Phỏng vấn Đại lăo Ḥa thượng Thích Quảng Độ

về bức Thông Điệp Xuân Tân Măo - 2011

Đại lăo Ḥa thượng Thích Quảng Độ, vị lănh đạo tối cao của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, vừa gửi bức Thông Điệp Xuân Tân Măo năm 2011, đến Tăng tín đồ Phật giáo trong và ngoài nước. Phóng viên Ỷ Lan đă gọi về Thanh Minh Thiền Viện phỏng vấn Ḥa thượng để xin ngài khai triển hai điểm trọng yếu trong bức Thông Điệp, đó là Pháp lư của GHPGVNTN và Tổng Giá trị Hạnh phúc Quốc dân. Mời quư thính giả theo dơi :

Ỷ Lan : Kính bạch Đại lăo Ḥa thượng Thích Quảng Độ. Nhân danh Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, Ḥa thượng vừa ban hành Thông điệp Xuân Tân Măo, 2011. Qua thông điệp này có một ư niệm rất mới là Tổng Giá trị Hạnh phúc Quốc dân (Gross National Happiness, GNH). Xưa nay thế giới chỉ căn cứ giàu nghèo tính theo chỉ tiêu GDP, tức Tổng sản phẩm xă hội (Gross Domestic Product) tính theo đầu người. Kính xin Ḥa thượng có thể khai triển rơ hơn về ư niệm Tổng Giá trị Hạnh phúc Quốc dân. Đây là sáng kiến của Hỏa thượng hay đă hiện hữu trong thế giới?

Ḥa thượng Thích Quảng Độ : Đây là sáng kiến của một vị vua người Bhutan, ông tên là Wangchuck. Một quốc gia nhỏ ở vùng Hy Mă Lạp Sơn. Ông đă đưa ra ư kiến này năm 1972 trong kế hoạch phát triển 5 năm của nước ông. Ư niệm Tổng Giá Trị Hạnh Phúc Quốc Dân, tiếng Anh là Gross National Happiness, dựa trên quan điểm phát triển thực sự của xă hội phải bao gồm sự phát triển về vật chất đi đôi với sự phát triển tâm linh, chứ không phải chỉ chú trọng phát triển kinh tế không mà thôi. V́ ông là Phật tử nên ông phát triển Giáo lư đức Phật để truyền bá dạy cho nhân dân Bhutan.

Năm 1956 tôi có dịp đến nước này, một quốc gia nhỏ rất là an b́nh, dân chúng rất trật tự, rất ngoan ngoăn. Nhà vua không phải như các ông vua ngày xưa. Chế độ quân chủ lập hiến thành ra ông không có độc tài, mà quyền hành bây giờ nằm trong Quốc hội, mà Quốc hội là do toàn dân bầu. Cho nên ông nhằm phát triển cả hai mặt của con người có tâm và thân. Tâm th́ phải bồi bổ tâm mà chủ yếu bằng Phật pháp, những giáo lư phổ thông của Đức Phật dạy, dạy trong trường cho nhân dân Bhutan học song song với chương tŕnh giáo dục của Nhà nước, và nền giáo dục nghệ thuật, thi ca, khoa học. C̣n thân th́ bằng bánh, bằng gạo nhưng mà rất no đủ, chứ không thiếu thốn như các nước khác. Thành ra một đất nước rất an b́nh.

Ông đưa ra bốn cái cột trụ cho ư niệm mới của ông, đó là Tổng Giá trị Hạnh phúc Quốc dân :

Thứ nhất là duy tŕ sự phát triển tức là phát triển được đến đâu th́ phải giữ vững chứ không để cho nó trụt lùi nữa.

Thứ hai là thăng tiến các giá trị văn hóa, cái này là để bồi bổ tâm linh.

Thứ ba, là bảo vệ sinh thái và thiên nhiên.

Thứ tư, cái này là quan trọng, thiết lập những sự quản trị quốc gia gọi là thiện hảo, Good Governance, tức là chính phủ tôn trọng nhân quyền, tự do, dân chủ hoàn toàn.

Cho nên cái phương tiện gọi là phương tiện để quản lư đất nước này là dân chủ, tự do là phương tiện tốt nhất. Tất cả các nước trên thế giới, kể cả Việt Nam rồi cũng phải đi đến đó thôi.

Thời đại này không c̣n là thời đại độc tài, phát xít nữa. Trường hợp của Tunisie và Ai Cập, rồi lần lượt sẽ đi đến dân chủ, tự do hóa toàn cầu. Bây giờ cái ǵ cũng toàn cầu cả, kinh tế toàn cầu rồi chính trị cũng toàn cầu. Cho nên những người khôn, là ḿnh biết cái thời thế như thế, ḿnh tự giải quyết trước đi. Nó hay hơn. Cũng như Việt Nam chẳng hạn, ai cũng mong cái đại hội vừa rồi, Đại hội XI, là giải quyết được vấn đề tự do, dận chủ cho đất nước, đỡ phải mất th́ giờ. Nhưng cuối cùng ai cũng thất vọng. Sáu mươi năm rồi, họ tưởng 60 năm tới đây vẫn như thế. Không bao giờ có chuyện đó đâu ! Có thể nay đi ngủ, sáng mai dậy cả thế giới khác rồi.

Tóm lại cái phương pháp quản trị đất nước ngày nay chỉ c̣n có phương pháp dân chủ, tự do và nhân quyền tôn trọng. Đó là phương pháp tốt đẹp nhất.

Ỷ Lan : Trong Thông điệp Xuân, Ḥa thượng cũng kêu gọi Phật giáo đồ trong và ngoài nước bảo vệ pháp lư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Pháp lư này đă có từ trước năm 1975, và theo luật bất hồi tố, th́ chẳng có chi thay đổi. V́ sao lại phải bảo vệ chuyện đă có rồi, bạch Ḥa thượng?

