Thư Cho Con

3 Nhà Toán Học: Từ Ngô Bảo Châu đến
Phạm Minh Hoàng và Lê Bá Khánh Tŕnh

 

Ngày 25 tháng 8 năm 2010

H,

 

I. Tin từ phóng viên Anh Vũ của dài RFI cho biết: “Hôm 19/8 vừa qua, tại Đại hội Toán học Quốc tế (ICM) tại Hyderabad (Ấn Độ), giáo sư Ngô Bảo Châu, một trong bốn nhà toán học xuất sắc nhất thế giới đă được vinh dự nhận huy chương Fields, giải thưởng cao quư được (VC) đánh giá như là giải Nobel trong lĩnh vực toán. Ngay sau đó, vinh dự nhận giải thưởng Fields không c̣n là của riêng Ngô Bảo Châu, nhà toán học mang hai quốc tịch Việt-Pháp. Từ nước Pháp, nơi anh đă có gần 20 năm học tập nghiên cứu để đạt tới đỉnh cao toán học như giờ đây, Tổng thống và Thủ tướng Pháp đă lên tiếng bày tỏ sự ngưỡng mộ tài năng và công lao khoa học của Ngô Bảo Châu. C̣n ở quê nhà Việt Nam th́ giải thưởng Fieds của Ngô Bảo Châu được đón nhận như một sự kiện lịch sử. Trong suốt cả tuần nay, cái tên Ngô Bảo Châu xuất hiện trên khắp các mặt báo chí truyền thông trong nước với đầy ắp cảm xúc vinh dự, tự hào... Sắp tới, vào ngày 29 tháng 8, dự kiến bộ Giáo dục Việt nam sẽ tổ chức một lễ đón long trọng Giáo sư Ngô Bảo Châu tại Hà Nội cùng với việc công bố quyết định khen thưởng danh hiệu cao quư của Nhà nước Việt Nam cho nhà toán học vừa được thế giới vinh danh”. [Xem h́nh nhà toán học Ngô Bảo Châu (phải) nhận giải Fields 2010 từ tay tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil ngày 19/8/2010 - Reuters].

Chuyện “Tổng thống và Thủ tướng Pháp lên tiếng bày tỏ sự ngưỡng mộ tài năng và công lao khoa học của Ngô Bảo Châu” được coi như chuyện thường... v́ Ngô Bảo Châu mang quốc tịch Pháp, ông là người Pháp gốc Việt; nhưng báo chí “lề phải” của CSVN làm “ầm ĩ” chuyện này có vẻ khác thường của những kẻ “ăn theo”, những kẻ thích “ăn mày tiếng tăm”, cho dầu ông vẫn c̣n mang quốc tịch Việt. Nhiều kẻ trong bọn chúng cứ tưởng tài năng của Ngô Bảo Châu là do Đảng và Nhà nước đào tạo từ nền giáo dục Xă hội Chủ nghĩa, mà quên rằng ông được đào tạo từ nước ngoài, hay đúng hơn từ Pháp. Chuyện đáng nói hơn nữa ở đây là có 3 điều “lạ” được phơi bày trên “lề phải” Xă hội Chủ nghĩa. Đó là:

1. Chỉ có báo chí của CSVN mới cho rằng đây là giải thưởng thường được ví như “Nobel Toán học”; và dẫn dắt dư luận ít hiểu biết nghĩ rằng duy nhứt chỉ có người Việt Nam được lănh giải “Nobel Toán học trao bốn năm một lần cho các nhà toán học trẻ - dưới 40 tuổi - có thành tựu đặc biệt”; trong khi có ba người khác cũng nhận được giải Fields kỳ này là Elon Lindenstrauss, người Israel; Cedric Villani, người Pháp; và Stanislav Smirov, một người Nga ở Thuỵ Sĩ.

