Hồ Diệu Bang bất ngờ được “phục hồi danh dự”

Hồ Diệu Bang bất ngờ được "phục hồi danh dự"

Trọng Thành

Le Monde hôm nay chú ý đến một sự kiện đặc biệt mà tờ báo nêu trong hàng tựa của bài viết trang quốc tế : Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo “khôi phục danh dự’’ của cựu tổng bí thư Hồ Diệu Bang. Sự kiện này khiến cho những người đang ngán ngẩm đời sống chính trị của Trung Quốc, phải ngạc nhiên sửng sốt.

Báo Le Monde trích dẫn Nhân dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc ngày 16 tháng tư đã đăng bài của thủ tướng Trung Quốc ca ngợi công lao của nguyên lãnh đạo đảng Hồ Diệu Bang. Nhân chuyến thăm Quí Châu, khu vực bị nạn hạn hán làm khô kiệt phía nam, thủ tướng Ôn Gia Bảo đã đưa ra một bài diễn văn đầy xúc cảm ngợi ca lãnh tụ Hồ Diệu Bang, mà ông đã từng được tháp tùng trong một chuyến công tác cũng tại tỉnh này.

Thủ tướng Trung Quốc viết : “Tôi giữ nguyên trong trái tim tôi những lời giảng dạy quý giá của ông. Phong cách và thái độ của ông đã ảnh hưởng rất nhiều đến công việc, học tập và đời sống của tôi”. Ông nhấn mạnh cựu lãnh đạo của đảng đã vô cùng cố gắng để hiểu được đời sống thực tế của quần chúng nhân dân. Và nhấn mạnh đến tình cảm của ông đối với Hồ Diệu Bang.

Ông Hồ Diệu Bang là một nhân vật bị thất sủng. Ông đã bị lãnh tụ Trung Quốc Đặng Tiểu Bình buộc phải từ chức Tổng Bí thư đảng Cộng sản vì đã để cho các sinh viên tổ chức biểu tình năm 1986.

Bruno Philip, tác giả bài báo nhắc lại là cái chết của ông Hồ Diệu Bang đầu năm 1989 đã làm chấn động giới trẻ, và trở thành nhân tố kích phát các cuộc biểu tình của sinh viên tại quảng trường Thiên An Môn, trong phong trào “Mùa xuân Bắc Kinh”.

Bắc Kinh vẫn không cho tổ chức công khai ngày giỗ của Hồ Diệu Bang

Ông Hồ Diệu Bang là một nhà cải cách đặc biệt táo bạo, mà kể từ khi ông mất đến nay tại Trung Quốc không có ai sánh được. Ông từng chủ trương kết hợp cải cách kinh tế và chính trị. Tố cáo sự xâm chiếm của người Hán tại khu vực Tây Tạng, ông đề nghị đất Tây Tạng cần được các đảng viên Cộng sản người Tây Tạng quản lý.

Tại sao ông Ôn Gia Bảo muốn khôi phục hình ảnh Hồ Diệu Bang ? Le Monde đặt câu hỏi cần giải thích như thế nào, điều mà một số chuyên gia gọi là “cơn chấn động” chính trị này. Tờ báo bình luận : vào thời điểm mà bộ máy lãnh đạo hiện nay của đảng Cộng sản Trung Quốc đang thể hiện sự nhút nhát và để lại ấn tượng là họ đang cảnh giác, bắt giam tất cả những người chỉ trích mạnh mẽ chế độ, thật khó mà giải thích được ý định thực sự của hành động phục hồi chính thức hình ảnh của nhân vật quá cố, biểu tượng cho sự mở cửa của chế độ Trung Quốc những năm 1980.

Mối quan hệ giữa nhà cầm quyền hiện nay với hình ảnh ông Hồ Diệu Bang là hết sức phức tạp. Là người bị Đặng Tiểu Bình loại bỏ, nhưng ông cũng là người thầy, thủ trưởng, và người ủng hộ đương kim chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Tuy nhiên, các sinh nhật của nhà cải cách quá cố nói chung đều diễn ra trong im lặng. Tuần trước, nhà ly khai Kỳ Chí Dũng (Qi Zhiyong) đã bị chính quyền quản chế tại gia để ngăn không cho ông tổ chức công khai ngày giỗ Hồ Diệu Bang.

Trên thực tế, không có gì cho phép giải thích thông điệp phục hồi Hồ Diệu Bang của thủ tướng Trung Quốc như là một dấu hiệu của quá trình dân chủ hóa chế độ. Để kết luận, bài báo đưa ra hai câu hỏi. Phải chăng, trước khi từ giã chính trường năm 2012, thủ tướng Ôn Gia Bảo muốn để lại dấu ấn của mình với tư cách là một nhân vật thuộc phái cải cách ? Và phải chăng bài viết của ông Ôn Gia Bảo thể hiện những cuộc đấu tranh phe phái trong đảng Cộng sản Trung Quốc trong quá trình chuẩn bị cho đại hội sắp tới của đảng ?