Cuộc gặp gỡ thú vị

 

Trần Khải Thanh Thủy

 

Trong cơn mưa đổ sầm sập, đến mức “phố uốn thành ḍng sông uốn quanh”, ngập nửa bánh xe, tôi bỗng nhận được cú điện thoại gọi đến. Nhấc ống nghe lên, tôi nhận ra tiếng một người ngoại quốc gọi tên ḿnh bằng chất giọng đặc biệt ấn tượng: Tràn Khại Than Thụy.

Với thứ tiếng Anh vay mượn của tôi từ ngót nghét 30 năm trời nay, cho dù được cứu vớt trong 9 tháng 10 ngày ở tù, cũng không cứu tôi ra khỏi ḍng ngôn ngữ mà người đầu dây gọi, trong khi tôi yêu cầu ông ta nói tiếng Việt, th́ ông ta “no, no” hoài và khó khăn lắm tôi mới hiểu được ông ta tên Bernd, muốn gặp tôi trong ṿng một tiếng nữa.

Chưa biết ra khỏi nhà bằng cách nào trong cảnh mưa trắng trời, trắng đất như thế này, th́ đầu dây lại có tiếng nói. Lần này là tiếng người Việt nói tiếng Nam... Chỉ vẽ ṿng quanh vài phút mới hiểu rằng ông Bernd đang ở Sài G̣n, v́ vậy cuộc gặp đành ấn định vào ngày mai, khi ông bay ra Hà Nội.

Đặt ống nghe xuống, tôi thở phào nhẹ nhơm, cũng may ông đang ở Sài g̣n, nơi chợt nắng, chợt mưa, rồi chợt tắt, nếu không, cả tôi và ông đều chỉ c̣n cách ngồi trong nhà nh́n trời mà khóc theo mưa, v́ Hà Nội (dù đă từng tăng trưởng kinh tế tới 8,5 %, chỉ đứng sau các thành tựu kinh tế của Trung Quốc!), đă làm ǵ có xe lội nước? Ngay cả nút giao thông Kim Liên -nơi hầm chui cơ giới hiện đại nhất Việt Nam vừa được khai thông một tiếng đă bị ngập, người và xe máy, ô tô, lóp ngóp đi trong mưa, ướt lướt thướt như chuột lột, th́ những nơi khác, do người dân “thực” được từ thời Pháp thuộc, cách đây gần trăm năm, bị xuống cấp trầm trọng, c̣n ngập đến mức nào?

Cuối cùng một ngày chờ đợi cũng qua nhanh, tôi cùng chị bạn đi ta xi đến khách sạn Sophia - plaza- cạnh Hồ Tây, để gặp ông theo lời hẹn.

Vừa tiến vào tiền sảnh của khách sạn, giữa lúc chúng tôi lúng túng chưa biết vào bằng cách nào v́ không đem theo chứng minh thư, và điện thoại của ông có thể không gọi được, ông đă tiến ra, cao lêu đêu và nụ cười rạng rỡ, bất giác làm tôi nhớ lại nhận định của một học giả: “Nụ cười là phương tiện giao tiếp duy nhất không cần phiên dịch , ngôn ngữ”.

Nhờ nụ cười cởi mở và cái bắt tay lịch thiệp của ông mà chúng tôi lập tức quen nhau ngay từ cái nh́n đầu tiên.

Trong căn pḥng nhỏ của khách sạn, nơi cửa kín, pḥng sang, ông tự nói về ḿnh: ông là Bernd Musch-, giám đốc đài phát thanh ARD tại Đức, chuyên đặc trách về khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Trong chuyến đi này, ngoài việc quan tâm đến con người và đất nước Việt Nam, điều mà ông cần phản ánh bằng tiếng Anh và tiếng Đức trên đài ARD- là vấn đề nhân quyền của Việt Nam, v́ vậy ông muốn gặp một số nhân vật tiêu biểu trong hàng ngũ đâu tranh chống lại chế độ cộng sản, những người mà ông biết - luôn là nạn nhân của sự độc tài phi nhân- như vợ ông- một cư dân Ba Lan -phải tị nạn sang Đức, và bị cấm trở lại quê hương khi đảng cộng sản Ba Lan c̣n chưa sụp đổ .

Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra cho tôi là:

 Bà cảm nhận thế nào về việc luật sư Lê Công Định bị bắt. Việc bắt khẩn cấp một luật sư như Định có phải là điều cần thiết như nhà nước cộng sản công bố không?