2. Thông Tấn Xă VC và nhiều báo “lề phải” cũng phịa thêm rằng: “Chiều qua Phó Thủ tướng, Chủ tịch Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân, đă đến thăm gia đ́nh Giáo sư Ngô Bảo Châu - nhà toán học trẻ đầy triển vọng, có uy tín trong giới toán học thế giới... Thay mặt Chính phủ và Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước, Phó Thủ tướng đă mời Giáo sư Ngô Bảo Châu trở về và tham gia Chương tŕnh đưa Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về toán học giai đoạn 2010-2020 và tầm nh́n 2030 sắp được Chính phủ ban hành. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn trân trọng các tài năng khoa học, các trí thức người Việt đang học tập và làm việc tại nước ngoài như Giáo sư Ngô Bảo Châu... Chính phủ Việt Nam sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất về sinh hoạt cũng như phương tiện, môi trường làm việc, vị trí công tác để các tài năng toán học như Giáo sư Ngô Bảo Châu được phát huy, góp phần thúc đẩy, đưa Việt Nam theo kịp các tiến bộ khoa học hiện đại nhất trên thế giới”.

3. Báo Công An Nhân Dân c̣n bịa thêm lời của Giáo sư Ngô Bảo Châu, cho rằng: “Khi trở thành một nhà toán học, tôi thấy ḿnh càng phải có nghĩa vụ đóng góp cho đất nước. Theo tôi, Chính phủ nên lập một Ban cố vấn có chiến lược thu hút người tài để nhiều nhà khoa học Việt Nam đang công tác ở nước ngoài có thêm nhiều cơ hội đóng góp cho đất nước” [người trích in đậm và gạch dưới].

 

Ngoài ra, cũng được biết thêm là “Tháng 12 năm 2009, tạp chí Time của Mỹ đă xếp công tŕnh toán học này của ông trong số 10 khám phá khoa học nổi bật nhất thế giới trong năm 2009”; và tin từ AFP cũng ghi nhận “Ngô Bảo Châu đậu tiến sĩ tại Đại học Paris-Nam (Université Paris-Sud) năm 1997. Sau đó, trở thành giáo sư của đại học này vào năm 2005. Đầu năm nay, ông nhập tịch Pháp và nhận lời làm giáo sư của Đại học Chicago ở Mỹ”.

Có lẽ chuyện Ngô Bảo Châu bị báo chí “lề phải” của Việt cộng làm “ầm ĩ” quá và ông cũng bị làm “ồn” quá nên qua VnExpress ông phải lên tiếng “tâm sự”:

1. Tôi xin cảm ơn rất nhiều người đă cho tôi lời khuyên về chuyện ở hay về. Rất tiếc rằng các lời khuyên này không cần thiết v́ đây là sự hiểu lầm xuất phát từ sự sơ suất của một số nhà báo. PTT Nguyễn Thiện Nhân chưa bao giờ đặt vấn đề mời tôi về trong nước làm việc hẳn.

2. Ông Đào Hồng Tuyển có nhă ư tặng tôi một biệt thự ở Tuần Châu. Tôi đă gọi điện cảm ơn ông và cho ông Tuyển biết là tôi không có ư định nhận quà từ các cá nhân. Quỹ khuyến học NBC, sẽ ra đời trong tương lai, có thể tiếp nhận mọi thiện nguyện từ các cá nhân và được dùng trọn vẹn cho việc khuyến học.

3. Tôi có thêm quốc tịch Pháp từ đầu năm 2010, nhưng vẫn giữ quốc tịch Việt Nam. Quốc tịch Pháp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại. Mặt khác, tôi có nghĩ trong trường hợp có cái huy chương, bên cạnh toán học VN, toán học Pháp sẽ v́ thế mà được vinh danh một cách xứng đáng.

4. Có một vài bác quen biết, b́nh thường th́ rất hiểu biết, lần này cứ thắc mắc măi về chuyện cái bút cũ hay cái bút mới. Xin thưa với các bác, cá nhân tôi quí cái bút cũ hơn cái bút mới.

5. Có một vài bác không quen, b́nh thường cũng tỏ ra rất hiểu biết, lần này cứ thắc mắc về chuyện NBC là lề trái hay lề phải. Xin thưa, bám theo lề là việc của con cừu, không phải việc của con người tự do. [người trích in đậm và gạch dưới].

