Blogger Việt Nam làm thế nào tự bảo vệ ḿnh

 

Trà Mi

 VOA

 

Nhận xét về chiến dịch của chính quyền Việt Nam nhắm vào giới blogger và các trang mạng xă hội hiện nay, 4 blogger trong nước tham gia thảo luận trên Tạp chí Thanh Niên tuần trước cho rằng mục đích là nhằm dẹp bỏ những phê phán, chỉ trích trước thềm đại hội đảng, đồng thời khẳng định những ǵ đang xảy ra không làm chùn bước những ng̣i bút thẳng thắn đóng góp v́ sự phát triển của xă hội. Trong buổi gặp gỡ hôm nay, các blogger Hùng, Quỳnh (bút hiệu Mẹ Nấm), Linh (chủ trang blog Bút Thép), và Bảo (bút hiệu LB) sẽ tranh luận về các nguyên nhân nhà nước viện dẫn để quản lư blog và làm cách nào giới blogger có thể tự bảo vệ quyền tự do bày tỏ tư tưởng trước những hạn chế hiện nay.

Trà Mi: Trong cuộc thảo luận tuần trước, các bạn cho rằng khó phân định “lề trái” “lề phải” theo khái niệm nhà nước đặt ra, và người dân không có nơi nào để bày tỏ tư tưởng một cách tự do th́ phải mượn trang blog để thể hiện quan điểm của ḿnh. Nhưng nhớ là Việt Nam quy định nội dung blog chỉ trong phạm vi những chia sẻ hoặc thông tin cá nhân, nôm na chỉ là một nhật kư cá nhân, không được lạm bàn các vấn đề xă hội-chính trị, vượt ra khỏi quy định này ắt gặp rắc rối. Ư kiến các bạn ra sao?

Hùng: Cách áp đặt đó của chính quyền đối với blog chỉ suy diễn theo cái lợi của họ thôi. Chứ c̣n bây giờ bảo là chỉ “chia sẻ cá nhân” th́ tôi suy nghĩ cái ǵ về xă hội tôi nói, đó cũng là “chia sẻ cá nhân” thôi, tôi đâu bắt ai phải làm theo những chuyện tôi nói. Tôi cũng đâu kêu gọi ǵ đâu mà nói là “gây mất ổn định”?

Trà Mi: Nhưng có người sợ rằng những suy nghĩ của anh khi chia sẻ ra sẽ tác động đến suy nghĩ của nhiều người khác, chẳng hạn?

Hùng: Họ đâu có được độc quyền.

Quỳnh: Về mặt chia sẻ thông tin, nếu nhà nước có hẳn một quy định để hạn chế rằng blog chỉ là nơi chia sẻ những ǵ thuộc về cá nhân, th́ xă hội Việt Nam hiện tại sẽ không bao giờ có dấu hiệu tiến bộ và phát triển. Bởi v́ một khi mỗi người dân khép kín ḷng, thờ ơ, và không quan tâm đến xă hội th́ đất nước chắc chắn sẽ không bao giờ phát triển, tương lai sẽ tụt lùi.

Bảo: Theo ḿnh, ngay cả Hiến pháp đă quy định quyền tự do ngôn luận. Một khi tự do ngôn luận, những phát biểu, những tiếng nói của ḿnh về bất kỳ vấn đề ǵ trong xă hội, ḿnh đều có quyền được nói. Facebook hay Multiply, những ḍng tiến của xă hội, người ta phát triển ra để làm ǵ? Nếu người dân chỉ quan tâm đến những vấn đề cá nhân, vị kỷ, th́ đất nước không thể nào phát triển được cả.

Trà Mi: Cảm ơn Lê Bảo. Anh Linh có ư kiến nào khác không?

Linh: Khái niệm lề trái, lề phải là do người ta đặt ra thôi. Ḿnh phải căn cứ theo những ǵ luật pháp trong xă hội quy định để viết. Ḿnh có quyền tự do ngôn luận, tự do thông tin. Người ta cho phép ḿnh chuyện đó mà, nhưng ḿnh phải viết thế nào để đừng vi phạm đến an ninh quốc gia, đừng ảnh hưởng đến danh dự của từng cá nhân, th́ không ai đụng chạm tới ḿnh cả.

