua hàng giáo phẩm (hiérarchie) (…), mà c̣n qua giáo dân...'' Cụ thể hơn nữa là các phần Giáo Lư sau đây:

Về Tư-Tế

Khi gia nhập Dân Thiên Chúa nhờ đức tin và Phép Rửa Tội, chúng ta dự phần vào ơn gọi độc nhất của Dân Tộc này: ơn gọi tư-tế: Chúa Ki-tô, thượng tế được chọn giữa loài người, biến Dân Tộc mới này thành vương quốc, những linh-mục cho Thiên Chúa, Cha Ngài. ĐÚNG THẾ, những người đă được rửa tội nhờ việc tái sinh và việc xức dầu của Thánh-Linh, được thánh hiến để làm nơi cư ngụ linh thiêng và hàng tư-tế thánh thiện.

Về Ngôn-Sứ

Dân Thánh của Thiên Chúa cũng dự phần vào chức năng Ngôn-Sứ của Chúa Ki-tô. Nhất là họ là ngôn-sứ nhờ cảm thức siêu nhiên của đức tin vốn là tri năng của toàn Dân Ngài, giáo dân cũng như hàng giáo phẩm khi Dân này kiên tŕ gắn bó với đức tin đă được truyền lại cho các thánh một lần là dứt khoát và khi họ đào sâu thêm sự hiểu biết về đức tin và trở thành chứng nhân cho Chúa Ki-tô nơi trần thế này.

Về Quân-Vương

Sau cùng, Dân Thiên Chúa dự phần vào chức năng quân-vương của Chúa Ki-tô. Chúa Ki-tô sử dụng vương quyền của Ngài bằng cách lôi kéo mọi người đến với Ngài nhờ sự chết và phục sinh của Ngài. Chúa Ki-tô, Vua và Chúa vũ trụ, đă trở thành đầy tớ của mọi người, Ngài đến không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ và để hiến mạng sống của Ngài làm giá chuộc cho nhiều người. (Mt 20,28). Đối với các Ki-tô hữu, ''ngự trị là phục vụ Ngài'', đặc biệt trong người nghèo và người đau khổ, trong những người này, Giáo Hội nhận ra h́nh ảnh của Đấng Sáng Lập ra ḿnh.

Kinh Thánh và Sách Giáo Lư dạy như trên. Vậy th́ có ǵ khác biệt giữa Hàng Giáo Phẩm và giáo dân không? Số 872 ghi: ''Do được tái sinh trong Chúa Ki-tô, giữa tất cả tín hữu của Chúa Ki-tô, có sự b́nh đẳng thật sự về phẩm giá và hoạt động, chiếu theo sự b́nh đẳng này, mọi người đều cộng tác vào việc xây dựng Thân Thể Chúa Ki-tô tùy theo điều kiện và chức năng của mỗi người.''

Có sự khác biệt* không có nghĩa là ''hơn, thua'' v́ Thánh Gioan Kim Khẩu dạy rằng ''nói hơn thua'' giữa Hàng Giáo Phẩm và hàng giáo dân là có tội!

 Ngày nay, giáo dân không nói ''Tôi đi xem Lễ'', mà có quyền tuyên xưng ''Tôi đi dâng Lễ''. Đời tôi cũng là một Thánh Lễ kéo dài từ Thập Giá ở Can-vê, trước Bàn Thờ, trong gia đ́nh và ngoài xă hội dù tôi là đứa bất xứng, đầy tội lỗi.

 Với những tâm t́nh vừa nêu, con xin các Ngài Mục Tử noi gương Chúa Cứu Thế, ôm chiên vào ḷng dù đó là chiên lạc hay là chiên ghẻ lở.

 

Phan văn Phước

Đức Quốc, Düsseldorf, 19.9.09

------------------------------

Ghi chú:

*Anh em Tin Lành bỏ chữ ''tông truyền'' trong Kinh Tin Kính.

*Chữ ''do, did'' trong tiếng Anh mượn chữ ''do, dedi'' của tiếng Latinh. Ví dụ: ''Could you do me a favo(u)r, please?'' Chữ ''date, Datum: ngày, tháng, năm'' là quà Ông Trời cho. Chữ ''édition'' là xuất bản, tức là cho ra ngoài. (e, ex: ngoài)

*Có nhiều sự khác biệt. Xin nêu vài điểm như sau: Giáo dân đọc Lời Truyền để tin, sống và truyền Đạo; Linh Mục đọc Lời Truyền để dâng Thánh Lễ th́ bánh-rượu trở thành Thịt-Máu của Chúa Giê-su. Giáo dân chỉ có thể làm phép rửa tội khi cần kíp.   

<< trở về đầu trang >>