 

Có điều đáng lưu ư là hơn một năm trước, trong lá thư viết ngày 27 tháng 5 năm 2009, từ School of Mathematics, Institute for Advanced Study, Einstein Drive, Princeton NJ 08540 U.S.A., gửi các Đại biểu Quốc hội khoá 12 của Cộng sản Việt Nam, Giáo sư Ngô Bảo Châu đă lên tiếng đ̣i hỏi sự quan tâm đúng đắn về vấn đề quặng Bauxite ở Tây Nguyên do Trung Quốc khai thác. Ông cho rằng:

“Sự thỏa thuận khai thác quặng Bauxite giữa hai nước Việt Trung được trao đổi giữa Hồ Cẩm Đào và Nông Đức Mạnh là một sự chênh lệch về lợi ích mà thiệt tḥi lớn nghiêng về phía Việt Nam. Xa hơn nữa đó là sự vơ vét tài nguyên và cả vấn đề xâm thực văn hóa của Trung Quốc đang có dấu hiệu đè nặng lên bản sắc Tây Nguyên ở Việt Nam. Trong trường hợp của Việt Nam, ảnh hưởng quá mức của Trung Quốc có thể kéo thêm hệ quả nguy hiểm sau đây: quan hệ hữu cơ vốn có của văn hóa Trung Quốc với văn hóa Việt Nam trở thành đô hộ văn hóa... Ông kêu gọi Quốc hội Việt Nam hăy thu thập lắng nghe các ư kiến phản biện của các khoa học gia và tŕnh bày rơ ràng những vấn đề trách nhiệm Quốc hội đối với các cử tri...”

Vậy mà Đảng, Nhà nước và Quốc hội đâu có nghe và chuyện “ầm ĩ” về giải “Nobel Toán học” trên “lề phải” cũng “lờ” luôn.

 

II. Mặt khác, chuyện Ngô Bảo Châu được báo chí “lề phải” của Việt cộng làm ầm ĩ cũng khiến dư luận nghĩ ngay tới một chuyện khác, chỉ xảy ra trước đó mấy ngày, đang làm “ầm ĩ” dư luận quốc tế không kém. Đó là Giáo sư Toán học Phạm Minh Hoàng [Xem h́nh Giáo sư Hoàng và con gái] vừa bị công an VC bắt giữ, theo tin được phóng viên Khoa Diễm của Đài RFA loan đi ngày 15/8/2010:

 

“Tin từ Việt Nam cho biết cách đây 2 ngày ông Phạm Minh Hoàng, Giảng viên Đại học Bách khoa TP.HCM vừa bị công an bắt giữ để điều tra về các mối liên hệ bạn hữu của ông khi c̣n ở nước ngoài. Giảng viên Phạm Minh Hoàng cũng bị công an điều tra về việc tổ chức các lớp học miễn phí về kỹ năng mềm cho sinh viên trong thời gian gần đây. Ông Phạm Minh Hoàng từng du học bên Pháp từ năm 1973, đến cuối thập niên 1990 ông trở về Việt Nam dạy học, với ước mơ góp phần đào tạo một thế hệ ư thức được bổn phận và trách nhiệm, để tích cực xây dựng một đất nước tiến bộ hơn về mọi mặt. Gần đây, ông được nhiều người biết đến sau khi kư tên và kêu gọi bạn bè cùng kư tên vào bản kiến nghị yêu cầu Nhà nước ngưng cho phép Trung Quốc khai thác Bauxite ở Tây Nguyên, và tham gia buổi tọa đàm về Biển Đông và Hải Đảo Việt Nam tổ chức ở Sài G̣n hồi cuối tháng Chín năm ngoái” [người trích in đậm và gạch dưới].

 

Nội vụ được Bà Lê Thị Kiều Oanh [Xem h́nh Bà Oanh và con gái], vợ của Giáo sư Phạm Minh Hoàng, nói với đài RFA:

 

“...Vào ngày 11 tây tháng 8 th́ có những người công an tới mời tôi và chồng tôi đi lên làm việc. Chồng tôi th́ làm việc một nơi, c̣n tôi th́ được làm việc một nơi khác... Sau mấy ngày họ cứ mời lên mời xuống chúng tôi để hỏi cung, mà thực sự là họ chưa đưa ra được bằng chứng ǵ để mà buộc tội chúng tôi hết, mà tôi không biết tại sao. Tới tối ngày 13 th́ họ tới đọc lệnh khám xét nhà tôi và đọc lệnh bắt khẩn cấp chồng tôi đi... Tới ngày 14 th́ tôi được mời vào lúc 8 giờ rưỡi..., tôi chờ tới hơn 9 giờ th́ mới bắt đầu cuộc điều tra, và kéo dài cho tới chiều... cơ quan điều tra bắt tôi kư giấy là không được phép nói cái nội dung điều tra với bất cứ một ai”.