Tất nhiên, tôi khẳng định sự hèn nhát, dối trá, bạc nhược của nhà nước này, sợ tất cả những tiếng nói trung thực, những đảng phái manh nha h́nh thành, những lănh đạo trẻ tuổi, nhiệt huyết, có tầm vóc, uy tín, theo phương án: “Bóp chết gà từ trong trứng”. Huống hồ một người học giỏi, tài cao, có tâm với đất nước như Định: Sẵn sàng từ bỏ tất cả danh vọng, tiền tài, địa vị để đi theo tiếng gọi của con tim, để đấu tranh cho một nền pháp lư thực sự tự do, dân chủ ở Việt Nam. Trong cảnh “tranh tối tranh sáng”, nhà cầm quyền cộng sản đă lợi dụng bóng tối độc tài để bắt Định khi ánh sáng dư luận c̣n chưa kịp gối đầu lên thay thế.

Có vẻ như hài ḷng với câu trả lời của tôi qua cách phiên dịch của chị bạn đi cùng, ông gật gù rồi quay sang đặt câu hỏi:

- Tôi nghe nói trước đây bà đă từng bị bắt

- Vâng tôi nhớ lại thời điểm hơn hai năm trước, ngày 21-4-2007 để trả lời:

 Tôi bị bắt trước ngày 30-4 chín ngày, một ngày nhạy cảm của dân tộc tôi, khi chính quyền cộng sản xua quân vào lấn chiếm Miền Nam, để lại vết thương sau 34 năm c̣n rỉ máu...

Trong tù họ đối xử với bà ra sao ?

- Như tất cả các tù thường phạm khác. Rất tồi và vô cùng tệ hại. Điều này tôi xin khẳng định rơ ràng v́ đă chứng kiến những nhà tù ở Đức qua Net hoặc trên sách báo . Vẻn vẹn 15 kg gạo, 15 kg rau, 15 kg củi, 3 lạng thịt và nửa kư cá một tháng. Không được quyền sử dụng giấy bút, không được phép gọi điện thoại, hoặc gặp gỡ thân nhân trong cả thời gian dài. Trong khi chỗ ở vô cùng chật chội, tối tăm. Người ít là 60cm, người nhiều là 2m, c̣n thông thường là 80 cm. Tất nhiên bị coi là những công dân hạng bét, cần phải cải tạo tư tưởng chống đối, tiến bộ, tránh lây nhiễm trong cộng đồng, nên chúng tôi c̣n phải chịu cả áp lực về tinh thần và bản thể:

Thiếu thốn, đói rét, chất lượng cuộc sống chỉ là một sự hành hạ triền miên, ăn cơm cục, uống nước đục, toàn thân phù nề, ngứa ngáy v́ thiếu chất và thiếu khí. Chỉ thời gian và sự ô nhiễm là thừa ứ, nên ai cũng mắc chứng bệnh phù thũng và ngứa ngáy khắp người, đặc biệt là vùng kín.

 Tại sao bà lại dấn thân vào con đường nguy hiểm này?

 V́ chúng tôi không thể sống quỳ, cha ông chúng tôi là những thế hệ cộng sản đầu tiên, đă bị đảng lừa trắng mắt, trắng tay, nên chúng tôi phải vùng lên để cùng nhau xoá bỏ những đam mê, bưng bít, những dối trá, lọc lừa, để con cháu chúng tôi không bị độc tài đè đầu, cưỡi cổ, không bị tiêm nhiễm tư tưởng Hồ Chí Minh, quốc tế cộng sản, học thuyết Mác Lê- thọc huyết loài người.

 Bà có điều ǵ lo ngại cho sức khoẻ cũng như sự đàn áp của chính quyền không?

- Về cơ bản, chúng tôi chấp nhận, coi nỗi đau của dân tộc là nỗi đau của ḿnh. Đă dấn thân vào con đường lớn của tương lai, của hội nhập toàn cầu, là phải biết chấp nhận sự thiệt tḥi, hy sinh. Biết ủ đau thương trong hiện tại để sinh nở cái oai hùng cho tương lai con cái sau này, đưa tiền đồ dân tộc ra khỏi ṿng luẩn quẩn, tăm tối. Hơn nữa bên cạnh tôi luôn có cả một hàng rào nhân ái bao bọc, trước mắt là 3 triệu đồng bào hải ngoại , nhưng hiện tại và sắp tới sẽ là tất cả những con người có lương tri tại quốc nội.

