Hâm Nóng Địa Cầu

Hâm Nóng Địa Cầu

Nguyễn Gia Tiến

Hội nghị quốc tế về Khí hậu đang diễn ra tại Copenhague, thủ đô Đan Mạch, là đề tài số 1 của báo chí thế giới từ mấy ngày nay.
Khởi sự từ ngày 7 Tháng 12. 2009, qui tụ hơn 1200 đại biểu của 192 nước, Hội nghị sẽ tìm cách giải quyết một vấn đề rất thời sự hiện nay là hiện tượng «Hâm nóng toàn cầu» của Khí hậu (Global Warming).
Từ nhiều thập niên, người ta ghi nhận nhiệt độ khí hậu tăng dần khắp nơi trên thế giới. Băng tuyết tan nhiều ở một số vùng Bắc cực. Dư luận cho rằng nếu hiện tượng không ngưng lại, mực nước biển có thể dâng cao, gây ngập lụt và những hậu quả khôn lường cho Trái đất.
Theo nhiều giả thuyết, sự tăng nhiệt độ là do việc hơi nóng từ mặt trời tỏa xuống, bị «tù hãm» trong khí quyển trái đất, không thoát đi được (như trong nhà kiếng trồng cây: effet de serre, greenhouse effect). Nguyên nhân gây ra hiện tượng «tù hãm» này là một số các loại khí, mà trong đó có «thán khí» CO2, phần lớn sản xuất ra do các sinh hoạt của Nhân loại, như đốt phá rừng, phát triển kỹ nghệ, giao thông, tiêu dùng năng lượng dàu hỏa, than đá, v.v ...
Dưới áp lực của dư luận quan tâm đến vấn đề môi sinh, nhiều quốc gia đã họp nhau hơn mười năm trước đây tại Kyoto, Nhật Bản, để tìm biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm, do phế thải thán khí CO2. Nhưng một số nước lớn đã không đồng ý cam kết các điều khoản của thỏa ước Kyoto, trong đó có Hoa Kỳ.
Lần này Hội nghị Copenhague đã lôi kéo được sự tham dự của hết thảy các quốc gia lớn như Ấn Độ, Nga, Trung Hoa, Brésil và Mỹ...
Mục tiêu của Hội nghị là giữ cho nhiệt độ vào cuối Thế kỷ 21 chỉ tăng tối đa không quá 2° C, bằng cách hạn chế mức phế thải CO2 tại mỗi nước. Người ta hy vọng, sau 10 ngày họp, mỗi quốc gia, nhất là các nước lớn, sẽ tự nguyện đặt chỉ tiêu hợp lý trong khả năng của mình, và cam kết thi hành, ngõ hầu giảm thiểu tối đa sự phế thải thán khí.
Có vẻ Hội nghị lần này rất quan trọng, vì sau nhiều thất bại, người ta nghĩ rằng đây là cơ hội chót, nếu không sẽ quá trễ, để cả Thế giới thỏa thuận cùng ngồi chung lại, nhằm giải quyết một vấn đề có ảnh hưởng cho tương lai Trái đất, nghĩa là cho cả Nhân loại.