 

Cũng tin từ RFA, ngày 21/8/2010, phóng viên Quỳnh Như cho biết:

“Sau khi Giáo sư Phạm Minh Hoàng của Đại học Bách khoa bị công an bắt giữ, ngày 17/08 bà Phạm Thị Uyên, một người Pháp gốc Việt, chị ông Hoàng, về TP.HCM thăm cha mẹ già gần 90 tuổi cũng bị công an giữ lại tại sân bay quốc tế Nội Bài ở Hà Nội... Về đến Paris, bà Uyên cho biết trong suốt một thời gian tôi bị thẩm vấn từ 10 giờ tối cho đến 2 giờ rưỡi sáng th́ người ta nói là bây giờ th́ tôi được lệnh tha... Cái làm cho tôi rất khổ sở là sự khủng bố về tinh thần của tôi. Tại v́ mỗi một lần như vậy không phải chỉ có hai người hay là ba người mà hết người này vô tới người kia ra và đặt những câu hỏi với tôi, nó làm cho tôi rất là sợ hăi. Và cho tới bây giờ tôi vẫn c̣n chưa lấy lại được sự b́nh thường... Ban đêm tôi vẫn không ngủ được. Tôi mở mắt ra tôi vẫn c̣n cảm tưởng như là tôi vẫn c̣n đang sống ở Việt Nam. Tôi có cảm tưởng như tôi đang c̣n bị những người khác hạch hỏi tôi những câu hỏi mà tôi vẫn c̣n sợ hăi. Trông cái lối làm việc của người ta tôi rất c̣n sợ.”

 

III. Đến chuyện thứ ba không được bất cứ ai làm “ầm ĩ”, chỉ có nữ Luật sư Tạ Phong Tần đưa bài cũ, đă đăng trên blog CL&ST ngày 04/12/2007, kể chuyện Giáo sư Toán Lê Bá Khánh Tŕnh:

“...Người được mệnh danh là ‘thần đồng toán học’, ‘cậu bé vàng của toán học VN’, anh là người đi thi toán học quốc tế đă vừa đoạt giải nhất trong số 8 giải nhất của 40 quốc gia tham dự, đồng thời là người duy nhất đoạt giải đặc biệt cho lời giải đẹp nhất kỳ thi năm ấy... Sau khi đoạt giải ở London năm 1979, Lê Bá Khánh Tŕnh được sang Nga du học chuyên Toán 10 năm. Để rồi 17 năm sau, thần tượng ấy xuất hiện bằng xương bằng thịt dưới h́nh hài một người đàn ông gày g̣, thiếu sức sống, với ‘cặp kính cận trên khuôn mặt ngơ ngác đến tội nghiệp, cái dáng cao ḷng kḥng đi liêu xiêu... ’ ’, ‘co ro, rụt rè, khiêm nhường dễ khiến người đối thoại nản chí, chưa bao giờ làm khoa học, chưa bao giờ phát minh ra bất cứ cái ǵ hay áp dụng toán học vào một lănh vực nào đó trong cuộc sống, trừ việc đi giảng dạy chính môn toán mà anh đă học 10 năm ở trường đại học lừng danh không chỉ của nước Nga: Lomonosov’. Và hiện nay, ‘là một giáo viên luyện thi cho lớp năng khiếu của trường năng khiếu TP.HCM, anh chưa từng là Trưởng khoa Toán của Đại học Khoa học Tự nhiên như người ta đồn đại. Lư giải nguyên nhân v́ sao chưa bao giờ làm khoa học, chưa bao giờ phát minh ra bất cứ cái ǵ hay áp dụng toán học vào một lănh vực nào đó trong cuộc sống, Lê Bá Khánh Tŕnh nói: ‘Tôi chỉ nghĩ đến mức độ lư thuyết thôi, có lẽ là do các thầy của tôi chỉ truyền đạt về mặt lư thuyết, c̣n nếu mà tự t́m hiểu nghiên cứu th́ có lẽ tôi chưa có dịp’. Than ôi! 10 năm nghiên cứu, 17 năm giảng dạy nhưng không có cơ hội được nghiên cứu khoa học th́ tất cả mớ lư thuyết ấy, cho dù rất cao siêu, cho dù có bộ óc của một ‘thần đồng’ th́ cũng chẳng được tích sự ǵ. Làm khoa học, giảng dạy khoa học nhưng không có cơ hội nghiên cứu khoa học th́ lỗi do ai??? Qua câu trả lời phỏng vấn báo Thanh Niên, người đọc ai cũng hiểu rằng ngọn lửa đam mê toán học trong anh đă tắt từ lâu. ‘Chắc là c̣n’, ngay chính anh c̣n không biết ḿnh có c̣n đam mê hay không nữa, và giờ th́ anh đă già mất rồi, cơ hội cũng qua rồi, ‘không c̣n thời gian để làm một điều ǵ khác nữa’. Lê Bá Khánh Tŕnh thờ ơ đến mức độ không quan tâm đến mục đích người ta gặp anh phỏng vấn để làm ǵ nữa, ‘hoàn toàn thờ ơ với những câu hỏi để lặng lẽ trả lời những câu trả lời không thể đơn giản hơn’. Chỉ c̣n đọng lại một chút Khánh Tŕnh ngày xưa là tính cách trí thức châu Âu có lẽ đă thấm vào anh khi du học ở trời Tây: đúng giờ, lịch sự, giản dị và tiết kiệm qua nhận xét của phóng viên ‘vẫn đến đúng giờ, vẫn gọi một thứ trà nóng, uống bằng hai tay và uống xong, trong khoảng giữa của sự im lặng nơi tôi, anh xin phép ra về!’. V́ sao Lê Bá Khánh Tŕnh lại trở nên như thế??? Cứ ngỡ tài năng theo thời gian sẽ thăng hoa, ai ngờ lại là một kết cục buồn cho một kiếp người.

“Nhất thất túc thành thiên cổ hận

Tái hồi đầu thị bách niên thân”.

Tạ Phong Tần [http://suthatcongly.multiply.com/journal/item/125”]

 

Xin đừng để câu nói “biếm” thành sự thật: “Đất lành chim đậu, đất không lành đất... nhậu chim luôn” mà hăy xem kinh nghiệm của 3 nhà toán học nêu trên là 3 bài học cần suy nghiệm:

1. Kinh nghiệm Lê Bá Khánh Tŕnh cho thấy ngày nào c̣n Xă hội Chủ nghĩa trên đất nước Việt Nam, ngày đó thiên tài chẳng những không được thăng hoa mà c̣n bị vùi dập cho đến tàn lụi;

2. Kinh nghiệm của Phạm Minh Hoàng cho thấy ngày nào c̣n độc đảng độc tài cai trị đất nước Việt Nam th́ ngày đó thiện chí và ḷng yêu nước chẳng những không được trọng dụng, mà cửa nhà tù lúc nào cũng rộng mở cho những đứa con yêu của Tổ Quốc vào nghiền ngẫm “độc tố đỏ trong chén mật ngọt Xă hội Chủ nghĩa”;

3. Chuyện “ăn mày tiếng tăm” Ngô Bảo Châu của Đảng và Nhà nước Cộng ḥa Xă hội Chủ nghĩa Việt Nam, của báo chí lề phải..., sẽ kéo dài bao lâu... khi người trí thức Việt Nam trong ḷng Xă hội Chủ nghĩa ư thức được giá trị câu nói “bám theo lề là việc của con cừu” của nhà toán học Ngô Bảo Châu, để thôi làm con cừu bám theo “lề phải” cho được vinh thân ph́ gia, hay ít ra cũng được “yên thân” giữa chốn bùn dơ; để làm người mạnh bước trên đường đấu tranh Dân chủ hóa Việt Nam, đấu tranh xây dựng một đất nước Việt Nam phồn vinh Dân chủ Pháp trị.

 

Hẹn con thư sau,

Giáo Già