Ngừng lại để thưởng thức vị sinh tố ngay trước mặt, cũng là giành thời gian để chị bạn chuyển ngữ, thấy ông Bernd vẫn tỏ ư lắng nghe, tôi tiếp tục bày tỏ quan điểm của ḿnh:

- Nếu đấu tranh công khai trực diện tôi không sợ, v́ tôi biết ḿnh đang đi theo lẽ phải của cha ông, đi bằng niềm tin của gần 7 tỷ người trên thế giới , nhưng tôi rất coi thường những tṛ hạ đẳng, bẩn thỉu, đê tiện do nhà nước cộng sản nghĩ ra. Cụ thể, suốt 3 tháng vừa rồi, nhà tôi tràn ngập văn hoá đảng- gồm chuột chết, xác nhuyễn thể, xương động vật thối ngâm trong dầu bẩn, đặc biệt là phân người.

Không tin vào sự thực này, Bernd nhíu mày - những nét nhăn sâu vạch ngang vầng trán:

- Thật ư? ai là kẻ gây ra cho bà những hiểm hoạ kinh khiếp này;

 Quyền lức đỏ và xă hội đen, thưa ông. Nói chính xác hơn đó là những kẻ nghiện ngập, nợ án, được công an thuê đến theo chủ trương lớn của đảng, thông qua các nghị quyết CP- nghị quyết chính phủ - nghị quyết c...phân v.v Cho đến ngày 4-5, chủ trương này mới tạm dừng lại mà chưa biết đảng c̣n tiếp tục ra chỉ thị CP nào nữa không?

Gật gù, tư lự, đôi mắt xanh luôn linh hoạt chuyển động trên sống mũi cao, cương trực, ngài Bernd phá tan bầu không khí mát lạnh do điều hoà nhiệt độ trong pḥng bằng một câu hỏi nóng :

- Bà viết bài bằng cách nào, các tác phẩm trong nước của bà có được sử dụng không?

- Tất nhiên là không, 18 tác phẩm của tôi in trong nước bị phong toả, bị thu hồi và trả về không thương tiếc từ tất cả các đại lư lớn nhỏ trong số 31 tỉnh thành cả nước, và hiện tại c̣n không dưới vài ngh́n cuốn bị “tù” oan như vậy... c̣n bản thân tác giả bị bôi nhọ, bóp méo thành suy đồi đạo đức, làm tay sai cho lưu vong phản động hay các thê lực thù địch ở nước ngoài.

Trong lúc chị bạn dịch, tôi nảy ra một ư nghịch ngợm, một sự liên tưởng so sánh, thú vị:

 Nếu hôm nay công an biết tôi đến đây để gặp ông, th́ lập tức ông cũng sẽ trở thành thế lực thù địch đối với họ, như tất cả đồng bào tôi ở hải ngoại , hay những vị dân biểu các nước thích can thiệp vào nội bộ Việt Nam, mong muốn nhà nước độc tài phải sửa đổi luật lệ, chính sách, mở đường cho tự do nhân quyền ở Việt Nam.

Đôi mắt xanh biếc của ông lập tức ánh nên những nét cười tinh nghịch, pha lẫn nét trầm buồn tế nhị, ông thú nhận:

 Ở Việt Nam, tôi đang trải nghiệm lại những giây phút trước đây, khi vợ tôi c̣n là một thiếu nữ Ba Lan chống lại đảng độc tài, luôn bị công an ŕnh rập theo dơi, và bản thân tôi hôm nay cũng phải nói dối người ...tháp tùng ḿnh là tôi bị đau lưng, không đi đâu cả, để có thể bố trí gặp bà vào giờ phút muộn mằn này. Chính v́ anh ta tin là thật, nên 9 giờ kém tôi mới được tự do mời các bà đến đây, hỏi chuyện.

Câu chuyện xoay sang một hướng mới, vui vẻ và nóng hổi tính thời sự, không kém phần hài hước:

 Từ ngày thêm được chữ” nhà” dân chủ, mỗi chúng tôi phải chấp nhận “cưới” thêm dăm bảy chú khuyển áo vàng bên cạnh. Ngay khi nhận thiếp mời họp mặt hoặc cưới xin ai đó , chúng tôi đều giao nhiệm vụ cho nhau, ngày ấy ngày nọ mỗi người phải dắt theo 5,7 chú để đám cuới thêm phần rôm rả, trong cưới, ngoài canh

Chỉ ra phía ngoài khuôn cửa, ông Bernd làm điệu bộ nhún vai, lè lưỡi, lắc đầu, điệu bộ rất hài hước, tự nhiên:

- Nếu anh ta không tin tôi mà bỏ đi, th́ bây giờ có lẽ chúng ta cũng đang trong cảnh như vậy.

