Trung Điền

 

Ngày 11 tháng 4 vừa qua, Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Cộng sản Việt Nam đă dẫn một phái đoàn lên đường sang Mỹ dự Hội nghị cao cấp về an ninh hạt nhân tại Hoa Thịnh Đốn.

Ngày 15 tháng 4, ông Dũng tiếp tục sang viếng thăm Argentina, theo lời mời của Tống Thống Cristina Fernandez de la Kirchnez. Đây là chuyến đi Mỹ lần thứ hai của ông Dũng kể từ khi lên thay thế ông Phan Văn Khải trong vai tṛ Thủ tướng từ tháng 7 năm 2007. Theo tin tức từ phía Hoa Kỳ th́ ông Nguyễn Tấn Dũng là người đầu tiên đă trả lời cho phía Ṭa Bạch Ốc biết sẽ tham dự Hội nghị an ninh hạt nhân. Ngược lại Hồ Cẩm Đào, chủ tịch nước Trung Quốc th́ trả lời trễ nhất vào phút chót.

Sự kiện Việt Nam không có vũ khí hạt nhân, chỉ mới đang tính chuyện xây ḷ nguyên tử nhưng lại sốt sắng ghi tên tham dự Hội nghị do ông Obama mời, chắc chắn là ông Nguyễn Tấn Dũng có một dụng ư khác khi đến Hoa Kỳ. Trong 4 ngày lưu lại Hoa Kỳ, ông Nguyễn Tấn Dũng đă có một số những cuộc gặp gỡ như: Thăm nhà máy sản xuất máy bay Boeing tại Seattle (11/4); tham dự và phát biểu tại Hội nghị hạt nhân (12&13/4); chứng kiến lễ kư thỏa thuận hợp tác giữa Tập đoàn công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam và Ngân hàng CitiBank về việc tài trợ vốn cho dự án khai thác Bô-xít tại Lâm Đồng (12/4); gặp Phó Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Nhật Hatoyama và Chủ tịch Khối EU (12/4); ăn sáng với một số doanh nhân Hoa Kỳ (14/4).

Ngoại trừ tham dự và phát biểu khoảng 15 phút tại Hội nghị an ninh hạt nhân, ông Nguyễn Tấn Dũng đă không có những tiếp xúc quan trọng tại Hoa Kỳ, đặc biệt là không có cuộc gặp riêng với Tổng thống Hoa Kỳ Obama, chủ tịch nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, Tổng thống Pháp hay Tổng tống Nga. Điều này cho thấy là vị trí của Nguyễn Tấn Dũng nói riêng và Cộng sản Việt Nam nói chung không được đánh giá cao giữa một số nguyên thủ bên thềm hội nghị. Ngay cả việc Nguyễn Tấn Dũng sốt sắng trả lời đầu tiên tham dự hội nghị và phát biểu ủng hộ Hoa Kỳ trong nỗ lực nghiêm cấm các hành động buôn bán bất hợp pháp vũ khí hạt nhân, nhưng cũng không được ông Obama tiếp riêng. Vấn đề là tại sao ông Dũng chọn đi Mỹ vào lúc này?

Thứ nhất, lần trước ông Nguyễn Tấn Dũng đến Mỹ vào cuối tháng 7 năm 2008. Đây có thể coi là chuyến đi thất bại v́ đă không vận động được Hoa Kỳ cho vay tiền hầu tiến hành một số dự án cải tổ kinh tế; lư do là v́ ông Dũng đă không dám nâng quan hệ Việt Mỹ lên hàng “đối tác chiến lược” như phía Hoa Kỳ yêu cầu. Chính từ sự thất bại này mà phe thân Trung Quốc trong Bộ chính trị đă áp lực phe nhóm ông Nguyễn Tấn Dũng phải chấp nhận cho tiến hành dự án khai thác Bô-xít tại Tây Nguyên, để được Trung Quốc giúp đỡ về mặt tài chánh hầu chấn chỉnh hệ thống tín dụng đang bị nguy kịch vào lúc đó. Tháng 10 năm 2008, ông Nguyễn Tấn Dũng viếng thăm Bắc Kinh đă được Trung Quốc trải thảm đỏ đón tiếp rất trọng thể, hơn cả đón Nông Đức Mạnh vào tháng 5 năm 2008..

Sau khi từ Bắc Kinh trở về, Nguyễn Tấn Dũng đă ra lệnh cho khởi công xây dựng nhà máy khai thác Bô-xít tại Tân Rai, Lâm Đồng vào đầu tháng 11 năm 2008. Quyết định cho xây dựng nhà máy Tân Rai của Nguyễn Tấn Dũng đă bị các nhà trí thức, cựu cán bộ đảng viên đảng Cộng sản Việt Nam phản đối mạnh mẽ qua một kiến nghị yêu cầu Quốc Hội cho ngưng khai thác Bô-xít. Trước sự chống đối này, Bộ Chính Trị đảng Cộng sản Việt Nam đă phải lên tiếng theo kiểu nước đôi, và ông Dũng th́ chỉ thị cho ông Hoàng Trung Hải, Phó Thủ tướng tổ chức Hội nghị Bô-xít tại Hà Nội vào tháng 4 năm 2009 để xoa dịu dư luận, cũng như tuyên bố rằng chỉ khai thác Bô-xít tại Tân Rai làm thí nghiệm mà thôi.