Hùng: Ḿnh không đồng ư với anh Bút Thép vừa rồi. Nói rằng viết mà không đụng chạm đến ai cũng khó lắm anh. Ví dụ ḿnh tới một cơ quan công quyền nào đó, ḿnh bị vướng mắc hay bị hành về một vấn đề ǵ đó, ḿnh nói lên blog của ḿnh. Làm sao mà không đụng chạm đến chính quyền? Những ǵ họ đặt ra rất khó để tránh. Anh viết cái ǵ rồi anh cũng bị dính.

Linh: Ư tôi là khi anh viết, anh phê phán, tố cáo một vấn đề nào đó trong xă hội, anh phải có nhân chứng, vật chứng, bằng chứng cụ thể th́ chắc chắn người ta sẽ không đụng chạm tới anh được, v́ anh không bịa chuyện. Ngay cả blog Bút Thép của tôi, khi tôi đưa ra những sự kiện, tôi đưa ra người thật, việc thật. Người ta không thích thôi, nhưng người ta không làm ǵ được tôi. Bởi v́ những việc tôi nói là những điều người ta đă làm. Tôi không bịa chuyện ra. Ḿnh phải cẩn thận, nhớ điều này.

Quỳnh: Ḿnh có ư kiến về điều gọi là “an ninh quốc gia”. Đây luôn là lư do để gây rắc rối cho các blogger. Cần phải xem lại những quy định, tiêu chuẩn về “an ninh quốc gia” hiện tại khiến các blogger bị rắc rối. Bản thân ḿnh cũng đă bị dính tới điều 258, “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích quốc gia” khi ḿnh kêu gọi in và mặc áo “Dừng dự án bauxite” và “Hoàng Sa-Trường Sa là của Việt Nam”. Đến tận bây giờ vẫn không ai giải thích cho ḿnh là việc làm của ḿnh xâm phạm “an ninh quốc gia” ở điểm nào. V́ vậy, nói đến cái chuẩn khi đụng tới “an ninh quốc gia” c̣n tùy thuộc là trên quan điểm của nhà nước hay quan điểm trên lợi ích của toàn dân. Đó là một câu hỏi lớn mà những người đặt ra quy định cho giới blogger phải trả lời thẳng thắn trước toàn dân, rằng quy định về “an ninh quốc gia” đó dựa trên lợi ích của nhà nước hay của toàn dân.

Trà Mi: Anh Linh nêu lên quan điểm rằng ḿnh viết ǵ cũng phải có bằng chứng rơ ràng và trong giới hạn không đụng tới “an ninh quốc gia” th́ sẽ được an toàn, nhưng nh́n vào các trường hợp của những blogger đi trước ví dụ như vụ blogger Điếu Cày. Trên trang blog của anh có nhiều bài viết tŕnh bày những bức xúc liên quan đến bauxite Tây Nguyên và Hoàng Sa-Trường Sa. Có nhiều người, ngay cả quốc tế, cũng lên tiếng rằng đây là những điều mắt thấy tai nghe, bức xúc xă hội, chứ không đụng chạm đến “an ninh quốc gia” ǵ cả. Thế th́ làm sao nằm trong biên độ an toàn như anh Linh nói?

Linh: Trường hợp của anh Điếu Cày hay những blogger khác bị bắt, nhà nước chưa bao giờ nói là truy tố một ai v́ viết blog.

Quỳnh: Họ sẽ không truy tố về tội viết blog, nhưng họ tạo ra rất nhiều cớ. Trong các buổi làm việc, họ in ra nội dung trên blog của anh và buộc anh phải kư. Em đă trải qua rồi. Họ luôn tạo ra một cái cớ để bắt, đương nhiên, v́ họ đă thừa nhận với thế giới là có tự do thông tin, tự do ngôn luận th́ làm sao họ có thể bắt anh v́ anh viết blog được? Nhưng họ luôn tạo ra cớ để làm khó dễ những người viết blog.

Trà Mi: Cảm ơn ư kiến chị Quỳnh. LB và Hùng có ư kiến nào khác liên quan vấn đề anh Linh và chị Quỳnh đang tranh luận không?

Bảo: Blog hay website cá nhân chẳng qua là một luồng tư tưởng mà thôi. là công cụ truyền tải những ư kiến, những luồng tư tưởng mới. Báo giấy th́ chính quyền đă khống chế được rồi. C̣n blog như là những trang báo mạng đang tràn lan, vượt tầm kiểm soát. Rơ ràng nhà nước muốn chặn đầu, những blogger nào nổi trội, họ đem ra xử trước. Bắt blogger Điếu Cày hay Anh Ba Sài G̣n trước mắt chỉ là những hành động tạm thời răn đe các blogger khác và muốn ngăn chặn các luồng tư tưởng này.

