Đống Đa trong bối cảnh ngàn năm Thăng Long, thử đặt lại vài giả thuyết

 

Nguyễn Đăng Hưng

 

Một tiết mục đáng chú ư tại TP HCM trong dịp Tết Canh Dần vừa qua là Lễ kỷ niệm 221 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa do Sở Văn hóa, Thể thao và Du Lịch TP HCM tổ chức tại Công viên Tao Đàn ngày mồng Năm AL (18/2/2010). Buổi lễ đă được tiến hành long trọng với sự tham dự của các ông Lê Thanh Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM, Lê Hoàng Quân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố, đại diện lănh đạo các sở, ban, ngành, đoàn viên thanh niên cùng đông đảo người dân thành phố và du khách nước ngoài. Ông Dương Quan Hà, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP HCM đă có bài phát biểu đáng được lưu ư. Chương tŕnh sân khấu hóa đă diễn ra sôi nổi với phần biểu diễn nghệ thuật dân tộc đặc sắc của các nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang.

Đọc báo tôi cũng thấy một buổi lễ tương tự được tổ chức tại G̣ Đống Đa, Hà Nội. Đến tham dự thắp hương trước tượng đài Quang Trung có Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Công Soái, Phó Chủ tịch UBND TP Phí Thái B́nh, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, Thứ trưởng Bộ Quốc pḥng, ông Vũ Trọng Kim, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư kư Mặt trận Tổ Quốc. Thành phần và cấp bậc tham gia của Thành ủy và Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội có phần thấp hơn, kém long trọng hơn tại TP HCM.

Việc Thành ủy TP HCM coi trọng ngày kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa hơn Thành ủy Hà Nội là điều làm tôi chú ư! Ngay tại Thủ đô, người [lănh đạo] Hà Nội cảm nhận lịch sử không bằng người Sài G̣n chăng?

Lẽ ra năm nay, trong dịp lễ hội ngàn năm Thăng Long, lễ hội G̣ Đống Đa phải có ǵ nổi trội hơn thường lệ mới phải chứ?

Thật vậy, nếu không có anh hùng dân tộc Quang Trung Nguyễn Huệ và chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa th́ làm ǵ Thăng Long c̣n là của Việt Nam để năm 2010 này chúng ta ăn mừng Thủ đô ngàn năm?

Đừng quên cuộc xâm lăng Đại Việt năm 1788 là cuộc xâm lăng bành trướng cuối cùng của phong kiến Trung Hoa và nếu Nguyện Huệ đă chọn hướng giải quyết khác đi th́ lịch sử và địa lư của dân tộc Việt Nam ngày nay sẽ ra sao?

Chính sử Việt Nam ghi lại năm ấy mượn cớ vua Lê Chiêu Thống cầu viện, nhà Thanh đă giao cho Tôn Sỹ Nghị một đạo quân đông đảo gần 30 vạn, ào ạt kéo vào nước ta chiếm đóng Thăng Long. Thế yếu, các tướng Tây Sơn Ngô Văn Sở, Ngô Th́ Nhậm rút về Tam Điệp cố thủ và bảo toàn lực lượng. Trong Nam Nguyễn Ánh đă gia tăng được lực lượng sẵn sàng uy hiếp Qui Nhơn trong lúc Thái Đức Hoàng đế Nguyễn Nhạc lâm trọng bệnh. Bắc B́nh Vương Nguyễn Huệ trên thực tế chỉ kiểm soát được một vùng lănh thổ khá hẹp từ Thuận Hóa đến Nghệ An, trong tay huy động chưa có được 1/10 so với quân số nhà Thanh đang xâm lược Bắc Hà!

Thử tưởng tượng v́ số lượng quân ḿnh thua kém, Nguyễn Huệ quyết định thúc thủ, đành làm ngơ trước đoàn “quân lạ” đang xâm nhập miền Bắc, quá đông, quá hùng hổ, th́ cái ǵ sẽ xẩy ra? Nếu Nguyễn Huệ chỉ nghĩ đến quyền lợi của nhà cầm quyền, chỉ lo đương đầu với Nguyễn Ánh ở Gia Định và Nguyễn Nhạc trong Nam, c̣n phía Bắc th́ thôi, giao lại đất Thanh Hóa Nghệ An trở ra cho nhà Thanh và vua Lê Chiêu Thống, tóm lại chỉ lo mưu cầu chiếc ghế vương quyền tại phương Nam?