Lo sợ Nguyễn Tấn Dũng có thể làm tŕ hoăn kế hoạch khai thác Bô-xít, Trung Quốc đă một mặt cử Đới B́nh Quốc, Ủy viên Quốc Vụ Viện (Văn Pḥng Chính Phủ) sang thăm Việt Nam vào ngày 8 tháng 3, chính thức mời Nguyễn Minh Triết thăm Trung Quốc vào tháng 6 năm 2009, đồng thời thông báo cho Nguyễn Tấn Dũng là Bắc Kinh cho vay ưu đăi 300 triệu Mỹ Kim (theo kiểu vay lâu dài và có tiền th́ trả c̣n không cứ để đó). Mặt khác, Thủ tướng Ôn Gia Bảo đă gặp riêng Nguyễn Tấn Dũng hứa sẽ đẩy mạnh hợp tác kinh tế vảo ngày 17 tháng 4 năm 2009, khi Nguyễn Tấn Dũng sang đảo Hải Nam tham dự Hội nghị Diễn Đàn Kinh Tế Châu Á Bắc Ngao. Trước những “săn đón” của Bắc Kinh nói trên, Nguyễn Tấn Dũng và cả Bộ chính trị đảng Cộng sản Việt Nam đă hoàn toàn ngă theo Trung Quốc. Trong năm 2009, Bắc Kinh và Hà Nội đă có đến 150 phái đoàn trao đổi với nhau, trong đó có 118 phái đoán từ cấp Thứ trưởng trở lên.

Mối quan hệ “mật thiết” này đă làm cho dư luận nh́n thấy Hà Nội ngày một lệ thuộc quá nhiều vào Bắc Kinh. Nhiều cựu đảng viên cao cấp như ông Nguyễn Trung (cựu đại sứ tại Thái Lan), Tướng Đồng Sĩ Nguyên, Tướng Nguyễn Vĩnh Trọng… đă viết những bài phê phán về mối quan hệ lệ thuộc quá đáng vào Trung Quốc của Hà Nội hiện nay. Những phê phán này đă gây ảnh hưởng trong nội bộ đảng và dấy lên một làn sóng chống Trung Quốc trong đảng Cộng sản Việt Nam. Lo sợ làn sóng chống đối này sẽ ảnh hưởng đến việc tổ chức đại hội đảng kỳ XI diễn ra vào tháng 1 năm 2011 nên Nguyễn Tấn Dũng đă phải sốt sắng xin sang Mỹ họp để chứng tỏ là nhà nước Cộng sản Việt Nam vẫn c̣n có những quan hệ “gắn bó” với Mỹ.

Thứ hai, sự sốt sắng xin đi họp của Nguyễn Tấn Dũng c̣n nhằm muốn gặp Tổng thống Obama để vừa tạo h́nh ảnh gần với Mỹ và qua đó chính thức mời ông Obama viếng thăm Việt Nam vào tháng 9 nhân Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN. Nếu vận động được ông Obama đi thăm Việt Nam vào tháng 9 năm nay sẽ giúp nâng cao tư thế cho ông Dũng rất nhiều trong đại hội đảng khi mà uy tín của ông ta và của Bộ chính trị đảng Cộng sản Việt Nam nói chung, đang bị coi là những “quan thái thú” của Trung Quốc tại Việt Nam.

Nhưng ông Dũng đă không đạt được điều mong đợi nói trên trong lần đến Mỹ kỳ này. Quan tâm của Hoa Kỳ và của Tổng thống Obama hiện nay không phải là vấn đề Việt Nam và Đông Nam Á. Hoa Kỳ đang muốn thế giới đứng sau Mỹ để cô lập Iran và Bắc Triều Tiên. Hai quốc gia này đang dùng vũ khí hạt nhân thách đố vai tṛ lănh đạo của Hoa Kỳ. Ngay vào lúc ông Nguyễn Tấn Dũng và phái đoàn Cộng sản Việt Nam có mặt tại Hoa Thịnh Đốn th́ tin tức loan tải về việc Hà Nội đă không cấp Visa cho bà dân biểu Sanchez thuộc đơn vị Quận Cam vào Việt Nam – dù chỉ là một ngày, cho thấy là Hà Nội đă hành xử thiếu khôn ngoan. Ngoài ra, Nguyễn Tấn Dũng chứng kiến lễ thỏa thuận hợp tác giữa Tập đoàn công nghiệp Than và Khoáng sản với Ngân hàng CitiBank của Hoa Kỳ trong việc khai thác Bô-xít tại Lâm Đồng, cho thấy là Nguyễn Tấn Dũng và Bộ chính trị Cộng sản Việt Nam bất chấp mọi sự chống đối của người dân, cố đi t́m những hỗ trợ để khai thác Bô-xít bằng mọi giá cho Trung Quốc. Chỉ qua hành động nhỏ này cho thấy là việc đi Mỹ của Nguyễn Tấn Dũng lần này chỉ là để che đậy một dă tâm đă và đang tiến hành là Hán hóa đất nước Việt Nam trong gọng kềm của Bắc Kinh mà thôi.

Tóm lại, Hội nghị an ninh hạt nhân không phải là hội nghị quan trọng đối với khả năng của Việt Nam hiện nay. Sự tham dự Hội nghị cũng không làm thay đổi tư thế của Hà Nội trên trường quốc tế là bao. Nếu phải tham dự Hội nghị v́ đang là chủ tịch ASEAN trong năm 2010, Nguyễn Tấn Dũng đă phải có những cuộc gặp gỡ cao cấp hơn; nhưng đă không xảy ra như điều Cộng sản Việt Nam mong muốn nhằm giảm bớt đi cái bóng của Bắc Kinh. Kết quả chuyến đi Mỹ lần này của Nguyễn Tấn Dũng là hệ quả của những chọn lựa sai lầm trong cách đu dây của Cộng sản Việt Nam giữa Bắc Kinh và Hoa Thịnh Đốn trong thời gian qua.