Chừng như không yên tâm, khi ông đột ngột thay đổi điểm hẹn và giờ giấc qúa nhiều lần, ông hướng cái nh́n ṭ ṃ , thương cảm về phía tôi , bày tỏ::

 C̣n hôm nay th́ sao, bà ra khỏi nhà bằng cách nào, có bị “cá” bám theo không?

- À, tôi cười phá lên vui vẻ, niềm vui hiện rơ trên nét mặt:

 Bao giờ cũng vậy, mỗi khi thực hiện một công việc quan trọng nào đó, tôi lập tức phải sang nhà mẹ đẻ, từ đó mới thay h́nh đổi dạng để ra đi. Hôm nay cũng vậy, tôi mặc quần lửng, áo cộc tay, đi giày thể thao coi như tập thể dục. Trước đó chồng tôi đi xe máy đến nhà đón chị bạn, và tiện thể quẳng bộ đồ, cùng giày dép của tôi sang bà ngoại..Sau đó chúng tôi ra đường bắt ta xi, chỉ đạo cho họ đi ṿng vèo một chút để đánh lạc hướng công an (nếu có) , cuối cùng tấp xe vào tận tiền sảnh... C̣n lúc về th́ không quan trọng, bởi khi đó sự đă mười mươi rồi, ngoài việc hậm hực họ chẳng c̣n làm ǵ được nữa.

Mở bóp ra lấy ra 100.000 tiền hồ, Ngài Bernd bày tỏ sự ái ngại với những việc làm không mấy văn minh của chính quyền cộng sản đặc biệt là tầng lớp công an, rồi ngâp ngừng đưa tiền vào tay tôi để trả tiền ta xi..

 Ồ không không, tôi cười lớn, giải thích : - Ngài từ xứ tự do, nơi con người làm chủ nên xa lạ với cách hành xử của công an Việt Nam, c̣n chúng tôi giáp mặt cùng sự độc tài, đè nén, bất công, nên quen rồi, điều quan trọng là chúng tôi hân hạnh được gặp ngài, để phản ảnh rơ nét vấn đề nhân quyền của Việt Nam, để qua hệ thống Đài phát thanh của ngài cũng như hàng chục ,hàng trăm hăng truyền thông tại Hải ngoại , trên thế giới cùng tố cáo việc làm “nhân đạo gấp triệu lần tư bản “cho dân và v́ dân của họ” , để đến một ngày nào đó độc tài phải cúi đầu trước dư luận quốc tế v́ tội vi phạm nhân quyền nghiêm trọng tại Việt Nam.

Bần thần nghe tôi nói, ngài Bernd bộc bạch,

 Tôi mong sao Việt Nam sẽ sớm đi theo con đường của Ba Lan

 Tất nhiên tôi khẳng định: - Chế độ cộng sản đang ở giai đoạn tan ră cuối cùng. Hiện tại ngôi nhà độc tài phải đương đầu với bao nhiêu biến động, từ lạm phát, tăng giá, biên giới, hải đảo, bô xít Tây nguyên, dân oan, lao động xuất khẩu v.v v́ vậy đă để lại bao nhiêu vết rạn nứt trên thân nhà...Người dân cũng càng ngày càng mất niềm tin vào một chính thể chỉ chuyên cho dân cái đói khổ, dối trá, v́ dân mà ra sức cướp bóc, nên sự tồn tại cũng chẳng c̣n bao lâu nữa. Toàn bộ trụ đỡ ngôi nhà bây giờ chỉ c̣n là của một chính đảng thối nát, một phe phái đi ngược lại với quyền lợi của 80 triệu dân mà thôi, trụ sao nổi với sức mạnh, triều cường của khối đoàn kết công -nông cả trong và ngoài nước.

Hoàn toàn mất đi sự vui vẻ ban đầu , vẻ mặt ngài Bernd tràn ngập sự uư tư:

 Đúng thế!

