Sau những đàn áp, tù đày, vẫn là hi vọng

 

Bùi Văn Phú

 

(Đọc sách: Tiếng chim báo băo của Tiêu Dao Bảo Cự. Nxb Tiếng Quê Hương, Falls Church – Virginia 2009. 646 trang)

 

Trong thời chiến tranh ở Việt Nam vào những năm 1960 và 1970 có nhiều người sống ở miền Nam đă đứng về phía cách mạng để đấu tranh cho một đất nước thống nhất, hoà b́nh, cho dân tộc thoát ṿng lệ thuộc ngoại bang, cho tự do, nhân bản của con người Việt Nam. Trong số đó có Tiêu Dao Bảo Cự, hoạt động từ thời sinh viên cho đến khi vào đời đi dạy học và viết văn.

Là sinh viên của Đại học Huế, ông đă tham gia phong trào sinh viên tranh đấu và đă bị cảnh sát chính quyền Việt Nam Cộng hoà giam giữ trong năm cuối bậc đại học. Sau đi dạy học, ông tiếp tục đấu tranh bằng ng̣i bút qua nhóm Việt, hoạt động nội thành cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam và cộng tác với tạp chí Đối Diện do một nhóm linh mục Công giáo là Nguyễn Nghị, Trần Tam Tỉnh, Chân Tín chủ trương. Tờ báo nhiều số bị tịch thu v́ được dùng làm diễn đàn đ̣i quyền dân tộc tự quyết, tự do báo chí, kêu gọi hoà hợp hoà giải dân tộc theo tinh thần bản Hiệp định Ba Lê 1973.

Năm 1974 ông gia nhập Đảng Nhân dân Cách mạng Việt Nam, một tổ chức trá h́nh của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Chiến tranh chấm dứt vào năm 1975 và sau đó đất nước thống nhất, Bảo Cự hoạt động thanh niên trong Mặt trận Tổ quốc tại Bảo Lộc rồi tham gia sinh hoạt văn hoá, làm phó tổng biên tập tạp chí Langbian ở Đà Lạt. Những năm 1987 – 89 là thời điểm Việt Nam có chính sách đổi mới, mở cửa giao tiếp với phương Tây. Với không khí đỡ nghẹt thở hơn, Bảo Cự trở lại con đường dùng văn học để đ̣i tự do tư tưởng, thông tin và dân chủ cho Việt Nam. Cùng với một số bạn văn nghệ như Bùi Minh Quốc, nhà thơ Hữu Loan, ông đă dành hơn một tháng làm cuộc hành tŕnh từ Nam ra Bắc, gặp gỡ giới trí thức văn nghệ để vận động dân chủ.

Những việc làm của Bảo Cự đưa đến hệ lụy ông bị mất việc và bị khai trừ khỏi Đảng. Nhưng tiếng nói của Bảo Cự trong giai đoạn đó không chỉ là đơn lẻ, trước và sau đó đă có người vạch ra những chính sách độc tài mà Đảng Cộng sản đă áp dụng trên toàn cơi Việt Nam sau khi nắm quyền cai trị toàn đất nước. Những Lê Văn Hảo, Đoàn Văn Toại, Trương Như Tảng đă đi khỏi Việt Nam, những tiếng nói cất lên từ trong nước của Nguyễn Văn Trấn, Nguyễn Hộ, Tạ Bá Ṭng, Đoàn Viết Hoạt, Hoàng Minh Chính, Nguyễn Đan Quế, Chân Tín, Nguyễn Ngọc Lan, Trần Độ, Phạm Quế Dương, Trần Khuê…

