VIÊN GẠCH LÓT ĐƯỜNG
Giao Chỉ, San Jose
Ngày xưa, thi sĩ Nguyên Sa gọi ông là Kinh Kha. Trên báo Đời số đặc biệt năm 1982 xuất bản ở quận Cam, nhà văn Hư Trúc gọi ông là Mặt Trời Không Bao Giờ Lặn. Đồng bào Việt ở Úc Châu gọi ông là Chiến Sĩ. Báo chí Hoa Kỳ gọi ông là Người Tù Anh Hùng. Trên tờ báo lớn ở miền Tây Úc, kư giả nổi tiếng Norman Aisbett gọi ông là Đại Tá Cô Đơn. Trong quân đội tên ông là Vơ Đại Tôn, với bí danh Ẉng-A-Ĺn. Ngoài văn giới ông mang bút hiệu Hoàng Phong Linh. Và sau cùng, khi t́m đường gai góc mà đi, ông tự coi ḿnh là Viên Gạch Lót Đường.
Với chuyến trở về vào đầu thập niên 80, viên gạch quư của chúng ta được sản xuất tại miền đất Quảng anh hùng đă làm nên lịch sử. Khi tin tức về cuộc họp báo tại Hà Nội ngày 13-07-1982 được loan báo trên hầu hết các hệ thống truyền thông thế giới, đồng bào Việt Nam hải ngoại lập tức coi Vơ Đại Tôn như là một biểu tượng chung của người quốc gia đang t́m đường quang phục quê hương.
Đoạn phim ngắn của truyền h́nh Nhật Bản đă làm nhỏ lệ biết bao khán giả xen lẫn niềm hănh diện vốn đă vắng bóng từ lâu. Từ màn ảnh nhỏ, Vơ Đại Tôn xuất hiện vĩ đại, bất khuất. Một trận thư hùng đă mở màn. Một bên là toàn thể bộ máy cầm quyền, cao ngạo, hùng mạnh, khốc liệt và vô cùng hiểm độc. Một bên là người tù biệt giam, cô đơn, đói khát, tuyệt vọng. Đây là cuộc chiến của một người chống một chế độ trước ống kính của truyền h́nh, máy ảnh và những cây bút ghi chép đại diện cho hàng trăm cơ sở truyền thông trong và ngoài nước. Trong số này có trên 10 phóng viên ngoại quốc đă được Hà Nội triệu tập khẩn cấp từ Vọng Các qua. Không ai biết chuyện ǵ sẽ xảy ra. Trong khi đó, nhà cầm quyền Hà Nội úp mở nói rằng sẽ cho tŕnh diện một gián điệp của Hoa Kỳ và của t́nh báo Thái, xâm nhập vào làm công tác phá hoại Việt Nam.
Từ loa phóng thanh, tiếng viên Thứ Trưởng Bộ Văn Hóa Thông Tin Cộng Sản Hà Nội, Lê Thành Công, chủ tọa và điều hợp buổi họp báo vang lên: Đây là tên tay sai của trung ương t́nh báo Hoa Kỳ CIA.
Với gương mặt khắc khổ và cặp mắt cương nghị, người đàn ông họ Vơ, sinh năm 1936 tại Đà Nẵng cúi đầu chào cử tọa. Tiếp theo ông đứng lên phía sau một chiếc bàn gỗ ghé đầu xuống micro: Tôi, Vơ Đại Tôn, chỉ huy trưởng Chí Nguyện Đoàn Phục Quốc, tôi xác nhận hoàn toàn chịu trách nhiện về dự mưu xâm nhập Việt Nam...Tôi xin các nhà báo v́ lương tâm chức nghiệp của người cầm bút, xin hăy tường thuật trung thực.