...Kết thúc phần chủ đề ngoài luồng, tôi buồn bă chốt lại:

 V́ thế tôi mong ước ra khỏi t́nh trạng này. C̣n hiện tại ngôi nhà của chúng tôi không chỉ đơn thuần là nơi trú ngụ, nuôi dưỡng tâm hồn t́nh cảm của ḿnh và những đứa con mà c̣n có thêm một chức năng chiến lược vô cùng quan trọng nữa, là...nơi nhốt ḿnh. Thậm chí không được ra chợ mua thức ăn, không được đến đón con ở trường, không được gặp mẹ đẻ...Bị canh 24/24 tiếng, đêm nằm nghe rơ tiếng giầy lộp cộp của các chú công an , tiếng ho hắng, chuyện tṛ, xen lẫn tiếng gầm gừ, ăng ẳng của anh em nhà họ khuyển, tiếng nguyền rủa độc địa :” Mẹ kiếp, v́ mấy đồng lương mà nhục hơn chó”, cả hơi thuốc khét lẹt của những chú chấn hai cho phả vào tận trong nhà qua khe cửa hẹp...

Nh́n đồng hồ đă gần 10 rưỡi, trong khi ông giám đốc đă có dấu hiện mệt mỏi do cả ngày di chuyển chờ đợi trên máy bay, đánh lạc hướng cơ quan an ninh, chúng tôi quay lại chủ đề chính, nhằm phục vụ cho bài viết sắp tới, cũng là một trong phần việc của chuyến xâm nhập thực tế nàyy

 Bà có sử dụng inter net không? Có bị gây trở ngại ǵ phía nhà cầm quyền không ?

 Có chứ, đó là phương tiện tối ưu nhất giúp tôi có thể buôn lậu chữ nghĩa qua biên giới, sau nhiều lần bị bắt tại quán Nét, bị tịch thu phương tiện làm việc. Cụ thể từ ngày 16-8-2006 tôi bị cắt nét, cắt điện thoại di động, điện thoại bàn liên tục, bị tràn vào nhà thu liền 4 máy vi tính, 2 máy scan, hàng chục ổ USB chứa đầy dữ liệu và hàng ngh́n lá đơn của bà con dân oan

- Họ lư giải như thế nào về việc làm này? Mục đích họ làm như vậy để làm ǵ ?

 Với kẻ độc tài th́ không có mục đích nào khác nhằm chặn đứng những tiếng nói trung thực, làm ảnh hưởng tới sự tự tung tự tác của họ. V́ vậy họ làm tất cả để bao vây kinh tế, để triệt tiêu nguồn sống, triệt tiêu mầm phản kháng trong mỗi nhà dân chủ, đấu tranh, theo đúng quan điểm của họ từ trước tới nay: “Theo th́ sống, chống th́ chết”. Khi gà chưa gáy sáng, đánh thức những trái tim lầm lạc, th́ trong bóng đêm, ma quỷ luôn nói rằng “việc làm của chúng tao là đúng, là tuân thủ luật pháp, là chủ trương của nhà nước độc quyền này”

- Công an có thể làm những việc khủng khiếp như vậy sao- tràn vào nhà đọc lệnh, cướp bóc? Bernd nhướn cặp mắt xanh biếc dưới đôi lông mày bạc lên hỏi:

 Vâng, v́ đặc thù của nhà nước cộng sản Việt Nam là chỉ đào tạo ra những công cụ thừa hành, công cụ kiếm tiền một cách ngu trung, không đào tạo ra những con người biết suy nghĩ, cân nhắc đúng, sai, phải, trái,

Trong lúc ngài giám đốc mắt tṛn mắt dẹt, tôi nói thêm:

- Mỗi nhà dân chủ chúng tôi bị cả trăm công an kư sinh sống bám vào để đục khoét tâm huyết, bản thể , để chúng tôi hoàn toàn gục ngă ư chí, c̣n những kẻ kư sinh trùng này th́ ăn no bẫm xác trên những đồng thuế của toàn dân Sợ ông chưa hiểu, trong khi chị bạn vẫn cố gắng bám sát những ư tưởng của tôi để truyền đạt lại, tôi nói cụ thể hơn:

 Trường hợp anh Đỗ Nam Hải, mỗi tháng “giúp” công an tiêu tốn 100 triệu đồng. Nơi nào đồng tiền không sinh lợi th́ nơi đó bị coi là nguyên nhân của lạm phát. Đợt đổ “ bô xít phân tươi “ vào cửa nhà tôi cũng vậy, tốn kém lên tới cả vài chục triệu, v́ hễ tiến hành đổ là phải cử người canh hai đầu ngơ ngăn cấm người qua lại để kẻ kia khệ nệ bê “tư tưởng Hồ Chí Minh đổ vào”. Tiền thuê kẻ nợ án, nghiện hút, tiền nuôi bảo vệ, tiền bồi dưỡng cán bộ chiến sĩ công an làm nhiệm vụ canh gác, tiền mua ổ khoá, xích sắt, xô thùng, b́nh hộp, khẩu trang , bao tay v.v ṛng ră suốt ba tháng trời, tất cả đều được tính thành ngày công, chiến tích trong chiến dịch “trấn áp tội phạm phản động, chống Đảng, bác “ để nhận tiền thi đua khen thưởngg

Không thông tỏ tiếng Anh, không biết chị bạn dịch cụm từ “công an Việt Nam là những vật thể kư sinh sống bám trên lưng những nhà dân chủ, cũng như tầng lớp lănh đạo đảng là những kư sinh trùng nguy hiểm sống bám trên cơ thể 80 triệu người Việt Nam” như thế nào, mà ngài Bernd cười lớn, tỏ ra rất thích thú, nhắc đi nhắc lại cụm từ này, rồi cả hai quay ra trao đổi bằng tiếng anh, quên cả tôi đang ngồi trơ khấc bên cạnh

Trước khi chia tay, nhớ lại kỷ niệm cũ với ngài dân biểu Na Uy Piter Get Mark, tôi liền vui vẻ kể lại:

 Tôi hy vọng sáng mai ông vẫn ở lại khách sạn này, không v́ gặp tôi mà sáng sớm bị công an vào tận pḥng ngủ gơ cửa cảnh báo: “ Chúng tôi đă biết tất cả mọi việc làm của ông, đề nghị ông rời khỏi Việt Nam trong ṿng 24 tiếng nữa, nếu không buộc chúng tôi phải dùng biện pháp mạnh”

Đáp lại, ông bảo:

 Biết Việt Nam là một nước nguy hiểm cho những người tôn trọng nhân quyền, nên tôi chỉ ở lại dăm ngày, sau đó sẽ bay sang Sanhgapore, nơi tôi có một studio ở đó.

 Singapore? Tôi hỏi lại đầy ngạc nhiên thích thú v́ lẽ Singapore là một nước nhỏ nhưng giàu hơn Việt Nam cả trăm lần, nơi được coi là thu nhập cao nhất nh́ khu vực Đông Nam Á, cũng là nơi có môi trường xanh sạch đẹp nhất, trại tù ít nhất, tỷ lệ tham nhũng ít nhất, trái ngược hoàn toàn với Việt Nam, cái ǵ cũng xấu nhất do toàn thể hệ thống lănh đạo Cư Nhứt , nên đi đâu cũng nghe bà con đặt vè ...

Xe chạy chầm chậm, đầu tôi ngổn ngang bao nhiêu ư nghĩ, nhất là câu vè của bà con Miền Nam đang tràn lan trên mạng, mà tôi chỉ dám chỉnh sửa lại đôi chữ cho phù hợp niêm luật và thêm vào hai câu cuối cho tṛn mạch nghĩ:

Việt Nam hạng nhứt ai ơi
Nhứt cư - như cứt bạn thời biết chưa?
Ăn cướp, ăn cắp, dối lừa
Quan to, chức lớn, mứa thừa, loạn luân...
Chỉ thương cái gọi là dân
Quanh năm suốt tháng làm thân phận rùa

Nh́n thành phố chuyển về đêm trong ánh sáng muôn hồng ngh́n tía, bên cạnh nhạc sập x́nh từ các quán ăn nhà hàng là những người lao động mặt mày bệch bạc, nhợt nhạt v́ kiếm ăn, mệt nhọc đẩy những chiếc xe lăn tự chế, trên chỏng chơ nồi niêu xoong chảo, bát đĩa ấm chén, bàn ghế sứt sẹo, vênh váo... tôi chợt nhớ lại câu nói hôm trước đă nhờ Lê thị Công Nhân dịch cho nhà báo Na Uy và hôm nay lại là nhà báo Đức- qua người dịch vô cùng thương quư, thân thiết với em, đó là: “Việt Nam là một tấm áo ngủ sặc sỡ nhưng bên trong đầy những rận” .

 

Hà Nội 21-6-2009
Trần Khải Thanh Thuỷ