Ḥa thượng Thích Quảng Độ : Việt Nam sau 75 th́ vấn đề luật tôi không dám tin chắc vào luật. Bởi v́ người Cộng sản thường nói, cán bộ từng nói “Luật là mồm tao đây này ! thành ra ai mà tin luật của Cộng sản.

Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất suốt từ 75 cho tới bây giờ, chính thức là từ khi họ lập ra được cái Giáo hội Phật giáo Việt Nam người ta gọi là Quốc doanh, họ đă đặt Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất ra ngoài ṿng pháp luật. Nhưng họ không có một văn kiện chính thức, tức họ không chấp nhận, không nhận ḿnh nữa. Họ muốn giải tán nhưng không giải tán được. Là bởi v́ pháp lư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất sau cuộc tranh đấu năm 63 thoát ra được cái quy chế gọi là quy chế Hiệp hội của Đạo Dụ số 10 của thời ông Bảo Đại, th́ bây giờ Giáo hội không c̣n trong cái ṿng các hiệp hội nữa mà thành Giáo hội.

Tư cách của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất bây giờ cũng tương đương như Giáo hội Công giáo La Mă về mặt pháp lư và mặt quốc tế cũng thế. Thành ra nó có quy chế như vậy nên Cộng sản không thể nào giải tán được. Ba mươi mấy năm qua họ đă t́m đủ cách. Cách thứ nhất là họ t́m cách thống nhất Phật giáo… đă thất bại rồi. Chủ tịch cái Giáo hội Phật giáo Việt Nam ra lệnh hạ cái bảng Viện Hóa Đạo của Giáo hội ở chùa Ấn Quang xuống, rồi sau đó một tuần th́ đốt hết tất cả tài liệu của Giáo hội, coi như là Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất không c̣n một cái ǵ. Cho nên họ tưởng rằng như vậy là Giáo hội mất, nhưng họ nghĩ là một chuyện, họ hy vọng chuyện thành hay không là một chuyện khác.

Ở đời đâu phải ai muốn ǵ cũng được. Nếu muốn ǵ cũng được th́ có ai đi ăn mày đâu. Ai cũng là vua hết.

Cho nên phải sẵn sàng bảo vệ pháp lư của Giáo hội. Bởi v́ pháp lư quan trọng như cái nền nhà. Bây giờ cái nhà không c̣n, nó giở hết rồi, c̣n mỗi cái nền không mà thôi, mà cái nền đó là pháp lư của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Vậy ḿnh cố giữ được cái nền th́ sau này hoàn cảnh đưa lại, th́ từ cái nền đó ḿnh xây dựng lên.

Nhưng nếu mất nền, để đào nền đi th́ không c̣n chỗ nào xây dựng nữa. Bởi thế cho nên tôi phải luôn luôn nhắc nhở rằng phải quan tâm vấn đề bảo vệ pháp lư, tức nhân sự bây giờ rất quan trọng. Bây giờ có được một cái hy vọng như thế này : vừa rồi Giáo chỉ số 9 của Đức cố Đệ tứ Tăng thống, Ḥa thượng Thích Huyền Quang, có điều khoản giả dụ trong nước mà Viện Hóa Đạo Văn pḥng I mà v́ hoàn cảnh nào đó không hoạt động được nữa, th́ giao quyền tiếp nối, tiếp tục hoạt động cho Văn pḥng II Viện Hóa Đạo ở nước ngoài. Thành ra bây giờ pháp lư của Giáo hội không những ở trong nước mà ở ngoài nước cũng có pháp lư. Cho nên vấn đề bảo vệ pháp lư đơn giản nhưng rất là quan trọng.

Cái nền nhà ḿnh đừng để cho ai đào đi.

Ỷ Lan : Bạch Ḥa thượng, trước thềm năm mới, kính xin Ḥa thượng một lời chúc Xuân hay nhắn nhủ với đồng bào Phật tử và đồng bào các giới.

Ḥa thượng Thích Quảng Độ : Xin nguyện cầu Năm Mới quốc thái dân an, chư tôn đức Tăng Ni, chư liệt vị Nam Nữ Cư sĩ trong và ngoài nước cùng với tất cả quư thính giả của quư Đài sang năm mới trước hết là mong toàn thể có sức khỏe đă. Sức khỏe là quan trọng nhất.

Chúng tôi rất thiết tha mong đợi, th́ quan trọng nhất là t́nh h́nh đất nước cũng phải thay đổi. Bây giờ vận mệnh của Giáo hội là vận mệnh chung của đất nước. Không tách rời được nữa. Đất nước ch́m th́ Giáo hội cũng ch́m. Đất nước nổi th́ Giáo hội nổi. Có đất nước Giáo hội mới tồn tại được, mà đất nước muốn tồn tại phải có dân chủ, tự do, nhân quyền được tôn trọng, chứ không thể sống măi dưới cái chế độ độc tài toàn trị này được. Độc tài toàn trị đưa đến bao nhiêu đổ vỡ, tan thương, đau đớn từ 60 năm nay.

Tôi chỉ mong cho những nhà lănh đạo Cộng sản phải ư thức điều đó.

Các ngài là thiểu số thôi, mà các ngài mong làm chủ măi cái đất nước này chỉ v́ quyền lợi của ba triệu mấy chục ngàn đảng viên, các ngài làm khổ măi tám mươi mấy triệu dân.

T́nh h́nh đất nước như thế này, với sự tiến bộ của thế giới ngày nay, khoa học, chính trị, tất cả các thứ người ta đều tiến, ḿnh không thể giữ măi như thế này.

Ỷ Lan : Xin cám ơn Đại lăo Ḥa thượng Thích Quảng Độ.