Trà Mi: Trước những phản bác về ư kiến anh nêu ra, anh có điều ǵ chia sẻ thêm không?

Linh: Tôi cũng đồng ư với chị Quỳnh ở chỗ là ở Việt Nam nếu họ muốn bắt ai th́ họ có thể có rất nhiều lư do để bắt. Nhưng tôi muốn nói là khi ḿnh viết blog hay báo, nên nhớ là ḿnh đang sống trong một xă hội được quy định bởi luật pháp của người ta như thế nào để tránh trường hợp ḿnh bị rắc rối với chính quyền. Đó là chuyện ḿnh phải tự cover cho ḿnh trước đă. Nếu không tự bảo vệ ḿnh trước th́ khi cần, họ muốn “vịn” ḿnh lúc nào th́ họ “vịn” thôi. Như anh Điếu Cày, blog của anh đăng những bài về Hoàng Sa-Trường Sa thôi, nhưng khi họ bắt anh th́ đâu có bắt về chuyện anh viết blog đâu. Anh Ba Sài G̣n viết những bài phân tích về luật pháp thôi, chứ đâu có chửi mắng chính quyền hay kêu gọi thế này thế nọ đối với chính quyền đâu. Nhưng họ cần phải chặn đứng sự hoạt động mạnh mẽ của Câu lạc bộ Nhà báo Tự do, nên họ điều tra về chuyện này, chuyện khác đối với anh ấy.

Trà Mi: Anh Linh nói đất nước nào cũng có quy định riêng, ḿnh làm sao tự bảo vệ ḿnh là điều trước hết. Vấn đề đặt ra ở đây là làm sao blogger có thể tự bảo vệ ḿnh trước những quy định không rơ ràng, c̣n quá mập mờ mà không ai hiểu rơ biên độ nó tới đâu, như các anh chị đă bàn lúc năy. Vậy làm thế nào tự bảo vệ ḿnh được?

Linh: Ở Việt Nam rơ ràng không thể nào biết được. Tới lúc người ta sờ đến ḿnh v́ những lư do khác cũng không biết đường đâu mà đỡ, nhưng trước tiên bản thân ḿnh cũng phải tự bảo vệ ḿnh trước. Khi người ta kêu ḿnh lên làm việc về một bài viết của ḿnh, ḿnh cũng phải căn cứ vào pháp luật để căi.

Trà Mi: Anh căn cứ vào pháp luật mà ngay cả pháp luật nhiều người nhận xét là không rơ ràng th́ làm cách nào?

Linh: Cũng hơi khó, nhưng tôi cứ căn cứ theo Hiến pháp. Những quy định, nghị định, hay luật vẫn dưới Hiến pháp. Nếu nó trái với Hiến pháp th́ tôi cứ căn cứ theo Hiến pháp cái đă.

Trà Mi: Những người đă gặp rắc rối đi trước chắc là họ cũng căn cứ theo Hiến pháp…

Linh: Th́ chắc v́ vậy nên họ mới..

Quỳnh: Ḿnh nghĩ ư anh Linh muốn nói là một khi ḿnh viết và truyền tải cái ǵ th́ phải có trách nhiệm với nó. Cho nên, đối với những thông tin, nguồn tin mà ḿnh cảm thấy không thể đảm bảo độ tin cậy và tính chính xác của nó, tốt nhất là ḿnh dẫn đường link, không nên đưa nó lên hẳn như một thông tin trên blog của ḿnh. Có trách nhiệm và xác thực tính trung thực của bài ḿnh viết, đó cũng là một cách khôn ngoan để ḿnh có thể đối phó trước sự trấn áp hiện tại đối với các blogger.

Trà Mi: Đó là nói về việc đưa ra thông tin, c̣n xét về khía cạnh bày tỏ quan điểm cá nhân th́ sao? Mời quư vị và các bạn trở lại với chương tŕnh vào giờ này, tuần sau, để nghe các blogger trẻ trong nước bàn về khái niệm “tự do trong khuôn khổ”, mong mỏi của các blogger Việt Nam đối với giới hữu trách, và người trẻ có thể làm ǵ để góp phần tạo ra những chuyến biến như trông đợi.