Một cách gián tiếp, Vơ đại Tôn bác bỏ vai tṛ của trung ương t́nh báo Hoa Kỳ. Ông xác nhận đă là người chủ dộng và chấp nhận tất cả mọi hậu quả. Như chúng ta đă thấy, hậu quả tàn khốc nhất là ông đă làm mất mặt toàn thể guồng máy công an và t́nh báo Hà Nội. Sau khi thấy Vơ đại Tôn nói không đúng bài bản dự trù là sẽ thành khẩn thú nhận tội lỗi, lập tức cộng sản cúp điện, và lôi ông vào.
Sau đó khán giả không được thấy h́nh ảnh tiếp theo. B́nh luận gia của đài truyền h́nh cho biết là người ta đă đem ông Vơ đi và cuộc họp báo chấm dứt. Cuộc chiến đă ngưng ở đây. Một người đă thắng một chế độ. Kinh Kha của Việt Nam đă hoàn tất sứ mạng và không ai nghĩ rằng người tráng sĩ đó lại có ngày trở về.
Trần B́nh Trọng của lịch sử Việt Nam, lúc sa cơ trong tay giặc đă bày tỏ tâm nguyện không làm vương đất Bắc. Người chiến sĩ họ Vơ ra đi năm 1975, trở về năm 1981 vỏn vẹn với hai chiến hữu, sa cơ ở miền biên giới, đă đành quyết một ḷng làm quỷ nước Nam. Sau này, khi đă xin tỵ nạn tại Pháp, nguyên đại tá cộng sản Bùi Tín kể lại rằng năm 82 Vơ đại Tôn đă đem chính thân xác ra hy sinh để đánh lừa cả bộ chính trị Hà Nội một quả vô tiền khoáng hậu. Ai cũng biết rằng ông đă phải trả giá cho cuộc họp báo quốc tế phi thường như thế nào.
Tại San Jose, những thước phim ngắn trên truyền h́nh Nhật Bản được in ra phổ biến trong cộng đồng và một cuộc biểu dương hàng ngàn người đă được tổ chức tại công viên St James
Từ đó đến nay, giữa ngục tù Cộng Sản, ông Tôn đă đếm được 10 năm 1 tháng và 17 ngày. Báo chí ở Úc nói rằng: Mr. Vơ có một trí nhớ sắc bén như lưỡi dao cạo. Ông nhớ rằng với trọn năm tù đầu tiên ông bị đánh suốt 45 ngày. Biệt giam trong một xà lim 3 thước và 2 thước rưỡi. Suốt 10 năm ông đă bị đánh đập 96 lần.
Sau ngày 13-7-1982, khắp thế giới nói đến Vơ Đại Tôn, nhưng cũng từ ngày ấy không một ai biết thêm tin tức ǵ về viên gạch lót đường yêu quư đó nữa.
Tại Úc châu, tiểu bang New South Wales, nơi cộng đồng Việt Nam thân yêu mà ông từ giă, vẫn ṃn mỏi chờ đợi là một người vợ trẻ và đứa con trai 3 tuổi.
Năm 1990, khi có cơ hội qua Úc châu thăm bà Vơ Đại Tôn, chúng tôi đă t́m thấy một gia đ́nh rất b́nh thường như bất cứ một gia đ́nh tỵ nạn nào của cộng đồng Việt Nam. Bà Tuyết Mai, vợ Vơ Đại Tôn đi làm công chức và thay chồng nuôi con. Trong căn nhà nhỏ bé, có treo một tấm chân dung vĩ đại của người chồng và người cha ngàn trùng xa cách. Trở về Hoa Kỳ, chúng tôi đă bắt đầu công cuộc vận động với các giới lập pháp Hoa Kỳ, kể cả việc gửi người trong phái đoàn về đấu tranh với Hà Nội. Cuối thập niên 80, các hội đoàn tại San Jose ḥa nhịp với người Việt toàn thế giới cùng lên tiếng đấu tranh cho tù tập trung “Lao Cải”. Tên của Phan nhật Nam và Vơ đại Tôn dược nhắc nhở nhiều lần. Sau đó, đại diện cơ quan IRCC là ông phó giám đốc Nguyễn đức Lâm trong phái đoàn quốc hội California đă về Sài g̣n trong sứ mạng thăm ḍ với cùng muc đích của bộ ngoại giao Hoa Kỳ. Cũng vào thời gian đó, Phan Nhật Nam vừa được tự do và IRCC đă có dịp phỏng vấn trực tiếp ông tại Sài G̣n đem về phát lại trên radio San Jose. Nhưng trường hợp Vơ đại Tôn hy vọng rất mong manh.
