Nh́n Ra Biển Đông

Trong t́nh h́nh Trung Quốc ngày càng lấn lướt ở Biển Đông, bắt đầu cho xây dựng để khai thác du dịch 6 đảo gần tỉnh Hải Nam, và sắp cho hạ thuỷ chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên… chính phủ Việt Nam có cần phải nín thở qua sông nhịn nhục thêm, để lâu dài sẽ bị mất thêm nhiều quyền lợi, hay là nên cứng rắn như Phi Luật Tân, hay là nên lặng lẽ kết thân quân sự với Mỹ để pḥng khi hữu sự?

Điều quan tâm là, chính phủ Mỹ mưa nắng thất thường, cứ mỗi 4 năm là mùa bầu cử rộ lên, và các chính khách lại phải chiều chuộng dư luận cử tri. Ḷng dân Mỹ đâu có muốn hy sinh cho những quyền lợi mà họ thấy xa vời; thêm nữa, chính phủ CSVN không được sự tin cậy hữu hảo với cử tri Mỹ, khi hồ sơ nhân quyền VN luôn luôn bị kể tội. C̣n như Khối ASEAN thực sự chỉ tin nổi có Phi Luật Tân, quốc gia liên tục bày tỏ cứng rắn với Trung Quốc, và tuần này lại kiện Bắc Kinh ra LHQ v́ vấn đề lấn chiếm Biển Đông… Không bao nhiêu nước trong ASEAN thực sự thấy mức độ khẩn cấp phải ǵn giữ Biển Đông. Điều chúng ta muốn hỏi, nếu TQ không dùng vũ lực quân sự, mà cứ thỉnh thoảng đụng ch́m tàu ngư dân Việt và rồi đưa người lên các đảo không người ở Biển Đông để khai thác du lịch… không lẽ tàu Việt Nam nổ súng trước? Nếu tàu VN không nổ súng trước, không lẽ cứ để cho tàu TQ đụng ch́m tàu ngư dân VN hoài? Và khi du khách cứ đi tour du lịch ở Hoàng Sa, vài năm nữa sẽ không ai tin Hoàng Sa là của Việt Nam nữa.

Trong chính giới Hoa Kỳ tuần qua cũng nghe điều trần về Biển Đông. Một chi tiết cho thấy, tuy Hoa Kỳ trước giờ vẫn đ̣i thông thương đường hàng hải Biển Đông, nhưng thực tế là Thượng Viện Mỹ vẫn chưa phê chuẩn bản Công Ước Luật Biển LHQ — một bản văn có tên là United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) — và như thế, khi hữu sự, Mỹ lấy văn bản cơ sở nào để hỏi tội Trung Quốc là vi phạm Luật Biển LHQ?

Như thế, khi Mỹ chưa phê chuẩn Công Ước Luật Biển LHQ, có nghĩa là Mỹ muốn ǵn giữ quyền lợi Mỹ ở một số vùng biển hay vùng đảo Mỹ đang có, và có thể sẽ mâu thuẫn quyền lợi nếu công nhận Luật Biển này. Vậy th́, làm sao Mỹ có thể kết án Trung Quốc là phạm luật LHQ?

Trang web http://blog.heritage.org ngày 14-4-2011, có bài của phóng viên Walter Lohman kể rằng Đô Đốc Robert F. Willard — hiện là Tư Lệnh Lực Lượng Hoa Kỳ Thái B́nh Dương — tuần qua điều trần trước Ủy Ban Quân Vụ Thượng Viện, đă kêu gọi Thượng Viện hăy phê chuẩn Công Ước Luật Biển UNCLOS.

Có một điều để suy nghĩ nữa: Trung Quốc lư luận rằng Công Ước Luật Biển UNCLOS hạn chế hoạt động quân sự Hoa Kỳ tại các vùng EEZ nước ngoài, có nghĩa rằng luật naỳ cấm hoạt động quân sự của Mỹ trong vùng được Luật Biển LHQ gọi là vùng EEZ. Đây là chữ viết tắt của “Exclusive Economic Zone” (Vùng Kinh Tế Độc Quyền), mà luật LHQ cho riêng một quốc gia khai thác tài nguyên biển. Vùng này định nghĩa là từ đất liền của một quốc gia tính ra biển xa tới 200 hải lư (tức 200 dặm nautical, tương đương 370.4 kilometers). Nếu tính cả thềm lục địa, vùng khai thác độc quyền này sẽ được phép xa hơn 200 dặm biển đó.