PHONG TRÀO «MÔI SINH»
Từ nhiều năm nay, tại Phương Tây, nhất là Âu Châu, vấn đề «môi sinh» đã chiếm giữ một vai trò khá quan trọng. Những người chủ trương đề cao sự gìn giữ môi sinh, bảo vệ môi trường thiên nhiên, ngày càng đông, càng gây được áp lực khá mạnh đến giới cầm quyền. Dần dần họ thành lập ra những đảng chính trị, thường gọi là các đảng «Xanh» (Verts, Ecologistes ...), đã thắng lớn trong nhiều cuộc bầu cử, và ảnh hưởng đến đường lối của các chính phủ.
Việc chú trọng đến môi sinh là một thiện ý, rất cấp tiến, tiêu biểu cho thời đại văn minh. Tuy nhiên, các phong trào « Xanh » đôi khi có những hoạt động, những phương cách mang tính cực đoan, cuồng tín, áp đặt mọi người tuân thủ các quan điểm của mình một cách quá khích, độc đoán. Đôi khi, qua báo chí, phim ảnh, họ còn khai thác tâm lý «sợ hãi, hoảng hốt» trong quần chúng về các thảm họa thiên nhiên.
Tập họp dưới các phong trào Xanh còn có vài nhân vật với quá khứ thiên Tả thiên Cộng, chống Tư bản, chống kinh tế thị trường, luôn luôn mơ màng những « học thuyết không tưởng » để thay thế lý thuyết Cộng Sản đã lỗi thời.
Ngoài ra, một số chính trị gia «cơ hội» cũng dựa vào phong trào môi sinh để che đậy những tham vọng thầm kín của mình.
Phong trào Xanh gần đây bành trướng đến độ nghiễm nhiên ngự trị trong dư luận như một dòng tư tưởng đầy uy thế, như một «dòng chảy chính». Rất ít tiếng nói dám cất lên chỉ trích, vì ai cũng muốn xuôi theo trào lưu, cho hợp thời trang! (politically correct!). (Có người Pháp còn dùng chữ «écologiquement correct» để diễn tả tâm lý này !)
Tuy nhiên đã có những nghi kỵ cho rằng, nếu không bị kìm hãm, trong tương lai phong trào Xanh có thể sẽ là sự tái sinh của một chủ nghĩa độc đoán, thiếu dân chủ, chẳng khác gì phong trào Cộng Sản trước đây. Tiêu biểu là Vaclav Klaus, đương kim tổng thống Tiệp Khắc, người đã sống và hiểu rõ sự tại hại của độc tài Cộng Sản, đã liên tưởng hiểm họa này với phong trào Xanh hiện nay. Để phản bác các quan điểm quá khích của phong trào Xanh, ông mới viết một cuốn sách mang tựa đề thật hay, thật thâm thúy là «Planète bleue en péril Vert» (Trái đất «xanh» lâm nguy vì phong trào «Xanh»!). Và ông tiên đoán, nếu được thả lỏng không kiềm chế, các phong trào môi sinh có triển vọng sẽ vi phạm trầm trọng đến các quyền tự do cơ bản của con người.
Trong khi đó thì bên kia bờ Đại Tây Dương, tại Hoa Kỳ, hiện tượng đã diễn biến ngược lại. Phong trào môi sinh hình như khó phát triển, không được hưởng ứng nhiều. Lý do là vì ngoài những phản bác chính đáng, còn có nhiều áp lực mạnh mẽ, xuất phát từ ẩn ý nhằm bảo vệ quyền lợi của giới kỹ nghệ, giới tư bản « hà giàu», thường đối nghịch với ý thức hệ của các phong trào Xanh!

CÒN NHIỀU NGHI VẤN
Nếu coi hiện tượng «Hâm nóng địa cầu» có nguyên nhân chủ yếu là do các hoạt động của con người, thì việc cắt giảm khí CO2 do kỹ nghệ là vô cùng thiết yếu. Và muốn đạt mục tiêu này, sẽ phải chấp nhận những hậu quả nghiêm trọng, làm cản trở việc phát triển kinh tế tại nhiều quốc gia, cùng là sự cần thiết phải thay đổi toàn diện các thói quen, nếp sống của con người.
Nhận định vấn đề quan trọng như vậy, tất phải dựa trên những nghiên cứu, những báo cáo khả tín, để khiến tất cả các quốc gia phải ngồi lại, tìm phương giải quyết.
Hiện nay, vai trò chủ yếu của các bản báo cáo là Ủy Ban IPCC, hay GIEC, của Liên Hiệp Quốc (Intergovernmental Panel on Climate Change, Groupe d’Experts Intergouvernemental sur l’Evolution du Climat, Nhóm Nghiên cứu liên Chính phủ về Khí hậu).
GIEC là nơi tập họp của các khoa học gia thuộc nhiều nước. Các nhận định thường dựa trên căn bản đồng thuận của đa số (consensus). Điểm này cũng từng gặp một số phản bác cho là trái với tinh thần khoa học, vì các phát minh độc đáo thường chỉ phát xuất từ một cá nhân.
Nhắc lại giải Nobel Hòa Bình, mà lúc sau này uy tín giảm sút nhiều vì những lựa chọn đôi khi nặng về thành kiến chính trị, đã được trao cho Ủy Ban GIEC năm 2007, cùng với cựu phó TT Hoa Kỳ Al Gore. Nhân vật này là khuôn mặt tiêu biểu, đầy uy tín của phong trào Xanh tại Mỹ, mặc dầu trước đây đã có lần bị chỉ trích vì sự tiêu xài năng lượng trong các biệt thự nguy nga sang trọng của ông !
Gần đây, báo chí cũng phanh phui một số sự việc thiếu minh bạch trong nội bộ Ủy ban GIEC. Như việc ếm nhẹm các báo cáo khoa học không đi đúng đường lối chủ trương của Ủy ban, hoặc sự từ chức để phản đối của một số thành viên do bất đồng chính kiến
Mặt khác, các khoa học gia có uy tín như Roger Pielk tại Mỹ, Claude Allègre tại Pháp, đã hoài nghi các kết luận của GIEC. Họ đồng ý rằng có sự gia tăng của khí CO2 (do người làm ra) trong những thập niên gần đây, nhưng không có nghĩa đó là nguyên nhân chính yếu của sự hâm nóng địa cầu. Theo họ, nếu có, CO2 chỉ đóng một vai trò rất nhỏ, so sánh với rất nhiều yếu tố quan trọng khác, đã ảnh hưởng đến khí hậu, như gió, mây, hơi nước, hay các thay đổi phóng xạ từ mặt trời...
Các nhà khoa học này cho rằng sự hâm nóng khí quyển chỉ là một hiện tượng chu kỳ tự nhiên của địa cầu. Xét lịch sử hơn 4 tỷ năm của trái đất, đã có những giai đoạn «hâm nóng», hoặc «nguội lạnh». Mỗi giai đoạn kéo dài hàng ngàn năm, thì quả thực chẳng có nghĩa lý gì mức gia tăng nhiệt độ nhỏ nhoi trong vài thập niên, được ghi nhận vừa qua. Chẳng hạn họ dẫn chứng rằng lục địa Groenland tại Bắc cực hiện nay băng giá bao phủ, thì trước đây là những cánh đồng xanh tươi (và do đó đã mang tên Green Land, Groenland). Rồi tại nhiều vùng khác trong thời Trung Cổ, khí hậu đã trải qua những giai đoạn hâm nóng lâu dài.
Họ còn mỉa mai rằng hiện nay, tiên đoán thời tiết còn sai sót cho vài ngày tới (!), thì làm sao con người có thể biết được những gì sẽ xẩy ra cho khí hậu vài trăm năm sau!
Tóm lại, theo họ, việc phát triển Kinh tế thế giới không thể bị kìm hãm do việc hạn chế thán khí, khi còn nghi vấn về vai trò thực sự nguy hại của CO2 do con người làm ra. Hơn nữa, họ nghĩ rằng kinh tế được phát triển sẽ giúp con người có phương tiện, có khả năng hơn, để thích ứng với môi trường thiên nhiên mới, dù nhiệt độ có tăng chút đỉnh trong một chu kỳ, trong một giai đoạn nhất định của lịch sử Trái đất.
Thành ra còn tồn tại nhiều nghi vấn, chưa có sự đồng thuận hoàn toàn trong giới khoa học, khi xác định rằng con người tác động lên khí hậu, qua việc sản xuất khí CO2. Hoặc là sự cắt giảm khí CO2 có thực sự xoay chuyển được tình thế, có thực sự sẽ làm hạ thấp nhiệt độ khí hậu.
Từ đó người ta đặt câu hỏi, phải chăng là một sự khôn ngoan, khi chỉ dựa trên những nghi vấn, mà làm cản trở nghiêm trọng sự tăng trưởng nền Kinh tế đang mang lại phúc lợi cho toàn Nhân loại?