Đối với gia đ́nh của ông Tôn, tin tức ghi nhận được ngày 13-7-1982 cũng là tin tức chính thức cuối cùng. Ít nhất cho đến 9 năm sau, với sự vận động rất tích cực của chính phủ Úc Đại Lợi, Hà Nội đă cho phép ông nhận quà và gửi thư về. Rồi đến áp lực chung của toàn thế giới và sự lưu tâm đặc biệt của Úc châu. Sau cùng Cộng Sản Việt Nam quyết định trả tự do cho ông Vơ Đại Tôn ngày 10-12-1991.
Ông trở về Úc châu với cả một cộng đồng thân yêu chào đón. Với người vợ đỏ mắt chờ mong và đứa con trai mà người cha như là một huyền thoại. Hà Nội đă giam giữ ông trên 10 năm, từ 72 kg xuống c̣n 48 kg. Thân h́nh tiều tụy trông già hơn 20 tuổi. Tuy nhiên, trí óc sắc bén c̣n nhớ hàng trăm bài thơ dài ngắn và 3 cuốn sách mà ông đă viết bằng kư ức trong thời gian biệt giam, v́ không có ánh đèn và giấy bút. Ngay như cuốn hồi kư Tắm Máu Đen (đường về quê hương và cuộc chiến cô đơn trong lao tù Hà Nội) dày hơn 500 trang, ngay sau khi ra khỏi tù trở về Sydney, đă được đánh máy trong ṿng một tuần lễ và phát hành ngay tại Úc, 1992. Tái bản tại Hoa Kỳ năm 2000. Như vậy là, sau cùng người chiến sĩ xuất thân từ biệt kích đă có nhiều lần đảm nhận nhiều công tác t́nh báo đặc biệt, nay đă trở về. Lần cuối cùng ông đi vào ḷng địch không hề có lệnh công tác mà cũng không có được một tiểu đội xung kích. Nếu không kể toán lính kháng chiến Lào hộ tống đă tan hàng, th́ thầy tṛ chỉ vỏn vẹn có 3 người. Một người là Vũ Đ́nh Khoa đă hy sinh tại chỗ, một người thứ hai đă bị bắt cùng một lượt với Vơ Đại Tôn và được thả năm 1987.
Năm 1981, khi ông Vơ Đại Tôn lên tiếng với toàn thế giới là ông đang t́m đường trở về quang phục quê hương, trong chúng ta đă có nhiều người bày tỏ sự hoài nghi rất hợp lư.
Dứt bỏ cuộc sống ổn định, bỏ gia đ́nh vợ con đơn chiếc để t́m con đường về mịt mù vô vọng. Quyết định này không dễ ǵ thực hiện. Mở cuộc thánh chiến cô đơn để chống chế độ Hà Nội lúc đó c̣n đầy đủ sắt máu và phong độ vào thập niên 80, rơ ràng đối với nhiều người th́ đây là một hành động không khôn ngoan và thiếu thực tế.
Nhưng chúng ta không thể lấy tri thức của mọi người mà đo ḷng của một người. Không thể lấy bụng dạ của thường nhân mà đo ḷng chiến sĩ. Và không thể lấy đất mà đo với gạch. V́ vậy mới có Vơ Đại Tôn. Con người này khi đi làm anh hùng thể hiện sứ mạng lịch sử, quả thực đă thiếu sự khôn ngoan của đa số b́nh thường. Chúng ta đâu có biết ông đă nghĩ ǵ khi quyết “T́m đường gai góc mà đi”.