Qua Tiếng chim báo băo, Bảo Cự vẽ nên h́nh ảnh một đất nước Việt Nam hoà b́nh, thống nhất c̣n nhiều vấn nạn. Trí thức tiếp tục bị đàn áp, c̣n nặng hơn chế độ miền Nam nếu so sánh với sự có mặt của tạp chí Đối Diện mà tác giả và nhóm Việt đă cộng tác với nhiều sáng tác thơ văn phản đối chính quyền Sài G̣n lúc bấy giờ. Hà Sĩ Phu sau khi công bố những tác phẩm của ḿnh như “Chia tay ư thức hệ”, “Đôi điều suy nghĩ của một công dân”… th́ bị công an sách nhiễu. Rồi đến vụ án Lê Hồng Hà, Hà Sĩ Phu, Nguyễn Kiến Giang vào năm 1996 chỉ v́ chuyền nhau đọc những góp ư của ông Vơ Văn Kiệt với Đại hội Đảng khóa VIII mà đă bị án tù: Lê Hồng Hà 2 năm, Hà Sĩ Phu 1 năm và Nguyễn Kiến Giang 15 tháng tù treo. Theo tác giả, chính sách đàn áp có những hiệu quả nhất định và đă khiến một số trí thức không muốn quan hệ, nhắc nhở đến Hà Sĩ Phu và đă tạo “sức ép nặng nề này lên tâm lư của trí thức trong nước”.

Nhưng bản thân tác giả hết ḷng bênh vực Hà Sĩ Phu và c̣n tiếp tục lên tiếng đ̣i hỏi cải cách dân chủ, mở rộng tự do tư tưởng, phát biểu, khiến ông bị quản chế hành chánh hai năm do nghị định 31-CP.

Ông đă liên tục phản đối công an các cấp khi những quyền căn bản công dân bị vi phạm, như quyền đi lại, quyền trao đổi thông tin.

Qua nửa sau của quyển sách, những trang nhật kí ông ghi lại trong thời gian bị quản chế cho người đọc thấy chính sách kiểm soát của công an đối với không chỉ tác giả mà những người có quan điểm bất đồng với chính sách của nhà nước. Được nghe các đài tiếng Việt nước ngoài, như BBC, RFI, Chân Trời Mới nên tác giả nắm khá vững hoạt động của những thành phần bất đồng chính kiến trong nước và cả ở hải ngoại, những vận động quốc tế cho nhân quyền, dân chủ tại Việt Nam mà truyền thông trong nước ít loan tin, hay nếu có chỉ mang tính xuyên tạc. C̣n việc đi lại của tác giả bị giới hạn, bị công an theo dơi nên ông đă không thể tiếp xúc được với những người đồng quan điểm. Có liên lạc ǵ với bạn bè xung quanh thường là qua hiền thê của ông, là một giáo viên.

Điều đáng ghi nhận trong tác phẩm là những bài chính luận ông viết sau này, vào năm 2008, cho thấy dù kinh qua bao nhiêu đàn áp, sách nhiễu và cả việc giam lỏng, ông vẫn tin sẽ có sự hoà giải hoà hợp giữa người Việt với nhau. Chính điều này đă gây nên nghi ngờ và tranh căi trong chuyến đi Mỹ của ông và hiền thê vào năm 2008.

Trong bài viết “Hoà giải hoà hợp (?!)” Bảo Cự có nhận xét rất đúng rằng khi đưa ra chiêu bài hoà giải hoà hợp, cộng sản Hà Nội đă làm phân hoá những thành phần chống đối họ và “lôi cuốn được những người có thiện chí hay nhẹ dạ” và “Với sự chống đối của nhiều người Việt, nhất là ở hải ngoại, người cộng sản mặc nhiên độc quyền về hoà giải hoà hợp.”

Tác giả đề nghị tại sao không “dùng hoà giải hoà hợp để củng cố sức mạnh dân tộc và như một phương thức diễn biến hoà b́nh trên mọi lănh vực” là điều nhà nước Việt Nam đang lo sợ nhất.

Quá lo sợ nên từ đầu năm nay Hà Nội đă dành cho những nhà bất đồng chính kiến như Lê Công Định, Trần Khải Thanh Thuỷ, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung những bản án nhiều năm tù. Tiến tŕnh hoà giải hoà hợp xem ra vẫn chỉ là niềm hi vọng chưa biết sẽ đến với dân tộc trong tương lai xa hay gần.

 

© Buivanphu 08.2010

<<trở về đầu trang>>