TRIỂN VỌNG NÀO?
Hiện nay hai quốc gia lớn đứng hàng đầu trong việc sa thải khí CO2 là Hoa Kỳ và Trung Hoa. Những năm tới đây có thể Trung Hoa còn vượt xa cả Hoa Kỳ trên lãnh vực này. Vì vậy, nếu hai quốc gia này không tuân thủ, không tự chế, thì các biện pháp tại các nước còn lại chẳng có ý nghĩa gì.
Sau đây là vài con số để so sánh, và cho thấy trách nhiệm của 2 nước này, trong việc thải khí CO2.
- Hoa Kỳ: 5697 triệu tấn CO2 thải trong năm 2006.
- Trung Hoa: 5648.
- Các nước kỹ nghệ như: Đức (623), Anh (536), Pháp (377).
- Toàn Thế giới: 28.003.
(Nguồn: Gaz à effet de serre, Wikipedia).
Xét trường hợp của Trung Hoa, người ta hiểu chế độ độc tài chuyên chế Bắc Kinh hiện nay không thể chấp nhận một sự trì trệ trong phát triển kinh tế. Tăng trưởng Kinh tế là lý do duy nhất để chế độ tồn tại, để có bộ mặt «hợp pháp» khiến người dân tạm thời chấp nhận, bù lại những tội ác chồng chất do Cộng Sản đã gây ra. Nếu kinh tế khựng lại thì chế độ sẽ lung lay và không thể tránh sụp đổ.
Thành ra cho dù Trung Cộng chấp nhận ký một thỏa ước nào đó về khí CO2, nhưng vì lý do sống còn của chế độ, vì chẳng thể làm chậm mức phát triển kinh tế, họ cũng sẽ không thành thực tuân thủ mọi cam kết.
Với bản chất dối trá bưng bít của chế độ, với thành tích là «vương quốc» của mọi thứ hàng giả trên trái đất, những báo cáo «tốt đẹp» sau này của Trung Cộng về vấn đề hạn chế khí CO2 chắc chắn sẽ chẳng đáng tin cậy, chẳng thuyết phục được ai.
Cho nên dù khí CO2, có hay không, thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc hâm nóng khí quyển trái đất, có lẽ người ta chẳng trông đợi gì nhiều về các thành quả của Hội nghị Copenhague hiện nay.
Và mặc dầu những sửa soạn lễ nghi rầm rộ, rất có thể, sau Kyoto, thất bại lại một lần nữa tái diễn tại Copenhague. Lại một lần nữa Cộng đồng Quốc tế được chứng kiến cảnh «đánh trống bỏ dùi»!

Thụy Sĩ, Tháng 12. 2009