Tháng 4 năm 1992, miền đất ấm California đă có dịp chào đón Vơ Đại Tôn trên đường từ Úc Châu qua Hoa Kỳ. Lúc đó phong độ vẫn quả cảm quyết liệt, nhưng già dặn chín chắn hơn. Chúng ta thường có thói quen dành hết ḷng thương yêu thành kính cho những người liệt sĩ ra đi vĩnh viễn vào cơi vô cùng. Trong khi đó cộng đồng và quê hương thực sự rất cần những anh hùng c̣n tồn tại.
Hai mươi năm trước San Jose đă lên tiếng cảm ơn đất Quảng đă sản xuất ra một Vơ Đại Tôn trước sau như một. Chúng ta đă ca ngợi cộng đồng Việt tại Úc châu có được một Vơ Đại Tôn hơn một lần bước chân đi, lẫm liệt đường hoàng.
Con đường đấu tranh cho tự do, dân chủ và nhân quyền dù trong hoàn cảnh nào cũng luôn luôn mở rộng trong một cuộc chiến mới đầy hy vọng cho quê hương và dân tộc.
Trên con đường đó vẫn cần rất nhiều viên gạch lót đường. Trong đó, chúng ta đă có sẵn một viên gạch bất khuất. Viên gạch lót đường mang họ Vơ.
Tháng 4 năm nay, chúng tôi lại mời ông Vơ Đại Tôn qua Mỹ.
Ngày thứ bẩy 15 tháng 5-2010 lúc 1 giờ trưa ông sẽ có dịp gặp gỡ đồng hương và chiến hữu tại San Jose. Tại hội trường Santa Clara County số 90 W. Hedding. Ông sẽ giới thiệu những cuốn sách mới viết xong, trong đó có cuốn hồi kư “Tuổi thơ và chiến tranh” và quan trọng hơn hết là ông sẽ trải rộng tâm t́nh với bà con San Jose, nơi cũng đă trải tấm ḷng ra với ông suốt 30 năm qua.
Rồi một tuần sau, đến ngày chủ nhật 23 tháng 5-2010 trong chương tŕnh văn nghệ 35 năm nh́n lại tại đại hí viện CPA, nhà thơ Hoàng Phong Linh, bút hiệu văn nghệ của Vơ Đại Tôn sẽ cất tiếng hát lời thơ do chính ông sáng tác (Nguyễn Ánh 9 phổ nhạc) :” Mẹ Việt Nam ơi, chúng con vẫn c̣n đây...
Tháng tư 1975, cách đây 35 năm miền Nam đă có biết bao nhiêu anh hùng tuẫn tiết. T́nh cờ chúng tôi ghi nhận được tướng Nguyễn Khoa Nam của đất Thần kinh, Trung Việt. Tướng Lê Nguyên Vỹ, quê Sơn Tây, Bắc Việt và tướng Lê văn Hưng, Nam Việt. Quả thực anh hùng ở khắp mọi nơi và hào kiệt thời nào cũng có.
Trên con đướng đấu tranh phục quốc Trần văn Bá về từ Âu Châu, Hoàng cơ Minh về từ Mỹ Châu và Vơ Đại Tôn về từ Úc Châu. Trên sân khấu lịch sử 35 năm nh́n lại ngày 23 tháng 5-2010, chúng tôi ước mong có đại diện sinh viên Trần Văn Bá, có người con trai của tướng Hoàng cơ Minh. Liệt sĩ Trần văn Bá đă bị cộng sản xử tử h́nh tại Sài G̣n. Đề đốc Hoàng cơ Minh đă hy sinh miền biên giới. Ta nỡ ḷng nào đề một ḿnh viên gạch lót đường cô đơn Vơ Đại Tôn đứng đó mà hát rằng:” Mẹ Việt Nam ơi, chúng con vẫn c̣n đây...
Giao Chỉ - San Jose.
4.2010