Trong t́nh huống ấy lịch sử và địa lư Việt Nam sau này sẽ ra sao?

Nước ta có lẽ chỉ c̣n lại từ sông Gianh cho đến Hà Tiên khi người Âu bắt đầu xâm nhập vào Đông Nam Á! Giả thuyết này không phải không có ư nghĩa hiện thực khi ta biết, ngoài Bắc vua Lê Chiêu Thống đă phản bội Tổ quốc, dùng niên hiệu nhà Thanh, mặc nhiên công nhận nền đô hộ của người Tàu. Trong Nam lịch sử c̣n ghi lại cũng năm 1788, từ Gia Định Nguyễn Ánh đă gửi đoàn thuyền chở gạo ra Bắc chi viện cho quân Thanh mà không thành v́ gặp băo. Ông vua sáng lập ra triều đ́nh nhà Nguyễn này có nhiều khả năng cũng sẽ để yên cho nhà Thanh ở đất Bắc sau khi lấy lại giang sơn từ tay nhà Tây Sơn v́ chẳng may cho dân tộc Việt, người anh hùng áo vải mất sớm.

Nếu lịch sử đi theo hướng đó th́ làm ǵ ta c̣n Thăng Long mà tổ chức lễ hội ngàn năm như ngày nay?

May thay, Nguyễn Huệ, được sự trợ giúp tư vấn của tầng lớp sỹ phu chân chính lúc bấy giờ, những Ngô Th́ Nhậm, Phan Huy Ích, Nguyễn Thiếp, Đoàn Nguyễn Tuấn, Vũ Huy Tấn, Nguyễn Nễ, Nguyễn Huy Lượng, Bùi Dương Lịch… đă chọn lựa hướng khác, hướng chính danh yêu nước thương dân, hướng bảo vệ toàn vẹn lănh thổ và độc lập dân tộc. Nguyễn Huệ lập tức lên ngôi Hoàng đế, minh định chính danh, củng cố chính nghĩa dân tộc, theo lẽ trời, thuận ḷng người, thống nhất ư chí toàn dân toàn quân, tự ḿnh thống lĩnh thủy bộ đại binh ra Bắc đánh giặc Thanh, chấp nhận lấy một chọi mười:

“Chúng nó sang phen này là mua cái chết đó thôi. Ta ra chuyến này thân coi việc quân đánh giữ, đă định mẹo rồi, đuổi quân Tàu về chẳng qua 10 ngày là xong việc. Nhưng chỉ nghĩ chúng là nước lớn gấp 10 nước ta, sau khi chúng thua một trận rồi, tất chúng lấy làm xấu hổ, lại mưu báo thù, như thế th́ đánh nhau măi không thôi, dân ta hại nhiều, ta sao nỡ thế. Vậy đánh xong trận này, ta phải nhờ Th́ Nhậm dùng lời nói cho khéo để đ́nh chỉ việc chiến tranh. Đợi mươi năm nữa, nước ta dưỡng được sức phú cường rồi, th́ ta không cần phải sợ chúng nữa.”

Chúng ta biết phần c̣n lại của lịch sử, số phận của người anh hùng bách chiến bách thắng Quang Trung Nguyễn Huệ.

Sau mồng năm Tết Kỷ Dậu 1789, Ngô Ngọc Du, một nhà thơ đương thời, đă ghi lại không khí tưng bừng của ngày chiến thắng oanh liệt như sau:

“Mây tạnh mù tan trời lại sáng
Đầy thành già trẻ mặt như hoa,
Chen vai khoác cánh cùng nhau nói:
“Kinh đô vẫn thuộc núi sông ta”

Tại buổi họp báo đầu năm nay (6/1/2010) ở Hà Nội, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Trung Quốc tại Việt Nam Tôn Quốc Tường đă thách thức cả dân tộc Việt: “hợp tác [với Trung Quốc] sẽ phát triển, [Việt Nam] đấu tranh sẽ thất bại”, thiết nghĩ việc tổ chức cho thật long trọng Lễ hội Chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa là điều nên làm. Thật vậy, h́nh như ngài Đại sứ quên rằng cách đây 221 năm dân tộc Việt Nam nào có thất bại khi phải bắt buộc chấp nhận hướng đấu tranh dù phải một chống mười!

 

Sài G̣n mồng Bảy Tết Canh Dần 2010

NĐH

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN. HT Mạng Bauxite Việt Nam biên tập.

http://www.boxitvn.org/bai/1480