Như thế, nếu xét theo luật biển UNCLOS của LHQ, mà Thượng Viện Mỹ (nơi hai Đảng Dân Chủ và Cộng Ḥa vẫn gây nhau hàng ngày) chưa chịu phê chuẩn th́ hành vi Trung Quốc khai thác du lịch ở các đảo Hoàng Sa và Trường Sa sẽ làm cho Việt Nam thất thế, và làm cho Mỹ có thể gọi là bó tay.

Nói rằng Việt Nam thất thế về lâu dài, v́ du khách quốc tế đi các tour Trung Quốc sang chơi trên các đảo quanh Hoàng Sa sau này rồi sẽ cứ nghĩ rằng vùng Biển Đông này là của Trung Quốc, mà không mấy ai t́m hiểu về trận hải chiến Hoàng Sa ngày 19-1-1974.

Nói rằng Mỹ có thể sẽ bó tay, bởi v́ Trung Quốc sẽ vẫn cho thông thương hàng hải Biển Đông (để không bị Quốc Hội Mỹ làm khó dễ) trong khi các công ty TQ vẫn xây cất, phát triển, khai thác các đảo trong vùng Biển Đông. Và nếu tính 200 hải lư từ các đaỏ không người mà Trung Quốc chiếm, xây cất, khai thác du lịch… th́ Mỹ không có cớ ǵ đưa quân sự vào vùng EEZ quanh các đảo này ở Biển Đông.
Điều để suy nghĩ nữa, trong t́nh h́nh kinh tế Mỹ suy yếu và quân đội Mỹ đang bận tay với các cuộc chiến chống khủng bố, Biển Đông sẽ là nơi để Trung Quốc từ từ lấn lướt.

Thực tế, tuy các dân cử gây gỗ nhau, và ngăn trở nhau đủ thứ, giới chiến lược quân sự Mỹ vẫn có tầm nh́n xa. Cũng chính Đô Đốc Robert Willard tuần trước đă tiết lộ rằng quân lực Mỹ dự kiến sẽ đưa vào trú đóng tại Úc Châu.

Bản tin AFP viết, Bộ Trưởng Quốc Pḥng Mỹ Robert Gates nói rằng ông có một nhóm nghiên cứu về t́nh h́nh đưa chiến binh Mỹ luân phiên qua các căn cứ quân sự của Úc, “nhưng ông không muốn thiết lập bất kỳ căn cứ quân sự thường trực mới nào ở vùng Thái B́nh Dương. Và ông sử dụng ngôn ngữ ngoạị giao khi được hỏi có phải kế hoạch như thế là để gh́m chân TQ. ‘Điều này thực sự là tiếp tục hiện diện cuả Mỹ và xây dựng quan hệ này, và phần nhiều là về quan hệ của chúng ta với phần c̣n lại của Châu Á hơn là về TQ.’”

Như thế, Việt Nam sẽ luôn luôn ở thế khó xử. Việt Nam không muốn gây chiến với Trung Quốc, và không có khả năng đó. Nhưng nếu để TQ khai thác du lịch vùng Hoàng Sa và các đảo quanh vùng naỳ, về lâu dài VN sẽ không thuyết phục được dư luận quốc tế.

Tương tự cùng thân phận, có lẽ v́ nhận thấy im lặng sẽ bất lợi cho dư luận, nên chính phủ Phi Luật Tân đă nộp đơn lên LHQ để kiện Trung Quốc chuyện lấn biển. Ít nhất cũng để có tiếng vang, để các du khách quốc tế đi tour Trung Quốc được đưa vào Biển Đông sẽ hiểu rằng Phi Luật Tân không hài ḷng.

Mặt khác, Việt Nam kết thân quân sự với TQ như các bản tin mấy ngày qua cho thấy đúng là một cách khéo léo để giữ ǵn ḥa b́nh (bởi v́, không lẽ gây sự). Nhưng câu hỏi nêu ra rằng, với t́nh h́nh TQ ồn ào khai thác du lịch, ầm ĩ khai thác dầu Biển Đông trong khi vẫn lấn ép ngư dân Việt, thái độ nhẫn nhịn của VN nên giữ tới mức nào?

Ván cờ quả nhiên là khó gỡ cho VN. Chỉ trừ phi xảy ra một cơ hội lớn: chế độ độc tài toàn trị của TQ sụp đổ, và chế độ nối tiếp của TQ sẽ là đa đảng… khi các đảng liên tục tranh căi nhau ở Bắc Kinh, may ra VN mới có giải pháp Biển Đông tốt đẹp.
Như thế, phải chăng là VN nên khởi sự các vận động dân chủ tiệm tiến ngay từ Hà Nội, trong khi bí mật yểm trợ các nhà hoạt động dân chủ Trung Quốc?
Đúng là tiến thoáí lưỡng nan.

Trần Khải